تاريخچهّ توليد علم در ايران، به روزگاران کهن بر مي گردد و با تاريخ کشور ما عميقاً پيوند خورده است. در قرون متمادي گذشته در سرزمين ما به علم، عالم، دانش و معرفت توجه فراواني مي شده است و مراکزي که از کتب و اسناد تاريخي نگهداري مي کرده اند، داراي ويژگيهاي بوده اند که امروزه همان ويژگي ها همچنان مورد توجه متخصصان قرار دارند. حتي مي توان انعکاس مسائل علمي را در دواوين شعراي متقدم نيز جستجو کرد.
رودکي سمرقندي در اين باره سروده است:
تا جهان بود از سر آدم فراز
کس نبود از "راز دانش" بي نياز
مردمان بخرد اندر هر زمان
راز دانش را به صد گونه زبان
گرد کردند و گرامي داشتند
تا به سنگ اندر همي بنگاشتند.
شعر، پر از شعور و اگاهي است، و بحق مي تواند شعار«سازمان ميراث فرهنگي» ما باشد.
رودکي در اين شعر بلند به راز دانش و نگهداري ومحافظت آز آن به زبانهاي مختلف، اشاره مي کند.
و يا فردوسي حکيم، به بالاتراز "دانش" يعني "خرد" گوهري که فراتر از آن يافت نشود، توجه نشان داده است:
به نام خداوند جان و «خرد»
کزين برتر انديشه برنگذرد
از جنبه اعتقادي نيزدر دين اسلام، خواندن و نوشتن و بطور کلي علم از جايگاه بسيار رفيعي برخوردار است و مسائل علمي از صرف علم بودن خارج شده و در هاله اي از تقدس قرار مي گيرند. به همين دليل نيزعالم ازمنزلت وجايگاه معنوي والايي برخوردار است. علاوه بر آن، ايران از زمانهاي بسيار دور جامعه اي دانايي محور بوده است و مردم عقل جمعي و اجماع را مي پسنديده اند. اين مطلب حتي از نام برخي آثار تاريخي مانند هگمتانه، «همه دانا» کاملاً مشهود است.
سرزمين و موقعيت جغرافيايي کشور ما ترکيبي از همه زيباييهاي عالم است و زمينه هاي معرفت حسي و تجربي در مملکت ما فراوان است. از سوي ديگرهر چند به علت موقعيت ژئوپليتيکي، مرزهاي جغرافيايي ما همواره مورد حمله قرار مي گرفته است، ولي از نظر فرهنگي مهاجمان توفيق چنداني نيافته اند.. از اين رو تاثير فرهنگ ما به تمام فرهنگهاي مهاجم قابل مشاهده و ملاحظه مي باشد. بسياري از رفتارها، مناسبتها، واژگان، ابتکارات و اختراعات ملت ما بر فرهنگ سايرملل کاملاً اثر گذار بوده است. همچنين در گذشته تاريخي ايران،اغلب شاهد وزرايي با علم و دانش هستيم که عليرغم وجود پادشاهان نابخرد و سست عنصر، حکومت ها را هدايت و مديريت مي کرده اند.
بنابراين "تاريخ علم" به نوعي مديون دانشمندان و نياکان ماست. به عنوان مثال: در کتاب فهرست ابن نديم به نکات جالبي در مورد علم کتابت اشاره شده است. در اين کتاب ارزشمند به آداب منشي گري، کتابت و مکاني که کتابخانه مي تواند در آنجاواقع شود و همچنين فضيلت کاتب و مقام و شرف آن و در موضوع کتاب و امثال آن اشاره شده است. وي در فضيلت کاتب و کتاب مي گويد:
اگر کتاب را هيچ فضيلت نباشد به غير از آنکه حق تعالي در محکم تنزل خود قسم ياد مي کند و مي فرمايد: «نون و القلم و مايسطرون» قسم به قلم و آنچه خواهد نگاشت، تمام شرف و فضيلت باشد و... و يا در مورد زمان کتابت مي فرمايد: در وقت افراط سرما و ابتلاء گرما هم کتابت نکن. در وقت گرسنگي، غضب، خواب و امثال آن چيزي ننويس زيرا اثر آن اعراض در کتابت او ظاهر مي شود و مقصود او فوت مي گردد.
و در مقامي ننشيند که اگر کسي را آيد، او را مقام بايد داد که آن را به اصطلاح "مکان قلعه" مي گويند و تصور آمدن آن شخص دائماً ذهن او را پريشان کند و اينها همه روحيه تمرکز تو را از هم مي پاشد و... .
اين چند نکته و مثال براي اين بيان شد تا نشان داده شود که ملت ما از صدها سال قبل، علم و دانش و کتابت را گرامي مي داشته است و در حال حاضر که به درستي، درجه فرهيختگي ملتها را با نسبت توجه آنان به کتابخانه ها و مراکز علمي و آرشيوي و مراکز دانشگاهي مي سنجند و ملتي را فرهيخته تر مي دانند که پايگاههاي علمي بيشتري درآن رسوخ کرده باشد، ملت ما مي تواند به جايگاه مهم و برتري در جهان دست يابد. صرفاً بايد با تکيه بر ايمان قلبي و پيشينه تاريخي و همتي در خور در اين مسير گام برداشت. کاري که هم اينک توسط پژوهشگران و دانشمندان کشورمان آغاز شده است و اميد است که در آينده اي نه چندان دور شاهد قرار گيري کشورمان دررأس کشورهاي توليد کننده علم در جهان باشيم.
منبع:www.cgie.org.ir
ارسال توسط كاربر محترم سايت :amirpetrucci0261
/ج