پوکي استخوان در تمام شهرهاي ايران کم و بيش وجود دارد، اما ميزان پوکي استخوان در تهران، به دليل آلودگي هوا و تابش نامناسب نور خورشيد بيشتر از شهرهاي ديگر است.
20 اکتبر ( 28 مهر 1389) روز جهاني پوکي استخوان است. شعار امسال روز جهاني پوکي استخوان، 'توجه به سلامت ستون فقرات' است.
پوکي استخوان يا استئوپوروز حالتي است که در آن استخوان شکننده مي شود و احتمال شکستگي آن با ضربات کوچک افزايش پيدا مي‌کند. پوکي استخوان از مشکلات شايع در جوامع بشري است که بعد از سن 35 سالگي روند آن در انسان آغاز مي‌شود.
شکستگي‌ها به طور عمده در استخوان هاي گردن، ران، مهره‌هاي ستون فقرات و مچ دست ديده مي‌شوند.
پوکي استخوان عارضه‌اي است که با بالا رفتن سن به وجود مي‌آيد، در نتيجه از استحکام بافت و املاح استخواني کم شده و از مقاومت آن کاسته مي‌شود.
استخوان انسان در دوران کودکي، خاصيت ارتجاعي دارد و فشار زياد را تحمل مي کند. به تدريج استخوان ها سفت و محکم مي‌شوند که اين مسئله در سن 20 سالگي به اوج خود مي‌رسد و بين سن 20 تا 35 سالگي استحکام استخوان‌ها به همان قوت باقي مي‌ماند.
اما از اين سن به بعد، به تدريج و با سرعتي کم، از تراکم استخوان‌ها کم شده و با بالا رفتن سن پوک مي‌شوند. در خانم ها بعد از سن يائسگي به علت توقف ترشح هورمون‌هاي زنانه و نقش مهم اين هورمون‌ها در استحکام استخوان‌ها، شيوع پوکي استخوان زيادتر است.
به طور تقريبي و با احتمال زياد همه ما در معرض پديده ناخوشايند پوکي استخوان قرار داريم. شيوع بيماري پوکي استخوان در خانم ها بيشتر از آقايان است و شکستگي ناشي از اين بيماري در خانم ها، چهار برابر آقايان است.
حميدرضا آقايي، معاون مرکز تحقيقات پوکي استخوان دانشگاه علوم پزشکي تهران در اين رابطه مي‌گويد:
'مصرف بيش از اندازه داروهاي کورتوني باعث تسريع پوکي استخوان در افراد مي‌شود. همچنين استعمال سيگار، کمبود ويتامين D و بيماري‌هاي غدد روند بروز اين بيماري را در افراد سرعت مي‌بخشند.
پراکندگي اين بيماري در تمام شهرهاي ايران مشاهده شده است، اما ميزان پوکي استخوان به دليل آلودگي هواي تهران و تابش نامناسب نور خورشيد در تهران بيشترين و در بوشهر کمترين است.
با افزايش سن احتمال بروز پوکي استخوان بيشتر مي‌شود. روند کاهش تراکم استخوان در آقايان از سرعت کمتري نسبت به خانم ها برخوردار است و پس از سنين 65 تا 70 سالگي، اين روند در خانم ها و آقايان يکسان مي‌شود.'
سيد ضياءالدين مظهري، متخصص تغذيه در اين رابطه مي‌گويد:
'کلسيم يکي از مواد معدني بسيار ضروري براي بدن است که در پيشگيري از پوکي استخوان در تمام سنين مؤثر مي باشد و يکي از عوامل بازدارنده شکستگي سر استخوان ران و ترک خوردن يا شکستگي لگن در سنين بعد از يائسگي در خانم ها است.
مهم ترين منابع غذايي تأمين کننده کلسيم، شير و فرآورده‌هاي شيري است؛ به طور مثال يک ليوان شير، ماست يا کفير حاوي 240 ميلي‌گرم کلسيم است.
مقدار نياز روزانه به کلسيم بستگي به سن، جنس، رنگ پوست و شرايط محيطي دارد و در افراد مختلف، متفاوت است، ولي به طور متوسط، نوزادان 400 ميلي‌گرم، نوجوانان، جوانان و ميانسالان، 1200 ميلي‌گرم و زنان حامله و شيرده حتي تا 20 هزار ميلي‌گرم (2 گرم) در روز نياز دارند.
انجام ورزش‌هاي متناسب با سن با وارد کردن فشار بر استخوان‌ها، موجب مستحکم‌تر شدن استخوان‌هاي بلند و همچنين لگن به بهترين وجه مي‌شود.
از سن 35 تا 50 سالگي خروج تدريجي قسمتي از ذخاير کلسيم استخوان‌هاي بدن آغاز مي‌شود، به خصوص در خانم هاي 42 تا 50 ساله که تغييراتي در روند سيکل ماهانه آنها به وجود مي‌آيد و علائم يائسگي و پيري بروز مي‌کند و به علت تغييرات هورموني، خواه ناخواه سالانه چند درصدي از تراکم استخواني آنها کاسته مي‌شود.
براي تعديل و پيشگيري از سرعت کاهش تراکم استخوان‌ها، استفاده از منابع غذايي حاوي کلسيم همراه با حرکات و فعاليت‌هاي بدني متناسب با سن و بهره‌مندي از نور آفتاب، بسيار مهم و ضروري است.
انجام فعاليت‌هاي ورزشي مثل دويدن، پريدن، واليبال، فوتبال و ژيمناستيک که با تحمل وزن بدن همراهند، باعث افزايش جذب کلسيم دريافتي در بدن شده و يک نوع بيمه براي حفظ تراکم استخوان ها در سنين بزرگسالي تلقي مي‌شود.
شنا و دوچرخه سواري گر چه اثر کمتري در افزايش تراکم استخوان‌ها دارند، ولي به عنوان ورزش‌هاي محافظت کننده دستگاه گردش خون، عضله قلب و تقويت کننده اهميت دارند.'
احمدرضا جمشيدي، فوق تخصص روماتولوژي در اين رابطه مي‌گويد:
'در عارضه پوکي استخوان، هم اسکلت بدن به هم مي خورد و هم قسمتي از بخش معدني آن تخريب مي‌شود. لذا استخوان شکل ظاهري خود را از دست مي‌دهد و در آن شکنندگي ايجاد مي‌شود.
برخي علل ابتلا به اين عارضه علل ژنتيکي است ، زيرا در برخي افراد ژن گيرنده ويتامين D مختل است.
عامل تأثيرگذار ديگر در پوکي استخوان مسئله ورزش و تغذيه است که در تغذيه بايد املاح مختلف به خصوص کلسيم در رژيم غذايي وجود داشته باشند، ولي متأسفانه در بهترين شرايط در رژيم غذايي ايرانيان 400 ميلي‌گرم کلسيم در روز وجود دارد، در حالي که همين عدد در کشورهاي اروپايي روزانه 800 ميلي‌گرم است.
از مهم ترين علل افزايش پوکي استخوان در کشور کمبود کلسيم در رژيم غذايي است و مردم بايد هر چه بيشتر در برنامه غذايي روزانه خود از لبنيات استفاده کنند.
بايد توجه داشته باشيد که هزينه هاي درمان شکستگي‌ها و عوارض ناشي از پوکي استخوان، چند برابر هزينه مصرف لبنيات خواهد بود.
منبع:تبيان زنجان ارسال توسط کاربر محترم سايت : mohamadaminsh