وقتي به رويا هاي دوران کودکي ام فکر مي کنم خنده ام مي گيرد. مثل خيلي از بچه ها دوست داشتم به ماه بروم و آن را از نزديک ببينم و روي سطح آن راه بروم. فکر مي کردم اگر به ماه بروم مي توانم براي همه آدم هاي زمين دست تکان بدهم و جالب تر اين که خيال مي کردم آن ها هم دست تکان دادن مرا مي بينند و جواب مي دهند. از اين که بتوانم زمين را از دور ببينم و دريا ها و خشکي ها و آدم ها و خانه ها را با دقت پيدا کنم خيلي مطمئن بودم! کمي که گذشت از ديگران شنيدم که زمين خيلي از ماه دور است فهميدم نمي شود از آن فاصله خيلي دور آدم هاي کره زمين را ديد چه برسد که دست تکان دادنشان را! بخشي از تخيلات و روياهاي دوران کودکي همه ما به آسمان و چيزهاي شگفت انگيز ي که در آن است بر مي گردد.
آن وقت ها چه قدر از ديدن ماه و ستاره ها و خورشيد و شايد يک شهاب کوچک که در ثانيه اي از جلوي چشم مان مي گذشت به وجد مي آمديم و ذوق زده مي شديم... در روز جهاني نجوم شايد بشود به ياد آن روزهاي کودکي و به دنبال علاقه اي که به جذابيت هاي آسمان داشتيم و براي يافتن خيلي از سؤال هايي که ذهنمان را مشغول مي کرد به پارک ها سري بزنيم و با منجماني که تلسکوپ ها را به سطح شهر مي آورند همراه شويم. اين طوري شايد بشود سطح ماه و خيلي از زيبايي هاي آسمان را از نزديک (البته با تلسکوپ!) ديد و مثل کودکي ذوق زده شد.

? روزي براي ديدن زيبايي هاي شب
 

بنا بر تعريف اتحاديه جهاني نجوم، روز نجوم روزي است در فصلي مناسب مثل بهار که بتوان در اين روز زيبايي هاي آسمان را به مردم نشان داد. فرصتي که بشود در آن تا حد امکان مردم را بيش از هر زمان ديگري با آسمان آشنا کرد و تجربيات جذاب و شيريني را که منجمان از رصد آسمان به دست مي آورند با مردم به اشتراک گذاشت. هدف از تعيين اين روز در کشورهاي دنيا و تلاش براي برگزاري بهتر آن صرفا آشنا کردن همه با آسمان و سهيم کردن مردم در زيبايي هاي بي نظير آن است و نه چيز ديگر.
براي تعيين روز جهاني نجوم در هر سال از يک قاعده مشخص استفاده مي شود. از 15 آوريل تا 15 مي روزي را انتخاب مي کنند که ماه در حالت تربيع اول (شب هفتم ماه قمري) قرار دارد و آن روز را روز نجوم و هفته قبل از آن را هفته نجوم اعلام مي کنند .علت آن هم اين است که در اين روزها موقعيت آسمان بهتر است و همچنين وقتي که ماه در وضعيت تربيع اول قرار دارد، هنگام ظهر طلوع مي کند و حدود 6 بعد از ظهر به بيشترين ارتفاع خود مي رسد و نيمه شب غروب مي کند و از ظهر به بعد مي توان با دوربين ها و تلسکوپ هاي کوچک پستي و بلندي هاي ماه را به مردم نشان داد.
در ايران معمولا اين روز را، جمعه قبل يا بعد از روزي که اتحاديه نجوم انتخاب مي کند به عنوان روز جهاني نجوم اعلام مي کنند تا مردم بتوانند با فراغت بيشتري که در اين روز دارند به پارک ها و محل هاي برگزاري اين مراسم بروند و يک روز با طبيعت آسمان شب را در کنار خانواده خوش بگذرانند.
در واقع اين دستورالعمل اتحاديه نجوم است که هر کشوري با شرايط خاص خود روز نجوم در هفته نجوم را در همان کشور خود تعيين کند

? تولد روز نجوم
 

اين تصور عموم مردم در سراسر جهان است که فکر مي کنند علم هميشه چيز عجيب و غريب و پيچيده اي است که غير از دانشمندان کسي از آن سر در نمي آورد و از ارتباط آن با زندگي روزمره و زيبايي هاي آن در محيط اطرافشان اطلاعي ندارند. روز نجوم مي خواهد اين فاصله را بردارد و دانشمندان و محققان و مردم را با هم دعوت به يک ضيافت بکند. اين طوري هرکسي هر سؤالي در اين زمينه دارد از محققان اين رشته مي پرسد و بدون هيچ هزينه اي پاسخ مي گيرد و گاهي هم مي تواند پاسخ سؤالش را از دريچه تلسکوپ هايي که بين مردم و در سطح شهر آورده مي شود بگيرد.
قصه اين موضوع به 30 سال قبل بر مي گردد، در بعضي از کشورها يک يا چند روز در آزمايشگاه ها و رصد خانه ها را به روي مردم باز مي گذاشتند تا همه بتوانند با فعاليت علمي از نزديک آشنا شوند.
اما چون در اغلب کشورها معمولا رصدخانه ها در ارتفاعات اطراف شهرها قرار دارند، رفتن به اين مکان ها براي مردم سخت بوده و به همين خاطر اخترشناسي به نام «داگ برگر» پيشنهاد داده که به جاي اين که مردم را به خارج شهرها و مناطق دور دست بکشانيم بهتر است در روزي مشخص از سال تلسکوپ ها را به ميان مردم بياوريم او با خود فکر کرده بود که چطور مي شود لذتي را که در دنياي نجوم و آسمان شب نهفته است به مردم نشان بدهد و با ايده اي که داد باعث شد که اولين روز نجوم متولد شود. اين ايده ابتدا در انجمن نجوم کاليفرنياي شمالي اجرا شد و در سال 1973 اولين روز نجوم با آوردن تلسکوپ ها به ميان مردم برگزار شد و سپس انجمن هاي نجوم آمريکا به سرعت براي برگزاري اين روز برنامه ريزي کردند و اين رويداد از مرزهاي آمريکاي شمالي گذشت و امروز بسياري از کشورها علاقه مند به برگزاري روز نجوم در کشورشان هستند. معمولا هر سال شعارهايي هم براي اين روز انتخاب مي شود مثل «به بالا نگاه کنيد.»(!)

? اولين روز نجوم در ايران
 

در کشور ما هم اولين بار در سال 1380روز نجوم در رصدخانه زعفرانيه تهران برگزار شد. اما در سال هاي بعد اين مراسم در کشورمان با گستردگي و شکوه بيشتر برپا شد و هر سال با خلاقيت ها و نوآوري هاي انجمن نجوم در شهرهاي مختلف بر زيبايي اش افزوده شد .در اين يک دهه ايران توانسته به تجربيات ارزشمندي در زمينه برگزاري مراسم دست پيدا کند و 2 بار هم برنده جايزه ويژه جهاني باشد. در سال 1385بيش از 100گروه در کشور روز نجوم را به خوبي برگزار کردند که از بين آن ها گروه نجومي آسمان توس مشهد برنده جايزه بهترين مراسم در کشور شد. با توجه به پيشينه ايران در زمينه نجوم و اخترشناسي و توجه به نقشي که ترويج درست و صحيح علم مي تواند در توسعه علمي کشور بازي کند. امروز جامعه نجوم آماتور و حرفه اي ايران از همه گروه ها و علاقه مندان و رسانه ها و انجمن هاي علمي خواسته که با تأکيد بر موقعيت حساس کشور در اين زمينه با برنامه ريزي فعاليت کنند.

? روز نجوم سال 90
 

امسال با توجه به وضعيت ماه در آسمان و به پيشنهاد تعدادي از گروه هاي نجومي و فعال در کشور، انجمن نجوم کشور تصميم گرفته است که روز نجوم را 23 ارديبهشت ماه قرار بدهد و از 17 تا 23 ارديبهشت را هفته ملي نجوم اعلام کرده است. انجمن نجوم کشور براي اطلاع رساني برنامه هاي مربوط به مراسم اين روز در سراسر کشور اقدام و در سايت www.asiac.ir مکان هاي برگزاري مراسم در استان هاي کشور را اعلام کرده است. همچنين در سايت www.toossky.com مربوط به گروه «آسمان توس» که در مشهد فعال هستند مي توانيد مکان هاي برگزاري مراسم روز نجوم را با جزئيات بيشتر بخوانيد. اين روز در مشهد امسال در مجموعه خانه علوم بوستان کوهسنگي برگزار مي شود.

? چگونه يک روز نجومي برگزار مي شود؟
 

بايد توجه داشت که همان طور که گفتيم هدف از اين روز فقط آشنايي مقدماتي و لذت بردن از پديده هاي آسمان شب است و کساني که برگزار کننده اين روز در شهر خود هستند نبايد با دادن اطلاعات سنگين و پيچيده به مردم، شيريني و جذابيت هاي اين علم را از بين ببرند.
مکان يابي براي برگزاري مراسم روز نجوم هم يک مورد مهم است، پر ترددترين مکان ها مثل پارک ها و فضاهاي سبز سطح شهر که بيشتر در معرض ديد مردم است و همچنين فرهنگسراها و ميدان هاي اصلي شهر که فضايي براي نصب پوستر دارند بهترين مکان براي برپايي يک مراسم خوب و جذاب است.
متناسب با انتخاب مکان برگزاري مراسم در صورت امکان براي علاقه مندان فيلم هاي مرتبط و مستند در زمينه نجوم هم پخش مي شود. برپايي نمايشگاه هاي عکس و کتاب هم معمولا براي روز نجوم در نظر گرفته مي شود. پوستر و بروشورهايي که اطلاعات مرتبط را به علاقه مندان مي دهد هميشه جزئي از يادگاري هايي است که برگزارکنندگان به مردم مي دهند و در واقع مهم ترين و بهترين هديه، تصويري است از آسمان شب چه از دريچه تلسکوپ ها و دوربين ها و چه از چشم در ذهن ما براي هميشه نقش مي بندد. هديه اي باعث شادي و لذت ما مي شود، رايگان است و هرچه قدر کوتاه اما لحظه اي ما را از دنياي پر از استرس و اضطراب اطرافمان جدا مي کند و به جايي مي برد که کوچک بودن و بي ارزش بودن خيلي از مسائل روزمره را به ما نشان مي دهد .
منبع:/www.aftabir.com
ارسال توسط کاربر محترم سايت :msjmsj77