1. تيرانوزاروس رکس
( انقراض : 65 مليون سال قبل )
تيرانوزاروس رکس يکي از بزرگترين جانوران گوشت خوار است که تا به حال روي زمين زندگي کرده است. بلندي اين حيوان ( از سر تا دم ) به بيش از 13 متر و قد آن به 5 متر مي رسيد و احتمالاً حدود 7 تن هم وزن داشته است. تيرانوزاروس هم مانند ساير دايناسورهاي هم خانواده ي خود حيوان گوشت خواري بود که بر روي دو پا راه مي رفت با جمجمه اي بسيار بزرگ که تعادل آن را به کمک دمي بسيار بلند و سنگين حفظ مي کرد. در مقايسه با پاهاي بلند و بسيار قوي عقبي، پا هاي جلويي اين حيوان بسيار کوچک بودند و تنها دو انگشت داشتند.
فسيل تي رکس در شمال آمريکا و در صخره هايي که در اواخر دوره ي کرتاسه تشکيل شده اند، پيدا شده يعني بين 65?5 تا 68?5 مليون سال پيش. اين حيوان يکي از آخرين دايناسورهايي است که قبل از انقراض دوران سوم کرتاسه وجود داشته است. بيش از 30 گونه ي مختلف تي رکس شناسايي شده که بعضي از آنها اسکلت هاي نسبتاً کاملي داشته اند. برخي محققان علاوه بر اسکلت، بافت نرم هم يافته اند. فراواني مواد فسيلي به محققان امکان داده است تحقيقات قابل توجهي در بسياري از جنبه هاي زيست شناسي اين حيوان، از جمله تاريخچه ي زندگي وبيو مکانيک آن انجام دهند.
2. کواگا : نيمي گورخر نيمي اسب
( انقراض : از سال 1883 ميلادي )
کواگا، يکي از مشهور ترين حيوانات منقرض شده ي آفريقا يي، از زير گونه هاي گورخر دشت هاي آفريقا بود که زماني به تعداد زياد در ايالت کيپ و بخش هاي جنوبي ايالت آزاد ارنج در آفريقا يافت مي شد. اين حيوان به خاطر داشتن خط هاي مشخص، تنها در نيمه ي جلويي بدن ، از ساير گورخر ها قابل تمايز بود. در قسمت مياني، راه هاي روي بدن حيوان محو مي شدند و راه هاي تيره تر پهن تر مي شدند و نهايتاً قسمت عقبي بدن حيوان قهوه اي ساده بود. اسم اين حيوان يک کلمه ي قبيله اي آفريقايي به معني گورخر است. اين اسم نوعي نام آوا است چون گفته مي شود که شبيه صداي کواگا است.
اين حيوان در اصل به عنوان يک گونه ي مستقل به نام اکواس کاگا در سال 1788 طبقه بندي شده بود. در طول 50 سال بعد از آن گورخر هاي بسياري توسط طبيعت شناسان وسياحان معرفي شدند. به خاطر تنوع زيادي که در طرح پوست اين حيوان وجود دارد ( هيچ گورخري شبيه ديگري نيست ) دانشمندان طبقه بندي با تعداد زيادي از گونه هاي مختلف مواجه شدند و هيچ راهي هم وجود نداشت که مشخص کند کدام يک گونه ي اصلي ، کدام زير گونه و کدام گونه هاي مختلف طبيعي هستند. بسيار پيش از اينکه اين سردرگمي حل شود، کواگا تا بخاطر گوشت، پوست و خوراک ذخيره در انبارهاي خانگي ، تا حد انقراض شکار شده بود. احتمالاً آخرين کواگاي آزاد تا اواخر دهه ي 1870 شکار شده بود و آخرين نمونه در اسارت در تاريخ 12 اگست 1883 در موزه ي آرتيس مجيسترا در شهر آمستردام درگذشت. کواگا اولين موجود منقرض شده اي بود که بر روي DNA او آزمايش انجام شد. آخرين تحقيقات ژنتيکي مشخص کرده اند که کواگا يک گونه ي مستقل نبوده بلکه از نژاد گورخر انشعاب يافته.
3. تاي لاسين : ببر تاسماني
( انقراض : از سال 1936 ميلادي )
تاي لاسين بزرگترين جانور گوشت خوار کيسه دار در دوران مدرن بود. اين جانور بومي استراليا و گينه نو بود و تصور مي شود که در قرن بيستم منقرض شد. در نزد عموم به نام ببر تاسماني ( به خاطر پشت راه راه) و همچنين گرگ تاسماني و در محاوره به نام ببر تاسي يا تازي شناخته شده است. او آخرين گونه از نژاد خود بود.
تاي لاسين در سرزمين اصلي خود استراليا، هزاران سال قبل از اينکه اروپاييان در آن قاره مستقر شوند منقرض شده بود؛ اما در جزيره ي تاسمانيا زنده مانده بود. شکار گسترده و پاداش براي آن دليل اصلي انقراض آن بوده اما بيماري، آمدن سگ ها و تجاوز انسان به زيست گاه آنها مي تواند از جمله ساير عوامل موءثر باشد. با وجود اينکه اين حيوان رسماً به عنوان منقرض معرفي شده اما هنوز گزارش مي شود که ديده شده.
4. گاو دريايي استلر : جانور بي دفاع
( انقراض : از سال 1768 ميلادي )
اين حيوان که قبلاً در سواحل آسياتيک درياي حاشيه ي اقيانوس آرام، از ژاپن تا کاليفرنيا پيدا شده بود، درسال 1741 توسط طبيعت شناس جورج استلر کشف شد. گاو دريايي تا حدود 8 متر رشد مي کرد و حدوداً 3 تن وزن داشت. بسيار بزرگتر از نهنگ هاي کوچک دريايي بود و تقريباً شبيه يک خوک آبي بسيار بزرگ با دست هايي تنومند و دمي شبيه نهنگ بود. بر اساس گفته هاي استلر ” اين حيوان هرگز به ساحل نمي آيد و هميشه درون آب زندگي مي کند. پوست بدنش مثل درخت بلوط سياه و ضخيم است. سرش در مقايسه با بدن کوچک است ، دندان ندارد ولي به جاي آن دو استخوان سفيد تخت يکي در بالا و يکي در پايين دارد.” با توجه به سرعتي که آخرين گروه آنها از بين رفت، احتمالاً ورود انسان ها به منطقه دليل انقراض اين حيوان بوده است. هنوز هم گزارش هاي پراکنده اي از ديده شدن يک حيوان گاو شکل دريايي در درياهاي حاشيه ي اقيانوس آرام و گرينلند وجود دارد، بنابراين احتمال دارد که هنوز گروه کوچکي از اين حيوان وجود داشته باشند ولي اين مسأله هنوز ثابت نشده است.
5. گوزن ايرلندي : بزرگترين گوزني که تا به حال وجود داشته
( انقراض : حدود 7700 سال قبل )
اِلک ايرلندي يا گوزن بزرگ، در اوراسيا از ايرلند تا شرق درياچه ي بايکال مي زيست. عمر جديد ترين بقاياي به دست آمده از اين حيوان تا 7700 سال پيش تخمين زده مي شود. اين حيوان به خاطر اندازه ي بسيار بزرگش ( حدود 2.1متر ارتفاع تا شانه ) و به ويژه بخاطر داشتن بزرگترين شاخ ها معروف است (حداکثر 3?65 متر پهناي شاخ ها و حدود 40 کيلو وزن آنها بوده است ).
بحث در مورد دليل انقراض آنها بيشتر بر روي اندازه ي شاخ هايشان متمرکز است. برخي معتقدند شکار بوسيله ي انسان عامل اصلي انقراض گوزن ايرلندي است همان طور که در مورد بسياري از بزرگ جانداران ماقبل تاريخ صحت دارد؛ اما اين فرضيه نيز وجود دارد که اندازه ي بسيار بزرگ شاخ ها باعث محدوديت حرکتي نرها در مناطق جنگلي مي شد يا اينکه در هر صورت اين شاخ ها به درستي با محيط تطابق نيافتند. در هر صورت، شواهد شکار بي رويه مبهم است وگوزن ايرلندي به عنوان موجودي که در پهناي يک قاره زندگي مي کرده مي توانسته همراه با انسان تکامل بيابد و با حضور انسان ها خو بگيرد.
6. ببر مازندران : سومين گونه ي بزرگ در جهان
( انقراض : از سال 1970 ميلادي )
ببر مازندران يا ببر ايراني غربي ترين زير گونه ي ببر است که در ايران، عراق، افغانستان، ترکيه، مغولستان، قزاقستان، قفقاز، تاجيکستان، ترکمنستان و ازبکستان پيدا مي شد تا اينکه ظاهراً در دهه ي 1970 ميلادي منقرض شد. ببر خزري سومين ببر بزرگ جهان از بين تمام گونه هاي شناخته شده ي ببرها بود.
بدن اين زيرگونه بسيار ستبر و کشيده بود با پاهايي قوي، پنجه هايي پهن و بزرگ و چنگالهايي بلند. گوش هاي اين حيوان کوتاه و کوچک بودند و بر روي نوک آنها مويي وجود نداشت. روي گونه ها پوشيده از مو بود و موي بقيه جاهاي بدن بلند و ضخيم بود. رنگ اين حيوان شبيه ببر بنگال بود. جنس نر اين حيوان بسيار بزرگ بود و بين 169 تا 240 کيلو وزن داشت. جنس ماده چندان بزرگ نبود و حدود 85 تا 135 کيلوگرم وزن داشت. هنوز هم گاهي ادعا مي شود که اين ببر ديده شده است.
7. اروچس : نوعي گاو بسيار بزرگ
( انقراض : از سال 1627 ميلادي )
يکي از مشهور ترين حيوانات منقرض شده ي اروپا اروچس يا اروس نوعي گاو بسيار بزرگ بودند که ابتدا درحدود دو مليون سال قبل در هندوستان به وجود آمدند و سپس به خاور ميانه، آسيا و حدود 250000 سال پيش به اروپا رسيدند.
در قرن 13 ميلادي محدوده ي اين حيوان به لهستان ، ليتواني ، مولداوي، ترانسيلوانيا و پروس شرقي رسيد. حق شکار حيوانات بزرگ بر روي هر ملکي محدود به اشراف و به تدريج خانواده سلطنتي بود. همچنان که جمعيت اروچس کاهش يافته است ، شکار متوقف شد اما دادگاه سلطنتي هنوزبه شکار بان هايي احتياج داشت تا زمين هاي باز براي چريدن حيوان وجود داشته باشد. اين شکار بان ها درازاي خدمات خود از پرداخت ماليات معاف بودند وشکار غير قانوني حيوان حکم اعدام داشت. در سال 1564 شکار بان ها مي دانستند که بر اساس آمار سلطنتي تنها 38 حيوان باقي مانده است. آخرين اروچس که ماده بود در سال 1627 در جنگلي در لهستان درگذشت. جمجمه ي اين حيوان هم اکنون درشهر استکهلم سوئد است.
8.ماهي گيرک بزرگ : بزرگترين پرنده در نوع خود
( انقراض : از سال 1844 ميلادي )
ماهي گيرک بزرگ تنها گونه از خانواده ي ماهي گيرک هاي غير پرنده ي بزرگ اقيانوس اطلس است که تا زمان هاي اخير زنده مانده بود، اما امروزه منقرض است. اين جانور همچنين به نام پنگوئن نيز معروف بوده است.
ماهي گيرک غير پرنده ي بزرگ با قدي حدود 30 تا 34 سانتي متر و وزني حدود 5 کيلوگرم در دسته هاي بسيار در جزيره هاي شرق کانادا، گرين لند، ايسلند، نروژ، ايرلند و بريتانيا پيدا مي شد. اما نهايتاً در اثر شکار بي رويه منقرض شد. بقاياي يافته شده در فلوريدا مشخص کرده اند که تا قرن 14 ميلادي اين پرنده ها گاهي با توجه به خطرات موجود، در زمستان به سرزمين هاي جنوبي مي رفتند.
9. شير غار : يکي از بزرگترين شير هايي که تا به حال وجود داشته است
( انقراض : 2000 سال قبل )
بر اساس يافته ها از فسيل جانور و نقاشي هاي ماقبل تاريخ، شير غار که به عنوان شير غار اروپايي يا اوراسيايي هم شناخته شده است، گونه اي منقرض شده از شير است. اين گونه بسيار بزرگ بوده است. بلندي قد يک شير نر بالغ که بقاياي آن در سال 1985 درآلمان پيدا شد تا شانه 1?2 متر و طول بدنش بدون احتساب دم 2?1 متر بود يعني حدوداً 5 تا 10 درصد بزرگ تر از شير هاي امروزي. احتمالاً حدود 10000 سال پيش و در دوره ي يخبندان منقرض شده ، البته نشانه هايي نيز وجود دارد که تا 2000 سال پيش هم در بالکان وجود داشته است.
10. دودو : نمونه ي اوليه از گونه هاي منقرض شده
( انقراض : از اواخر قرن 17 ميلادي )
دودو يک مرغ غير پرنده بود که در جزيره ي موريتاني زندگي مي کرد. قد اين پرنده که از خانواده ي کبوتران بود به حدود يک متر مي رسيد، از ميوه ها تغذيه مي کرد و لانه ي خود را روي زمين مي ساخت. دودو از نيمه يا اواخر قرن 17 ميلادي منقرض شده است. معمولاً از آن به عنوان نمونه ي اوليه از گونه هاي منقرض شده استفاده مي شود چون انقراض آن در زمان تاريخ مدون بشر اتفاق افتاد و مستقيماً ناشي از فعاليت هاي انساني بود. صفت ” مرده مثل دودو” يعني صد درصد مرده. و جمله ي ” راه دودو را رفتن” يعني منقرض يا منسوخ شدن يا تبديل شدن به چيزي از گذشته.
منبع:Bartarinha.ir ارسال توسط کاربر محترم سايت :hasantaleb