مرورگر اپرا از آن دسته برنامه‌ها و ابزارهايي به‌شمار مي‌آيد كه تكليف بيشتر كاربران با آن تا حدود زيادي مشخص است. در واقع كاربران نسبت به اپرا در يك وضعيت «عشق يا نفرت» قرار مي‌گيرند، يعني يا از آن به‌عنوان يكي از مرورگرهاي اصلي خود استفاده مي‌كنند يا اصلاً به اين مرورگر اهميت نمي‌دهند. با اين‌حال، شايد يكي از نكته‌هاي مهم قابل ذكر درباره مرورگر اپرا اين باشد كه گذشته از سهم اندك از بازار، كاربران بسيار وفاداري دارد. بد نيست بدانيد كه اپرا به‌عنوان محبوب‌ترين مرورگر موبايل شناخته مي‌شود و در بعضي از كشورها مانند اوكراين نيز بالاترين و محبوب‌ترين مرورگر دسكتاپ به‌شمار مي‌آيد. از سوي ديگر، اپرا پايه‌گذار بسياري از ويژگي‌هايي است كه بعدها در ساير مرورگرهاي مشهورتر وب نيز پياده‌سازي شدند. لازم به توضيح است كه كار روي اپرا به‌عنوان يك پروژه تحقيقاتي در سال 1994 در شركت Telenor، يعني بزرگ‌ترين شركت مخابراتي نروژ آغاز شد. يك سال بعد، گروهي كه روي اين پروژه كار مي‌كردند به‌صورت يك شركت انشعابي از Telenor جدا شده و با نام Opera Software به كار خود ادامه دادند. دومين نسخه مرورگر اپرا به‌عنوان نخستين عرضه عمومي آن در سال 1996 منتشر شد كه تنها براي سيستم‌عامل ويندوز قابل دسترسي بود. فرآيند انتقال اين مرورگر به ابزارهاي موبايل در سال 1998 آغاز شد.
تا زمان انتشار نسخه 8,5 در سال 2005، اپرا ابتدا به‌عنوان يك نرم‌افزار Trialware (نرم‌افزاري كه تنها براي مدت معيني به‌صورت رايگان قابل استفاده است)، سپس با حمايت مالي آگهي‌هاي تبليغاتي به كار خود ادامه داد. در واقع، شما مي‌توانستيد تصميم بگيريد كه اين مرورگر را خريداري كرده و از شر آگهي‌هاي تبليغاتي خلاص شويد يا اين‌كه با تحمل آگهي‌هاي مذكور به استفاده رايگان از آن ادامه دهيد. در سال 2005 شركت گوگل با امضاي يك قرارداد به موتور جست‌وجوي پيش‌فرض اپرا تبديل شد و نقش حامي مالي اصلي آن را نيز بر عهده گرفت. به اين ترتيب، آگهي‌هاي تبليغاتي به‌كلي از اين مرورگر حذف شدند. نسخه 9,1 اپرا كه در سال 2006 منتشر شد، ويژگي‌هاي جديدي مانند محافظت در برابر كلاهبرداري‌هاي اينترنتي را با استفاده از فناوري‌هاي ارائه شده توسط GeoTrust (يك تأمين‌كننده گواهي‌نامه‌هاي ديجيتال) و PhishTank (سازماني كه سايت‌هاي وب شناخته شده فعال در زمينه فيشينگ را رديابي مي‌كند)، معرفي كرد. اين قابليت بعدها در نسخه 9,5 پس از جانشين شدن GeoTrust با Netcraft و اضافه شدن محافظت در برابر بدافزارها با بهره‌گيري از فناوري Haute Secure بهبود پيدا كرد.
عرضه نسخه 10,5 اين مرورگر با معرفي يك موتور جاوااسكريپت جديد با نام Carakan همراه بود كه به ادعاي اپرا در SunSpider بيش از هفت برابر سريع‌تر از موتور Futhark به كار رفته در نسخه 10,1 ويندوزي اين مرورگر عمل مي‌كرد. اين نسخه در عين حال كتابخانه گرافيك‌هاي‌برداري اپرا، يعني Vega را معرفي كرد كه مسئوليت رندر تمام گرافيك‌هاي مرورگر را بر عهده داشت.
اما آخرين نسخه اپرا، يعني نسخه 11 آن در دسامبر سال 2010 منتشر شد كه ويژگي‌هايي مانند ضمائم (Extensions)، پشته‌سازي زبانه‌ها، اشاره‌هاي بصري ماوس و تغييراتي در فيلد آدرس را به همراه داشت. در واقع، نوار آدرس جديد بخش‌هاي خاصي از آدرس URL شما را مانند رشته جست‌وجو يا پروتكل مخفي مي‌كند، با اين‌حال امكان غيرفعال كردن رفتار مذكور وجود دارد. بد نيست بدانيد كه در 24 ساعت نخست عرضه نسخه 11 اپرا، 6,7 ميليون نسخه از اين مرورگر دانلود شد.
نسخه 11 اپرا با موتور رندر جديد Opera Presto 2.7 منتشر شده است و نسخه نهايي آخرين ارتقاي اين مرورگر، يعني 11,1 دوازدهم آوريل سال جاري ميلادي عرضه شده است كه از موتور رندر Opera Presto 2.8 بهره مي‌گيرد. اما اجازه بدهيد ببينيم كه مرورگر اپرا پس از پشت سر گذاشتن يك تاريخچه چهارده ساله در چه وضعيتي قرار دارد. اپرا در حال حاضر كمتر از سه درصد از كل سهم بازار مرورگرهاي وب را در اختيار دارد. عده‌اي معتقدند، پايين بودن سهم مذكور به اين واقعيت مربوط مي‌شود كه اپرا در ابتدا يك مرورگر فروشي به‌شمار مي‌آمده، اما بايد توجه داشته باشيم كه اين وضعيت مدت‌ها پيش تغيير كرده و از سوي ديگر مرورگري مانند كروم كه تنها دو سال از ورود آن به بازار مي‌گذرد، سهم بسيار بيشتري (نزديك به چهارده درصد) را در اختيار دارد. اين در حالي است كه اپرا هميشه بالاترين سطح از قابليت‌ها و ويژگي‌ها را ارائه كرده و در عين حال هميشه يكي از سريع‌ترين مرورگرها بوده است.

اپرا 11
 

طراحي كلي نسخه 11 اپرا در مقايسه با نسخه 10 آن تا حدود زيادي تغيير كرده است. پيش از هر چيز، نوار منوي ويندوز در نسخه جديد به‌كلي حذف و تمام گزينه‌هاي آن در يك كليد منوي بزرگ واحد ادغام شده‌اند. در واقع، طراحي مذكور در نسخه چهارم فايرفاكس كپي‌برداري شده است. به اين ترتيب، حالا رديف زبانه‌ها در بالاي نوار آدرس قرار مي‌گيرد(شكل‌1). البته، شما مي‌توانيد نوارهاي بيشتري را در اين مرورگر فعال كنيد، اما تنظيمات پيش‌فرض آن بر سادگي و كمينه‌گرايي تكيه دارد. مثل هميشه، اپرا گزينه‌هاي فوق‌العاده‌اي را براي سفارشي‌سازي در اختيار شما قرار مي‌دهد. براي مثال، شما مي‌توانيد محل نمايش نوار زبانه‌ها، نوار پيشرفته و... را انتخاب كنيد.

شكل 1- تغيير ساختار منو و ساده‌سازي رابط اپرا
 

از سوي ديگر، همانند نسخه 10 اين مرورگر، شما مي‌توانيد نوار زبانه‌ها را پايين كشيده و آن‌ها را بزرگ‌تر كنيد تا امكان نمايش يك Thumbnail را از سايت مربوطه داشته باشند(شكل2). به‌عنوان يكي ديگر از ويژگي‌هايي كه توسط اپرا معرفي شده‌اند، شما مي‌توانيد براي مشاهده Thumbnail مربوط به هر زبانه، نشانگر ماوس خود را روي زبانه مورد نظر قرار دهيد. در عين حال، با حركت دادن نشانگر ماوس به زبانه‌هاي ديگر، اين پيش‌نمايش نيز حركت خواهد كرد. حركت خود زبانه‌ها در هنگام جابه‌جايي آن‌ها نيز بسيار روان‌تر شده و به وضعيتي كه ابتدا در سافاري و سپس در كروم شاهد آن بوديم شباهت بيشتري پيدا كرده است. بدون ترديد، مشاهده خود زبانه در هنگام جابه‌جايي به‌جاي يك طرح كلي از آن بسيار طبيعي‌تر به نظر مي‌رسد. با اين‌حال، بيرون‌كشيدن يك زبانه و تبديل آن به يك پنجره جداگانه هنوز تاحدودي دردسرساز است. اگر يك زبانه را از محل خود بيرون بكشيد، فقط دوباره بارگذاري خواهد شد. براي انجام كامل اين فرآيند شما بايد زبانه مورد نظر خود را به محلي خارج از پنجره مرورگر بكشيد و تنها در اين شرايط است كه به يك پنجره جداگانه تبديل خواهد شد.

شكل 2- ديدن نسخه بند انگشتي زبانه‌ها با تغيير اندازه نوار زبانه مرورگر اپرا

رفتار زبانه‌هاي جديد نيز اندكي تغيير كرده است. در گذشته هر لينك به‌طور خودكار در يك زبانه جديد باز مي‌شد، حتي اگر براي باز كردن يك پنجره جديد در نظر گرفته شده بود. حالا اپراي 11 يك زبانه جديد را براي يك پنجره Pop-up باز مي‌كند، اما در داخل اين زبانه شما يك پنجره Pop-up را مشاهده خواهيد كرد. با اين‌حال، شما نمي‌توانيد اين پنجره را از پنجره اصلي مرورگر بيرون بكشيد و در عمل بخشي از زبانه‌اي به‌شمار مي‌آيد كه از آن متولد شده است. بهترين نكته درباره نوار زبانه جديد در اپراي 11 اين است كه شما اكنون مي‌توانيد زبانه‌هاي متعدد را با يكديگر گروه‌بندي كنيد. كافي است يك زبانه را روي زبانه ديگري بكشيد تا يك پشته جديد ايجاد شود. در صورت تمايل مي‌توانيد زبانه‌هاي بيشتري را به پشته جديد خود بكشيد. براي باز كردن يك پشته، كافي است روي مثلث كوچكي كه در كنار زبانه آن قرار گرفته، كليك كنيد تا تمام زبانه‌هاي داخل آن را ببينيد. از سوي ديگر، شما مي‌توانيد يكي از زبانه‌هاي هر پشته را به‌عنوان زبانه اصلي آن در اختيار داشته باشيد تا هر وقت روي زبانه پشته كليك مي‌كنيد، زبانه اصلي آن را مشاهده كنيد.
براي انتخاب هر يك از زبانه‌هاي يك پشته به‌عنوان زبانه اصلي آن، كافي است وقتي مي‌خواهيد پشته را ببنديد، دو بار روي زبانه مورد نظر خود كليك كنيد. در نهايت، اگر نشانگر ماوس خود را روي زبانه يك پشته قرار دهيد، Thumbnail پيش‌نمايش تمام زبانه‌هاي داخل آن را مشاهده خواهيد كرد. شما در عين حال مي‌توانيد زبانه مورد نظر خود را سنجاق (Pin) كنيد تا هميشه در گوشه صفحه باقي بماند. هرچند كه اين ويژگي در هر دو مرورگر كروم و فايرفاكس 4 نيز پياده‌سازي شده، اما باز هم اپرا نخستين مرورگري بود كه آن را معرفي كرد و حالا بسياري از كاربران مرورگرهاي ديگر بدون آگاهي از اين واقعيت به استفاده از قابليت مذكور عادت كرده‌اند. نوار وضعيت در قسمت پايين پنجره مرورگر نيز همانند ناحيه نوار منوي آن شفاف است. اين بخش، كنترل‌هايي را براي Opera Link، Opera Turbo و Opera Unite در سمت چپ و تنظيمات بزرگ‌نمايي صفحه را در سمت راست ارائه مي‌كند. شما در عين حال مي‌توانيد URL لينك انتخاب شده را در اين بخش ببينيد. با اين‌حال، اگر نيازي به استفاده از امكانات نوار وضعيت نداشته باشيد، به آساني مي‌توانيد آن را غيرفعال كرده و فضاي بيشتري را براي نمايش صفحات وب به‌دست آوريد. البته، در اين حالت چيز زيادي را از دست نخواهيد داد، زيرا اپرا مي‌تواند URL يك لينك را وقتي نشانگر ماوس شما روي آن قرار گرفته است، درست در كنار نشانگر نمايش دهد.
گذشته از نوار وضعيت و ساختار جديد منو، مي‌توان گفت كه اپراي 11 تفاوت چنداني با نسخه قبلي خود ندارد. البته، بايد بگوييم كه طراحي جديد اينترفيس اپرا بسيار جذاب و شيك به‌نظر مي‌رسد. از سوي ديگر، طراحي كمينه‌گراي اين اينترفيس كمك مي‌كند تا تمركز كاربر بيشتر متوجه صفحه اصلي باشد و خود مرورگر فضاي كمتري را اشغال كند.اپرا هميشه مرورگري با يك مجموعه غني از ويژگي‌هاي جالب توجه بوده، اما اين ويژگي‌ها در نسخه 11 باز هم افزايش يافته‌اند. گذشته از گروه‌بندي زبانه‌ها كه قبلاً به آن اشاره كرديم، اپراي 11 در عين حال پشتيباني از ضمائم (Extension) را نيز به قابليت‌هاي خود اضافه كرده است. تا امروز، اپرا از ويجت‌ها استفاده مي‌كرد، اما آن‌ها به هيچ‌وجه با افزونه‌هاي (Add-on) موجود براي فايرفاكس قابل مقايسه نبودند. در حال حاضرحتي كروم داراي يك فروشگاه آنلاين ويژه خودش براي ضمائم است و سافاري نيز پشتيباني از ضمائم را به نسخه جديد خود اضافه كرده است. به اين ترتيب، اپرا تنها مرورگري به‌شمار مي‌آمد كه اين قابليت را در اختيار كاربران خود قرار نمي‌داد، اما اين وضعيت در نسخه جديد تغيير كرده است.
حالا شما نه تنها يك مرورگر با غني‌ترين مجموعه ويژگي‌ها را بلافاصله پس از نصب در اختيار خواهيد داشت، بلكه مي‌توانيد از ضمائم اضافي نيز براي افزايش قابليت‌هاي آن استفاده كنيد. براي دسترسي به ضمائم اپرا، مي‌توانيد به آدرس addons.opera.com رفته (يا روي گزينه Get Extensions در منوي مرورگر كليك كنيد) و تمام ضمائمي را كه در هر لحظه براي مرورگر شما قابل دسترسي هستند، مشاهده و نصب كنيد. ضمائم مورد نظر شما بلافاصله نصب خواهند شد و برخلاف فايرفاكس مجبور نخواهيد بود كه مرورگر خود را پس از نصب ضمائم دوباره راه‌اندازي كنيد. در زمان نوشتن اين مقاله، 490 ضميمه براي اپرا قابل دسترسي بودند. با توجه به اين‌ واقعيت كه پشتيباني از ضمائم به‌تازگي روي اين مرورگر معرفي شده است، مدتي طول مي‌كشد تا همان گرايش و اشتياقي را كه برنامه‌نويسان براي توسعه ابزارهاي ساير مرورگرها از خود نشان مي‌دهند روي اپرا مشاهده كنيم. با اين‌حال، در همين مجموعه به نسبت كوچك نيز مي‌توانيد ابزارهاي بسيار مفيدي را پيدا كنيد كه باعث مي‌شوند بيش از پيش براي افزايش تعداد آن‌ها اشتياق داشته باشيد.
ويژگي جديد بعدي، نوار آدرس هوشمندتر در نسخه 11 است كه تمام اضافات آدرس شما را حذف كرده و فقط بخش‌هاي اصلي آن را نمايش مي‌دهد. براي مثال، آدرس‌‌ https://addons.opera.com/addons/extensions/‌?language=any&no_promo_box=1 تا زماني كه روي نوار آدرس كليك نكنيد فقط به‌صورتaddons.opera.com/addons/extensions/ نمايش داده خواهد شد.اشارات ماوس (Mouse Gestures) يكي از ويژگي‌هايي است كه براي نخستين‌بار در نسخه‌هاي قبلي اپرا معرفي شد، اما حالا وقتي كليد راست ماوس خود را فشار داده و آن را نگه‌داريد، يك راهنماي بصري جذاب را براي استفاده از اين اشارات مشاهده خواهيد كرد.(شكل3) از سوي ديگر، شما هنوز Opera Turbo را در اختيار داريد كه سرعت بارگذاري صفحات را به‌طور چشمگيري افزايش مي‌دهد. Opera Link نيز تمام بوك‌مارك‌هاي شما را در بين تمام مرورگرهاي اپراي مورد استفاده‌تان (از جمله نسخه‌هاي موبايل) با يكديگر ادغام خواهد كرد. در نهايت، Opera Unite به شما اجازه مي‌دهد تا محتواي مورد نظرتان را با ساير كاربران اپرا به اشتراك بگذاريد، بدون آن‌كه مجبور باشيد ابتدا محتواي مربوطه را در محلي آپلود كنيد.

شكل 3- راهنماي بصري اشارات ماوس
 

ويژگي‌هاي ديگري كه بيشتر كاربران اپرا به آن‌ها علاقه دارند، شماره‌گيري سريع (Speed Dial) و همچنين اضافه كردن هر موتور جست‌وجوي دلخواه به اين مرورگر است. به اين ترتيب، شما مي‌توانيد هر سايتي را درست از پنجره Search مرورگر خود جست‌وجو كنيد. از سوي ديگر، اين مرورگر يك كلاينت ايميل توكار دارد، يك ويژگي عالي براي كاربراني كه از اپرا به‌عنوان مرورگر اصلي خود استفاده مي‌كنند. تمام توسعه‌دهندگان مرورگرها با عرضه هر نسخه جديد از محصولات خود مدعي يك افزايش چشم‌گير در عملكرد آن‌ها نسبت به نسخه‌هاي قبلي هستند. اپرا نيز از اين قاعده مستثني نيست، اما حالا به سطحي از عملكرد رسيده‌ايم كه متمايز كردن ميزان عملكرد مرورگرها يا تفاوت ميان نسخه‌هاي مختلف آن‌ها كار چندان ساده‌اي نيست. با اين‌حال، اپراي 11 از يك موتور جاوااسكريپت سريع‌تر و نيز رندر بهبود‌يافته HTML5 و CSS3 بهره مي‌گيرد كه همگي آن‌ها به‌خوبي كار مي‌كنند. اپرا هميشه به‌عنوان يك مرورگر بسيار سريع شناخته‌مي‌شده و آخرين نسخه آن نيز هنوز فوق‌العاده سريع است.
بايد به اين نكته مهم توجه داشته باشيد كه سرعت خام و بارگذاري درست يك صفحه، دو موضوع كاملاً مجزا هستند. متأسفانه اين موضوع هميشه نقطه ضعف اپرا به‌شمار مي‌آمده است. بسياري از سايت‌هاي وب هنوز به‌طور درست در اين مرورگر بارگذاري نمي‌شوند. بهترين مثال در اين زمينه، گوگل است. هيچ‌يك از سرويس‌هاي وب گوگل در اپرا به‌طور صحيح كار نمي‌كنند. براي نمونه، Google Instant Search در اپرا كار نمي‌كند. شما نماي خطي جديد جست‌وجوي تصويري گوگل را در اختيار نخواهيد داشت و هنوز نماي صفحه‌بندي شده را مي‌بينيد. همچنين، كاربران گاهي در Google Docs نيز با مشكلاتي مواجه مي‌شوند. در واقع، تعداد اين‌گونه مشكلات چندان كم نيست و آگاهي از اين واقعيت كه سايت مورد بازديد شما براي مرورگرتان بهينه‌سازي نشده است مي‌تواند تاحدودي آزاردهنده باشد. در طول زمان، شما به تدريج عادت مي‌كنيد كه اين موضوع را ناديده بگيريد، اما هنوز براي باز كردن بعضي از صفحات بايد از ساير مرورگرها استفاده كنيد. البته، اپرا با يك قابليت بسيار جالب در تحمل اين مشكل به شما كمك مي‌كند. در واقع شما مي‌توانيد هر صفحه را از داخل مرورگر اپرا بلافاصله در هر مرورگر ديگري كه روي سيستم شما نصب شده است، باز كنيد. براي اين منظور كافي است در بخشي از صفحه مورد نظر راست كليك كرده، سپس مرورگر خود را از منوي فرعي Open With انتخاب كنيد. مشكل بعدي گروهي از كاربران با اپرا، به عدم استفاده اين مرورگر از همان ميانبرهاي صفحه‌كليدي مربوط مي‌شود كه توسط ساير مرورگرها مورد استفاده قرار مي‌گيرد. براي مثال، براي باز كردن يك زبانه جديد در ساير مرورگرها، شما بايد كليد Control را نگه‌داشته و سپس روي لينك مورد نظر كليك كنيد تا در يك زبانه پس‌زمينه باز شود. اگر با نگه‌داشتن كليد Shift روي لينك كليك كنيد، در يك پنجره جديد باز خواهد شد. اما براي انجام همين كارها در اپرا بايد با نگه‌داشتن كليد Shift روي لينك مورد نظر كليك كنيد تا در يك زبانه جديد باز شود يا با نگه‌داشتن تركيب كليدهاي Control و Shift روي آن كليك كنيد تا در يك زبانه پس‌زمينه جديد باز شود. اگر چه مي‌توان اين موضوع را پذيرفت كه طراحان اپرا ترجيح مي‌دهند كار خود را با روش متفاوتي انجام دهند، اما استفاده از كليدهاي ميانبر غيراستاندارد باعث مي‌شود كه كاربران جديد با اين مرورگر راحت نباشند.

جمع‌بندي
 

در نهايت مي‌توان گفت، اپراي 11 يك مرورگر واقعاً دوست‌داشتني است. اين مرورگر تقريباً هر كاري را به‌صورت هوشمندانه‌اي انجام مي‌دهد و هر جا كه با مشكلي در استفاده از آن مواجه مي‌شويد (مانند عدم دقت كافي در بارگذاري صفحات، كمبود تعداد ضمائم و ميانبرهاي غيراستاندارد صفحه‌كليد) در واقع مشكل ارتباط چنداني با خود اين مرورگر ندارد. به‌طور دقيق‌تر، اگر برنامه‌نويسان سايت‌هاي خود را براي عملكرد درست روي اپرا بهينه‌سازي كرده و زمان بيشتري را به تهيه ضمائم مخصوص اين مرورگر اختصاص دهند، دو مشكل نخست به‌طور خودكار برطرف خواهند شد. اما اين اتفاق تنها زماني خواهد افتاد كه تعداد كاربران اپرا به ميزان چشم‌گيري افزايش پيدا كند. در حال حاضر، تعداد بسيار كمي از كاربران از اپرا به‌عنوان مرورگر اصلي خود استفاده مي‌كنند. از سوي ديگر، مشكل اينجا است كه بيشتر كاربران از قبل درباره مرورگري كه مي‌خواهند از آن استفاده كنند، تصميم گرفته‌اند و دليلي براي تغيير نظر خود نمي‌بينند. با اين‌حال، تعداد زيادي از كاربران هنوز تنها به اين دليل از اينترنت اكسپلورر استفاده مي‌كنند كه به‌صورت از پيش نصب شده روي كامپيوترهاي مبتني بر ويندوز آن‌ها وجود دارد. اين گروه، همان كاربراني هستند كه اپرا بايد براي افزايش سهم بازار خود آن‌ها را هدف بگيرد. به‌عنوان يك نرم‌افزار، خود اپرا تقريباً بي‌نقص است و شايد بتوان گفت كه دنياي وب تاكنون پشتيباني چندان مناسبي را از آن نشان نداده است.
منبع:ماهنامه شبکه
ارسال توسط کاربر محترم سايت :hasantaleb