چند سالي مي شود که در فضاي، مجازي شبکه هاي اجتماعي به عنوان نوع جديدي از وب سايت ها متولد شده و کاربران و طرفداران زيادي پيدا کرده اند.شبکه هاي اجتماعي يکي از انواع رسانه هاي اجتماعي محسوب مي شوند و محلي براي شکل گيري جماعت هاي مجازي و شبکه سازي کاربران اينترنتي هستند.شبکه هاي اجتماعي موفق شده اند تعداد قابل توجهي از کاربران اينترنتي را جذب کنند و در سال گذشته ميلادي در ميان چهار فعاليت اصلي کاربران اينترنتي قرار گرفتند.برخي تحليلگران وب، آينده فضاي مجازي را در اختيار اين نوع سايت ها مي دانند.
صدها سايت شبکه اجتماعي با حوزه هاي تخصصي متفاوت و همچنين با زبان هاي متنوع براي کاربران کشورهاي مختلف در اينترنت فعاليت مي کنند.
در دنيا فيس بوک، اورکات و ماي اسپيس از جمله مهم ترين شبکه هاي اجتماعي هستند ودر ايران کلوب پرطرفدارترين سايت از اين نوع است.
کاربردها و قابليت هاي شبکه هاي اجتماعي بسيار متنوع است و اين سايت ها تمايل دارند حداکثر ميزان نياز آنلاين کاربران خود را برآورده کنند.کاربران شبکه هاي اجتماعي مي توانند در اين سايت ها صفحات و پروفايل هاي شخصي براي خودشان ايجاد کنند، شبکه اي مجازي از دوستانشان پديد آورند، آنها مي توانند همانند فضايي که وبلاگ ها و ميکرو بلاگ ها در اختيارشان قرار مي دهند يادداشت هاي کوتاه و بلندشان را منتشر کنند، عکس، صدا و ويديوهاي شخصيشان را آپلود کنند، از آخرين اخبار و رويدادها در حوزه هاي مختلف آگاه شوند، در صفحات هواداري واتاق هاي گفت و گوي متنوع عضو شوند و قابليت هاي فراوان ديگري که ممکن است هر شبکه اجتماعي براي کاربرانش فراهم کند.
کاربران شبکه هاي اجتماعي از اين قابليت ها و امکانات متنوع به يک ميزان و در يک سطح استفاده نمي کنند.برخي کاربران اينترنتي در چند شبکه اجتماعي عضو هستند، روزانه به اين سايت ها سر مي زنند و اکثر امکانات آن ها را به کار مي گيرند و برخي ديگر ممکن است تنها در يک سايت عضو باشند و هر از چند گاهي تنها به صفحه شخصي خودشان مراجعه کنند.
بين اين دو گروه نيز کاربران اينترنتي بر حسب ميزان و نوع استفاده شان از شبکه هاي اجتماعي در طيف وسيعي قرار مي گيرند.کاربران اينترنتي را بر حسب نوع مواجه شان با شبکه هاي اجتماعي مي توان به شکل هاي مختلف دسته بندي کرده اند.از جمله اين دسته بندي ها در پژوهش سايت اندرسون اناليتيکس (Anderson Analytics)درباره کاربران شبکه هاي اجتماعي انجام شده است.اين پژوهش بر روي کاربران اينترنتي آمريکايي با تأکيد بر چهار شبکه اجتماعي توئيتر، فيس بوک، لينکدين و ماي اسپيس انجام شده است.
پس از گرد آوري اطلاعات مربوط به نوع مواجه اين کاربران با شبکه هاي اجتماعي، آنها در هفت گروه دسته بندي شده اند.چهار گروه اعضاي اين سايت ها، کاربران ماهر (Social Media Maven)، کاربران فراغتي (Leisure Follower)، کاربران به دنبال سرگرمي (Fun Seeker)و کاربران تجاري (Business User)نامگذاري شده اند.
اما در اينترنت کاربراني هم وجود دارند که در استفاده از امکان هاي جديد اينترنتي پيشگام هستند ولي نسبت به عضويت در شبکه هاي اجتماعي اشتياقي نشان نمي دهند و در فعاليت هاي آنلاين شان آنها را به کار نمي گيرند.اين نوع کاربران غير شبکه هاي اجتماعي نيز در سه گروه قرار گرفته اند.آنها دليل عدم استفاده از اين سايت ها را نداشتن وقت کافي، احساس عدم امنيت و احمقانه دانستن فعاليت در اين نوع شبکه ها اعلام کرده اند و به ترتيب کاربران پر مشغله (Time Starved)، کاربران نگران (Concerned)و کاربران بدبين (Social Media Pessimist)نامگذاري شده اند.
رقم تعداد کاربران هر گروه مربوط به جامعه آمريکاست ولي از آنجايي که فعاليت در فضاي مجازي در همه جا قواعدي نزديک به هم دارند به نظر مي رسد مي توان اين گونه شناسي را براي کاربران کشورهاي ديگر نيز به کار برد.ويژگي هاي هر يک از اين هفت گروه به شرح زير است:
.jpg)
کاربران ماهر
فعال ترين و حرفه اي ترين گروه کاربران شبکه هاي اجتماعي «کاربران ماهر»هستند.تعداد اين دسته کاربران حدود 24 ميليون نفر و ميانگين سني آنها 27 سال است.«کاربران ماهر»کليدي ترين گروه اعضاي شبکه هاي اجتماعي هستند و ميانگين در آمد آنها نيز بيشتر از ساير کاربران است.آنها پس از ورود به شبکه هاي اجتماعي به سرعت با محيط انطباق پيدا مي کنند و تمايل دارند با اشخاص جديد در اين سايت ها ارتباط برقرار کنند.
بخش قابل توجهي از اعضاي اين گروه، وبلاگ هاي شخصي دارند و در توئيتر نيز کاربران فعالي محسوب مي شوند.اين گروه از کاربران درهر جايي از جمله از خانه و محل کار به شبکه هاي اجتماعي متصل مي شوند ولي بيشتر زمان استفاده شان از اين سايت ها در محل کار است.اغلب آنها جنبه منفي استفاده از شبکه هاي اجتماعي را «اتلاف وقت زياد»در اين سايت ها مي دانند.
کاربران فراغتي
«کاربران فراغتي»گروه ديگري از کاربران شبکه هاي اجتماعي هستند که نسبتاً استفاده کمتري از سايرين دارند.تخمين زده مي شود 21 ميليون نفر دراين گروه قرار مي گيرند که ميانگين سني آنها 45 سال است.کاربران فراغتي اغلب از طرف دوستان، اعضاي خانواده، همکاران و يا ساير آشنايان به شبکه هاي اجتماعي دعوت شده اند.آنها کاربران به نسبت منفعل سايت هاي شبکه اجتماعي محسوب مي شوند که دريافت و توليد کمتري در اين رسانه ها دارند.اين گروه با تاخير و صرف زمان قابل توجهي با اين شبکه ها به عنوان محيطي جديد انطباق پيدا مي کنند و اغلب تمايل دارند با دوستان و اعضاي خانواده شان در ارتباط باشند.اکثر آنها «فيس بوک»را ارزشمندترين شبکه اجتماعي مي دانند و تمايل کمتري به ساير رسانه هاي اجتماعي نشان مي دهند.
کاربران به دنبال سرگرمي
گروه ديگر کساني هستند که استفاده اي تفنني از شبکه هاي اجتماعي دارند و مي توان آنها را «کاربران به دنبال سرگرمي»ناميد.ميانگين سني اين گروه 29 سال است و تعداد آنها نيز 29 ميليون نفر تخمين زده مي شود.براي اين گروه از کاربران، شبکه هاي اجتماعي تبديل به بخشي از زندگي آنها شده است و هر روز به اين سايت ها مراجعه مي کنند.سرگرمي و تعامل با دوستان دو انگيزه اصلي آنها براي مراجعه روزانه به شبکه هاي اجتماعي هستند.در تماس بودن با دوستان و خانواده دليل اصلي آنها براي پيوستن به اين شبکه هاست. نيمي از اين گروه «ماي اسپيس»را مفيدترين شبکه اجتماعي مي دانند و از آن استفاده بيشتري مي کنند.بخشي از اين گروه از کاربران به تدريج و با آشنا شدن با فضاي اين سايت ها، آنها را براي مقاصد کاري نيز به کار مي گيرند تا کم کم به گروه «کاربران ماهر»بپيوندند.
.jpg)
کاربران تجاري
«کاربران تجاري»گروه ديگري از کاربران شبکه هاي اجتماعي هستند که اين سايت ها را هدفمندتر به کار مي گيرند.ميانگين سني اين افراد 33 سال و تعداد آنها حدود 35 ميليون نفر تخمين زده مي شود.آنها نسبت به استفاده از اين شبکه ها برخوردي حسابگرانه و منطقي دارند.آنها از شبکه هاي اجتماعي استفاده مي کنند چون ارزش شبکه سازي مجازي را دريافته اند و به مزايا و کاربردهاي مفيد آن در زندگي و تجارتشان پي برده اند.اين گروه اغلب « لينک دين»را ارزشمندترين شبکه اجتماعي مي دانند.
ميزان استفاده آنها از رسانه هاي اجتماعي چند روز در هفته است و اين سايت ها را در مواردي از قبيل سفرهاي بين المللي، ورزش و آموزش به کار مي گيرند.
کاربران پر مشغله
گروهي از کاربران اينترنتي که عموماً از شبکه هاي اجتماعي استفاده نمي کنند «کاربران پر مشغله»هستند.ميانگين سني اين گروه از کاربران 45 سال است و تخمين زده مي شود 32 ميليون نفر در اين دسته قرار مي گيرند. اين کاربران ديدگاه منفي نسبت به رسانه هاي اجتماعي ندارند و تنها به دليل محدوديت زمان است که کاربر جدي اين سايت ها به شمار نمي آيند.از اين رو اين گروه همواره در معرض پيوستن به شبکه هاي اجتماعي قرار دارند و برخي از آنها از تعدادي از رسانه هاي اجتماعي در سطح محدودي قرار دارند و برخي از آنها از تعدادي از رسانه هاي اجتماعي در سطح محدودي استفاده کرده اند يا مي کنند.ويژگي هاي اين گروه شبيه به «کاربران فراغتي» است.
اين گروه از کاربران هنگامي که به استفاده از شبکه هاي اجتماعي روي مي آورند اغلب به سرعت در دسته «کاربران تجاري»قرار مي گيرند.اين گروه از کاربران اغلب در برابر اين سوال که چرا به عضويت شبکه هاي اجتماعي در نيامده ايد پاسخ مي دهد که بدون اين سايت ها نيز با افرادي که برايشان اهميت دارند در تماس هستند و لزومي به استفاده از شبکه هاي اجتماعي احساس نمي کنند.
.jpg)
کاربران نگران
گروه ديگري که شبکه هاي اجتماعي را در استفاده اينترنتيشان به کار نمي گيرند «کاربران نگران»هستند.ميانگين سني اين گروه 53 سال و تعداد آنها حدود 30 ميليون نفر است.اين گروه ترديدهايي درباره وضعيت امنيت و حريم خصوصيشان در اين شبکه ها دارند.اين دسته کاربران پس از « کاربران پر مشغله»دومين گروهي هستند که اغلب سرانجام به شبکه هاي اجتماعي مي پيوندند.آنها معمولاً پس از دريافت چند دعوت نامه از منابع مورد اعتمادشان به شبکه هاي اجتماعي مي پيوندند و در دسته «کاربران فراغتي»قرار مي گيرند .اين گروه بيشترين مصرف رسانه هاي سنتي از قبيل تلويزيون و مجلات را دارند و در مواجه با رسانه هاي جديد دچار کمي ترديد و نگراني مي شوند.شايد ميانگين سني بالاي اين گروه کاربران از دلايل محافظه کاري نسبي آنها باشد.
کاربران بدبين
آخرين گروه کاربران اينترنتي که از شبکه هاي اجتماعي استفاده نمي کنند « کاربران بدبين»هستند.ميانگين سني اين گروه 49 سال است وتعداد آنها حدود 16 ميليون نفر تخمين زده مي شود.اين گروه کمترين تمايل و رغبت را براي استفاده از شبکه هاي اجتماعي دارند.تعدادي از اين کاربران استفاده کنندگان حرفه اي برخي ديگر از ابزارهاي تکنولوژي واينترنتي هستند ولي ديدي منفي نسبت به شبکه هاي اجتماعي دارند.آنها هيچ نگراني بابت مسائلي از قبيل حريم خصوصي در محيط شبکه هاي اجتماعي ندارند ولي شبکه هاي اجتماعي را غير مفيد و استفاده از آنها را بيهوده توصيف مي کنند.
.jpg)
در کدام گروه قرار داريد؟
شما هم اگر کاربر فعال دنياي مجازي باشيد حتما تاکنون با شبکه هاي اجتماعي مواجه شده ايد.بر حسب اينکه از اين شبکه ها استفاده مي کنيد يا نمي کنيد شما هم در يکي از اين گونه هاي کاربران اينترنتي قرار مي گيرد.
اگر کنجکاو هستيد بدانيد در کدام گروه قرار داريد مي توانيد با مراجعه به آدرس اينترنتي زير و پاسخ دادن به چند سوال درباره نحوه استفاده از اينترنت و ساير رسانه ها، نوع کاربريتان از اين سايت ها را مشخص کنيد:
http://www.andersonanalytics.com/SNStype/tool.php
منبع:دنياي کامپيوتر و اطلاعات شماره 87