چرتکه ابزاري براي محاسبه چهار عمل اصلي

چرتکه (Abacus) وسيله محاسبه اي قديمي است که هنوز در بسياري از کشورهاي آسيايي مورد استفاده قرار ميگيرد.

ساختار چرتکه

يک چرتکه استاندارد براي انجام چهار عمل اصلي رياضي مورد استفاده قرار ميگيرد و ميتوان از آن براي محاسبه ريشه دوم و سوم اعداد نيز استفاده کرد. چرتکه از يک قاب اصلي تشکيل شده است که چندين ميله عمودي در آن جاسازي شده و در هر يک از اين ميله ها تعدادي مهره چوبي وجود دارند که به بالا و پايين حرکت ميکنند. يک ميله افقي فضاي داخل قاب را به دو قسمت تقسيم ميکند که به نام رديف بالا و رديف پايين شناخته ميشوند.

اجزا و شيوه محاسبه

چرتکه را براي استفاده بر روي سطح صافي مانند ميز يا روي پا قرار ميدهند و تمام مهره هاي بالا و پايين را به سمت مخالف ميله افقي حرکت ميدهند.
ارزش مهره ها : ارزش عددي هر مهره در رديف بالا 5 و در رديف پاييني معادل 1 است. هنگامي که مهره ها به سمت ميله افقي حرکت داده شوند در واقع شمرده شده اند.
شمارش: هنگامي که 5 مهره در رديف پاييني شمرده شود، نتيجه به رديف بالا منتقل ميشود. هنگامي که تمام مهره هاي بالا و پايين يک ستون شمرده شدند،نتيجه آن يعني (10) به نزديکترين ستون سمت چپ آن منتقل ميشود.
آخرين ستون سمت راست، ستون يکان است، ستون بعدي دهگان، بعدي صدگان و الي آخر. محاسبات اعشاري به اين ترتيب انجام ميشود که فاصله بين دو ستون به عنوان مميز تعيين ميشود و تمام ستونهاي سمت راست اين فاصله اعداد اعشار و ستونهاي سمت چپ اعداد صحيح را نشان ميدهند.

چرتکه در زمان ما

امروزه مغازه داران آسيايي همچنان از چرتکه براي محاسبات خود استفاده ميکنند و استفاده از چرتکه در بسياري از مدارس خاور دور تدريس ميشود.براي آموزش محاسبات رياضي به کودکان نابينا هم از چرتکه استفاده ميشود و اين بهترين وسيله جايگزين براي کاغذ و مداد است. علاوه بر آن در بسياري از مدارس عادي نيز به جاي ماشين حساب و يا انجام محاسبات روي کاغذ، از چرتکه استفاده ميکنند و روش استفاده آنرا به دانش آموزان تعليم ميدهند.
منبع: http://www.senmerv.com