زماني که قرن بيستم آغاز شد افراد معمولي بسيار سخت مي توانستند درک کنند که خودروها و هواپيماها چگونه کار مي کنند . شايد الان نيز براي عده اي در ابتداي قرن بيست و يکم بسيار سخت باشد که باور کنند که بشر روبوت هاي ميکروسکوپي خواهد ساخت که امراض را نابود ، مرگ و مير ها را کاهش و طول عمر را افزايش دهد .
? مقدمه
زماني که قرن بيستم آغاز شد افراد معمولي بسيار سخت مي توانستند درک کنند که خودروها و هواپيماها چگونه کار مي کنند . شايد الان نيز براي عده اي در ابتداي قرن بيست و يکم بسيار سخت باشد که باور کنند که بشر روبوت هاي ميکروسکوپي خواهد ساخت که امراض را نابود ، مرگ و مير ها را کاهش و طول عمر را افزايش دهد .
تولد چنين محصولات خارق العاده و نمايش چنين تصاوير بديع حاصل بخشي از دانش بشري است که به آن نانوتکنولوژي مي گويند . براي خود ماهم در سال هاي ابتدايي قرن بيست و يکم تصور چنين رخدادهاي هنوز غريب و دور از ذهن مي آيد .

? تعريف نانو تکنولوژي
 

نانوتکنولوژي مولکولي علمي است که مارا قادر به ساختن مواد از اتم ها مي سازد و در اين صورت ما توانايي آرايش دوباره مواد را دقت اتمي خواهيم داشت . نانو تکنولوژي ، توانمندي توليد مواد ، ابزارها و سيستم هاي جديد با در دست گرفتن کنترل در سطوح مولکولي اتمي و استفاده از خواصي است که در ان سطح ظاهر ميشود . به طور مثال در مقياس نانو ، يک نانومتر ، يک ميلياردم متر است .
به وسيله نانوتکنولوژي ، بسته بندي هاي مواد غذايي وقتي که تاريخ مصرف آن ها تمام شود خود بسته بندي شروع به فاسد شدن و رنگ آن تغيير مي کند و ديگر کسي نمي تواند مواد فاسد به مردم بفروشد و مواد غذايي احتياج به تاريخ مصرف ندارند .

? ويژگي هاي نانوتکنولوژي
 

1) دقت به عنوان يکي از ويژگي هاي علم نانو است
2) توليد ماشين ها ومحصولات با دقت بسيار بالا که تا به حال در هيچ فن آوري وجود نداشته است .
3) در جريان پيشرفت نانو روندي به سوي دستيابي به درجه اي از کنترل سيستم ها که قبلا" تنها در طبيعت موجود بوده در پيش رو داريم .
4) دست يابي به کامپيوترهاي هوشمند ، کوچک تر ، کم مصرف تر ، قدرتمند تر وبا خطاي کمتر .
5) نانو تکنولوژي ما را به سمت پيشرفت در راه رسيدن به سيستم هاي بهتر ، سريع تر ، مستحکم ، کوچک تر و ارزان تر سوق ميدهد .
نانو تکنولوژي توانمندي توليد مواد ، ابزارها و سيستم هاي جديد را با در دست گرفتن کنترل در سطوح مولکولي و اتمي دارد و درصدد استفاده از خواصي است که در آن سطوح ظاهر ميشود .
بنابراين نانو تکنولوژي رويکردي جديد در تمام رشته ها است .
علم و فن آوري نانو عنصري اساسي در درک بهتر طبيعت در دهه هاي آتي و از جمله موارد مهم در آينده همکاري هاي تحقيقاتي ميان رشته اي ، آموزش خاص ، انتقال ايده ها و افراد به صنعت است .

? نگاهي به وضيعت جهاني نانو تکنولوژي
 

بسياري از کشورهاي توسعه يافته و درحال توسعه برنامه هايي را در سطح ملي براي پشتيباني از فعاليت هاي تحقيقاتي و صنعتي نانوتکنولوژي تدوين و اجرا مي کنند ، زيرا نانوتکنولوژي به عنوان انقلابي در شرف وقوع آينده اقتصادي کشورها است و جايگاه آن ها را درجهان تحت تاثير قرار خواهد داد .

? ضرورت ورود کشور ايران به اين عرصه
 

براي کشور ما و همه کشورهايي که هنوز به نانو تکنولوژي به عنوان تمديد آينده علمي توجه کافي نکرده اند اين سوال مطرح است که آيا بايد با اين روند همراه شد يا نه ؟ توجه به فضاي بسيار بزرگ و در حال اتحاد نانوتکنولوژي و حجم وسيع فعاليت هاي مربوط به آن در دنيا اين باور را به انسان القاء مي کند که دير يا زود بايد آينده را ديد و براي ورود به آن اقدام کرد .

? دلايل اساسي ضرورت ورود به عرصه نانو تکنولوژي
 

نانو تکلنولوژي دربسياري از فن آوري ها ودر نتيجه در زندگي انسان ها تاثير اساسي دارد .
ماهيت فرارشته اي علوم و فن آوري نانو به عنوان توانمندي توليد مواد ، ابزار و سيستم هاي جديد با دقت اتم و مولکول موجب تعريف کاربردهاي بسيار زيادي در عرصه هاي مختلف علمي و صنعتي شده است . براي نمونه در علم طب يک زمينه کاري سيستم توزيع دارو در بدن است . مصرف دارو در حال حاضر به صورت زياد است . در حاليکه سلول هاي خاصي در بدن به دارو نياز دارند . در روش جديد دارو با وسايل تزريق متفاوت به طور مسقتيم به سمت سلول هاي مورد نظر جهت گيري مي کند . با اين روش بيماري هاي بزرگ و کوچک در آغاز شکل گيري قابل پيشگيري و درمان هستند .

? تاثير نانو بر امنيت جهاني
 

از نظر دفاعي نانو تکنولوژي براي کشورها هم تهديد و هم فرصت است . به لحاظ کاربردهاي بسيار زياد اين فن آوري گرايش زيادي در بخش دفاعي کشورها براي تحقيق و توسعه در اين زمينه ايجاد شده است . اين کاربردها در زمينه توليد لباس هاي مانع خطر با پرنده هاي خيلي کوچک ، تجهيزات اطلاعاتي و بسياري موارد ديگر هم اکنون با حمايت وزارت دفاع کشورهايي مانند آمريکا و ژاپن به صورت پروژه هاي تحقيقاتي در آمده است .

? شکل گيري بازارهاي بسيار بزرگ
 

شواهد نشان مي دهد درصد بسيار بالايي از بازارهاي محصولات مختلف متکي بر نانو تکنولوژي خواهد بود و به همين دليل دولت ها و شرکتهاي بزرگ و کوچک به دنبال کسب جايگاهي براي خود در بازارها هستند . اما هميشه براي خود در بازارها هستند .
اما هميشه اين سوال مطرح است که جايگاه کشورهايي که به نانو تکنولوژي دستري ندارند در بازارهاي آينده کجا خواهد بود با توجه به اين که سهم هر کشور يا بنگاه در زمان شکل گيري يک بازار تثبيت ميشود زمان سرمايه گذاري براي رسيده به جايگاه مناسب همين امروز است .
دلايل ضرورت نانو تکنولوژي در شرايط حاضر
نانو تکنولوژي را بايدبه عنوان مقوله بلند مدت نگاه کرد که حداقل نيمه اول قرن بيست ويکم را به طور مداوم تحت تاثر قرار ميدهد . صاحب نظران جهان دورنماي بسيار شفافي را براي آينده نانون ارائه کرده اند که اين دورنما به ما در جهت همراهي کشور باروند جهاني نانو و ارائه برنامه متناسبي براي آينده ياري مي رساند .

? تاثير نانو تکنولوژي بر علوم ديگر
 

نانو تکنولوژي يک فن آوري عام و فراگير است که در بسياري از فن آوري ها ي ديگر تاثير داشته و در بعضي آن ها
تحول ايجاد کرده است ، برخي از اين تاثيرات در زير عنوان ميشود :
? تاثير زياد نانو تکنولوژي برزندگي و رفاه مردم
? تاثير نانو تکنولوژي برامنيت و رفاه اجتماعي
? تاثير نانوتکنولوژي بر حفظ محيط زيست
? تاثير نانو بر تحول علومي که بر پايه ماده است
? تاثير نانو تکنولوژي بر همگرايي علوم و فن آوري هاي ديگر
بايد توجه داشت نانو تکنولوژي رقيب ساير فن آوري ها نيست بلکه مکمل آنهاست . کاربرد نانو تکنولوژي همه جا همراه با هزينه کمتر ، دوام بيشتر ، مصرف انرژي پايين تر و ... است .
راهکارهايي براي توسعه نانو تکنولوژي در ايران
با توجه به ويژگي هاي نانو تکنولوژي و شرايط کشور هدف کشور از فعاليت در زمينه نانو تکنولوژي به شرح زير است :
? استفاده از مزاياي نانو تکنولوژي در صنايع موجود کشور .
? عقب نماندن از جهان و همراهي با کاروان جهان پيشرفت علم و فن آوري
براي رسيدن به اهداف و راهکارهاي زير پيشنهاد ميشود :
- افزايش آگاهي هاي عمومي درمورد پتانسيل نانو تکنولوژي
- آموزش در سطوح مختلف
- تصويب يک برنامه ملي براي مشارکت و هماهنگي بخش هاي مختلف دولت ، دانشگاه ها و مراکز علمي در زمينه نانو تکنولوژي
- حمايت از شرکتهاي خصوصي و نوپا
ـ ترويج نانو تکنولوژي در صنايع
ـ همکاري هاي بين المللي براي سرعت بخشيدن به فعاليت ها
و در صنعت :
ـ آشنايي صنعت با کاربردهاي تکنولوژي
ـ ايجاد واحدهاي تحقيق و توسعه نانو تکنولوژي در صنايع مهم و حياتي کشور
ـ حمايت هاي مختلف براي سرمايه گذاري صنعت و تجاري شدن پژوهش هاي دانشگاهي
فعاليت هاي مربوط به هدايت و هماهنگي
ـ نهاد هماهنگ کننده فرابخشي
ـ ايجاد دفتر مطالعه مستمر در روند نانو تکنولوژي
ـ ايجاد شکبه هايي از افراد با تخصص هاي مختلف
ـ ايجاد هماهنگي ميان نهادهاي آزمايشگاهي و مطالعاتي
ـ وجود دفتر خاص براي تقبل ريسک در شرايط خاص
نبايدهاي توسعه نانوتکنولوژي در کشور
براي موفقيت در اين عرصه بايد از موارد زير اجتناب کرد :
ـ فعاليت هاي پراکنده و ناهماهنگ
ـ برنامه ريزي قطعي
ـ هدف گذاري صرفا" کيفي
ـ توجه نکردن به منبع اصلي سفارش پژوهش يعني صنعت و بازار.
ـ دور نگهداشتن مختصصان از اطلاعات علمي جهان
? نتيجه گيري
نانو تکنولوژي ، عرصه مهمي در علم و فن آوري است که درسال هاي اخير توجه کشورها را به خود جلب کرده است . حضور در اين عرصه براي کشورها اجتناب ناپذير است و براي کشور در حال توسعه ما نيز ضرورت دارد اما در عرصه تصميم گيري به موقع و صحيح ضرورت داشته و يکي از الزامات اصلي تشکيل شبکه نوآوري در محورهاي منتخب است . تدوين و اجراي طرح جامع و آينده نگر و نهاد هماهنگ کننده فرا بخشي نيز يکي از شرايط اصلي موفقيت در اين عرصه است .
منبع: آفتاب
ارسالي از طرف کاربر محترم : omidayandh
/ع