اين جمله بي شباهت به طرح داستان يک فيلم علمي تخيلي نيست :ميکربها و باکتريها درون يک موشک به فضا ميروند و قويتر و مرگ آورتر از قبل باز ميگردند. تنها تفاوت اين ماجرا با فيلم اين است که اين يکي واقعيت دارد.
نام: باکتري سالمونلا (Salmonella) که بيش از هر چيز به عنوان عامل اصلي مسموميتهاي غذايي شناخته ميشود.
سفر: شاتل فضايي STS-115، سپتامبر 2006.
دليل سفر: دانشمندان مشغول تحقيق بر روي تاثيرات سفر فضايي بر روي ميکربها هستند، به همين دليل تعدادي از آنها را –که با دقت بسته بندي شده اند- با خود به سفر برده اند.
نتيجه: موشهايي که با مواد غذايي آلوده به ميکربهاي فضايي تغذيه شده اند، سه بار بيش از موشهاي ديگر در مرض بيماري قرار دارند و زودتر از موشهايي که با غذاي آلوده به ميکربهاي مشابه و به فضا نرفته تغذيه شده اند، ميميرند.
چريل نيکرسون (Cheryl Nickerson)، استاديار مرکز بيماريهاي عفوني و واکسن شناسي دانشگاه ايالتي آريزونا چنين توضيح ميدهد:” انسانها هر جا بروند، ميکروبها را هم با خود ميبرند، هيچ کس نميتواند انسان را استرليزه کند. ما هر جا برويم، زير آبهاي اقيانوس يا در مدار زمين، ميکروبها هم با ما مي آيند، و نکته مهم براي ما اين است که بدانيم اين موجودات در اين روند چه تغييراتي ميکنند.”
نيکرسون افزود که آموختن نکات بيشتر درباره تغييرات ميکروبها داراي اين قابليت بالقوه است که ميتواند ما را به مرحله اي تازه در راه مقابله با بيماريهاي عفوني برساند. او در گزارش مربوط به مطالعه بر باکتري سالمونلا توضيحاتي داده است که در نشريه آکادمي ملي علوم منتشر شده است.
بنابر اين گزارش، محققين گونه يکساني از سالمونلا را در ظروفي قرار داده و يکي را همراه با شاتل به فضا فرستاده، ظرف دوم را روي زمين و در شرايط دمايي مشابه با نمونه ديگر، نگهداشتند.
پس از بازگشت شاتل به زمين، مقادير مختلفي از سالونلا از طريق غذا به موشها داده شد.
پس از 25 روز، 40% از موشهايي که سالمونلاي زميني خورده بودند هنوز زنده بودند، اما تنها 10% از موشهاي گروه ديگر زنده مانده بودند. محققين متوجه شدند که در مقايسه با مقدار ميکرب زميني لازم براي کشتن نيمي از اين موشها، تنها يک سوم مقدار ميکرب فضايي کفايت ميکند.
محققين متوجه شدند که 167 ژن در سالمونلاي به فضا رفته تغيير کرده است. اما چرا؟
به گفته نيکرسون :”اين يک سوال 64 ميليون دلاري است، ما به طور 100% نميدانيم مکانيزمي که در سفر فضايي رخ ميدهد و موجب پديد آمدن اين تغييرات ميشود چيست.”
با اين حال اين دانشمندان عقيده دارند اين اتفاق در اثر نيرويي به نام پارگي مايع يا fluid shear است.
شرايط بسيار متفاوت جاذبه در فضا، وضعيت مايعات سلولي را تغيير ميدهد. سلولهاي ميکربي ميتوانند در شرايط متغير و محيطهاي مختلف واکنشهاي متفاوتي داشته باشند.
“اين موجودات ميتوانند با تغييرات محيط خود متوجه شوند که در کجا قرار گرفته اند و در همان لحظه اي که متوجه تغيير محيط شوند، براي ادامه حيات مکانيزم ژنتيکي خود را تغيير ميدهند.”
msnbc.msn.com