پس از آنکه روغن مورد بهره برداري قرار مي گيرد ، بر حسب نوع روغن و شرايط سرويس ، تغييراتي در آن مشاهده مي شود که موجب تقليل کيفيت و کاهش عمر مفيد آن مي شود . اين تغييرات به سبب ورود ناخالصي ها و آلودگي به روغن و يا تغييرات شيميايي ناشي از اکسيداسيون مي باشد . در اثر اکسيداسيون روغن ، ويسکوزيت? آن افزايش يافته ، اسيديت? آن بالا رفته ، رنگ روغن کدر و تيره مي شود . اگر نتايج آزمايش هاي روغن نياز به تصفي? روغن را اثبات نمايد ، بايد به منظور جداسازي ناخالصي ها و احياي خواصّ اصلي مورد نياز روغن ، در مورد تصفي? آن اقدام نمود . روش هاي مختلفي براي تصفي? روغن وجود دارد . اين روش ها به دو دست? عمد? تصفي? فيزيکي و تصفي? شيميايي تقسيم بندي مي شوند . در روش هاي تصفي? فيزيکي با روش هاي فيزيکي نظير عبور روغن از صافي ها يا گرم کردن روغن و غيره ، ناخالصي هاي روغن را از آن جدا مي کنند . در روش هاي تصفي? شيميايي با افزودن مواد شيميايي و ترکيب شيميايي آن ها با روغن ، خواص از دست رفته روغن مجدداً احيا مي شود.
روش هاي تصفي? فيزيکي
در اين قسمت به چهار روش تصفي? فيزيکي روغن اشاره مي شود :
تصفيه از آب : ساده ترين روش جداسازي آب از روغن اين است که روغن را در ظرف بزرگي مي ريزند و در ته ظرف ، دريچه اي تعبيه مي کنند . پس از مدتي که روغن در ظرف بماند ، چون آب سنگين تر از روغن است ، در ته ظرف جمع مي شود و مي توان با باز کردن دريچه ، آب را تخليه نمود . اين روش نياز به وقت زيادي دارد و دقت آن نيز کم است ؛ زيرا اگر دريچه زود بسته شود آب همچنان در روغن باقي خواهد ماند و اگر دريچه کمي دير بسته شود ، مقداري از روغن به هدر مي رود .
روش ديگر براي اين کار ، حرارت دادن روغن است ؛ زيرا درجه حرارت تبخير آب پايين تر از روغن است و در صورت حرارت دادن روغن ، آب به صورت بخار از روغن خارج مي شود . حرارت دادن معمولاً در يک ظرف بسته و در خلاء انجام مي گيرد تا سرعت عمل آن بيشتر شود . از پمپ هاي خلاء نيز براي گرفتن رطوبت روغن استفاده مي شود .
روش گريز از مرکز براي جداسازي ناخالصي هاي جامد : در اين روش ، روغن را در ظرف دوّار بزرگي مي ريزند و پس از حرارت دادن تا حدّ دماي 15 الي 45 درج? سانتيگراد ، آن را به گردش در مي آورند . جرم ناخالصي هاي جامد داخل روغن معمولاً از جرم روغن بيشتر است ؛ از اين رو ، در عمل گردش روغن ، ناخالصي هاي جامد در اطراف جدار? خارجي ظرف قرار گرفته و ته نشين مي شوند و روغن خالص در وسط ظرف مي ماند . اين روش از نظر سرعت عمل و نحو? تصفيه مناسب است .
استفاده از فيلترهاي کاغذي : با عبور روغن از فيلترهاي کاغذي ، ذرّات جامد غوطه ور در روغن نمي توانند از اين فيلترها عبور کنند . همچنين مقداري از آب موجود در روغن نيز ، توسط اين فيلترها جذب مي شود . هرچه منافذ اين فيلترها ريزتر باشد ، کيفيت تصفيه بهتر است . براي سرعت عمل در اين روش ، معمولاً روغن را با فشار وارد فيلترها مي کنند .
گاز زدايي براي جدا کردن گازهاي محلول در روغن : با استفاده از تکنيک خلاء ، عمل گاز زدايي روغن و جدا کردن گازهاي حل شده در روغن انجام مي گيرد . با پودر کردن روغن و پاشيدن آن به داخل محفظ? خلاء ، علاوه بر گرفتن تمام آب غير محلول در روغن ، مقدار آب محلول در آن نيز به حدّ ppm 10 کاهش مي يابد . همچنين با اين عمل ، گازهاي حل شده در روغن نيز به 25/0 درصد حجم ، تقليل مي يابد .
روش هاي تصفي? شيميايي
زماني که با افزايش ميزان اکسيداسيون در روغن ، شرايط تشکيل لجن در آن فراهم گردد ، عمل تصفي? فيزيکي به تنهايي قادر به جبران و احياي فساد روغن نبوده و از اين رو ، تصفي? شيميايي روغن انجام مي گيرد . در تصفي? شيميايي ، از فيلترهاي فعّال (اکتيو) استفاده شده و با استفاده از عمليات مختلف ، نظير تصفيه با حلّال ها و تصفيه با اسيد سولفوريک ، پالايش انجام مي گيرد . تصفي? شيميايي معمولاً با هزين? زيادي انجام مي شود ؛ از اين رو ، فقط براي مصرف کننده هاي بزرگ ، کارخانه هاي ترانسفورماتور سازي و مراکز بزرگ تعمير ترانسفورماتورها مقرون به صرفه مي باشد.
عبور روغن از خاک رنگبر (Fullers Earth) ، يکي از مرسوم ترين روش ها در تصفي? شيميايي است . در اين روش ، خاک رنگبر در يک منبع قرار مي گيرد و روغن گرم توسط پمپ ، با فشار زياد از اين خاک عبور داده مي شود . با انجام اين عمل ، عدد اسيدي روغن کاهش يافته و به حد مجاز خود مي رسد . به علاوه ديگر خواص روغن ، از قبيل ضريب تلفات عايقي و مقاومت مخصوص آن نيز بهبود مي يابد . مقدار خاک رنگبر مورد نياز ، به ميزان کهنگي روغن بستگي دارد و معمولاً بين يک تا هفت درصد وزن روغن مي باشد . اضافه کردن مواد ضد اکسيداسيون در هنگام تصفيه فيزيکي در موقع گردش روغن نيز ، يکي ديگر از روش هاي تصفي? شيميايي است .
منبع:eepts.blogfa.com
ارسال توسط کاربر محترم سايت :sahebazaman 313