فوران توده هاي بزرگي از خاکستر در ايسلند در اثر فعال شدن يکي از آتشفشانهاي خفته اين منطقه باعث شده است نشريه علمي لايو ساينس گزارشي درباره حقايق و رويدادهاي بزرگي که به واسطه آتشفشانها به وجود آمده اند منتشر کند.
در حال حاضر در حدود هزار و 500 آتشفشان سرتاسر کره زمين را پوشانده اند و برخي از آنها به صورت متوالي و براي سالها فوران کرده و مي کنند. اين پديده وقتي رخ مي دهد که سنگهاي مذاب يا ماگما تحت فشار و با سرعت به سمت بالا حرکت کرده و بخش ضعيفي از پوسته زمين را شکافته و به خارج راه پيدا کنند.

مخازن زيرزميني ماگماها مي توانند براي صدها سال در زير زمين مخفي باقي بمانند و سپس به شکلي دور از انتظار و ناگهاني فوران کنند. نشريه لايو ساينس در پي فوران آتشفشاني در ايسلند پس از 200 سال خاموشي و در اواخر روز پنجشنبه که منجر به فوران مقادير زيادي آب داغ ، خاکستر و سنگ ريزه شده و بسياري از پروازهاي فرودگاه هاي اروپايي را با اختلال مواجه کرد گزارشي از 11 نکته درباره آتشفشانهاي جهان منتشر کرده است.
1- سنگهاي متخلخل آتشفشاني تنها سنگهايي هستند که از توانايي شناور بودن بر روي آب برخوردارند. اين سنگها معمولا خاکستري و مملو از حفره هاي حباب مانند هستند که در اثر خروج سريع و پرفشار گازهاي داغ از ميان سنگها به وجود مي آيند.
2- نيرومندترين آتشفشانهاي جهان ابرآتشفشان نام دارند. انفجار يک ابرآتشفشان مي تواند باراني از آتش را تا مسافت هزاران مايل بر زمين بباراند و منجر به ايجاد تغييرات آب و هوايي شود. تغييراتي از قبيل کاهش دماي هوا که در نتيجه آزادسازي چندين تن خاکستر در اتمسفر زمين به وجود مي آيد. اين هيولاها دستهاي وحشتناک خود را هر چند صد هزار سال يکبار رو مي کنند. يکي از بزرگترين آنها در پارک ملي "Yellowstone" قرار دارد و دانشمندان نيز اعلام کرده اند انفجار اين آتشفشان نزديک است.
3- بزرگترين انفجار آتشفشاني تاريخ به کوه "تامبورا" واقع در جزيره "سامباوا" در اندونزي تعلق دارد. انفجار و فوران اين آتشفشان در سال 1815 منجر به مرگ 100 هزار انسان شد. اندونزي از بيشترين تعداد آتشفشانهاي فعال تاريخ در حدود 76 آتشفشان برخوردار است.
4- بيشتر آتشفشانها در لبه صفحه هاي تکتونيکي رخ مي دهند، صفحه هاي بزرگ سنگي که سطح زمين را تشکيل داده اند. اما برخي از آتشفشانها از جمله ابرآتشفشان "Yellowstone" بر روي مناطقي ديگر به نام مناطق داغ يا فعال آتشفشاني قرار گرفته اند که ماگماها در اين مناطق مسير خود را به آرامي از اعماق به سمت سطح زمين باز مي کنند.
5- ايسلند مشهور به سرزمين آتش و يخ بر فراز آتشفشانهاي نوار نيمه اقيانوسي اطلس قرار دارد. آخرين فوران آتشفشان "Eyjafjallajokull" در آوريل 2010 در برابر فواران قدرتمند آتشفشان Skaptar در سال 1783 بسيار کوچک به نظر مي آيد، اين انفجار آتشفشاني تمامي منابع کشاورزي و شيلات جزيره را نابود کرده و منجر به قحطي شد که جان يک پنجم از مردم جزيره را گرفت.
6- انفجار سال 1991 آتشفشان Pinatubo در فيليپين از انفجار Skaptar نيز سخت تر بود. اين انفجار در حدود 22 ميليون تن دي اکسيد سولفور را به خارج از زمين انتقال داد که اين ماده به چرخه مواد زمين وارد شده و حرارت جهاني را حداقل 0.5 درجه سلسيوس کاهش داد.

7- آتشفشانها توانايي رشد کردن دارند با انباشته شدن گدازه ها و خاکسترها لايه هاي جديدي به آتشفشان افزوده شده و ارتفاع آن را افزايش مي دهند. اين يکي از شيوه هاي رايجي است که کوه ها بر اساس آن ساخته مي شوند.
8- آتشفشانها مي توانند منقرض شوند. زماني که دانشمندان اعلام مي کنند از اين پس آتشفشاني هرگز فوران نخواهد کرد، در واقع انتظار منقرض شدن و نابود شدن آتشفشان وجود دارد. آتشفشانهايي که در حال حاضر فعال نيستند اما احتمال فعال شدن آنها وجود دارد آتشفشانهاي خفته خوانده مي شوند.
9- فشار مستقيم برخي از فورانهاي آتشفشاني مي تواند منجر به شکل گيري مخازن ماگمايي شود که در هم فرو مي ريزند و حفره هاي عظيم و کاسه مانندي به نام "کالدرا" به وجود مي آورند.
10- بزرگترين آتشفشان موجود بر روي زمين، آتشفشان Mauna Loa واقع در هاوايي است. اين آتشفشان يکي از پنج آتشفشان موجود در هاوايي است که در ارتفاع سه هزار و 962 متر بالاتر از سطح دريا قرار گرفته است. جزاير هاوايي در واقع به واسطه نقاط داغ و فعال آتشفشاني به وجود آمده اند.
11- آتشفشانها باعث رنگين تر شدن غروب خورشيد مي شوند، زماني که آتشفشان "Kasatochi" در سال 2008 فوران کرد مردم سرتاسر جهان شاهد رنگمايه هاي فوق العادي زيباي نارنجي و سرخ رنگي در غروب خورشيد بودند. اين رويداد ديدني ناشي از انتشار ذرات خاکستر در اتمسفر زمين است که باعث شکست بيشتر پرتوهاي خورشيدي در آسمان مي شوند
اگر جريانات هوايي به صورتي باشد كه گرد وغبار حاصل از آتشفشان ايسلند را به سمت كشور ما هدايت كند بايد منتظر باران‌هاي اسيدي درحد خفيف باشيم.
مرتضي ضرابي در پاسخ به سئوالي در مورد امكان تاثير ذرات گرد و غبار حاصل از آتشفشان ايسلند بر آب و هواي كشور به گفت: در منطقه‌اي كه آتشفشان فعال شده، جريان‌هاي هوايي از نوع غربي است و فقط شمال اروپا را در بر مي‌گيرد و اين جريانات باعث مي‌شود كه حتي جنوب اروپا هم در معرض اين ذرات قرار نگيرد.
وي در مورد تاثيرات اقليمي حاصل از ذرات گرد و غبارآتشفشان ايسلند بر روي اقليم اروپا و در نتيجه تاثيرآن روي آب و هواي ايران گفت: ميزان اين ذرات به حدي نيست كه در اثر وجود آن در جو تابش نور خورشيد به زمين كمتر و در نتيجه هوا سرد شود يا تغييرات اقليمي دراز مدتي داشته باشد.
وي تاكيد كرد: دامنه كشورهايي كه باعث بروز پديده گرد و غباري در كشور ما مي‌شوند فراتر از كشورهاي همسايه نمي‌رود.
بايد منتظر باران‌هاي اسيدي باشيم
بهنام اويسي رئيس گروه سازه تكنونيك سازمان زمين شناسي در گفت‌و‌گو با ايلنا نيز ميزان ذرات معلق حاصل از آتشفشان ايسلند را در حدي ندانست كه كشور ايران را مورد تاثير قرار دهد ولي گفت: اگر جريانات هوايي به صورتي باشد كه گرد وغبار را به سمت كشورما هدايت كند بايد منتظر باران‌هاي اسيدي درحد خفيف باشيم.
اين در حاليست كه به گفته كارشناسان آب و هوا، آتشفشان‌ها بوسيله تزريق ذرات گرد و غبار و گازها به داخل هوا كه باعث تغييرات در جو مي‌شوند و مي‌تواند بر آب و هوا تاثير بگذارد، براي نمونه فوران آتشفشان «تام‌بورا» در سال 1815، 100 ميليون تن غبار اسيد سولفوريك ‌آزاد كرد. اگر چه واقعه فوران آتشفشان «تام‌بورا» سبب خورشيد گرفتگي شد اما برآوردهاي دقيق‌تر نشان مي‌دهد حادثه فوران توبا سبب قطع عمل فتوسنتز در گياهان و كاهش 3تا5درجه‌اي دما در نيمكره شمالي شد.
اين در حاليست كه آتشفشان‌ها غيراز تزريق ذرات گرد و غبار موجب بارش باران‌هاي اسيدي مي شود كه اين باران‌ها علاوه بر موجودات زنده حتي روي سازه‌هاي ساختماني نيز اثرات مخرب دارد.
براساس تحقيقات كارشناسان، اين باران‌ها بر رشد ، توليدمثل كيفيت و توليد محصولات كشاورزي اثر منفي مي‌گذارد.
. ارسال مقاله از طرف كاربر محترم سايت: baghegol