با در نظر گرفتن اينكه هارد درايوهايي كه امروزه به فروش مي رسند معمولاً ظرفيتي بيش از 15 گيگابايت دارند ، اغلب كاربران ترجيح مي دهند ديسك خود را به چندين پارتيشن يا درايو منطقي تقسيم نمايند.
نگهداري يك كامپيوتر بسيار مشابه مراقبت از اتومبيل است . مسلماً در اغلب روزها كليدي را مي چرخانيد و اتومبيل استارت مي خورد . ليكن با گذشت زمان ، اشكالاتي در حركات اتومبيل ظاهر مي شود ، مخصوصاً اگر به نكات كوچكي مثل تعويض به موقع و مرتب كردن روغن موتور توجه نداشته باشيد . البته ممكن است اتومبيل شما هنوز هم به كار خود ادامه دهد ، ولي كارآيي آن به هيچ وجه نزديك به حد استاندارد آن نخواهد بود .
به صورت مشابهي ، هارد ديسك كامپيوتر نيز عموماً به صبر و تحمل ادامه خواهد داد ، حتي اگر براي مدت مديدي رسيدگي به آن را پشت گوش بياندازيد . ليكن اگر اوضاع چنين باشد ، مي توانيد مطمئن باشيد كه كارآيي لازم را از كامپيوتر خود بدست نمي آوريد . احتمالاً خودتان نيز تا به حال متوجه كندي حركات و رفتار كامپيوترتان شده ايد . خبر خوب اين است كه در چند گام ساده مي توانيد هارد ديسك خود را به نقطه اوج سطح كارآيي خود باز گردانيد .

? انتخاب هارد ديسك ها
 

قبل از ورود به جزئيات اين مطلب كه چگونه مي توان كارايي ديسك موجود خود را بهبود بخشيد ، بهتر است قدري راجع به انواع گوناگون ديسك هاي موجود و نحوه پيكربندي آن ها صحبت كنيم . تقريباً تمام كامپيوترهاي خانگي از هارد ديسك هاي استاندارد IDE استفاده مي كنند اين ديسك ها عموماً ارزانتر بوده و به سادگي در هر بازار كامپيوتري در دسترس مي باشند . سيستم هاي رده بالاتر (بخصوص آنهايي كه بعنوان سرور به فروش مي رسند) غالبا ً‌از ديسك هاي SCSI استفاده مي كنند . اين ديسك ها كارآيي بهتري را فراهم مي آورند ، ليكن نيازمند آداپتور SCSI در درون سيستم بوده و معمولاً بطور قابل توجهي ارزانتر مي باشند .
اگر در بازار بدنبال ديسك جديدي مي گرديد ، مراقب باشيد كه نوع صحيح آن را خريداري كنيد . اگر مطمئن نيستيد كه چه بايد بخريد ، هر Device Manager و هم BIOS سيستم اطلاعات مورد نياز را در اختيارتان خواهند گذاشت . در اين مقاله فرض را بر اين گذاشته ايم كه سيستم شما از ديسك هاي IDE استفاده مي نمايد ، ليكن تقريباً تمامي اين راهنمايي هاي ارائه شده براي سيستم هاي مبتني بر SCSI نيز قابل استفاده مي باشند .
با فرض اينكه هارد ديسك IDE روي سيستم خود داشته باشيد ، به احتمال زياد ديسك مزبور از طريق پين هاي متصل به پشت آن بعنوان ابزار ارباب يا master پيكربندي شده و درايو CD يا DVD نيز بعنوان برده يا Slave به سيستم متصل شده است . اين عمومي ترين نوع پيكربندي كامپيوترهاي خانگي است كه در آن هر دو ابزار از يك كانال واحد بطور مشترك استفاده مي نمايند . ليكن شيوع مزبور پيكربندي بهينه نيست ، زيرا دو ابزار از يك مسير تكي سيستم كه به كابلي متصل است بصورت اشتراكي استفاده مي نمايند . اگر عادت داريد كه بطور مرتب از درايو CD خود استفاده كنيد ، ارزش آن را دارد كه از يك كابل IDE دوم استفاده كرده (اين كابل معمولاً بسيار ارزان نيز مي باشد) و درايو CD خود را به كانال IDE دوم در روي مادربرد خود متصل نماييد . كابل دوم ، تقريباً هميشه بلااستفاده است و اين عمل موجب سطوح بهتري از توان پردازش داده ها شده و نهايتاً كارايي بهتري را جهت كامپيوتر موجب مي گردد .
اگر خواستيد چنين عملي را انجام دهيد ، به ياد داشته باشيد كه درايو CD خود را از ابزار Slave به ابزار master تغيير دهيد ، وگرنه درايو CD شما درست عمل نخواهد كرد . در پشت اكثر درايو ها نموداري اضافه گرديده كه نشان دهنده نحوه مرتب سازي پين هاي اتصال آن ها مي باشد .

? پارتيشن بندي
 

با در نظر گرفتن اينكه هارد درايوهايي كه امروزه به فروش مي رسند معمولاً ظرفيتي بيش از 15 گيگابايت دارند ، اغلب كاربران ترجيح مي دهند ديسك خود را به چندين پارتيشن يا درايو منطقي تقسيم نمايند . گرچه پارتيشن بندي عموماً مربوط به سليقه شخص مي گردد ، ليكن به هيچ وجه فكر بدي نيست كه حداقل دو پارتيشن برروي ديسك در دسترس باشد .
البته چنانچه در نظر داريد كه سيستم هاي عامل چند گانه برروي كامپيوتر خود داشته باشيد ، اين مسئله امري ضروريست زيرا هر سيستم عامل نيازمند فضايي مختص به خود مي باشد . ليكن علاوه بر اين ، تقسيم يك ديسك به پارتيشن هاي چندگانه ، روشي فوق العاده جهت جداسازي داده ها از سيستم عامل و برنامه ها مي باشد . براي مثال ويندوز 98 يا XP و برنامه ها مي توانند در پارتيشن دوم ذخيره نمود . فوايد اين روش بسيار فراتر از يك سازماندهي ساده است . اگر اين شيوه بكار برده شود ، استفاده از يوتيليتي اي مانند Norton Ghost جهت تصوير سازي (Imaging) نصب تازه اي از ويندوز كه همچنين شامل برنامه ها و پيكربندي هاي شما نيز باشد ، كار ساده اي است .
آنگاه ، اگر تصميم بگيريد كه نياز به برگشت به سيستمي پاك داريد ، فقط كافيست كه فايل تصوير (Imaging) مزبور را نصب نماييد و تمامي داده ها و تنظيمات شما دست نخورده خواهند ماند . اين كار ، برگشت سيستم را در هنگام لزوم عملي سريع و تقريباً 20 دقيقه اي خواهد نمود .
متأسفانه بسياري از سيستم ها با يك پارتيشن بزرگ و محلي كه كليه ديسك را اشغال نموده است از سازنده براي خريدار ارسال مي گردند . اگر نمي خواهيد اين پارتيشن را حذف كرده و مجدداً از نقطه صفر شروع كنيد ، مي بايست از برنامه هايي مانند Partition Magic جهت تغيير اندازه پارتيشن موجود به اندازه اي كوچكتر و سپس ايجاد پارتيشن جديد بر روي فضايي كه به تازگي آزاد شده است ، استفاده نماييد . چنانچه در حال خريد كامپيوتري جديد از فروشنده اي محلي هستيد ، از وي تقاضا كنيد كه حداقل دو پارتيشن را از پيش بر روي آن تعيين نمايد . اين كار مقدار زيادي در وقت و تلاش هاي بعدي شما در آينده صرفه جويي خواهد نمود .

? سيستم هاي فايل
 

هنگامي كه پارتيشن تعيين شد ، نيازمند آن است تا با سيستم فايلي كه بايد مورد استفاده قرار گيرد ، فرمت شود . بسته به سيستم عاملي كه نصب شده ، انتخاب هاي شما شامل DAT ، FAT32 و NTFS مي باشد . براي كليه مقاصد و اهداف ، اگر ويندوز 98 يا Me را اجرا مي كنيد به FAT32 و اگر ويندوز XP را اجرا مي كنيد به NTFS اكتفا كنيد . سيستم فايل قديمي FAT از اندازه پارتيشن هاي بسيار كوچكتري پشتيباني مي نمايد و فضاي ديسك هنگامي كه پارتيشن هاي بزرگتري بر روي آن تعيين شده باشد به گونه اي ناكار آمد مورد استفاده قرار خواهد گرفت .
براي سيستم هاي XP ، استفاده از NTFS مزيت اضافي امكان تنظيم مجوزهاي امنيتي بر روي فايل ها و پوشه هاي تكي را به همراه خواهد داشت . چنانچه قصد طراحي سيستمي با بوت دوگانه را داريد ، به خاطر بسپاريد كه سيستم هاي ويندوز 9X و Me از NTFS پشتيباني نمي كنند لذا اگر قصد داريد اين مسير را انتخاب نماييد ، به FAT32 اكتفا كنيد .
در هنگام ايجاد يك پارتيشن جديد در ويندوز XP گزينه پيكربندي آنچه را كه به نام اندازه واحد تخصيص شناخته مي شود را نيز در اختيار داريد . اگر چه سيستم عامل اندازه هاي تخصيص يافته پيش فرضي كه بر مبناي اندازه پارتيشن ، اندازه هاي تخصيص يافته پيش فرضي كه بر مبناي اندازه پارتيشن ، اندازه بهينه محسوب مي شود را مورد استفاده قرار خواهد داد ، ليكن تنظيمات مزبور قابل تغيير نيز مي باشند . بطور كلي ، چنانچه معمولاً فايل هاي كوچكي را روي ديسك خود ذخيره مي نماييد اندازه واحد تخصيص كوچكتر بهتر مي باشد و در هنگامي كه بيشتر فايل هاي بزرگ را ذخيره مي كنيد ، اندازه بزرگتر (كه معمولاً همان مقدار پيش فرض است) بهتر است .
واحد تخصيص انتخاب شده مي تواند به نحو قابل ملاحظه اي بر روي فضاي قابل دسترسي ديسك تأثير بگذارد . بطور مثال اگر از اندازه 32 كيلوبايت براي كلاسترها استفاده گردد ، ذخيره نمودن فايل 1 كيلوبايتي موجب خواهد گرديد كه 31 كيلوبايت ديگر درون آن كلاستر از دسترس خارج گردند . با در نظر گرفتن 4 كيلوبايت براي اندازه هر كلاستر ، همان فايل موجب اتلاف فقط 3 كيلوبايت ديگر از فضاي موجود خواهد شد . بعنوان قانوني كلي ، هميشه از همان اندازه پيش فرض كه ويندوز پيشنهاد مي نمايد ، پيروي كنيد . اگرچه مي توانيد اقدام به تغيير و تنظيم دقيق تر اين تنظيمات بر مبناي چگونگي استفاده از هر پارتيشن نيز بنمائيد .

? يكپارچه سازي (Defrag كردن)
 

درست همانند تعويض روغن داخل موتور يك اتومبيل ، Defrag نمودن پارتيشن ها نيز يكي از واجبات است ، و نه يك گزينه اختياري . بر روي سيستمي كه به طور سنگين مورد استفاده قرار مي گيرد مي بايست حداقل ماهي يكبار ديسك هاي خود را Defragment كنيد تا بتوانيد از عملكرد بهينه سيستم خود اطمينان حاصل نماييد . به ياد داشته باشيد كه فايل ها بصورت كلاستر يا خوشه بر روي ديسك ذخيره مي گردند . با گذشت زمان ، همراه با اضافه و حذف شدن فايل ها ، اين كلاسترها نيز ممكن است بر روي ديسك باز چيني شده و يا در قطعاتي از فضاي ناهمجوار ذخيره گردند . يك هارد ديسك به شدت چند پاره شده موجب كارآيي و عملكرد ضعيف خواهد شد ، زيرا درايو نيازمند بازسازي مجدد داده هاي ذخيره شده در كلاسترهاي مزبور به هنگام باز شدن به هر فايل مي باشد .
اگر ديسك شما قدري كند بنظر مي رسد ، ممكن است تنها چيزي كه نياز داشته باشد يكپارچه سازي يا Defragment باشد شما مي توانيد از Disk Defragment جهت انجام اين كار استفاده نماييد . براي كساني كه بدنبال خودكار كردن عمل مزبور مي باشند يا ويندوز XP حاوي يك يوتيليي Defrag خط فرمان مي باشد كه مي تواند جهت برنامه ريزي انجام اين پردازش بطور خودكار مورد استفاده قرار گيرد .

? Scandisk و Chkdsk
 

بر خلاف RAM ، هارد ديسك از قطعاتي متحرك تشكيل شده است و لذا مستعد بروز خطا است . با گذشت زمان ، كلاسترها ممكن است معيوب شده و يا بخش هايي از فايل ها امكان دارد مفقود شوند و با طيفي از ساير خطاها احتمال دارد بروز نمايند . ممكن است متوجه شده باشيد كه چگونه ويندوزهاي 98/ME هنگامي كه عمليات Shutdown يا خاموش كردن كامپيوتر را بصورت صحيح بكار نمي بنديد ، Scandisk را به اجرا مي گذارند و يا چطور ويندوزهاي 2000/XP در وضعيت هايي مشابه اين Chkdsk را اجرا مي نمايند . بسياري از مردم ترجيح مي دهند كه اين كنترل ها را ناديده بگيرند ، آن هم عمدتاً به اين دليل كه اين كنترل ها ممكن است وقت گير باشند ، خصوصاً در مورد پارتيشن هاي بزرگ .
واقعيت اين است كه مي بايست وقتي را صرف اجراي هر دوي اين برنامه ها ، حداقل بطور گاه به گاه بنماييد ، مخصوصاً اگر سيستم تان در حال قديمي شدن است اين كار مي تواند مانع از دست دادن مقادير زيادي از داده ها شده و در دراز مدت در وقت شما صرفه جويي نمايد .
بطور كلي پيشنهاد مي كنيم كه Scandisk با Chkdsk را حداقل يكبار در ماه بر روي سيستم هاي قديمي تر اجرا نماييد . Scandisk در گروه برنامه هاي Tools System يافت مي شود ، در حاليكه Chkdisk را مي توان از فرمان Run با تايپ Chkdsk بر روي سيستم هاي XP اجرا نمود . اگر Scandisk را بر روي يك سيستم ويندوز 98/ME مورد استفاده قرار مي دهيد ، مراقب باشيد كه حتماً‌ گزينه Thorough را انتخاب كنيد ، زيرا اين گزنيه سطح ديسك را براي يافتن هرگونه خطايي اسكن مي نمايد . البته ممكن است اجراي آن قدري وقت گير باشد ، لذا اجراي آن را براي زماني كه كارهاي ديگري براي انجام داريد بگذاريد .

?بازيابي اطلاعات از دست رفته
 

اين اتفاق براي هر كسي ممكن است بيفتد . بطور تصادفي فايلي را حذف كرده ، Recycle bin را خالي نموده و اكنون بدون اينكه پشتيباني تهيه كرده باشيد ، همان فايل را دوباره نياز داريد . خبر خوب اين است كه بازيابي اطلاعات حذفي امكان پذير است . ولي خبر بد هم اين است كه بازيابي اطلاعات حذفي امكان پذير است . ولي خبر بد هم اين است كه نبايد خيلي اميدوار باشيد . هنگامي كه اطلاعاتي حذف يا Delete شد ، معمولاً مي توان آن را با كمك تعدادي از يوتيليتي هاي undelete بازيابي نمود ، ليكن فقط به شرطي كه داده هاي جديدي برروي آن كلاسترها نوشته نشده باشند .
اين خود دليل فوق العاده ديگري جهت مد نظر قرار دادن ذخيره سازي داده ها در پارتيشني جداگانه مي باشد زيرا پارتيشني كه سيستم عامل در آن نصب شده است غالباً در پشت پرده تحت بازنويسي مقادير زيادي از داده ها مانند فايل هاي temporary يا موقت قرار مي گيرد كه ممكن است در نهايت موجب غير قابل بازيابي گرديدن داده هاي حذف شده شود .
بهترين كاري كه مي توان انجام داد ، نصب يك برنامه Undelete قبل از اينكه نيازي به نگراني در مورد چگونگي بازيابي داده ها ايجاد شود ، مي باشد . زيرا نصب يك يوتيليتي Undelete پس از حذف داده ها ، ممكن است دقيقاً همان چيزي باشد كه داده هاي مزبور را غير قابل باز يافت نمايد ، زيرا ممكن است يوتيليتي مزبور درست همان فضاي ديسك مختص به داده هاي حذف شده را مورد استفاده قرار دهد .

? حذف دائمي داده ها
 

اگر حتي قصد بركناري يك هارد ديسك و يا اهداي كامپيوتري كهنه را در آينده داريد ، توجه داشته باشيد كه حتماً از اين امر اطمينان حاصل نماييد كه هيچ يك از داه هاي روي آن ديسك ديگر هرگز قابل دسترسي نباشند . صرفاً فرمت كردن ديسك كافي نيست ، زيرا هنوز مي توان از روش هاي متعددي جهت بازيابي داده هاي آن استفاده نمود . به جايي آن در يوتيليتي اي مانند Diskwiper براي حصول اطمينان از اينكه كليه داده ها بطور مطمئني از روي ديسك حذف شده اند سرمايه گذاري كنيد .

? ديده باني ديسك ها
 

تنوع زيادي از برنامه هاي مختلف با هدف ديده باني از سلامت داخلي هارد ديسك از جمله درجه حرارت عملياتي و غيره موجود مي باشند . اگر به نظر مي رسد كه دچار يك خطاي جدي ديسك شده ايد و علت آن را نمي توانيد پيدا كنيد ، در اينصورت استفاده از يوتيليتي اي مانند Active Smart را مد نظر قرار دهيد . در پايان كار ، برنامه مزبور اطلاعاتي در مورد ديسك در اختيار شما قرار مي دهد كه احتمالاً بيشتر از آن چيزي است كه اصلاً تمايلي به دانستن آن داشته باشيد .
ارسال مقاله توسط کاربر محترم سايت: sm1372
/ج