آموزش الکترونيکي يا e learning به طور خلاصه عبارت است از استفاده از IT فناوري اطلاعات) در امر آموزش. اين کار عمدتاً از طريق نرم افزارها، يا اينترنت، يا تلفيقي از اين دو صورت مي پذيرد. آموزش مي تواند از سطوح ابتدايي تا دروس دانشگاهي و نيز آموزش فنون وابسته به کامپيوتر، زبان خارجي و ... را شامل گردد. از مهم ترين مزاياي اين شيوه مي توان دسترسي يکسان تعداد زيادي دانش آموز يا دانشجو به مطالب و امکانات مجازي (آزمايشگاه، فيلم و ...) را نام برد. همچنين اگر e learning به درستي و با ظرافت اجرا شود، امکان خلاقيت ها و يافته هاي ذهني را به فراگيرنده مي دهد.
? آموزش الکترونيکي e learning بودن يا نبودن
از طرفي بايد توجه داشت که مقوله روان شناسي آموزش در اين مبحث از اهميت فراواني برخوردار است و کارشناسان همواره بر روي موضوعاتي چون ايجاد جديت در فراگيري، بحث و تحقيق داشته و دارند و جديدترين و مفيد ترين راه کارها را ارائه مي دهند.
بسياري براين باورند که آموزش الکترونيکي در صورت اجراي درست مي تواند زمينه ساز دو طرفه کردن فرآيند آموزش گردد. آموزش به شکل سنتي اش ظاهراً رابطه اي دو طرفه به نظر مي رسد (رابطه بين تعليم دهنده و تعليم گيرنده) ولي عملا شاهد هستيم که در بسياري از کشورها معلمان و استادان ، مطالب درسي را به صورت ثابت و يکنواخت ارائه مي کنند و نهايتاٌ سئوالات و اشکالات دانش آموزان و دانشجويان را پاسخ مي دهند. به عبارتي ديگر ، کم تر شاهد بازخور (feedback) در امر آموزش هستيم.
از طرفي ديگر، روش آموزش سنتي، دانشجوها و دانش آموزان با قابليت هاي فراگيري متفاوت را مجبور به يادگيري اندازه اي معين از يک موضوع مشخص در مقطع زماني ثابتي مي کند. نتيجه آن،يادگيري متفاوت در زمان يکسان مي گردد. در حالي که هدف آموزش الکترونيکي، عکس اين قضيه است.
? نمونه اي از آموزش الکترونيکي e learning
ظرف مدت 5 سال اخير، موسسات فراواني ( به خصوص در آمريکا) اقدام به برگزاري دوره هاي علمي و فني مبتني بر روش e learning کرده اند ولي اکثرا با نگاه تجاري و هدف سوددهي صرف وارد اين مقوله شده و شکست خوردند. از نمونه هاي موفق و پايدار مي توان به دوره هاي تخصصي شرکت هاي کامپيوتري مايکروسافت، سيسکو، سان ميکروسيستمز، اوراکل، ماکرومديا و ... اشاره کرد.
دانشگاه ها نيز عموما برنامه مدون و منظم و گسترده اي در اين خصوص نداشته اند و فعاليتهايشان اکثرا محدود بوده است. انجمن مهندسان برق و الکترونيک (IEEE) طرح نسبتا مفيدي ارائه کرده است ولي در اين ميان، دانشگاه MIT با تمام قوا به ميدان آمده است تا به عنوان پيش قراول، بسترساز مقوله آموزش الکترونيکي در ميان دانشگاه هاي معتبر و با سابقه گردد. طرح مذکور، Open Space Course Ware ( يا به اختصار OCW) نام دارد و از سپتامبر 2002 رسما مورد استفاده عموم قرار گرفت. فعلا براي شروع، برخي دروس تعدادي از رشته هاي دانشگاهي بر روي اينترنت ارائه مي گردند.
رئيس دانشگاه اعتقاد دارد با گسترش و تبليغ اين پروژه در ساير موسسات و دانشگاهها بتوان شبکه جهاني علوم و فنون تشکيل داد و بهبود رقابتي کيفيت آموزش باعث بهبود کيفي اينترنت نيز بشود. وي اظهار مي دارد در اينترنت مطالب فراوان ولي بي نظم وجود دارد که وقت زيادي از دانشجويان و پژوهشگران ( براي جست و جو) مي گيرد، لذا دسته بندي موضوعي مطالب و ارائه سرفصل ها و مطالب مفيد اقدامي ارزشمند خواهد بود.
برنامه زماني اين پروژه به شکل زير است :
? 2003 2002 : پايه گذاري ( فضاي نمونه اي و آزمايشي شامل چند درس از چند رشته مختلف ـ کار برروي فرم و محتوا(
? 2005 2003 : توسعه و گسترش ( صدها رشته با برنامه و محتواي درسي کامل و قابليت جست و جوي اطلاعات ـ اخذ موافقت(
? 2007 2005 : ترقي و تسهيل (اکثريت قريب به اتفاق رشته ها شامل 2000 رشته ـ تکنولوژي پيشرفته تر و راحت تر ـ ارائه بهترين روشهاي درسي ـ ارزيابي عوارض و چالش ها)
نقاط تاريخي عبارتند از :
? سپتامبر 2002 : باز شدن در به روي همه
? سپتامبر 2003 : آغاز پيشروي و توسعه
? سپتامبر 2007 : تثبيت
هنگامي که در 4 آوريل 2001 رئيس اين دانشگاه خبر از يک پروژه 10ساله براي Online کردن تقريبا همه دروس دانشگاه داد، بر رايگان بودن آن نيز تاکيد کرد وي اعتقاد دارد اين پروژه، از هويت اصيل MIT نمي کاهد بلکه ارزش مدرک و عنوان MIT را بالاتر خواهد برد وجذب دانشجو را بهبود خواهد بخشيد.
? اهداف عمده پروژه
اهداف عمده اين طرح عبارتند از :
? برقراري دسترسي يکسان، رايگان، و جستجو پذير، به دوره هاي درسي دانشگاه MIT براي دانشجويان و دانش پژوهان از هر نقطه.
? ايجاد يک مدل استاندارد و کارا و بهينه در زمينه ارائه مطالب درسي.
لازم به ذکر است که همواره ( و به خصوص تا سال 2007) ارزيابي و بازخورها توسط مردم و متخصصان ، کمک بهبود و اصلاح طرح خواهد کرد.
? فوايد پروژه
فوايد پروژه عبارتند از :
? همگاني تر کردن دوره هاي درسي دانشگاه و گسترش استفاده از آن ( کاهش محدوديت ها)
? توسعه و افزايش ابتکارات و خلاقيت ها در امر آموزش و نيز يادگيري ( به دليل فراواني منابع در دسترس و ايجاد رقابت بين موسسات آموزشي و نيز دانشجويان
? بهره گيري از فوايد تجاري ( از قبيل افزايش تقاضا براي کسب مهارت ها و علوم و فنون جديد، کاهش سفرها و منافع ايمني و مالي ناشي از آن و ...)
در برنامه OCW دانشگاه MIT تقويم ترميک براي دروس ( شامل جلسات مطالب درسي، کوييزها و امتحانات، مرور دروس، پيش نيازها، ...) به همراه جزوات Online و کتب مرجع، و به طور خلاصه سيلابس درسي ارائه شده است. دروس فعلي عمدتا از رشته هاي مهندسي مي باشند ( چند درس از هر رشته). در دوره آزمايشي فعلي، بهينه سازي نرم افزارها و نيز برنامه نوسي هاي جديد نيز درحال انجام مي باشند.
به گفته مسئولان MIT اين طرح در2 سال اول ( براي ارائه 500 عنوان درسي تا سپتامبر 2003) 11 ميليون دلار هزينه خواهد داشت. هزينه کلي طرح رسما اعلام نشده، ولي نيويورک تايمز در گزارشي آن را بالغ بر 100 ميليون دلار برآورد کرده است. لازم به ذکر است که اين طرح با پشتيباني مالي يونسکو انجام مي پذيرد.
ارزيابي هاي کارشناسان نيز نسبت به اين طرح، اکثرا مثبت بوده است. به اعتقاد اکثر آنان، رايگان بودن OCW و نيز پشتوانه علمي و سابقه دانشگاه MIT ، طرح را از همه طرح هاي مشابه متمايز کرده است.
آنان اعتقاد دارند با اين روش، ايده ها و خلاقيت ها مستقيما آزمايش و تجربه شده و وارد چرخه هاي بعدي آموزش خواهند شد. همچنين اين پروژه به توسعه آموزش عالي و ضريب نفوذ تحصيلات تکميلي در کشورهاي کمترتوسعه يافته و محروم کمک خواهد کرد.
? راه هاي بهبود آموزش الکترونيکي e learning
راه هاي بهبود اين طرح مي تواند چنين باشد :
? سازماندهي، يکپارچه سازي، و هدفمند کردن مطالب ارائه شده ( با هدف يکنواخت کردن جو آموزشي بين قشر وسيع و گوناگون دانشجويان)
? بهره گيري از تکنولوژي براي ايجاد روش هاي جديد آموزش
? بهره گيري ازروان شناسي آموزش
? دورنماي آينده آموزش الکترونيکي e learning
در اين طرح، رشته هاي مهندسي، هنر، علوم اجتماعي، علوم پايه و ... ارائه خواهند شد. دسترسي همگاني و رايگان به منابع آموزشي باعث شتاب بخشيدن به توسعه اقتصادي جهان مي گردد. به خصوص اين که در کشورهاي کمتر توسعه يافته، اختلاف با سطح استاندارد جهاني دانش و تجارت زياد است و در واقع اين کشورها نقاط گلوگاهي محسوب مي شوند. لذا در اين کشورها نرخ رشد سريعتر خواهد بود. از طرفي، انتشار رايگان دانش و اطلاعات بين کشورها، حتي ممکن است به کاهش کشمکش هاي سياسي بين آنها نيز کمک کند.
منبع:www.aftabir.com ارسال توسط کاربر محترم سايت : mohamadaminsh