? مس:

مس اولين عنصر شناخته شده است و فلزي نسبتا قرمز رنگ است و قابليت هدايت الکتريکي و حرارتي بالايي دارد. مس از پرکاربردترين فلزات در صنعت است. مس در صنايعي از قبيلِ الکترونيک (در سيم ها، لامپهاي پرتو کاتدي، در IC ، لامپهاي خلاء، کليدها و تقويت کننده هاي الکترونيکي)، صنايع نظامي (تهيه اسلحه)، صنايع فلزي (تهيه آلياژها و تهيه سکه ها)، وسايل آشپزخانه، در تصفيه آب، به عنوان واکنشگر در شيمي، در تهيه سموم کشاورزي و .... کاربرد دارد.
مس يکي از عناصر رايج در طبيعت است که بر اثر پديده هاي طبيعي در محيط زيست به مقدار فراوان يافت مي شود. بسياري از ترکيبات مس در رسوبات يا ذرات خاک ته نشين شده يا به اين ذرات مي چسبند. ترکيبات قابل حل مس ممکن است براي سلامت انسان مضر باشند. معمولاً پس از فعاليتهاي کشاورزي ترکيبات محلول در آبِ مس، در محيط آزاد مي شوند.
به علت انتشار آبهاي آلوده به مس درکناره رودخانه ها، گل و لاي آلوده به مس تجمع مي يابد. مس، در اثر احتراق سوختهاي فسيلي وارد هوا مي شود. اين مس، قبل از اين که به واسطه بارش باران ته نشست کند ، مدتي طولاني در هوا باقي مي ماند. بنابراين ميزان آن در خاک کاهش مي يابد. در نتيجه بعد از ته نشست مس موجود در هوا، خاک حاوي مقدار زيادي مس خواهد بود.
مس هم از طريق منابع طبيعي و هم در اثر فعاليتهاي بشري، در محيط پراکنده مي شود. از جمله منابع طبيعي آن، گرد و غبار حاصل از باد، گياهان فاسد شده، آتش سوزي جنگلها و آب دريا مي باشد. تنها تعداد اندکي از فعاليتهاي بشري که باعث انتشار مس مي شوند، مشخص شده اند. عوامل ديگر انتشار مس، فعاليتهاي معدني، توليد فلز، توليد چوب و توليد کودهاي فسفاته است.
مس عموما در نزديکي معدنها، مکانهاي صنعتي و محل دفع زباله ها يافت مي شود. مس در محيط زيست تجزيه نمي شود و به همين علت وقتي در خاک باشد، در گياهان و جانوران تجمع مي يابد. در خاکهاي غني از مس تعداد محدودي از گياهان شانس بقا دارند. به همين علت است که در نزديکي کارخانجات مس، پوشش گياهي زيادي وجود ندارد. به خاطر اثرات مس بر گياهان، بسته به اسيديته خاک و ميزان مواد آلي، اين عنصر تهديدي جدي براي مزارع محسوب مي شود. هنگامي که مزارع با مس آلوده شوند، جانوران غلظت بالاتري از مس را جذب مي کنند که به سلامت آنها آسيب مي رساند.
مقدار مس موجود در هوا بسيار کم است، بنابراين تنفس مس خيلي ناچيز است. اما افرادي که در نزديکي مناطقي که به ذوب و فرآوري مس مي پردازند، زندگي مي کنند، ممکن است مقدار بيشتري مس در مقايسه با افراد عادي دريافت و استنشاق نمايند. در لوله کشي برخي از منازل از لوله هاي مسي استفاده مي شود. افرادي که در چنين خانه هايي زندگي مي کنند، نيز مقدار مس بيشتري در مقايسه با افراد عادي مصرف مي کنند. زيرا ممکن لوله ها با گذشت زمان پوسيده شوند و مقداري از مس وارد آب آشاميدني شود.

? تاثيرات مس بر انسان:

معمولا ما انسانها در معرض آلودگي با مس قرار داريم. مس در انواع مختلف غذاها، آب آشاميدني و هوا وجود دارد. به همين دليل روزانه ما مقدار قابل توجهي مس از طريق خوردن، آشاميدن وتنفس دريافت مي کنيم. جذب مس براي بدن انسان حياتي است. زيرا مس جزء عناصر کميابي است که بدن انسان به آن نياز دارد. مس به عنوان مركز فعال کوپرُ آنزيم هايي نظير سيتوکروم اکسيداز c كه جزيي از زنجيره تنفسي ميتوکندري ها است عمل مي کند. کمبود جزئي مس در تعدادي از جوامع انساني ديده شده است. در يک بررسي در تعدادي از بچه هايي که دچار کمبود مس بودند علائمي نظير هيپوترمي، اختلالات ذهني، مشکلاتي در مو، ناخن، پوست و بعضي بافتها مشاهده گرديد. در مقابل مسموميت با مس نيز موجب اختلالات ژنتيکي مي شود. ميزان مجاز مس موجود در رژيم غذايي در آمريکا و کانادا براي بزرگسالان 9 ميلي گرم در روز و حداکثر مقدار آن 10 ميلي گرم در روز تعيين شده است.
اگرچه بدن انسان مي تواند مقدار زياد مس را تحمل کند، اما مقدار زياد آن براي سلامت انسان ضرر دارد. گزارشهاي زيادي در مورد مسموميت با مس در نتيجه بلع مشروبات (حاوي آب) که با مس آلوده شده بودند و همچنين بخاطر مصرف نمکهاي حاوي مقادير بالاي مس وجود دارد. در محيط کار، انتشارمس منجر به ايجاد عوارض آنفولانزا مانندي مي شود که به نام تب فلز شناخته مي شود. اين عوارض بعد از دو روز از بين مي رود و در اثر حساسيت بيش از اندازه ايجاد مي شود. قرار گرفتن طولاني مدت در معرض مس، باعث آبريزش بيني، دهان و چشم، سردرد، دل درد، سرگيجه و اسهال و استفراغ، اسهال، تپش قلب و مشکلات تنفسي مي شود.
جذب مقدار زيادي مس باعث آسيب کبد و کليه و حتي مرگ مي شود. اما سرطان زايي مس هنوز اثبات نشده است. مس هم به شکل فلزي و هم به صورت فلز پرکننده يافت مي شود. استنشاق فيوم هاي مس مي توانند سبب تب دود فلزي شده و عوارضي در ريه ايجاد کند که کوپروزيس ناميده مي شود. در بيماري ويلسون، سميت مس باعث سيروز هپاتيتي، آسيب مغز، بيماريهاي کليوي و رسوبگذاري مس در قرنيه مي شود.
در بسياري از مقالات علمي، رابطه ميان قرار گرفتن در معرض غلظت بالاي مس براي مدت طولاني و کاهش هوش در نوجوانان مشخص شده است. ارتباط آن با ايجاد سرطان در انسان مورد بررسي است.
منبع:www.articles.ir