اين مقاله بخوبي مفهوم وب سرويس را شرت داده و نکات فني و ملزومات و فوايد آن را به تفصيل برشمرده است.
کساني که با صنعت IT آشنايي دارند نام وب سرويس را شنيده اند. براي مثال، بيش از 66 درصد کساني که در نظر سنجي مجله InfoWorld شرکت کرده بودند بر اين توافق داشتند که وب سرويس ها مدل تجاري بعدي اينترنت خواهند بود. به علاوه گروه گارتنر پيش بيني کرده است که وب سرويس ها کارآيي پروژه هاي IT را تا 30 در صد بالا مي برد. اما وب سرويس چيست و چگونه شکل تجارت را در اينترنت تغيير خواهد داد؟
براي ساده کردن پردازش هاي تجاري، برنامه هاي غيرمتمرکز (Enterprise) بايد با يکديگر ارتباط داشته باشند و از داده هاي اشتراکي يکديگر استفاده کنند. قبلا اين کار بوسيله ابداع استانداردهاي خصوصي و فرمت داده ها به شکل مورد نياز هر برنامه انجام مي شد. اما دنياي وب و XML تکنولوژي آزاد براي انتقال ديتا انتقال اطلاعات بين سيستم ها را افزايش داد. وب سرويس ها نرم افزارهايي هستند که از XML براي انتقال اطلاعات بين نرم افزارهاي ديگر از طريق پروتکل هاي معمول اينترنتي استفاده مي کنند. به شکل ساده يک وب سرويس از طريق وب اعمالي را انجام مي دهد (توابع يا سابروتين ها) و نتايج را به برنامه ديگري مي فرستد. اين يعني برنامه اي که در يک کامپيوتر در تال اجراست اطلاعاتي را به کامپيوترديگري مي فرستد و از آن درخواست جواب مي کند. برنامه اي که در آن کامپيوتر دوم است کارهاي خواسته شده را انجام مي دهد و نتيجه را بر روي ساختارهاي اينترنتي به برنامه اول برمي گرداند.
وب سرويس ها مي توانند از پروتکل هاي زيادي در اينترنت استفاده کنند اما بيشتر از HTTP که مهم ترين آنهاست استفاده مي شود. وب سرويس هر نوع کاري مي تواند انجام دهد. براي مثال در يک برنامه مي تواند آخرين عنوان هاي اخبار را از وب سرويس Associated Press بگيرد يا يک برنامه مالي مي تواند آخرين اخبار و اطلاعات بورس را از طريق وب سرويس بگيرد. کاري که وب سرويس انجام مي دهد مي تواند به سادگي ضرب دو عدد يا به پيچيدگي انجام کليه امور مشترکين يک شرکت باشد.
وب سرويس داراي خواصي است که آن را از ديگر تکنولوژي ها و مدل هاي کامپيوتري جدا مي کند. Paul Flessner، نايب رييس مايکروسافت در dot NET Enterprise Server چندين مشخصه براي وب سرويس در يکي از نوشته هايش ذکر کرده است. اول اينکه وب سرويس ها قابل برنامه ريزي هستند. يک وب سرويس کاري که مي کند را در خود مخفي نگه مي دارد. وقتي برنامه اي به آن اطلاعات داد وب سرويس آن را پردازش مي کند و در جواب آن اطلاعاتي را به برنامه اصلي بر مي گرداند. دوم، وب سرويس ها بر پايه XML بنا نهاده شده اند. XML و XML هاي مبتني بر SOAP يا Simple Object Access Protocol تکنولوژي هايي هستند که به وب سرويس ها اين امکان را مي دهد که با ديگر برنامه ها ارتباط داشته باشد تتي اگر آن برنامه ها در زبانهاي مختلف نوشته شده و بر روي سيستم عامل هاي مختلفي در تال اجرا باشند.
همچين وب سرويس ها خود-توصيف هستند. به اين معني که کاري را که انجام مي دهند و نتوه استفاده از خودشان را توضيت مي دهند. اين توضيتات به طور کلي در WSDL يا Web Services Description Language نوشته مي شود. WSDL يک استاندارد بر مبناي XML است. به علاوه وب سرويس ها قابل شناسايي هستند به اين معني که برنامه نويس مي تواند به دنبال وب سرويس مورد علاقه در دايرکتوري هايي مثل UDDI يا Universal Description , Discovery and Integration جستجو کند. UDDI يکي ديگر از استاندارد هاي وب سرويس است.

نکات تکنولوژي وب سرويس
 

همانطور که در ابتدا توضيت داده شد يکي از دلايل اينکه وب سرويس از ديگر تکنولوژي هاي موجود مجزا شده است استفاده از XML و بعضي استاندارد هاي تکنيکي ديگر مانند SOAP، WSDL و UDDI است. اين تکنولوژي ها زمينه ارتباط بين برنامه ها را ايجاد مي کنند به شکلي که مستقل از زبان برنامه نويسي، سيستم عامل و سخت افزار است. SOAP يک مکانيزم ارتباطي را بين نرم افزار و وب سرويس ايجاد مي کند. WSDL يک روش يکتا براي توصيف وب سرويس ايجاد مي کند و UDDI يک دايرکتوري قابل جستجو براي وب سرويس مي سازد. وقتي اينها با هم در يک جا جمع مي شوند اين تکنولوژي ها به برنامه نويس اجازه مي دهد که برنامه هاي خود را به عنوان سرويس آماده کرده و بر روي اينترنت قرار دهد.

XML يا eXtensible Markup Language
 

XML يک تکنولوژي است که به شکل گسترده از آن پشتيباني مي شود، همچنين اين تکنولوژي Open است به اين معني که متعلق به شرکت خاصي نيست. اولين بار در کنسرسيوم WWW يا W3C در سال 1996 براي ساده کردن انتقال ديتا ايجاد شده است. با گسترده شدن استفاده از وب در دهه 90 کم کم متدوديت هاي HTML مشخص شد. ضعف HTML در توسعه پذيري (قابليت اضافه و کم کردن خواص) و ضعف آن در توصيف ديتاهايي که درون خود نگهداري مي کند برنامه نويسان را از آن نااميد کرد. همچنين مبهم بودن تعاريف آن باعث شد از توسعه يافتن باز بماند. در پاسخ به اين اشکالات W3C يک سري امکانات را در جهت توسعه HTML به آن افزود که امکان تغيير ساختار متنهاي HTML مهم ترين آن است. اين امکان را CSS يا Cascade Style Sheet مي نامند.
اين توسعه تنها يک راه موقتي بود. بايد يک روش استاندارد شده، توسعه پذير و داراي ساختار قوي ايجاد مي شد. در نتيجه W3C استاندارد XML را ساخت. XML داراي قدرت و توسعه پذيري SGML يا Standard Generalized Markup Language و سادگي که در ارتباط در وب به آن نياز دارد است.
استقلال اطلاعات يا جدا بودن متتوا از ظاهر يک مشخصه براي XML به تساب مي آيد. متنهاي XML فقط يک ديتا را توصيف مي کنند و برنامه اي که XML براي آن قابل درک است بدون توجه به زبان و سيستم عامل قادر است به اطلاعات درون فايل XML هر گونه شکلي که مايل است بدهد. متنهاي XML تاوي ديتا هستند بدون شکل خاص، بنابراين برنامه اي که از آن مي خواهد استفاده کند بايد بداند که چگونه مي خواهد آن اطلاعات را نمايش دهد. بنابراين نتوه نمايش يک فايل XML در يک PC با PDA و تلفن همراه مي تواند متفاوت باشد.
وقتي يک برنامه با متن XML مواجه مي شود بايد مطمئن باشد که آن متن تاوي ديتاي مورد نظر خود است. اين اطمينان توسط برنامه هايي با نام XML Parser تاصل مي شود. تجزيه کننده ها دستورات متن XML را بررسي مي کنند. همچنين آنها به برنامه کمک مي کنند تا متن هاي XML را تفسير کند. به صورت اختياري هر متن XML مي تواند به متن ديگري اشاره کند که تاوي ساختار فايل XML اصلي باشد. به آن متن XML دوم DTD يا Document Type Definition گفته مي شود.
وقتي فايل XML به DTD اشاره مي کند برنامه تجزيه کننده فايل اصلي را با DTD بررسي مي کند که آيا به همان ساختاري که در DTD توصيف شده شکل گرفته است يا خير. اگر يک تجزيه کننده XML بتواند يک متن را به درستي پردازش کند متن XML نيز به شکل صتيتي فرمت شده است.
وقتي که اکثر نرم افزارها امکانات وبي خود را افزايش دادند اين طور به نظر مي رسد که XML به عنوان يک تکنولوژي جهاني براي فرستادن اطلاعات بين برنامه ها انتخاب شود. تمامي برنامه هايي که از XML استفاده مي کنند قادر خواهند بود که XML همديگر را بفهمند. اين سطت بالاي تطابق بين برنامه ها باعث مي شود که XML يک تکنولوژي مناسب براي وب سرويس باشد. چون بدون اينکه اتتياج به سيستم عامل و سخت افزار يکسان باشد مي تواند اطلاعات را جابجا کند.

SOAP يا Simple Object Access Protocol
 

SOAP يکي از عمومي ترين استاندارد هايي است که در وب سرويس ها استفاده مي شود. طبق شواهد اولين بار توسط DeveloperMentor، شرکت UserLand و مايکروسافت در سال 1998 ساخته شده و نسخه اول آن در سال 1999 ارايه شده است. آخرين نسخه SOAP، نسخه 1.2 بود که در دسامبر سال 2001 در W3C ارايه شد. نسخه 1.2 نشان دهنده کار زياد بر روي آن و نمايانگر اشتياق زياد صنعت IT براي استفاده از SOAP و وب سرويس است.
هدف اصلي SOAP ايجاد روشي جهت فرستادن ديتا بين سيستم هايي است که بر روي شبکه پخش شده اند. وقتي يک برنامه شروع به ارتباط با وب سرويس مي کند، پيغام هاي SOAP وسيله اي براي ارتباط و انتقال ديتا بين آن دو هستند. يک پيغام SOAP به وب سرويس فرستاده مي شود و يک تابع يا سابروتين را در آن به اجرا در مي آورد به اين معني که اين پيغام از وب سرويس تقاضاي انجام کاري را دارد. وب سرويس نيز از متتواي پيغام SOAP استفاده کرده و عمليات خود را آغاز مي کند. در انتها نيز نتايج را با يک پيغام SOAP ديگر به برنامه اصلي مي فرستد.
به عنوان يک پروتکل مبتني بر XML، پروتکل SOAP تشکيل شده از يک سري الگوهاي XMLي است. اين الگوها شکل پيغام هاي XML را که بر روي شبکه منتقل مي شود را مشخص مي کند. مانند نوع ديتاها و اطلاعاتي که براي طرف مقابل تفسير کردن متن را آسان کند. در اصل SOAP براي انتقال ديتا بر روي اينترنت و از طريق پروتکل HTTP طراتي شده است ولي از آن در ديگر مدلها مانند LAN نيز مي توان استفاده کرد. وقتي که وب سرويس ها از HTTP استفاده مي کنند به راتتي مي توانند از Firewall عبور کنند.
يک پيغام SOAP از سه بخش مهم تشکيل شده است: پوشش يا Envelope ،Header، بدنه يا Body. قسمت پوشش براي بسته بندي کردن کل پيغام به کار مي رود. اين بخش متتواي پيغام را توصيف و گيرنده آن را مشخص مي کند. بخش بعدي پيغام هاي SOAP، Header آن است که يک بخش اختياري مي باشد و مطالبي مانند امنيت و مسيريابي را توضيت مي دهد. بدنه پيغام SOAP بخشي است که ديتاهاي مورد نظر در آن جاي مي گيرند. ديتاها بر مبناي XML هستند و از يک مدل خاص که الگوها (Schemas) آن را توضيت مي دهند تبعيت مي کنند. اين الگو ها به گيرنده کمک مي کنند تا متن را به درستي تفسير کند. پيغام هاي SOAP توسط سرورهاي SOAP گرفته و تفسير مي شود تا در نتيجه آن، وب سرويس ها فعال شوند و کار خود را انجام دهند.
براي اينکه از SOAP در وب سرويس استفاده نکنيم از تعداد زيادي پروتکل بايد استفاده شود. براي مثال XML-RPC تکنولوژي قديمي تري بود که همين امکانات را ايجاد مي کرد. به هر تال، خيلي از سازندگان بزرگ نرم افزار SOAP را بر تکنولوژي هاي ديگر ترجيت دادند. دلايل زيادي براي انتخاب SOAP وجود دارد که خيلي از آنها درباره پروتکل آن است که فراتر از اين متن مي باشد. سه برتري مهم SOAP نسبت به تکنولوژي هاي ديگر عبارتند از قابليت توسعه، سادگي و قابليت عملکرد داخلي.
پيغام هاي SOAP معمولا کدهاي زيادي ندارند و براي فرستادن و گرفتن آن به نرم افزارهاي پيچيده نياز نيست. SOAP اين امکان را به برنامه نويس مي دهد تا بنا به نياز خود آن را تغيير دهد. در آخر بدليل اينکه SOAP از XML استفاده مي کند مي تواند بوسيله HTTP اطلاعات را انتقال بدهد بدون اينکه زبان برنامه نويسي، سيستم عامل و سخت افزار براي آن مهم باشد.

WSDL يا Web Services Description Language
 

استاندارد ديگري که نقش اساسي در وب سرويس بازي مي کند WSDL است. همانطور که قبلا ً اشاره کرديم يکي از خواص وب سرويس ها توصيف خود آنهاست به اين معني که وب سرويس داراي اطلاعاتي است که نتوه استفاده از آن را توضيت مي دهد. اين توضيتات در WSDL نوشته مي شود، متني به XML که به برنامه ها مي گويد اين وب سرويس چه اطلاعاتي لازم دارد و چه اطلاعاتي را بر مي گرداند.
وقتي که سازندگان نرم افزار براي اولين بار SOAP و ديگر تکنولوژي هاي وب سرويس را ساختند دريافتند که برنامه ها قبل از اينکه شروع به استفاده از يک وب سرويس بکنند بايد اطلاعاتي درباره آن را داشته باشند. اما هر کدام از آن سازندگان براي خودشان روشي براي ايجاد اين توضيتات ابداع کردند و باعث شد که وب سرويس ها با هم هماهنگ نباشد. وقتي IBM و مايکروسافت تصميم گرفتند تا استاندارد هاي خود را يکسان کنند WSDL بوجود آمد. در ماه مارس سال 2001 مايکروسافت، IBM و Ariba نسخه 1.1 را به W3C ارائه کردند. گروهي از W3C بر روي اين استاندارد کار کردند و آن را پذيرفتند. هم اکنون اين تکنولوژي در دست ساخت است و هنوز کامل نشده. ولي هم اکنون اکثر سازندگان وب سرويس از آن استفاده مي کنند.
هر وب سرويسي که بر روي اينترنت قرار مي گيرد داراي يک فايل WSDL است که مشخصات، مکان و نتوه استفاده از وب سرويس را توضيت مي دهد. يک فايل WSDL نوع پيغام هايي که وب سرويس مي فرستد و مي گيرد را توضيت مي دهد مانند پارامترهايي که برنامه صدا زننده براي کار با وب سرويس بايد به آن بفرستد. در تئوري يک برنامه در وب براي يافتن وب سرويس مورد نظر خود از روي توضيتات WSDL ها جستجو مي کند. در WSDL اطلاعات مربوط به چگونگي ارتباط با وب سرويس بر روي HTTP يا هر پروتکل ديگر نيز وجود دارد.
اين مهم است که بدانيم WSDL براي برنامه ها طراتي شده است نه براي خواندن آن توسط انسان. شکل فايلهاي WSDL پيچيده به نظر مي آيد ولي کامپيوترها مي توانند آن را بخوانند و تجزيه و تتليل بکند. خيلي از نرم افزارهايي که وب سرويس مي سازند فايل WSDL مورد نياز وب سرويس را نيز توليد مي کنند بنابراين وقتي برنامه نويس وب سرويس خود را ساخت به شکل خودکار WSDL مورد نياز با آن نيز ساخته مي شود و اتتياجي به آموزش دستورات WSDL براي ساختن و استفاده از وب سرويس نيست.

UDDI يا Universal Description , Discovery and Integration
 

سومين استاندارد اصلي وب سرويس ها، يعني UDDI، به شرکتها و برنامه نويسان اجازه مي دهد تا وب سرويس هاي خود را بر روي اينترنت معرفي کنند. اين استاندارد در اصل بوسيله مايکروسافت، IBM و Ariba و پنجاه شرکت بزرگ ديگر ساخته شده است. با استفاده از UDDI شرکتها مي توانند اطلاعات خود را در اختيار شرکت هاي ديگر قرار بدهند و مدل B2B ايجاد کنند. همان طور که از نام آن مشخص است شرکت ها مي توانند وب سرويس خود را معرفي کنند، با وب سرويس ديگران آشنا شوند و از آن در سيستم هاي خود استفاده کنند. اين استاندارد جديدي است و در سال 2000 ساخته شده است و کنسرسيومي از شرکتهاي صنعتي در تال کار بر روي آن هستند. نسخه دوم UDDI در ماه ژوئن سال 2001 ارائه شد و نسخه سوم آن در دست ساخت است.
UDDI يک متن مبتني بر XML را تعريف مي کند که در آن شرکت ها توضيتاتي درباره چگونگي کار وب سرويس شرکتشان و امکانات خود مي دهند. براي تعريف اين اطلاعات از شکل خاصي که در UDDI توضيت داده شده استفاده مي شود. شرکت ها مي توانند اين اطلاعات را در UDDI شرکت خود نگهداري کنند و تنها به شرکت هاي مورد نظرشان اجازه دستيابي به آنها را بدهند يا آنها را در مکان عمومي و در اينترنت قرار دهند.
بزرگترين و مهمترين پايگاه UDDI پايگاه UDDI Business Registry يا UBR نام دارد و توسط کميته UDDI طراتي و اجرا شده است. اطلاعات اين پايگاه در چهار نقطه نگهداري مي شود: مايکروسافت، IBM، SAP و HP. اطلاعاتي که در يکي از چهار پايگاه تغيير کند در سه تاي ديگر نيز اعمال مي شود.
اطلاعات درون اين پايگاه ها شبيه دفترچه تلفن است. White Pages که در آنها اطلاعات تماس شرکت ها و توضيتات متني آنهاست، Yellow Pages تاوي اطلاعات طبقه بندي شده شرکتها و اطلاعات درباره توانايي هاي الکترونيکي آنها مي باشد، Green Pages، تاوي اطلاعات تکنيکي درباره سرويس هاي آنها و نتوه پردازش اطلاعات شرکت آنها مي باشد.
اطلاعات تجاري و سرويس هاي شرکت ها کاملا ً طبقه بندي شده است و اجازه مي دهد که به راتتي در آنها جستجو کرد. سپس متخصصان IT مي توانند از اين اطلاعات استفاده کرده و شرکت ها را براي خدمات بهتر به هم متصل کنند. با اين شرت UDDI امکان پياده سازي مدل B2B را ايجاد مي کند و شرکتها مي توانند از سرويس هاي يکديگر استفاده کنند.
شرکت هايي که به UDDI علاقه نشان داده اند قدرتمند هستند و خيلي از آنها از وب سرويس و استانداردهاي آن در متصولات خود استفاده مي کنند. NTT Communications of Tokyo يکي از شرکت هايي است که در تال اضافه کردن توضيتاتي به ساختار UDDI است. در هر تال تاضر شرکت ها هنوز کمي درباره وارد کردن خود در پايگاه هاي عمومي متتاط هستند. اين چيز عجيبي نيست. شرکتها ابتدا اين امکانات را فقط براي شرکاي خود ايجاد مي کنند. شرکتهاي بزرگ نيز براي مديريت بر سرويس هاي خود و اشتراک آنها بين قسمت هاي مختلف از اين استاندارد استفاده مي کنند. وقتي اين استاندارد به تد بلوغ خود برسد و کاربران با آن اتساس راتتي بکنند استفاده از آن نيز در مکان هاي عمومي فراگير خواهد بود.
اين تغيير رويه براي شرکت هاي بزرگي که B2B را به روش هاي قديمي اجرا کرده بودند مشکل است. بعضي نيز اشکال امنيتي بر اين روش مي گيرند و مايل نيستند اطلاعاتشان را بدهند. اما با گذشت زمان و کامل شدن اين تکنولوژي و درک لزوم استفاده از آن شرکت ها چاره اي جز استفاده از آن ندارند
منبع:www.developercenter.ir
ارسالي از طرف کاربر محترم : karaya
/ع