زبان و خط فارسي به سبب استفاده از زبان يا خط انگليسي (لاتين) در محاورات رايانه‌اي يا پيام‌هاي کوتاه توسط فارسي زبانان، مورد تهديد واقع شده است. تهديد نه آنکه تا چند وقت ديگر خط رسمي فارسي عوض شود. (بعضي ها از مدتها قبل به دنبال تغيير خط فارسي بودند و الان هم ميخواهند از آب گل آلود ماهي بگيرند. مانند بي‌بي‌سي که بلافاصله نظرسنجي‌اش را راه انداخت و صد البته بيش از نيمي از مخاطبان خواستار تغيير خط فارسي شده بودند! البته نيمي از کاربراني که نظرشان مجاز بوده. نظرات اين کاربران، عموماً در صدر نظرسنجيهاي بي‌بي‌سي قرار دارد)
واقعيت اينست که عليرغم تمام استفاده‌ها، نه زبان و نه خط فارسي، هيچکدام از بين رفتني نيستند بلکه با روند بازگشت به اصل کشورهاي نوپايي مانند تاجيکستان و افغانستان، روند احياي زبان فارسي در همه زمينه‌ها شروع شده است. البته با سرعت کم. اما آنچه باعث نگراني شده است، کاهش سرعت يا توقف اين رشد است و همچنين بيگانه شدن فارسي زبانان با آن .
واقعاً چه کار بايد انجام شود؟
در اين شکي نيست که استفاده از خط لاتين در تلفن همراه يا محيطهاي گپ در کامپيوتر باعث آسيب ديدن زبان و خط فارسي خواهد شد. اما چگونه ميشود از زبان فارسي نگهباني کرد؟
تا به حال پيشنهاد کاهش هزينه ارسال پيام کوتاه به زبان فارسي به انحاء مختلف بيان شده است.

فقط و فقط گرانتر بودن پيامک فارسي؟!
 

محدوديتهاي فراواني که در زمينه ارسال پيام کوتاه با زبان فارسي وجود دارد از جمله هزينه تاثير مهمي در انتخاب کاربران خواهد داشت. اما در اين انتخاب هزينه تنها يک بخش کوچک است. علاوه بر اين، ميتوان موارد زير را نيز به عنوان دلايلي که در انتخاب زبان فارسي موثر هستند نام برد:
1. عدم علاقه برخي از کاربران به استفاده از خط و زبان فارسي
2. عدم راحتي در درج متون با خط فارسي
3. نبود مجموعه حروف فارسي براي گوشي‌هاي همراه
4. نبود خط استاندارد و زيبا براي الفباي فارسي
5. عدم اطمينان از پذيرش متن ارسال شده با خط فارسي توسط گوشي مخاطب
6. محدوديت در تعداد حروف
7. محيط غير فارسي
8. و البته تاثير گذاري بهتر بعضي پيامها (علي الخصوص لطيفه‌ها) با خط لاتين

عدم علاقه برخي از کاربران به استفاده از خط و زبان فارسي
 

واقعيت اينست که برخي از کاربران تلفن همراه به دلايل زيادي از جمله ضعف فرهنگي، تسلط به زبان انگليسي، اشتياق به يادگيري زبان انگليسي و مواردي از اين دست، علاقه چنداني به استفاده از زبان و خط فارسي ندارند. البته توده عام اين قسمت از جامعه، اغلب به دليل هماهنگ بودن با بقيه از زبان و خط فارسي استفاده نمي‌کنند. براي اين دسته از افراد، تنها همه‌گيري استفاده از زبان فارسي، ميتواند باعث ترغيب آنها نيز شود و گرنه با حل ساير موارد زير نمي توان در آنها براي استفاده از خط و زبان فارسي، رغبت ايجاد کرد. البته افرادي که با دليل آشنايي با زبان انگليسي، از اين زبان در پيامهاي کوتاه خود استفاده ميکنند، معمولاً بسيار راحتتر از عامه جامعه و به دليل سطح فرهنگ بالاتر، به استفاده از زبان مادري خود رو مي‌آورند .

عدم راحتي در درج متون با خط فارسي
 

براي درج پيام کوتاه به زبان فارسي بايد تعداد دکمه‌هاي به مراتب بيشتري را فشار دهيد. همچنين به دليل تعداد حرف بيشتري که لازم است برروي هر دکمه نوشته شود (تا 5 حرف) معمولاً حروف ريزتر نوشته ميشوند که اين امر نيز باعث خوانايي کمتر و افزايش مشکلات فارسي نويسي ميشود. نکته‌ي ديگري که در اين خصوص ميتوان گفت، عدم صحت توالي حروف فارسي نوشته شده در اکثر گوشي‌ها است چرا که اصولاً حروف نوشته شده فارسي نبوده و براي بازارهاي عربي ايجاد شده‌اند. البته تعداد گوشي‌هاي فاقد حروف فارسي برروي دکمه‌ها نيز بسيار زياد است .

نبود مجموعه حروف فارسي براي گوشيهاي همراه
 

همانطور که در بالا اشاره شد، حروف موجود فعلي اگرچه فارسي هستند اما براي استفاده عرب زبانان تنظيم شده‌اند. لذا کاربران فارسي براي استفاده از حروف خاصي به مشکل برمي‌خورند. از جمله اين حروف ميتوان به حرف “ي” و “ک” اشاره کرد. رفتارهايي که برخي گوشيها در هنگام مواجهه با نسخه‌هاي فارسي حروف بالا دارند نيز جالب توجه هستند. برخي آن حرف خاص را نمايش نداده و برخي ديگر پيام را خراب عنوان ميکنند .

نبود خط استاندارد و زيبا براي الفباي فارسي
 

تاکنون خط‌هايي که براي استفاده در گوشي‌هاي همراه استفاده شده کاملاً از طرف کارخانههاي سازنده انتخاب شده‌اند. به همين دليل بعضي از حروف واقعاً غيرقابل خواندن هستند. البته ناگفته نماند که برخي ديگر نيز حروف زيبايي بوده‌اند. اما آنچه که اغلب ديده مي‌شود چيزي شبيه به نسخه فارسي خط “Arial” يا “Times New Roman” است که زيبا نيستند. شايد به دليل اينکه اين حروف در دسترس سازندگان هستند، مورد استفاده قرار ميگيرند .

عدم اطمينان از پذيرش متن ارسال شده با خط فارسي توسط گوشي مخاطب
 

چنانچه شما متن فارسي را ارسال کنيد، تقريباً در تعداد بسيار زيادي از گوشيها قابل خواندن است. اما اگر در تنها چند درصد موارد اين اتفاق نيفتد، کاربر موظف به تغيير رفتار خود خواهد بود. اين تغيير رفتار موقت نبوده و پس از چندين بار تکرار دائمي خواهد شد. لذا اين امکان وجود دارد که حتي با وجود علاقه کاربران به استفاده از خط و زبان فارسي، به دليل عدم پشتيباني گوشي مخاطب، کاربر برخلاف ميلش رفتار کند.

محدوديت در تعداد حروف
 

آن چيزي که بيش از همه برخي‌ها را اذيت ميکند محدوديت تعداد حروف فارسي به نسبت لاتين در پيام کوتاه است. شايد تنها يک قسمت اين مشکل به هزينه آن مربوط شود اما بخشي ديگر نيز نگراني فرستنده از عدم دريافت صحيح پيام کوتاه چندگانه توسط مخاطب است. چنانچه شما پيام خود را با طول بيش از 70 حرف بفرستيد، پيام شما به صورت دو پيام رفته و در گوشي مخاطب (بايستي) دوباره سر هم شده و يکجا به نمايش درآيد اما:
1. عدم دريافت هر دو قسمت پيام
2. عدم پشتيباني گوشي مخاطب از استاندارد استفاده شده توسط گوشي فرستنده
ميتواند مانع از دريافت صحيح پيام شود.

محيط غير فارسي
 

هنگامي که شما از options گزينه “send message” را در حاليکه برروي نام دوستتان که به صورت “ahmadi” در دفترچه تلفن گوشي تان ذخيره کرده‌ايد، براي ارسال پيام استفاده ميکنيد و همچنين براي ارسال از گزينه Send استفاده ميکنيد، نبايد توقع داشته باشيد که وسط اين فرآيند زبان گوشي خود را عوض کنيد (البته اگر گوشي شما امکان تغيير زبان در حين انجام فرآيند را داشته باشد و يا اينکه اساساً داراي زبان فارسي يا عربي باشد). محيط، نقش بسيار مهمي در رفتار کاربران دارد. افراد در حاليکه صفحه گوشي‌شان از چپ به راست است نميتوانند به راحتي راست به چپ بنويسند کاربران اطلاعات تماس را با زبان انگليسي ذخيره ميکنند چون:
1. زبان پيش فرض گوشيشان انگليسي است
2. اطرافيان هم اين کار را ميکنند
3. در صورت استفاده از زبان فارسي در اغلب گوشي‌ها، طول اطلاعات کاهش مي‌يابد و اين به معني عدم توانايي در ذخيره نام افراد به صورت کامل است. مثلاً بهزاديان را بهزادي نوشته و مانع وارد شدن حروف بيشتر مي‌شود
4. پيداکردن افراد در دفترچه تلفن با زدن حرف اول نام آنها راحتتر است چرا که زبان گوشي‌شان انگليسي است
5. آنها ميخواهند اطلاعات ذخيره شده در سيمکارت را در مواقع لزوم در گوشي‌هايي که فارسي ندارند هم استفاده کنند
6. و ….
همچنين کاربران به دلايل زير محيط انگليسي را ميپسندند :
1. تمامي راهنماهاي استفاده از گوشي به صورت نوشتاري يا حتي اطرافيان يا اصطلاحات گوشي به زبان انگليسي است .
2. تماميtheme ها با زبان انگليسي ايجاد شده‌اند و بهترين زيبائي را در آن زبان دارند .
3. در صورتيکه زبان گوشي به فارسي عوض شود، با تعداد زيادي اصلاحات بي معني روبرو ميشوند .
4. و …

تاثير گذاري بهتر بعضي پيامها (علي الخصوص لطيفه‌ها) با خط لاتين
 

شکي نيست بعضي از لطيفه‌ها اگر با زبان فارسي نوشته شوند به دليل اينکه به سرعت توسط مخاطب خوانده خواهند شد، از مزه خواهند افتاد. شايد بتوان گفت که بامزگي خيلي از لطيفه‌ها به استفاده از خط لاتين است. مثلاً نمونه زير را بخوانيد:
!zoor nazan. farsi neveshtamesh
(البته مورد گفته شده پيام کوتاه نيست و در يکي از کاريکاتورهاي آقاي علي درخشي آمده اما ميتواند به عنوان بخشي از يک پيام بامزه هم، استفاده شود)
حال شرايطي را در نظر بگيريد که بيش از 50 درصد پيامهاي ارسال شده لطيفه ميباشد. به نظر شما در اين حالت چه‌کار ميتوان کرد؟

مزاياي فارسي نوشتن چيست؟
 

استفاده از پيام کوتاه به دليل چند ويژگي خاص اين قدر گسترده شده که مهمترين آن سرعت بالاي انتقال مطلب است. در صورت استفاده از زبان فارسي براي ما فارسي زبانان، اين دليل مهم معنا دار مي‌شود. اين دليل و برخي دلايل ديگر در زير آورده شده‌اند 0
1. مخاطب پيام را بسيار سريعتر ميخواند
2. متن پيام در ذهن مخاطب باقي ميماند
3. حتي وجود غلطهاي املايي نيز نميتواند مانع از فهم پيام شود در حاليکه اگر پيامي به زبان فارسي و خط لاتين ارسال شود معمولا حتي در صورت عدم وجود غلط املايي (؟!!) ممکن است توسط مخاطب به طور صحيح برداشت نشود.
اما چه‌کار بايد کرد؟
هيچ شکي نيست که ما مردم بايد اين مشکل را حل کنيم چراکه ما استفاده کننده از اين سيستم هستيم و ما هستيم که اين مشکل را به‌وجود آورنده‌ايم. اما دولت نيز به عنوان بخشي از مردم مطمئنا وظايفي دارد. شايد بتوان از موارد زير به عنوان کارهايي که دولت و عامل آن يعني وزارتخانه‌هاي مخابرات و بازرگاني ميتوانند براي رفع اين مشکل انجام دهند، را نام برد 0
1. تدوين استانداردهاي زبان فارسي در محيطهاي الکترونيک اعم از رايانه يا گوشي تلفن همراه شامل تدوين مجموعه حروف فارسي استاندارد.
2. ايجاد استانداردهايي براي واردات يا توليد ابزارهاي الکترونيکي از جمله گوشي‌هاي همراه براي پشتياني از زبان فارسي در سطوح مختلف شامل دستورات، شمايلها و …
3. تعريف حداقلهايي براي کيفيت استفاده از زبان فارسي به نحوي که شرکتها براي مشتريان و بازاري که در ايران دارند، ارزش قائل شوند. به عنوان مثال از فونتهاي زيبايي براي زبان فارسي استفاده کنند نتوانند از هر “فونت دم دستي” استفاده کنند 0
در پايان؛
چنانچه من به عنوان يک فارسي زبان به راحتي بتوانم از گوشي خودم که فارسي است، به راحتي پيامي را به فارسي بنويسم و مطمئن باشم تمامي مخاطبان من اين پيام را بدون مشکل دريافت مي کنند، راه حلي براي غلبه بر کوتاه بودن متن پيام فارسي پيدا خواهم کرد 0
منبع:آسمان
ارسالي از طرف کاربر محترم : Destiny
/ع