چندي پيش هنگام ورود به فرودگاه بين المللي امام خميني(ره) هنوز چند قدمي از محل تشريفات نگذشته بودم که آگهي بزرگ يکي از شرکت هاي ژاپني جلو چشم هاي من و ساير مسافران ظاهر شد. وقتي که وارد ترمينال اصلي اين فرودگاه جديدالتأسيس بين المللي شدم به جاي مظاهر ايراني، ملي و اسلامي تابلوهاي بزرگ و رنگين تبليغاتي جلب توجه مي کرد. در طول مسير فرودگاه امام خميني(ره) به تهران و در فاصله اي کوتاه تابلوها و به اصطلاح فرنگي ها «بيلبوردهاي» عظيم با چراغ هاي پرارتفاع و نورافشان خود، کالاهاي مختلف داخلي و خارجي، را تبليغ مي کنند. در طول اين جاده وقتي که به مرقد حضرت امام خميني(ره) نزديک مي شديم اين تابلوهاي عظيم تبليغاتي به قدري بر محيط و جاده مسلط شده بودند که من بخشي از گنبدها و گل دسته هاي مقبره امام را نمي توانستم مشاهده کنم.
اين تهاجم تبليغاتي، اين تجاوز به حريم و فضاي عمومي، اين سلطه گرائي تبليغات بازرگاني منحصر به مسير فرودگاه بين المللي امام خميني نيست. اين وضع اسف آور در بسياري از جاده ها، بزرگراه ها، پارک ها، خيابان ها و حتي کوچه ها و معابر عمومي به طور شرم آوري وجود دارد. اينگونه تبليغات بازرگاني، چه از طريق بنگاه ها و شرکت هاي غول آساي جهاني و چه از طريق بنگاه ها و مؤسسات داخلي که محيط و فضاي عمومي را فراگرفته اند نه نماد و نشانه انقلاب اسلامي ايران و نه سمبل تمدن بزرگ و تاريخ پرافتخار ملي و ايراني و اسلامي ماست. اينها نماد و نماينده نظام ها و سيستم هاي مالي، بازرگاني، اقتصادي، تجاري و تبليغاتي حاکم بر جهان امروز هستند که حتي در خود غرب، يعني اروپا و آمريکا، به اين آساني و به اين بي قوارگي اجازه حضور و تبليغ آنها در فضاي عمومي داده نمي شود.
تصور کنيد اولين فرد خارجي که براي اولين بار وارد ايران و فرودگاه بين المللي امام خميني(ره) مي شود چه مي بيند؛ با ديدن اين آگهي هاي تبليغاتي چه انگاره اي از ايران در مغز او جاي مي گيرد؟ ميلياردها تومان از بيت المال خرج شده تا اين جاده ها، بزرگراه ها و پارک ها احداث شود و ما همه اينها را در ازاي چند ميليون تومان در اختيار مؤسسات بازرگاني و شرکت هاي داخلي و خارجي مي گذاريم. کدام فلسفه و اصول زندگي بر ما حکومت مي کند؟ چرا خود و طبيعت را اين همه آزار مي دهيم. کوه و دامنه البرز با زيبايي و شکوه خود به ما مي گويد نگذاريد آگهي هاي بازرگاني در بزرگراه ها، خيابان ها، پل ها، معابر عمومي، اين مناظر را از چشم شما دور نگاه دارد. تصميم بگيريد، همه را دور بيندازيد، نگذاريد ديگران بر حقوق مسلم شما تسلط يابند. به محيط زيست و محيط فرهنگي خود، به آينده جوانان و کودکان که مورد تهاجم اينگونه پروپاگاندا هستند، حساس باشيد. چرا اجازه مي دهيد اسم و نشانه اين شرکت ها بر شما و بر کودکان شما حکومت کند؟
من در اينجا به حرمت شهروندان و براي اقدام به فضا و حقوق عمومي، و براي اينکه مي خواهم اين موضوع را به هموطنان عزيز و گرامي خود و به مسئولان بگويم که اين وضع اسف آور و بي سامان تبليغاتي در هيچ کشوري به اندازه کشور ما زشت و نامناسب نيست. تقريباً به همه کشورها و شهرهاي بزرگ دنيا سفر کرده ام، ولي کمتر کشوري را از جنبه تبليغات بازرگاني و فضاي عمومي به بدي ايران ديده ام.
ما کشور زيبايي داريم. ما تمدن و تاريخ بزرگي داريم پس چه شده است که به جاي مناظر زيبا و بي نظير خود، به جاي آيات قرآن و روايات و گفته هاي انبياء، به جاي غزل هاي عرفاني و ملي حافظ، سعدي، مولانا و فردوسي کالاهاي خارجي را تبليغ کنيم؟
چه عواملي، تحت چه شرايطي اينگونه محيط آلوده فرهنگي و تبليغاتي را به وجود آورده است. عاملان و گردانندگان آنها چه کساني هستند؟ ارزش هاي آنها از کجا آبياري مي شود؟ اينها پرسش هايي است که بايد به آنها پاسخ دهيم.
رانندگي و ايمني در خودرو مهم است يا توجه کردن و پرکردن جاده ها و بزرگراه ها و پل ها از تبليغات بازرگاني. با هر معياري که در دنيا حساب کنيد، نصب صفحه هاي بزرگ تصويري و تلويزيوني و پخش آگهي ها در چهارراه ها و ميادين با سلامتي راننده ها مغايرت دارد. اين صفحات تلويزيوني و تصويري که مثل برج بر ميادين و چهارراه هاي ما (مثل پارک وي و خيابان وليعصر و ميدان ونک) سر به آسمان کشيده آيا با ايمني راننده ها مغايرت ندارد؟
خود باختگي و غفلت ما همراه با طمع و تهاجم تبليغاتي و فرهنگي ديگران باعث شده است که امروز ايران و محيط کشور ما بهشتي مناسب براي نفوذ و تزريق فرهنگ مصرف گرا و ميداني براي تبليغات نامناسب آنها قرار گيرد، به قدري که حتي برخي از ما فراموش کرده ايم که اين وضع آسيب هاي فراواني در بردارد. تعجب آور است که ما حس خود را در نتيجه اين تبليغات از دست داده ايم طوري که خود نيز ملتفت آن نيستيم. خودباختگي و غفلت ما به قدري بالا رفته است که برخي از ما آگهي و پروپاگاندا را به صورت يک زيبايي و مظهر «مدرن» و «غربي شدن» و حتي «پيشرفت» مي بينيم در حالي که در خود غرب، در خود آمريکا و اروپا اين وضعيت وجود ندارد و هر آن با آن مبارزه مي شود. آگهي و تبليغات بازرگاني يکي از بزرگترين اختراعات و واردات نظام سرمايه داري آمريکا است ولي در خود آمريکا، در پايتخت آن کشور مثل واشنگتن و در اماکن و معابر عمومي شهرهاي بزرگ ايالات متحده نصب تابلوها و بيلبوردها به آن وضعي که در تهران و ايران است به کلي ممنوع است. و همين طور در بسياري از کشورهاي اروپا، آسيا و آمريکاي لاتين. در فرودگاه بين المللي واشنگتن و در بزرگراه هاي آن کشور نصب تابلوهاي آگهي به طور کلي قدغن است. در پاريس، در لندن، در آمستردام، در وين و ساير شهرهاي بزرگ اروپا در مراکز شهر در معابر عمومي در اماکن عامه تبليغات بازرگاني شديداً کنترل مي شود. ولي در کشور ما و در همين تهران، آگهي هاي تجارتي، تابلوهاي بزرگ شرکت ها و بانک ها بر نيمي از مساجد و اماکن عمومي سايه افکنده است و همين طور در خيابان ها. اشتباه نشود، من مخالف تبليغات بازرگاني داخلي و خارجي نيستم. تبليغات و آگهي يکي از اساس اقتصاد امروز دنياست و درآمد و تأثيرات آن يکي از ارقام بزرگ تجارت جهاني است. من به عنوان اقتصاددان، و استاد امور بين الملل و ارتباطات و اطلاعات و بازاريابي از شرايط و روش ها و تأثيرات آن آگاه هستم و سال هاست که در اين رشته ها در اطراف و اکناف دنيا مشغول تحقيق و مطالعه بوده ام. ولي تبليغات سالم بازرگاني با تبليغات و روش هاي ناسالم زمين تا آسمان فرق دارد و همين طور ارزش هاي يک جامعه مطلوب با ارزش هاي يک جامعه مورد تهاجم.
ما سياستگذاري کلي و دقيق در اين حوزه ها نکرده ايم. تبليغات بازرگاني با فرهنگ عمومي، با انقلاب فرهنگي، با فرهنگ و ارشاد اسلامي، با توسعه سياسي و اقتصادي و اجتماعي و با سلامتي و ايمني جامعه ما ارتباط مستقيم دارد. در مقاله هاي آينده ابعاد مختلف اين پديده را تحليل خواهم کرد.
منبع:رجا نيوز
ارسالي از طرف کاربر محترم : omidayandh
/ع