چه کسي اُزُن را سوراخ کرد؟!
لايه اُزُن گازي نامريي و از جنس اکسيژن است که در بالاي سطح کره زمين وجود دارد. وظيفه اين گاز محافظت از زمين در برابر تابش اشعه ماوراي بنفش خورشيد که همان پرتوهاي مضر خورشيد محسوب مي‌شوند، است. اگر اين لايه نازک شود و به تدريج از بين برود، اشعه ماوراي‌بنفش به راحتي به سطح زمين نفوذ کرده و سبب ايجاد بيماري‌هاي مختلفي از جمله سرطان پوست و آب‌مرواريد در انسان مي‌شود.
محافظت و جلوگيري از تخريب لايه‌اُزُن به عهده فرد فرد ماست. به همين خاطر تصميم گرفتيم که در اين مقاله شما را بيشتر با عوامل تخريب لايه اُزُن آشنا کنيم تا شما هم بتوانيد با شناخت عوامل تخريبي آن بيشتر به حفظش کمک کنيد.
1 اسپري‌هاي خوشبوکننده
حتما شما هم بسيار ديده‌ايد افرادي را که تا دوشي از اسپري و خوشبوکننده‌هاي ديگر نگيرند، پايشان را از خانه بيرون نمي‌گذارند! افرادي که بدون توجه به آسيب‌هايي که ممکن است به محيط زيست‌شان بزنند فقط به فکر محترم به نظر رسيدن خودشان هستند. توصيه ما به اين‌گونه افراد اين است که بيشتر به محيط‌زيست و نسل آينده توجه کنند. اسپري‌ها از جمله کالاهايي هستند که با توجه به وجود کلر و فلوروکربن در ترکيبشان تهديدي جدي براي محيط‌زيست و به خصوص تخريب لايه اُزُن به شمار مي‌روند. ضمنا، حواستان باشد که اسپري‌هايي که مي‌خريد حتما برچسب «دوستدار اُزُن» داشته باشند.
2يخچال
امروزه ديگر نبودن يخچال و فريزر در خانه‌ها تعجب دارد و اما امان از دست اين گاز کلروفلوروکربن که هرچه مي‌کشيم از دست اوست. اين گاز که با نام CFC هم شناخته شده است و يکي از عوامل اصلي تخريب لايه اُزُن محسوب مي‌شود در صنايع سرماساز مثل آب‌سردکن و يخچال و فريزرهاي خانگي و صنعتي کاربرد دارد چون لايه اُزُن زمين را در برابر اشعه مضر ماوراي‌بنفش حفظ مي‌کند و گاز کلروفلوروکربن هم تهديدي به جان لايه اُزُن است، صنعت‌گران به اين فکر افتاده‌اند که جايگزيني براي اين گاز در صنايع سرماساز تعيين کنند. جايگزيني‌هايي مثل هيدروفلورکربن (HFCS) يا هيدروفلوروکلروکربن (HCFC).
3 پاک‌کننده‌ها
مي‌شوييد و مي‌ساييد و برق مي‌اندازيد و فکر مي‌کنيد خيلي تميز و با سليقه هستيد که يک خانه و زندگي نظيف و مرتب داريد؟ نه جان من! اين‌طورها هم که شما فکر مي‌کنيد نيست. خوب است بدانيد که همين مواد شوينده‌اي که هر روز و هر شب از آنها استفاده مي‌کنيد، ممکن است تهديدي جدي براي تخريب لايه اُزُن و در نتيجه به خطر افتادن سلامت شما باشند. حلال‌ها از جمله دشمنان لايه اُزُن به شمار مي‌آيند که عمدتا شامل انواع پاک‌کننده‌ها و چربي‌زداها که در صنايع، الکترونيک و خشکشويي به کار مي‌روند، هستند. انواعي از پاک‌کننده‌ها خطرناک‌اند که در ترکيبشان نام کلروفرم يا همان تري‌کلرواتان و تتراکلريدکرين به چشم مي‌خورد.
4 کشاورزي
کشاورزي نياز جامعه است اما نه با روش‌هاي غير اصولي که سبب آسيب رساندن به محيط زيست شوند. متيل برومايد از جمله موادي است که در انواعي از آفت‌کش‌ها و ضدعفوني‌کننده‌هاي محصولات
کشاورزي وجود دارد و افرادي که از اين نوع مواد براي سلامت محصولات کشاورزي‌شان استفاده مي‌کنند بايد بدانند که چه دردسرهايي ممکن است براي کل جهان به وجود بياورند. اکسيد نيتروژن هم که گازي است منتشره از کودهاي شيميايي ازته، يکي ديگر از موارد تهديد و تخريب لايه اُزُن محسوب مي‌شود.
5 کپسول‌هاي آتش‌نشاني
کپسول آتش‌نشاني از جمله کالاهايي است که وجودش در هر خانه، اداره و ماشيني ضروري است تا در مواقع بحراني حلال مشکلات ناشي از آتش‌سوزي شود اما جالب است بدانيد که اين دشمن دوست‌نما گازي به نام هالوژن در ترکيباتش دارد که براي محيط‌زيست بسيار خطرناک است و يکي از عوامل نازک شدن لايه اُزُن محسوب مي‌شود. هرچند که در کل دنيا اين عامل تخريبي فقط دو درصد مصرف مي‌شود اما همين مصرف دو درصدي تخريبي 25 درصدي در پي دارد. يعني 25 درصد از تخريب لايه اُزُن به خاطر آزاد شدن گاز هالوژن در فضاست.
6 کولر
آيا تا به حال فکر کرده‌ايد که وقتي در هواي گرم تابستان جلوي تلويزيون و روبه‌روي باد کولر روي کاناپه لم داده‌ايد و فيلم موردعلاقه‌تان را تماشا مي‌کنيد، با اين کارتان داريد لايه اُزُن را از بين مي‌بريد؟! يا وقتي هنگام رانندگي گرم‌تان مي‌شود و درجه کولر اتومبيل‌تان را روي زياد تنظيم مي‌کنيد، تهديدي براي محيط‌زيست محسوب مي‌شويد؟ همين کولرها که در فصول گرماي سال جزو محبوب‌ترين کالاها محسوب مي‌شوند به علت دارا بودن گاز کلروفلوروکربن در ترکيبشان جزو محصولات مخرب لايه اُزُن به شمار مي‌آيند که شما مي‌توانيد با کمتر استفاده کردن از آنها دوستي‌تان را با محيط زيست ثابت کنيد. باور کنيد که آن‌قدرها هم سخت نيست، مگر پدر بزرگ‌ها و مادربزرگ‌هاي ما بدون کولر زندگي نکردند؟
7 گازهاي گلخانه‌اي
افزايش مقدار گازهاي گلخانه‌اي در جو يعني هرچه نازک‌تر شدن لايه اُزُن و اما گازهاي گلخانه‌اي چيست؟ کره زمين به‌طور طبيعي توسط تابش نور خورشيد گرم مي‌شود و مقداري از نور تابيده شده دوباره به سمت جو برمي‌گردد. يعني خورشيد زمين را گرم مي‌کند و مقداري از بازتابشش هم سبب گرم شدن جو مي‌شود. تا اين جاي کار اشکالي وجود ندارد. همه مسايل وقتي پيش مي‌آيند که در اثر زياد شدن فعاليت‌هاي صنعتي و انساني يک لايه ضخيم از گاز به نام گاز گلخانه‌اي يا GHG بين زمين و جو قرار مي‌گيرد و نمي‌گذارد که بازتابش خورشيد به صورت کامل به جو برگردد و در نتيجه باعث بالا رفتن دماي زمين به مرور زمان مي‌شود. به‌طورکلي بيشترين حجم گازهاي گلخانه‌اي را بخار آب، دي‌اکسيد نيتروژن، دي‌اکسيدکربن و متان تشکيل مي‌دهد.
8 انسان
و اما اين موجود خاکي، خواسته يا ناخواسته چه کارهايي که انجام نمي‌دهد. شايد خيلي از ما و شما نخواهيم که محيط زيست‌مان را نابود کنيم و يکي از عوامل تخريب لايه اُزُن به حساب آييم اما بايد بدانيد که خيلي از فعاليت‌هاي روزمره‌اي که انجام مي‌دهيم روز به روز لايه اُزُن را نازک‌تر مي‌کند.
گرم کردن غذا در مايکروويو، استفاده از اتومبيل، شستن و اتو کردن لباس‌ها، کار و بازي با کامپيوتر، تماشاي تلويزيون، استفاده از کولر، گوش کردن موسيقي از استريوي ضبط و گرم شدن به وسيله بخاري‌هاي گازي يا نفتي از جمله کارهايي هستند که همه ما انجام مي‌دهيم و با اين کارها سبب افزايش گازهاي گلخانه‌اي مي‌شويم. چرا؟! زيرا تمام اين وسايل براي کار کردن نياز به انرژي دارند و اين انرژي به‌صورت مستقيم يا غيرمستقيم از طريق سوخت‌هاي فسيلي مثل نفت و گاز و زغال‌سنگ که سوزاندن‌شان گاز گلخانه‌اي به‌وجود مي‌آورد، به دست مي‌آيد. پس بهتر است در مصرف هرچه بهينه‌تر از اين‌گونه وسايل تلاش کنيم.
هواي ازون را داشته باشيد
به فرزندانتان، به شاگردانتان، به همکارانتان و خانواده‌تان بياموزيد که دنيا فقط سهم آنها نيست. نسل‌هاي آينده هم حق زندگي کردن دارند. صنايع بايد به خدمت و آسايش انسان‌ها منجر شود نه به قاتلي پنهان. هنگام خريد انواع اسپري‌ها، واکس‌ها، رنگ‌ها، مواد ترميم‌کننده رنگ، کولر، يخچال و فريزر و... دقت کنيد که نشان دوستدار ازون يا ozone friendly و يا فاقد سي‌اف‌سي که همان CFC Free است حتما روي کالا درج شده باشد.
منبع:www.salamat.com