? اسرار تجاري چيست ؟
 

در بررسي مشترکي که در سال 2001 انجمن امريکايي امنيت صنعتي و اتاق بازرگاني امريکا انجام داده اند ، معلوم شد که سوءاستفاده يا دزدي اطلاعات اختصاصي شرکت ها به هزار شرکت بين 53 تا 59 ميليون دلار زيان وارد کرده است .
? اسرار تجاري اين مزايا را دارند که :
1) حمايت از آنها از زمان ايجاد اطلاعات آغاز مي شود .
2) حمايت از آن ها محدوديت زماني ندارد .
3) حمايت از اسرار تجاري تازماني که اطلاعات محرمانه باقي بمانند ، ادامه خواهد داشت .
در مقابل ، نقض اسرار تجاري سبب مي شود که شرکت ها در زمينه هاي زير دچار ضرر وزيان شوند :
1) مزاياي رقابتي ( در بازار )
2) هزينه هاي تحقيق وتوسعه
3) امتيازاتي که از راه عقد قراردادهاي اعطاي مجوز (LICENSE AGREEMENT) به دست آورده اند .
4) فرصتهاي اخذ امتيازات يا مجوزهاي جديد .
ايالت کاليفرنيا ، قانون همآهنگ اسرار تجاري (فدرال) را پذيرفته است واين قانون به عنوان قانون اسرار تجاري کاليفرنيا شناخته مي شود .
اسرار تجاري چنين تعريف شده اند :
اطلاعات شامل فرمول، طرح، تاليف، برنامه، متد، اختراع، تکنيک يا فرآيندي که :
1) بصورت بالقوه يا بالفعل داراي ارزش اقتصادي است.
2) بصورت عام وکلي براي عموم مردم يا ديگر اشخاصي که ميتوانند با افشا يا استفاده از آن ها، ارزش اقتصادي به دست آورند، شناخته شده ومعروف نيست ،
3) تلاش هاي معقول ومتعارف براي حفظ جنبه محرمانه و سري آن ها معمول شده است.
دادگاهها معمولا موارد زير را بعنوان مصاديق اسرار تجاري به رسميت مي شناسند.
1) برنامه هاي کاري blueprints
2) فرمول قيمت گذاري سهام stock- picking formula
3) ليست مشتريان customer lists
4) اطلاعات مربوط به قيمت گذاري pricing information
5) اطلاعات مالي غير عمومي (اختصاصي) non-public financial data
6) برنامه استراتژيک يا بازاريابي کارفرما an employers strategic and marketing
7) تحقيقات بازاريابي marketing research
8) فرآيند تکنولوژي مربوط به کارفرما an employer s process technologies
9) پايگاه داده مشتري customer database
10) نرم افزار کامپيوتري computer software
11) تکنيک (هاي ) توليد production technique
سوءاستفاده از اسرار تجاري به اين معناست که :
1) اسرار تجاري از طريق شخصي که مي داند ، يا دلايل معقولي وجود دارد که بداند اين اسرار با ابزارقانوني به دست نيامده اند ، کسب شده است ،
2) اسرار تجاري بدون رضايت صريح يا ضمني مالک يه وسيله شخصي افشا يا استفاده مي شود که :
الف) از ابزار غير قانوني براي آگاهي از اسرار تجاري استفاده کرده است ،
ب) در زمان استفاده يا افشا ميداند يا بايد بداند که آگاهي او به اسرار تجاري :
- از طريق شخصي به دست آمده که براي دستيابي به آن از ابزار قانوني استفاده نکرده است ،
ـ دسترسي تحت شرايط واوضاع واحوالي صورت گرفته که تکليف ووظيفه اي براي حفظ جنبه محرمانه آن يا محدود کردن استفاده از آن وجود داشته است ،
ـ اين اطلاعات از شخصي کسب شده که وظيفه يا تعهد براي حفظ جنبه محرمانه آن ها يا محدود کردن استفاده از آن ها داشته است ،
3) قبل از تغيير در وضعيت مادي ، ميداند يا بايد بداند که آنچه در اختيار اوست، يک سر تجاري است و آگاهي او از آن صرفاً بر اثر اشتباه ويا اتفاق محض بوده است .
بنابر قوانين ايالت کاليفرنيا ، اسرار تجاري بايد داراي ويژگي هاي زير باشند :
1) ارزش ( مادي ومالي ) داشته باشند .
2) تلاش هاي معقول ومتعارف براي حفظ جنبه محرمانه آن ها انجام شود .
3) براي رقبايي که مي توانند از آن اطلاعات به نحو مفيد وموثر استفاده کنند ، ارزش داشته باشند .
عوامل ديگري براي تشخيص اطلاعات از اسرار تجاري عبارتند از :
1) معروف و شناخته شده بودن اطلاعات ، خارج از آن حرفه و تجارت خاص
2) ميزان آگاهي کارمندان وکارکنان در داخل حرفه وتجارت از آن اطلاعات
3) ميزان پول وزمان صرف شده براي دستيابي به آن اطلاعات

? ليست مشتريان
 

معمولا اعمال واقداماتي که کارمند يا مستخدم در طول دوره استخدام انجام مي دهد در معنا ومفهوم قانوني، عمل کارفرما وهمچنين در مالکيت کارفرما تلقي ميشود. (انتساب اعمال کارگر به کارفرما ) دعاوي واختلافات بيشتر هنگامي پيش مي آيند که يک کارمند سابق ، از اطلاعات مشتريان يا ليست مشتريان کارفرماي پيشين خود آگاهي دارد يا از آن ها استفاده مي کند .
دادگاه عالي کاليفرنيا براي پاسخ به اين سئوال که آيا اطلاعات مشتريان از سوي حقوق اسرار تجاري حمايت ميشود يا خير(در مورد افشاي اطلاعات توسط کارمند سابق) معيارهاي زير را تعيين کرده است :
? اطلاعات محرمانه وبراي رقبا قابل دسترسي نباشند ،
? کارمند سابق با هدف آسيب رساندن به کارفرماي پيشين خود ، با مشتريان وي ارتباط برقرار مي کند ،
? کارفرماي سابق ، مشتريان ممتازي دارد که تجارت با آن ها سودآور است وهويت آن ها براي بقيه وبه طور عمومي شناخته شده نيست ،
? حرفه وتجارت بگونه اي است که مشتري فقط براي يکبار منبع تامين کالا وخدمات مورد نياز خود را انتخاب مي کند ومسير وجهت انتخابش را همواره تغيير نمي دهد .
? رابطه تجاري بين مشتري وکارفرماي سابق ثابت و استوار است و به صورت عادي ادامه خواهد يافت مگرآنکه به قصد تيره کردن رابطه ، در آن مداخله شود .
به مصاديق زير نيز در آراء دادگاهها اشاره شده است :
ـ ( اطلاعات مربوط به ) مشتريان آينده که عموماً در تجارت( خاص ) شناخته شده اند ويا به راحتي از طريق راهنماي تلفن مي توان به آن ها دست يافت ، قابل حمايت نيستند ،
ـ حافظه ( وآگاهي ) کارمندان از مزاياي ويژه مشتريان کارفرماي سابق ، اسرار تجاري به شمار نمي رود ،
ـ ليست مشترياني که از طريق دفتر راهنماي تلفن وديگر راهنماها يا از طريق آگهي قابل شناسايي وکشف هستند ، قابل حمايت نيست ،
ـ ليست مشتريان هتل ها ، رستوران ها ، شيريني پزي ها ومغازه هاي قصابي ، بنگاه هاي اجاره دهنده اتاق هاي مبله وآپارتمان سازي، قابل حمايت نيست ،
ـ ليست مشتريان نمايندگي بيمه قابل حمايت نيست ، زيرا اطلاعات براي ديگر شرکت هاي بيمه هم شناخته شده اند و به راحتي واز راه هاي متعارف قابل دريافت ودسترسي هستند ،
ـ دلايلي که اثبات مي کند شرکت براي توسعه وبهبود ليست مشتريان خود ، هزينه ووقت قابل توجهي صرف کرده است، از نظر دادگاه ها با ارزش تلقي مي شوند .

? صنعت کامپيوتر
 

حقوق اسرار تجاري از نظر تاريخي نقش مهمي در حمايت از اطلاعات در صنعت کامپيوتر داشته است .حقوق اسرار تجاري مي تواند از ايده ها واطلاعاتي که بنا بر مقررات کپي رايت ويا حقوق اختراعات، قابل حمايت نيستند ،حمايت کند .
دادگاه ها بر اين باورند که نرم افزارهاي کامپيوتري نيز مي توانند تحت شمول مقررات حمايتي اسرار تجاري قرار گيرند ، ولي قصد و اراده خود مالک نيز مهم است. بنابراين مالک ، اطلاعات خود را به عنوان سر تجاري بشناسند. حمايتي نيز وجود نخواهد داشت . به علاوه حقوق اسرار تجاري از اطلاعات اختصاصي که در نتيجه مهندسي معکوس ، توسعه وبهبود مستقل يا افشاي اتفاقي حاصل مي شود ، حمايت نمي کند .
? مهندسي معکوس : مجزا کردن وبهم ريختن اجزاي يک شي براي تعيين محتواي آن با معکوس کردن تلاشهايي که براي توليد و توسعه آن شي انجام شده است .

براي اينکه مقررات حمايتي اسرار تجاري ، برنامه هاي کامپيوتري را نيز در برگيرند ، بايد اعمال زير انجام شود :
1) محدود کردن دسترسي به اطلاعات
2) تمهيد معيارها وضوابط کافي ومناسب همچون گذاشتن رمز عبور ( براي دسترسي به اطلاعات ) ،
3) حفظ کردن فيزيکي ديسک هاي کامپيوتري ونوارها ،
4) درج علايم اختصاري محرمانه روي خروجي نرم افزارها ، اسناد يا بسته بندي ها ،
5) انعقاد توافق نامه استخدامي با کارکنان ، بدين منظور که آن ها را از افشاي اطلاعات اختصاصي باز دارد .
6) اعطاي مجوز بهره برداري از نرم افزار( به متقاضيان ) به جاي فروش آن .
 

? برنامه تجاري – استراتژيها وبرنامه هاي آينده
 

در دادگاه ها ، اطلاعاتي که توسط يک شرکت براي آينده تهيه مي شود مثل برنامه تجاري واستراتژي ها ، در اوضاع خاص مي تواند حقوق عام اسرار تجاري را شکل دهد .
الف) اطلاعات
اطلاعاتي که در برنامه تجاري واستراتژي مورد استفاده قرار مي گيرد ، بايد در حد واندازه اي باشند که بتوان از نظر قانوني آن ها را اطلاعات قلمداد کرد .
در اين زمينه گفته شده است که ايده ها ، برنامه ها وتصميمي که يک فرد براي راه اندازه ي کسب وکار يا کارخانه جديد دارد يا قصد او براي فروش يا توزيع کالاي خاصي ، از نظر تجاري جزء اطلاعات مورد حمايت قانون تلقي شود ،. زيرا خوانده چنين دعوايي حق دارد براي تجارت خود تامين مالي کند ، کسب وکار خود را توسعه دهد وابزار ووسايل جديد بخرد ويا مشتريان تازه بيابد اما اطلاعات موجود ، يعني عمليات تجاري وبرنامه کامل تجاري شامل تحقيقات ، توسعه ، توليد ، فروش ، توزيع و بازاريابي ، از نظر قوانين ايالتي اطلاعات تلقي مي شوند ( ومورد حمايت قرار مي گيرند).
? ارزش يکي از ارکان ضروري وحتمي تحقق عنوان اسرار تجاري است :
يک برنامه يا استراتژي نبايد آن قدر عمومي باشد که تمام افرادي که در آن زمينه فعاليت مي کنند ، بتوانند به همان اندازه اي که مالک امکان دستيابي به آن رادارد ، به آن دسترسي پيدا کنند .
ارزش به ويژه در جايي وجود خواهد داشت که برنامه يا استراتژي ، جديد ، منحصر بفردواصلي است ، به گونه اي که به وسيله آن مي توان امتياز اقتصادي را تحصيل وکسب کرد . اگر برنامه ها واستراتژي ها براي عموم شناخته شده باشند ، ارزش اقتصادي ندارند . اگر اطلاعات بازاريابي براي هر کسي که مي خواهد در زمينه خاصي فعاليت کند ، به راحتي وبه سادگي قابل دسترس باشند ، داراي ارزش اقتصادي نخواهند بود .

? محرمانگي secrecy
 

در هرمورد خاص بايد معيارهاي متعارفي وجود داشته باشند تا محرمانگي برنامه تجاري واستراتژي شرکت را حفظ کنند . محرمانگي حتماً نبايد مطلق باشد ، بلکه بايد در اوضاع خاص هر مورد ، متعارف باشد .
مهم اين است که خواهان دعوا در عمل محرمانگي اطلاعات را رعايت کرده باشد ، وگرنه ذکر عبارت" محرمانه" عرفاً نمي تواند به تنهايي محرمانه بودن اطلاعات را ثابت کند . به علاوه اين مسئله که طرف دعوا يک نسخه از توافق نامه رعايت محرمانگي اطلاعات را هنگام دريافت برنامه تجاري طرف مقابل امضاء کرده است ، دليلي بر اثبات محرمانه بودن اطلاعات نيست .
بخش 757 از موارد تجديد نظر در قوانين مسئوليت مدني ( TORT ) شش عامل مهم واساسي را براي تعيين اينکه آيا اطلاعات مي توانند به عنوان اسرار تجاري مورد حمايت قرار گيرند يا خير، بيان کرده است :
1) اطلاعات در چه محدوده اي براي افراد خارج از شرکت شناخته شده وقابل دسترس بوده است ؟
2) اطلاعات تا چه حد در دسترس کارکنان شرکت وديگر افرادي که به نحوي با شرکت ارتباط داشته اند ، بوده است ؟
3) تا چه حدي محرمانگي اطلاعات حفظ وحراست مي شده است ؟
4) اطلاعات براي شرکت يا رقباي آن چه ارزشي داشته است ؟
5) زمان و هزينه اي که شرکت براي توليد وتوسعه اطلاعات صرف کرده ، به چه ميزان بوده است ؟
6) آيا دسترسي به اطلاعات يا کسب اطلاعات توسط ديگران آسان بوده است يا دشوار ؟
منبع:
www.it-group.mihanblog.com
مقالات ارسالي به آفتاب
ارسالي از طرف کاربر محترم : omidayandh
/ع