مقدمه
خورشيد ستارهاي است از ستارگان رشته اصلي که 5 ميليارد سال از عمرش ميگذرد. اين ستاره کروي شکل بوده و عمدتا از گازهاي هيدروژن و هليوم تشکيل شده است. وسعت اين ستاره 1.4 ميليون کيلومتر (870000 مايل) است. جرم اين ستاره 7 برابر جرم يک ستاره معمولي بوده و همچنين 750 برابر جرم تمام سياراتي است که به دورش ميچرخند. در هسته خورشيد ، جرم توسط واکنشهاي هستهاي تبديل به تشعشعات الکترومغناطيسي که نوعي انرژي هستند، ميشود. اين انرژي به سمت بيرون تابانده شده و باعث درخشنگي خورشيد ميگردد. ساير اجسام آسماني موجود در منظومه شمسي که توسط جاذبه خورشيد در مدارهايشان قرار گرفتهاند نيز گرمايشان را از اين انرژي ميگيرند.
مواد تشکيل دهنده خورشيد حالت گازي دارند، بنابراين خورشيد محدوده دقيق و معيني نداشته و مواد اطراف آن بتدريج در فضا منتشر ميشوند. اما چنين به نظر ميرسد که خورشيد لبه تيزي داشته باشد، چرا که بيشتر نوري که به زمين ميرسد از يک لايه که چند صد کيلومتر ضخامت دارد ساطع ميشود. اين لايه فوتوسفر نام داشته و به عنوان سطح خورشيد شناخته شده است. بالاي سطح خورشيد ، کروموسفر يا رنگين کره و هاله خورشيدي قرار دارند که با همديگر جو خورشيد را تشکيل ميدهند.
مرکز خورشيد مانند کورهاي هستهاي است با دماي 15 ميليون درجه سانتيگراد (27 ميليون درجه فارنهايت) که چگالياش 160 برابر آب ميباشد. تحت چنين شرايطي هستههاي اتم هيدروژن باهم ترکيب شده و تبديل به هستههاي هليووم ميشوند. در اين حين، 0.7 درصد جرم ترکيب شده ، تبديل به انرژي ميشود. از 590 ميليون تن هيدروژني که در هر ثانيه در مرکز خورشيد ترکيب ميشوند، 3.9 ميليون تن به انرژي تبديل ميشود. اين سوخت هيدروژني ، تا 5 ميليارد سال ديگر دوام خواهد داشت. مسير نامنظم 2 ميليون سال طول ميکشد تا انرژي توليد شده در مرکز خورشيد به سطح آن رسيده و بصورت نور و گرما تابش کند، سپس بعد از فقط 8 دقيقه ، اين انرژي به زمين ميرسد.
هنگامي که خورشيد منبسط مي شود تا تبديل به يک غول سرخ شود، قطرش حدود 150برابر بزرگتر خواهد شد. گازهاي منبسط شده و داغ، رنگ زرد و حرارت خود را از دست داده و قرمز رنگ و سرد خواهند شد. اما بخاطر بزرگتر شدن سطح خورشيد،درخشندگي آن 1000برابر افزايش يافته و نور بيشتري ساطع خواهد کرد.
زبانهها و شعلههاي خورشيدي
زبانه حلقوي در شکل پايين ، خطوط ميدان مغناطيسي ، دو لکه خورشيدي را به هم متصل کرده است. در سال 1973 ، يک زبانه خورشيدي (سمت چپ تصوير) 000/588 کيلومتر (365.000 مايل) از سطح خورشيد را پوشاند. اغلب فعاليتهاي شديد خورشيد در نزديکي لکههاي خورشيدي رخ ميدهند. شعلههاي خورشيدي ، جرخههايي از انرژي هستند که عمر چند ساعته دارند، اين شعلهها هنگامي بوجود ميآيند که مقدار زيادي انرژي مغناطيسي بطور ناگهاني آزاد شود. زبانههاي خورشيدي ، فوارانهايي از گاز مشتعل هستند که ممکن است صدها هزار کيلومتر در فضا پيش بروند. ميدان مغناطيسي خورشيد ميتواند زبانههاي حلقوي را هفتهها در فضا پيش بروند معلق نگاه دارد.
باد خورشيدي
هاله (جو بيروني) خورشيد حاوي ذراتي است که انرژي کافي براي فرار از جاذبه خورشيد را دارند. اين ذرات بصورت مارپيچي با سرعتي معادل900 کيلومتر (560 مايل) در ثانيه از خورشيد دور شده و باد خورشيدي را بوجود ميآورند. اين ذرات در همان مسيرهاي ميدان مغناطيسي خورشيد حرکت ميکنند و از آنجا که داراي بار الکتريکي هستند، منظومه شمسي را پر از جريانات الکتريکي ميکنند. ناحيه فعاليتهاي خورشيدي ، هليوسفر (کره خورشيدي) ناميده ميشود. باد خورشيدي در هر ثانيه حدود يک ميليون تن هيدروژن حورشيد را از بين ميبرد. 100000 ميليارد سال طول خواهد کشيد تا باد خورشيدي تمام جرم خورشيد را در فضاي بين سيارهاي پخش کند، اما طول عمر طبيعي خورشيد فقط 10 ميليارد سال است.
مسير نامنظم
دو ميليون سال طول مي کشد تا انرژي توليد شده
در مرکز خورشيد به سطح آن رسيده و بصورت
نورو گرما تابش کند، سپس بعد از فقط 8 دقيقه
اين انرژي به زمين مي رسد.
چرخهها و لکههاي خورشيدي
حرکت وضعي خورشيد باعث ايجاد ميدان مغناطيسي ميشود، مناطق استوايي خورشيد سريعتر از مناطق قطبي آن چرخيده و اين امر باعث ميشود که خطوط ميدان مغناطيسي درون خورشيد حلقه بزنند. اين خطوط در صورت خروج از سطح خورشيد ، باعث فعاليتهاي خورشيدي نظير لکههاي خورشيدي ، شعلهها و زبانههاي خورشيدي ميشوند. اين فعاليتها ، بخصوص لکههاي خورشيدي ، چرخهاي 11 ساله دارند.
مرگ خورشيد
5 ميليارد سال بعد ، بيشتر هيدروژن موجود در هسته خورشيد گداخته شده و صرف تهيه هليوم خواهد شد. در آن زمان ، جاذبه باعث انقباض هسته شده و فشار ، دماي آنرا افزايش خواهد داد. هيدروژن شروع به سوختن در پوسته اطراف هسته خواهد کرد. انرژي حاصل از اين گداخت هستهاي در پوسته ، باعث انبساط لايههاي خارجي خواهد شد و سيارات عطارد و زهره را ذوب ميکند و آنها را در بر ميگيرد. انبساط خورشيد تا مدار زمين متوقف شده و حرارتش تمام موجودات زنده را از بين ميبرد. بعد از آن خورشيد تبديل به يک غول سرخ ميشود. سپس ، لايههاي خارجي در فضا پخش شده و يک سحابي سيارهاي تشکيل خواهند داد. هسته نيز بصورت يک ستاره کوتوله سفيد باقي مانده و بتدريج از بين خواهد رفت. پس ميتوان گفت که با فرا رسيدن مرگ خورشيد ، مرگ زمين و تمام موجودات اين سياره فرا ميرسد.