پارس تاجران
 

الف) بازار کالا و خدمات:
 

اين بازار اولين بازار تشکيل شده به وسيله انسان هاست. در واقع انسان ها در گذشته و حال ياد گرفته اند که محل متشکلي را براي خريد و فروش کالاهاي خود داشته باشند و قوانين و عرف حاکم بر اين بازار را رعايت کنند. در بازار کالا در قبال کالا و خدمات, واحد پولي مورد پذيرش, به عنوان تسهيل کننده معاملات مورد استفاده قرار مي گيرد. در اين بازار, ارزش هر کالا يا خدمت با مبلغي پول تعريف و عرضه مي شود و معمولا معاملات درون اين بازار, تحت مکانسيم هاي شناخته شده اي صورت مي گيرد. در اين بازار کالاها و خدمات به گونه و نوع هاي مختلفي تقسيم بندي مي شوند و هر کدام از آن ها تحت حاکميت قوانين و عرف خاص پذيرفته شده خود مورد معامله قرار مي گيرند. در اين نوع بازار واحد پولي, به عنوان واسطه معاملات مي تواند در بخش هاي مختلف بازار به راحتي جابه جا شود و هيچ گونه محدوديتي براي آن وجود ندارد. در واقع ما مي توانيم نقدينگي خود را به راحتي در بخش هاي مختلف و تحت قوانين آن به گردش دربياوريم.
ما مي توانيم نقدينگي خود را وارد اين بازار کرده و به همان راحتي از بازار خارج کنيم. بازار کالا و خدمات, به دليل قدمت و به دليل تامين کننده نيازهاي کلي انسان ها از وسعت بسيار زيادي برخوردار است. در اين بازار آنچه که ارزش کالا و خدمات را تعيين مي کند عرضه و تقاضاست. تقاضا متناسب با نياز انسان ها تغيير مي کند. در قبال افزايش تقاضا و ثبات عرضه, افزايش قيمت ها حادث مي شود که امروزه ما آن را به نام تورم مي شناسيم, از تورم به عنوان بيماري اقتصاد نام برده مي شود و اکثريت و يا بهتر است بگوييم کليه حکومت ها تلاش مي کنند تا تورم را به حداقل ممکن برسانند. تورم باعث ايجاد شغل هاي کاذب و کاهش توليد, يا تمايل به توليد مي شود. به همين دليل دولت ها و شبکه اقتصادي کشورها سعي مي کنند با ايجاد تعادل بين عرضه و تقاضا, تورم را کنترل کنند.

ب) بازار پول:
 

بازار پول ابتدا به جهت نگهداري نقدينگي مردم تشکيل شد و به عنوان يک محل امن براي نگهداري و محافظت از پول در مقابل سرقت از آن تعبير شد. در ابتدا بانک در قبال نگهداري و محافظت از پول مردم از آن ها مبالغي را دريافت مي کردند.
اما با گسترده شدن دنيا و مناسبات اقتصادي و ايجاد دادوستدهاي گسترده وظايف و مسئوليت هاي جديدي براي بانک ها تعريف شده. در اين زمان, دولت ها ياد گرفتند که شايد بتوان از بانک ها به عنوان ابزاري براي کاهش تقاضا در بازار کالا و خدمات استفاده کرد.
به همين دليل شروع به تبليغ براي جذب نقدينگي مازاد مردم در حساب هاي بانکي کردند, تا به اين وسيله حجم نقدينگي در دست مردم را کاهش داده و کنترل نمايند و از سرازير شدن ناگهاني اين حجم عظيم نقدينگي به بازار کالا جلوگيري کنند و به اين طريق, بتوانند تقاضا و نهايتا تورم را در بازار کالا و خدمات کنترل کنند. از طرف ديگر نقدينگي جمع شده در حساب هاي بانکي خود مي توانست به صورت وام و تسهيلات در اختيار بخش هاي توليدي جوامع قرار گيرد و توليد را افزايش دهد
بانک ها در قبال وام و تسهيلات پرداختي به شرکت ها و موئسسات بهره دريافت مي کردند و از طرف ديگر به سپرده هاي مردم نيز بهره اي را مي پرداختند و مابه التفاوت اين دو نرخ بهره به عنوان درآمد بانک ها شناخته مي شد.
بازار پول تا مدتها توانست نقش تعادل آفرين بين عرضه و تقاضا در بازار کالا و خدمات را بازي کند تا اين که بحث کنترل نقدينگي در بازار پول به ميان آمد.
با ايجاد بحران ها مردم به بانک ها هجوم آوردند و نقدينگي حساب هاي خود را طلب مي کردند و در اين مقطع و زمان بود که ضعف اصلي بازار پول نمايان گر شد. در واقع بازار پول توان لازم براي کنترل و حفظ تعادل بين عرضه و تقاضا در شرايط بحراني را به طور کامل نداشت. پس بايد راه ديگري يافته و به کار گرفته مي شد.

ج) بازار سرمايه:
 

با بروز و شناخت ناتواني بازار پول در ايجاد تعادل بين عرضه و تقاضا, با هدف جلوگيري يا کنترل تورم, بازار سرمايه به عنوان گزينه اي موثر در جهت تعادل آفريني مورد توجه قرار گرفت. سياست هاي مالي و اعتباري در ابتدا بازارهاي سرمايه را ايجاد کرد و مساله اي به نام بورس و سهام به عنوان امري تاثيرگذار جاي خود را در زندگي مردم باز کرد و مردمي که تا آن زمان مازاد نقدينگي خود را در سپرده هاي بانکي نگهداري مي کردند.
کم کم نحوه سرمايه گذاري در بورس و خريد سهام شرکت هاي بورسي را ياد گرفتند و به اين ترتيب بازار سرمايه در جامعه اي انساني هر روز شناخته تر شد.
در بورس اوراق بهادار که نمود بارزي از بازار سرمايه مي باشد, سهام و سرمايه شرکت ها مرد معامله قرار مي گيرد. اين امر باعث مي شود که مازاد نقدينگي افراد به جاي سرازير شدن به بازار کالا, به شرکت ها سرازير شده و باعث تامين مالي شرکت ها شده و در نهايت توليد را افزايش دهد.
توليد بيشتر, عرضه را متعادل تر کرده و مي تواند به تقاضاي فزاينده در بازار کالا و خدمات پاسخ داده و مانع تورم شود. از طرف ديگر شرکت به يک منبع ارزان قيمت تامين مالي دسترسي داشته در نتيجه, قيمت تمام شده محصولاتشان, افزايش ناگهاني نخواهد داشت. افراد قبل از خريد سهام شرکت ها و در صورت عملکرد مطلوبشان, در سود(زيان) آن ها شريک مي شوند و در نتيجه تقاضا براي خريد سهام شرکت هاي سودآور هر روز بيشتر مي شود و چرخه رقابت بين شرکت ها براي کسب سود بيشتر و در نتيجه جذب نقدينگي وسيع تر و بيشتر شده و اين رقابت سالم مي تواند تمامي گروه هاي فعال در بازار سرمايه را منتفع سازد. شرکت ها از منابع مالي ارزان قيمت, منتفع مي شوند, سهام داران در سود شرکت ها شريک مي گردند, شراکت اين دو بخش چرخه توليد را به گردش در مي آورد و توليد بيشتر شکوفايي اقتصادي را به همراه خواهد داشت.
اتفاق مهم ديگري که در بازار سرمايه مي افتد اين است که نقدينگي به محض ورود به بازار سرمايه, به عنوان يک شريک, درگير بازار گشته و در مواقع بحراني, دولت ها مي توانند ورود و خروج نقدينگي از اين بازار را کاملا تحت سياستهاي خود قرار دهند.
در واقع نقدينگي وارد شده در بازار سرمايه در صورتي مي تواند از اين بازار خارج شود که جايگزيني داشته باشد و اين مهم, جبران کننده نقض بازار پول است. چرا که نقدينگي در بازار پول, مي توانست هر موقع که مايل باشد و بدون هيچ جايگزيني از بازار پول خارج شده و دولت را در اعمال سياست هاي خود بر آن بازار محدود کند. در واقع نگارنده, بازار سرمايه را به"زندان جذاب و زيباي نقدينگي" تعبير مي کند. در اين زندان جذاب, نقدينگي به انتفاع از نقاط مثبت و سازنده بازار مي پردازد و دولت ها نيز اين امکان و فرصت را مي يابند تا بر اين حجم نقدينگي اعمال سياست کنند و افسار گسيختگي آن را مهار نمايد. کاري که شايد در بازارهاي ديگر اصلا امکان پذير نيست و به همين دليل است که دولت ها و مجموعه هاي اقتصادي وابسته, تمايل بسيار زيادي به گسترش و تعميق بازار سرمايه دارند. در واقع بازار سرمايه نه تنها يک وسيله, بلکه يک نياز غير قابل جايگزين در اين مقطع از اقتصاد جهاني است.
نوع ديگر تقسيم بندي بازارها(بازارهاي مالي) براساس مدت زمان بدين گونه است:
بازارهاي مالي در هر کشوري به دو گروه تقسيم مي شود:

? بازار پول
 

در اين بازار ابزارهايي دادوستد مي شوند که سررسيد آها حداکثر يک سال است.

? بازار سرمايه
 

در بازار سرمايه ابزارهايي است که سررسيد آنها بيشتر از يک سال است و همچنين ابزارهاي بدون سررسيد دادوستد مي شوند مانند سهام.
منبع:آفتاب
ارسال توسط کاربر محترم سايت : omidayandh