دکارت از سال 1630 نوشتن رساله اي در باب مابعدالطبيعه را آغاز کرد. قصد عمده او اثبات وجود خدا و و جود روح مجرد از بدن و در نتيجه اثبات بقاي روح بود اما متاسفانه اين اثر نيز به سرنوشت بسياري ديگر از کارهاي او دچار شد و ناتمام ماند.
شواهد تاريخي نشان مي دهد که دکارت در سال 1630 قسمتي از وقت خود را صرف تهيه کتابي براي پاسخگويي به يک کتاب موذيانه که عقايد ملحدانه اي را مطرح مي کرد، کرده بود که اين انديشه نيز به فراموشي سپرده شد.
از ديگر فعاليت هاي دکارت در اين سالها مي توان به افکار او در زمينه تحقيق راجع به عدسي ها اشاره کرد. براي اينکار نهايت سعي خود را کرد تا يکي از دوستان قديمي خود که در تراش عدسي مهارت داشت را به هلند - محل زندگي وقت خود - بکشاند که متاسفانه او راضي نشد و نتوانست تحقيقات خود را جامع عمل بپوشاند.
سومين طرح او در اين سالها از همه بلند پروازانه تر بود و به نوعي تا پايان عمر فکر او را مشغول کرد. او مي خواست رساله مفصلي را تاليف کند که توضيح واحدي براي همه پديده هاي طبيعي دربر داشته باشد. بخش اول اين کتاب با عنوان "جهان" يا "تحقيقي در باره نور" - به انتخاب نام دوم اين رساله دقت کنيد ! - و بخش دوم آن با عنوان "تحقيقي در باره مغز انسان" نام داشت که البته هر دو بعدها پس از مرگ دکارت منتشر شد. چرا که متاسفانه در زمان زندگي او کليسا با نظريه هايي که دکارت در قسمت اول کتاب خود مي خواست مطرح کند عمومآ مخالف بود به همين دليل وي پس از مدتي از تاليف و انتشار هر دوقسمت رساله دست کشيد. اما هرگز فکر اين رساله را از ذهن خود بيرون نبرد و هر گاه فرصت مي کرد بخشي از آنرا مي نوشت.
هنگامي که دست به تهيه رساله جهان زد، گمان نمي کرد که رسيدن به کليات نظريه اي که در باره طبيعت است اين همه وقت ببرد. او مي خواست براي سال 1633 اولين نسخه اين رساله را تهيه کند اما نتوانست و در جولاي سال 1633 هنوز در حال تصحيح آن بود. نکته بسيار تاسف بار آن بود که هنگامي که تقريبآ کتاب براي چاپ آماده شد، اطلاع پيدا کرد که دادگاه تفتيش عقايد در رم، گاليله را به اين جرم که به نظام آموزش نظريه حرکت زمين پرداخته محکوم کرده است.
رساله جهان هم شامل قسمتي بود که در باره حرکت زمين بحث مي کرد و او نمي توانست اين قسمت را از کتاب حذف کند بدون آنکه به مفاهيم کتاب آسيبي وارد آيد و چون علاقه اي نداشت که به سرنوشت گاليله دچار شود صلاح نديد که کتاب را چاپ کند.
از متن اين رساله که پس از مرگ او منتشر شد پيداست که در اين کتاب دکارت نظريه حرکت زمين را به صورت جزمي اظهار نکرده است و در اين کار شکل ادبي کتاب هم به ياري او آمده است. در اين کتاب دکارت مدعي است که فقط افسانه اي را حکايت مي کند، داستان گردش کار يک جهان خيالي را، هرچند اين جهان خيالي بنابر همه قراين، با جهان طبيعي کنوني يکي است.
منبع:کتاب دکارت نوشته تام سورل