وقتي گاليله براي اولين بار قمرهاي مشتري را از پشت تلسکوپ ديد، نتيجه گرفت که کوپرنيک درست مي‌گويد که زمين در مرکز عالم نيست؛ اما بررسي‌هاي جديد نشان مي‌دهد که گاليله بايد به عکس اين نتيجه‌گيري مي‌رسيد!
محمود حاج‌زمان: امروزه همه ما مي‌دانيم که حق با گاليله بود: زمين به دور خورشيد حرکت مي‌کند، همانطور که کوپرنيک آن را در سال 1543 / 922 بيان کرد. اما يافته‌هاي محققان نشان مي‌دهد که اگر گاليله مي‌خواست بر اساس مشاهدات خود نتيجه‌گيري کند، بايد از ديدگاه ديگري که در آن زمان مطرح بود حمايت مي‌کرد؛ ديدگاه تيکونيکي. در ديدگاه تيکونيکي که توسط ستاره‌شناس دانمارکي، تيکو براهه در قرن شانزدهم ميلادي مطرح شد، زمين حرکت نمي‌کند و هر چيز ديگري به دور زمين و خورشيد مي‌گردد.
به گزارش نيچر، اين نتيجه‌اي است که کريستوفر گراني، از فيزيکدانان کالج فني لوييزويل کنتاکي بعد از مطالعه دست‌نوشته‌هاي ستاره‌شناس ديگري که در اواخر قرن شانزدهم و اوايل قرن هفدهم و هم‌عصر گاليله زندگي مي‌کرد، به آن رسيده است.
گراني در سال 2008 / 1387 اظهار کرد که مشاهدات گاليله از ستارگان، در واقع الگوهاي انکساري است که اصطلاحا دايره‌هاي خيالي (Airy Disks) خوانده مي‌شود. اين پديده به صورت الگوهايي از دواير هم‌مرکز است و زماني رخ مي‌دهد که نور ساطع شده از يک منبع نقطه‌اي مانند يک ستاره، از يک سوراخ عبور کند. پديده انکسار در زمان گاليله کشف نشده بود و بنابراين وي از اين پديده خبر نداشت. در نتيجه وي به آن‌چه چشمانش يا تلسکوپش به او مي‌گفت، اعتماد داشت و براي تخمين اندازه و فاصله ستارگان از مشاهداتش استفاده کرد. در نتيجه گاليله فاصله ستارگان را بسيار کمتر از مقدار واقعي و با خطايي از مرتبه هزار به‌دست آورد.
پس از اينکه گراني فهميد که انکسار گاليله را فريب داده‌است، تصميم گرفت تا يافته‌هاي ستاره‌شناسان معاصر گاليله را که ممکن بود موارد مشابهي را با ابزارهاي خويش ديده باشند، بررسي کند. وي مي‌گويد: «مطمئنا شخص ديگري وجود داشت که تلسکوپي بهتري از تلسکوپ گاليله داشته‌باشد.»
اين شخص ستاره شناس آلماني، سيمون ماريوس بود که بيشتر شهرت خود مديون نامگذاري قمرهاي مشتري يعني آيو، اروپا، گانميد و کاليستو است و ادعا مي‌شود که آنها را تنها چند روز قبل از گاليله کشف کرده‌است. گراني مي‌گويد که ماريوس نيز مانند گاليله، دايره‌هاي خيالي را با ستارگان واقعي اشتباه گرفت. اما در حالي‌که گاليله به نظر خود درباره سيستم کوپرنيکي چسبيده‌بود، تجزيه و تحليل ماريوس از يافته‌هايش منجر به نتايج کاملا متفاوتي شد.
ارتباط عاطفي
بر اساس گفته‌هاي گراني، ماريوس بر اساس مشاهداتش نتيجه گرفت که فاصله ستارگان باز زمين، نزديک‌تر از آن است که بتواند ديدگاه کوپرنيکي را تاييد کند. در ديدگاه کوپرنيکي، ستارگان در فاصله زيادي از زsdين قرار دارند و در نتيجه براي مشاهده‌گر مانند نقاط درخشان به نظر مي‌رسند. ديدگاه کوپرنيکي از سوي دانشمندان ديگري نيز استفاده مي‌شد. به عنوان مثال ستاره‌شناس هلندي، کريستين هويگنس در کتاب خود با عنوان Systema Saturnium که 17 سال پس از مرگ گاليله و در سال 1659 به چاپ رسيد، مي‌نويسد: «اگر لنز تلسکوپ توسط دود تيره شود، ستارگان مانند نقطه به نظر خواهند رسيد.»
اما در عوض ماريوس استدلال کرد که مشاهده ستارگان به صورت نقاط نوراني، ديدگاه تيکونيکي را تاييد مي‌کند. در ديدگاه تيکونيکي، زمين بي‌حرکت و در مرکز سيستمي که ماه و خورشيد به دور آن مي‌گردند قرار دارد. سيارات عطارد، زهره، مريخ، مشتري و زحل به دور خورشيد مي‌گردند و ستارگان در ماوراي اين سيارات و در يک کره ثابت قرار دارند.
گراني مي‌گويد: «استدلال ماريوس خيلي قوي‌تر از استدلال گاليله بود. در حقيقت اگر گاليله نيز بر اساس مشاهداتش نتيجه‌گيري مي‌کرد، بايد به نتايج يکساني مي‌رسيد.» حال اين سوال مطرح مي‌شود که چرا گاليله به ديدگاه‌هاي کوپرنيک چسبيد؟
رينک ورميج، مورخ علمي دانشگاه اوکلاهاما مي‌گويد: «گاليله به شدت به ديدگاه‌هاي کوپرنيکي متعهد بود. اين موضوع که وي ترجيح داد وارد منازعاتي که برخلاف اين ديدگاه بود نشود، خيلي عجيب نيست. اگرچه بر طبق استانداردهاي مدرن علمي وي احتمالا نبايد اين کار را مي‌کرد.» ورميج اضافه مي‌کند که بازار مباحثات علمي درباره ديدگاه‌هاي مختلف براي ساليان زيادي داغ بود و اين بحث درباره اندازه و توزيع ستارگان، تنها يکي از اين مباحثات به شمار مي‌رود.
گراني نمي‌تواند بگويد چرا گاليله علي‌رغم مشاهداتش ديدگاهي را انتخاب کرد که در نهايت نيز صحيح از کار درآمد. بر اساس گفته‌هاي ورميج، در دنيايي که ديدگاه تيکونيکي يک رقيب جدي براي ديدگاه کوپرنيکي محسوب مي‌شد، نتيجه‌گيري ماريوس منطقي به‌نظر مي‌رسد. گراني نيز مي‌گويد: «در واقع شما بايد حق را به سيمون ماريوس بدهيد، زيرا وي نتيجه‌گيري خود را بر اساس بررسي يافته‌هايش و دنبال کردن منطقي آنها انجام داد.»
منبع:/khabaronline.ir ارسال توسط کاربر محترم سايت : omidayandh /ج