در دوران دانشجويي و حتي قبل از دانشجويي براي من خيلي پيش آمد که براي کسي برنامه بنويسم و پروژه نرم افزاري انجام بدم . بعضي هايش را قبول کردم و برخي را به علت هايي رد کردم . اوايل که جوگير شده بودم و فکر ميکردم خيلي برنامه نويسم ، اگر هر پروژه اي به من واگذار ميشد ، نه نمي گفتم . خوشبختانه آن اوايل به جز يک برنامه ، پيشنهاد ديگري به من نشد! به هر حال ، در اين اواخر رويه اي را پيش گرفتم در پروژه گرفتن و پروژه انجام دادن ، که فکر ميکنم رويه درستي است و از آن نتيجه هاي خوبي هم گرفتم . اگر دانشجو هستيد و مثل من کم تجربه ، حتماً قبل از گرفتن پروژه مسائلي که در اين مطلب ذکر کردم را در نظر داشته باشيد .

پروژه را قبول کنيم يا خير !
 

قبل از اينکه جواب اين سئوال را بدهيد ، بايد پروژه اي که قرار است انجام دهيد را بفهميد . براي اين کار هم بايد به صورت حضوري با کارفرما ملاقات کنيد و اگر ملاقات حضوري در دسترس نيست ، بوسيله تلفن با او صحبت کنيد . سئوالات و ابهامتان را در مورد پروژه از کارفرما بپرسيد . سعي کنيد تمام سئوال هايتان را از قبل در يک برگه بنويسيد تا هنگام صحبت با کارفرما سئوالي را فراموش نکنيد ، چون معمولاً کارفرما را کمتر در طول انجام پروژه ملاقات مي کنيد . بعضي از کارفرمايان عادت دارند که از جواب دادن به سئوالات شما فرار کنند و با گفتن جمله اي شبيه به " ببينيد من فقط ميخواهم اين پروژه کار من را راه بيندازد و فلان کار را به خوبي انجام دهد " و از اين دست جمله ها ، سر و ته صحبت را به هم بياورند . شما بايد بتوانيد هر اطلاعاتي که لازم داريد از زير زبان کارفرما بيرون بکشيد . اين يک مهارت است . خيلي وقت ها کارفرمايان شما از سيستم هاي کامپيوتري چيزي نمي دانند و نبايد تعجب کنيد که حتي دستشان به ماوس هم نخورده باشد ! اگر کاربر سيستم شما همان کارفرما باشد که کارتان خيلي سخت خواهد بود . در غير اين صورت حتماً بعد از صحبت با کارفرما با کاربراني که قرار است با سيستم شما کار کنند نيز صحبت کنيد و از سطح آشنايي با کامپيوتر و سواد آن ها اطلاع پيدا کنيد . آشنايي با کاربران سيستم ، ديد شما را بازتر خواهد کرد .

امکان سنجي کنيد
 

بعد از اينکه فهميديد کارفرما واقعاً چه مي خواهد ، امکان سنجي کنيد که آيا مي توانيد با دانش خود و ابزارهاي موجود اين پروژه را انجام دهيد يا خير . به هر حال خودتان بهتر مي دانيد چه توانايي هايي داريد و با چه ابزارهايي آشنايي داريد . اگر پروژه اي فقط با يک ابزار خاص بايد انجام شود و شما کار با آن ابزار را بلد نيستيد ، خيلي راحت پروژه را قبول نکنيد . هرگز به اميد اينکه طي انجام پروژه ، کار با ابزاري را ياد خواهيد گرفت ، پروژه اي را قبول نکنيد . فاکتورهاي بسيار مهم ديگري که بايد تخمين بزنيد و در نظر بگيريد ، زمان و هزينه پروژه هستد . معمولاً زمان تحويل را کارفرما تعيين مي کند ، اگر حتي يک درصد هم امکان مي دهيد که اين زمان براي انجام چنين پروژه اي کم است ، پروژه را قبول نکنيد يا وقت بيشتري از کارفرما بخواهيد . اگر زمان تحويل دست خودتان است ، زماني که تخمين مي زنيد را دو برابر کنيد و در قرارداد ذکر کنيد . دستمزد انجام پروژه معمولاً دست شما نسيت و کارفرما آنقدر چانه زني مي کند که شما را از رو خواهد برد . اگر پول برايتان مهم نيست و فقط براي کسب تجربه پروژه انجام مي دهيد که هيچ ، اما اگر دستمزدتان برايتان مهم است حتماً قيمت معقولي را بر اساس حجم کار و زماني که از شما خواهد گرفت ، بدهيد . اين قيمت مي تواند تحت تاثير اعتبارتلن نيز قرار گيرد . به هر حال من خودم هنوز به فرمول مشخصي براي قيمت دادن نرسيدم .

حتماً قرارداد ببنديد
 

هر چقدر هم پروژه مورد نظر کوچک باشد ، شما بايد با طرف مقابل قرارداد محکمي ببنديد و حتماً امضا و احتمالاً مهر کارفرما را زير آن قرارداد داشته باشيد . حتماً فاکتور زمان و استثناهايي که ممکن است در طول انجام پروژه پيش بيايد را در بندهاي قرارداد جاي دهيد . هزينه انجام پروژه را به صراحت در قرارداد ذکر کنيد و بندي قرار دهيد که مثلاً 50 درصد هزينه را کارفرما در طي انجام پروژه پرداخت کند و بقيه را حداکثر تا 10 روز پس از تحويل پروژه بپردازد . اگر کارفرما به پشتيباني نياز دارد ، حتماً و تاکيد مي کنم حتمآً چند بند را در قرارداد براي خدمات پشتيباني و استثناهاي مربوط به آن کنار بگذاريد . به طور مثال شما مي توانيد با همان هزينه انجام پروژه ، يک سال به صورت رايگان پشتيباني را انجام دهيد . در اين صورت بطور دقيق تاريخ اتمام يک سال خدمات پشتيباني رايگان را ذکر کنيد . براي استفاده از خدمات پشتيباني نرخي را در قرارداد ذکرکنيد و بندي هم قرار دهيد که ممکن است در سال هاي بعد اين نرخ افزايش يابد . حتماً مشخص کنيد که اين خدمات پشتيباني فقط مربوط به مشکلات مربوط به نرم افزار شماست نه چيز ديگر . مثلاً ذکر کنيد که شما در قبال مشکلات سخت افزاري و نصب ويندوز و اين جور چيزها مسئوليتي نداريد .

پروژه را تحليل کنيد
 

نيازهاي هر کاربر از سيستم را ليست کنيد . سرويس هايي که قرار است سيستم به کاربران مختلف بدهد را مشخص کنيد . اگر با مباحث مهندسي نرم افزار آشنايي داريد ، اين قسمت همان شناسايي Actor ها و Usecase هاي سيستم است . هر چقدر شناخت خود را از پروژه افزايش دهيد ، کيفيت خروجي کار شما بالاتر خواهد بود و در نتيجه کارفرما راضي تر . پس تا مي توانيد مرحله شناخت نيازها و تحليل سيستم را جدي بگيريد . خروجي فسمت تحليل ، مستنداتي است که بر اساس آن پروژه شکل مي گيرد . سعي کنيد همه چيز را مستند کنيد . از مصاحبه هايي که با کاربران سيستم انجام داده ايد تا مسائل فني را براي خودتان بنويسيد . حتي اگر پروژه خيلي هم به نظراتان کوچک باشد ، باز هم اين مستندات لازم و حياتي هستند . در قسمت طراحي و پياده سازي متوجه خواهيد شد که اين مستندات چقدر فهم مسئله را ساده تر مي کنند . در اينجا مي توانيد از يکي از روش هاي معمول مهندسي نرم افزار براي تحليل استفاده کنيد .

فاز طراحي را جدي بگيريد
 

با استفاده از مستندات قسمت تحليل ، بايد طراحي سيستم نرم افزاري را شروع کنيد . کلاس هاي سيستم را با توجه به مستندات و شناختي که از سيستم داريد مشخص کنيد . اين کلاس ها ممکن است در زمان پياده سازي تغييراتي بکنند . شما فعلاً به صورت کلي کلاس ها را ببينيد . سعي کنيد براي درک بهتر آن ها ، دياگرام کلاس ها را نيز رسم کنيد . در اين فاز معماري سيستم نيز مشخص مي شود . ابتدا معلوم کنيد که پلت فرمي که قرار است سيستم روي آن کار کند چيست . مثلاً قرار است نرم افزار تحت وب کار کند يا تحت ويندوز . البته پلت فرم بسياري از پروژه ها در هنگام سفارش ، معلوم مي شود . اگر پلت فرم بستگي به نظر شما دارد ، سعي کنيد پلت فرمي را انتخاب کنيد که هم روي آن تجربه و تخصص داريد و هم مناسب انجام اين پروژه است .

پياده سازي
 

اگر فازهاي قبلي را به درستي انجام داده باشيد ، در پياده سازي با مشکل حادي برخورد نخواهيد کرد . مستندات دو فاز قبلي مشخصات پياده سازي را تعيين مي کنند . اگر پروژه شما نياز به يک پايگاه داده براي ذخيره اطلاعات دارد ( که در اکثر پروژه ها همينطور است ) ، ابتدا داده هايي که قرار است ذخيره کنيد را بر اساس مستندات فازهاي قبلي شناسايي کنيد . اگر مي توانيد نمودار روابط بين موجوديت ها يا ERD و Data Model را براي درک بهتر بانک اطلاعاتي سيستم رسم کنيد . براي بانک اطلاعاتي خود يک RDBMS مناسب انتخاب کنيد . وقتي به طور مثال SQLite يا Access نياز شما را برطرف مي کنند ، بيخودي خود را درگير پيچيدگي هاي SQL Server يا Oracle نکنيد .
براي پياده سازي يک پروژه نرم افزاري ، احتياج به ابزارهاي توسعه نرم افزار و يک زبان برنامه نويسي داريد . اگر کارفرما اين ها را مشخص کرده که هيچ ، اما اگر بستگي به خودتان دارد ، ابزار و زباني را انتخاب کنيد که در آن تجربه داريد و متناسب با پروژه شماست . پلت فرم ها و محيط هاي معمول توسعه نرم افزار براي پروژه هاي شما مناسب هستند ، پس اصلاً نگران انتخاب ابزار و زبان نباشيد .
معمولاً بعد از پياده سازي و تحويل نهايي به کارفرما کارتان تمام نمي شود . تازه بعد از آن است که کارفرما هر روز با شما تماس مي گيرد که فلان قسمت برنامه را برايش عوض کنيد يا قابليت جديدي به آن اضافه کنيد . در اينجا فقط يک قرارداد محکم مي تواند شما را نجات بدهد . بايد در قراردادي که با کارفرما بسته ايد ، بندهايي براي تغيير در نرم افزار و اضافه کردن قابليت جديد به آن در نظر بگيريد که زبان شما هم در مقابل کارفرما دراز باشد .

در آخر
 

اگر صلاحيت فني و روحي انجام پروژه اي را در خودتان نمي بينيد ، به هيچ وجه قبولش نکنيد ، چون دردسرهاي زيادي برايتان پيش خواهد آورد . سعي کنيد به هيچ وجه با کارفرما خودماني نشويد و شوخي نکنيد ، کلاس کاري خود را حفظ کنيد و فاکتور زمان را حتمآً رعايت کنيد . پروژه را که سروقت تحويل دهيد در حقيقت به اعتبارتان افزوده ايد . کارفرمايان اصولاً در هنگام پول دادن کم پيدا مي شوند و شما اگر بهترين نرم افزار هم برايش توليد کرده باشيد ، باز ايراد خواهد گرفت و از شما تخفيف خواهد خواست .
منبع:وفاق
ارسال توسط کاربر محترم سايت : sajad2007