? مقدمه
 

همواره در وزارت جهاد کشاورزي توصيه و تأکيد بر ”انجام کارها با روحيه جهادي“ ميشود. توصيف و تبيين اينگزاره براي ترويج آن در جامعه خصوصاً براي کارکنان و مديران وزارتخانه از گامهاي ضروريست. همين احساس ضرورت، نگارنده را بر آن داشت تا در آستانه بزرگداشت هفته جهاد کشاورزي يکي از ابعاد روحيه جهادي را با عنوان ”الگوي مديريت جهادي“ تبيين و توصيف نمايم. و بايد گفت اين عنوان با نامگذاري يکي از روزهاي هفته جهاد کشاورزي نيز مناسبت دارد.

? الگوها:
 

1) مديريت ارزشمدار:
تکيه بر انگيزههاي اعتقادي و باورهاي ديني جوهره? حرکتها و فعاليتهاي جهادي را تشکيل ميدهد. اگر انسان روح و جان خود را به آموزههاي ديني و مذهبي و تعاليم آن آغشته نمايد حرکت، رفتارها و فعاليتهاي او رنگ دين به خود ميگيرد. بدين معنا که مبادرت بههر فعل و رفتار قبل از هر چيز با معيار و ملاک بايدها و نبايدهاي دين محکزده ميشود. با چنين روحيهاي ميزان سلامت، سرعت، شهامت و تدبير در امور افزايش يافته و نتايج ارزشمندي را به ارمغان ميآورد.
2) مديريت مشارکتي:
شکلگيري مديريت جهاد ملهم از پيام بنيانگذار جمهوري اسلامي ايران حضرت امام خميني (ره) در شعار ارزشمند حرکت آغازين ”همه با هم“، مديريتي مشارکتي را در تصميم و اجرا معني بخشيده است. مصداق اين نوع مديريت که از آغاز تشکيل جهاد با فعاليتهاي جمعي نظير درو گندم و ... بنيان نهاده شد در طول عمر فعاليت جهاد نيز در قالب تشکيل کنگرهها، سمينارها، گردهمائي، نشستها و جلسات که تصميمات مديريت جهاد در اين بسترها صيقل ميخورد (مشارکت در تصميمگيري). و حضور و هدايت جمعي در ميادين جنگ، بازسازي مناطق جنگي و سيل و زلزله و عمران روستاها و برنامهريزي، هدايت و اجراي طرحهاي توليدات زراعي و دامي، شيلات؛ جنگل و مرتع و توفيق در اين عرصهها بالاخص افزايش توليدات دامي و مواد پروتئيني و خودکفائي گندم (مشارکت در اجرا) همواره با آن همراه بوده است.
3) مديريت تغيير (انعطافپذير):
سياليت و قابليت انطباق سريع با تغييرات چه در مأموريتها و چه در شرايط و موقعيتهاي متفاوت نظير حضور سريع در بحرانها (جنگ، سيل، زلزله) و بهکارگيري نيروي انساني، ابزار و امکانات در اين ميادين در کمترين زمان و نيز پذيرش با شهامت وظايف و مأموريتهاي جديد که نمونههاي آن را از ابتداي تشکيل جهاد اعم از: استقبال از طرح ادغام وزارت کشاورزي در جهاد، افزودن وظايف امور عشاير، شيلات، دام و منابع طبيعي به آن و نهايتاً ادغام وزارتين جهاد و کشاورزي و سازماندهي و طراحي تشکيلات متناسب با وظايف جديد را ميتوان نام برد.
4) مديريت روابط انساني (انسانمدار):
يکي از عوامل مؤثر در دستيابي به اهداف هر سازماني رفتار (سبک) رهبري مديران آن سازمان با نيروي انساني است. روابط مديران و کارکنان جهاد کشاورزي بر پايههاي درک مشترک از مفاهيم ارزشي و پايبندي عملي و تسري آن بهساير اجزاء وظايف و رفتارهاي شغلي از جمله خدمت به محرومين و تأمين رفاه و آسايش آنان بهعنوان بالاترين ارزش در حيطه وظايف، تکريم و احترام متقابل، دوري از آسيبهاي مديريت (جاه طلبي، قدرتگرائي، رابطه سلطه جويانه) و نفي رابطه ارباب رعيت گونه با کارکنان، نگرش خود را با همکار کارکنان دانستن در مديران و بالاخره تنظيم روابط بر مبناني اخلاق اسلامي ميباشد.
5) مديريت اثربخش (با نگرش سيستمي):
بر اساس يکي از تعاريف، اثر بخشي را (درجه رسيدن به اهداف سازماني) ناميدهاند. در نگرش سيستمي به سازمان، مدير به هدف رسمي سازمان که عبارتست از: (تأمين منافع ذينفعها) ميانديشد، اگر سازماني منافع ذينفعها را تأمين نمايد ميتوان پي به اثربخشي فعاليتهاي آن سازمان و مديريتش برد. ذينفعها و ملاک و معيار اثربخشي هر يک از آنان بهصورت زير دستهبندي ميگردد:

مالکين:
 

برگشت سرمايه، سود و درآمد.

کارکنان:
 

رضايت از کار و پرداخت حقوق و دستمزد مناسب.

مشتريان:
 

کيفيت کالاها و خدمات.

اعتباردهندگان:
 

درجه اعتماد و مقبوليت کار.

جامعه:
 

ميزان مشارکت در امور.

عرضه کنندگان مواد اوليه:
 

رضايت در مبادله.

دولت:
 

اطاعت از قوانين و مقررات.
حال در بين سازمانها و نهادهاي دولتي موجود اگر بخواهيم ميزان اثربخشي آنها را مورد سنجش قرار دهيم؛ بيشک جهاد يکي از ارگانهائي است که بالاترين درجات رسيدن به اهدف و اثربخشي را در رابطه با ذينفعها بهخود اختصاص داده است. قضاوت هريک از ذينفعان مذکور بالاخص مشتريان (روستائيان محروم)، جامعه و دولت (بهمعني فراگيران) که بيانگر رضايت آنان از خدمات جهاد است ادعاي فوق را به اثبات ميرساند. در اين رابطه بيان نمونهاي از قضاوت معمار بزرگ جمهوري اسلامي ايران و جهاد حضرت امام خميني ره کافي بهنظر ميرسد که ميفرمايند: (جهاد شمايل دنياي آزادي و استقلال و عرصه کار و تلاش و پيکار بر عليه فقر و تنگدستي، رذالت و ذلت است). بديهي است اين رهتوشه را بايد مرهون تلاشهاي خالصانه? کارکنان، کارشناسان و مديريت اثربخش با روحيه جهادي دانست.
ارسال مقاله توسط کاربر محترم سايت : mohammad_43