آيا ستارگان واقعا ثابت هستند؟
خير! ستارگان با سرعتهاي بسيار زياد حرکت مي کنند؛ ولي چون از ما بسيار دورند، ما متوجه حرکت آنها نمي شويم. توجه داشته باشيم اگر در طول شب ستارگان جاي خود را در آسمان از مشرق به مغرب تغيير مي دهند، به دليل حرکت چرخشي زمين به دور محور خود است.
پاسخ: قديمي‌ترين کهکشان
اخترشناسان هلندي کهکشاني را در فاصله 13 ميليون سال نوري از زمين کشف کرده اند که تا حال کهن ترين کهکشان کشف شده است. اين کهکشان تقريبا 4/1 کهکشان راه شيري است اما درخشندگي آن ده برابر بيشتر است. چيزي که ما به عنوان کهن ترين کهکشان مشاهده مي کنيم در واقع يک ميليارد سال پس از انفجار بزرگ (مهبانگ) ايجاد شده است.
پاسخ: منشأ پلوتون چيست و ...
نخست تصور مي شد که پلوتون يکي از اقمار نپتون بوده است. اما وجود شباهتهايي ميان ترکيبات و مدارهاي پلوتون و يکي از اقمار نپتون ، موسوم به ترايتون، دلالت بر اين دارد که ممکن است هر دو آنها قبلا در مدارهاي مستقلي گرد خورشيد حرکت مي کرده اند، و بعدا سياره نپتون ، تراتيون را به دام انداخته است. اما با اينکه مدار پلوتون، مدار سياره همسايه اش را قطع مي کند، هرگز آنقدر به آن نزديک نميشود که تحت تاثير نيروي گرانشي نپتون قرار گيرد و به دام بيفتد.
عده اي از اخترشناسان با توجه به شباهتهاي موجود ميان پلوتون و تراتيون با ديگر اجرام کمربند کوئيپر نتيجه مي گيرند که هم قمر تراتيون و هم سياره پلوتون حدود 5/4 ميليارد سال پيش، از اين کمربند به بيرون پرتاب شده اند. عده ديگر با توجه به مدار عجيب و مرکز گريز آن مي گويند ممکن است پلوتون ابتدائا قمر يکي از سيارات منظومه شمسي (حتي زمين) بوده است که بعدا از آن گريخته است.
چگونه مي‌توان متوجه شد که سيارات حرکت مي‌کنند؟
سيارات در آسمان ، شبها به خوبي ديده مي‌شوند؛ ولي مانند ستارگان چشمک نمي‌زنند؛ اگر يک سياره را بين چند ستاره در يک شب در نظر بگيريد، پس از يک هفته متوجه مي شويد که جاي اين نقطه نوراني (سياره) اندکي در بين ستارگان اطراف جابه‌جا شده است. علت اين جابه‌جايي هم حرکت خود سيارات است و چون به ما خيلي نزديک هستند (نسبت به ستارگان) ما جابه‌جايي آنها را متوجه مي شويم.
چرا سيارات چشمک نمي‌زنند؟
برخلاف ستارگان که نورشان سوسو مي زند ، نور سيارات ثابت به نظر مي رسد؛ گر چه در نزديکي افق ، نور سيارات هم دچار نوسان مي شود. ستارگان چون از ما بسيار دور هستند ، تنها يک شعاع نوري به سوي زمين مي فرستند. اين تک شعاع نوري در هنگام عبور از جو قطع و وصل مي شود و لحظه اي نور ستاره به چشم ما نمي رسد و به نظر چشمک مي زند. ليکن سيارات چون به ما خيلي نزديک هستند، همچون يک قرص نوراني هستند که دسته هاي نور به سوي زمين گسيل مي کنند و دسته نور در برخورد با جو زمين دچار گسستگي نمي شود و نورشان ثابت به نظر مي آيد.
بيشترين سرعت فضاپيماها در فضا چه قدر است؟
معمولا فضاپيماها با همان سرعتي که در فضا رها مي شوند به کمک موشک خود نيروي جاذبه زمين را خنثي مي کنند، در فضا به حرکت در مي آيند و در نزديکي سيارات به سرعتشان افزوده مي شود. فضاپيماها معمولا بالاتر از 50 هزار کيلومتر در ساعت سرعت دارند ؛ به طوري که مي توانند در کمتر از يک ساعت ، يک دور به دور زمين بچرخند.
چرا ستاره ها به رنگهاي مختلف ديده مي‌شوند؟
چون دماي سطحي ستاره ها مختلف است. ستاره هاي داغ به رنگ سفيد متمايل به آبي و ستاره هاي با حرارت کمتر به رنگ نارنجي و قرمز ديده مي شوند.
در سيارات ، خورشيد و ستارگان چگونه ديده مي‌شوند؟
در سيارات نزديک به خورشيد ، به علت همين نزديکي ، قرص خورشيد بسيار بزرگتر از سطح زمين رويت مي شود. به همين علت هم درجه حرارت بسيار بالاست. مثلا در عطارد حرارت در روز350 و در زهره حدود 400 درجه سانتيگراد است. ولي در ميان بقيه سيارات ، بعد از زمين ، قرص خورشيد کوچکتر مي شود و در سياره پلوتو خورشيد که در حد يک دکمه کوچک است و نور کمي به اطراف مي افشاند. در سياراتي که جو ندارند ، شبها ستارگان به خوبي مي درخشند و بدون چشمک زدن به نظر مي آيند. در برخي سيارات مانند مريخ ، آسمان از شفافيت کمتري برخوردار است. البته از آسمان زمين ، صورتهاي فلکي خاصي ديده مي شود ؛ ولي در سيارات دوردست به طور ناچيزي طرح صورتهاي فلکي متفاوت است.
آيا سياراتي مانند منظومه شمسي، به دور ستاره هاي ديگر مي‌گردند؟
بله! تا به حال بيش از ده منظومه سياره اي ديگر کشف شده است. اخترشناسان عقيده دارند که احتمالا از هر پنج ستاره ، يکي از آنها منظومه سياره اي دارد. به هر حال ، آشکارسازي منظومه هاي سياره اي جديد آسان نيست و به بررسيهاي دقيقتري نياز دارد.
شمارش ستاره‌هاي کهکشان ما؟
اخترشناسان چگونه تعداد ستاره‌هاي کهکشان ما را شمارش کرده‌اند؟
اخترشناسان تعداد ستاره ها را در فضاي مشخصي نزديک به خورشيد شمارش کرده اند. سپس با در نظر گرفتن حجم کل کهکشان ما تغيير پراکندگي ستاره ها در بخشهاي مختلف کهکشان ، برآوردي تقريبي از تعداد کل ستاره هاي کهکشان به دست آورده اند.
آيا کهکشان ما در فضا حرکت مي‌کند؟
بله کهکشان ما به همراه چند کهکشان ديگر ، مجموعه اي از کهکشانها را به نام گروه محلي تشکيل مي دهند. همه کهکشانهاي گروه محلي به سوي خوشه اي بزرگتر از کهکشانها در صورت فلکي سنبله حرکت مي کنند.
مشاهده ماهواره‌ها و شاتلها با چشم غير مسلح
آيا مي‌توانيم ماهواره‌ها و شاتلها را از سطح زمين با چشم غير مسلح مشاهده کنيم؟
بله! ماهواره ها و شاتلها از ديد ما مانند ستاره هايي به نظر مي رسند که به سرعت در پهنه آسمان حرکت مي کنند. آنها فقط هنگامي ديده مي شوند که نور خورشيد را به سوي ما باز مي تابند. به همين دليل بهترين وقت ديدن آنها ، يک يا دو ساعت پس از غروب يا پيش از طلوع خورشيد است. مقدار درخشندگي ماهواره ها يا شاتلها به اندازه آنها و مقدار نوري است که بازتاب مي کنند. __
آيا شراره هاي خورشيدي براي انسان مضرند؟
پرتوهاي پر انرژي که از شراره هاي خورشيدي سرچشمه مي گيرند، براي فضانوردان خطرناکند؛ اما خوشبختانه جو زمين مانند سپري ما را در مقابل اين پرتوها حفظ مي کند.