به نقل از: نشريه ي مرکز تحقيقات مسکن تحت عنوان «خاک شناسي ساختماني و پايدار کردن خاک براي بارگذاري بيش تر»
1- شفته ي آهکي، بيش از سه هزار سال در ايران زمين پيشينه دارد. آتشکده ها و ساختمان هاي ديگر در زمان ساسانيان که ويرانه شان به جا مانده اند، با پيِ شفته آهکي و ملات گلاهک ساخته شده اند. همه ي مسجدهاي بزرگ ايران مانند: مسجد کبود تبريز که آن را «فيروزه ي اسلام» ناميدند، مسجدهاي بزرگ اصفهان، ساختمان هاي بزرگ مشهد، شمس العماره و مدرسه ي سپهسالار تهران و جاهاي ديگر روي شفته ي آهکي و با ملات گِلاهک ساخته شده اند. آيين نامه هاي «پايدار کردن خاک با آهک» پس از جنگ دوم جهاني در کشورهاي صنعتي نوشته شده اند.
2- شفته ي آهکي را با دوغاب آهک بسازند، تا دوغاب آهک زودتر با سيليس و اکسيد آلومينيوم خاک رس ترکيب شود، بگيرد و سفت و سخت شود. هر چه آهک بيش تر در دوغاب آهک حل شده باشد، شفته ي آهکي اي که با آن ساخته شود زودتر مي گيرد و تاب فشاري آن بيش تر مي شود. ملات گِل آهک ساخته شده در آزمايشگاه دانشگاه اميرکبير، با يک وزن گرد آهک نساي راه چالوس و سه وزن گرد خاک رس علي آباد جنوب تهران، هر دو، فروريخته از الک 200 پس از 30 ساعت گرفته بود، جوري که زير آب گذاشته شد، وا نرفت و سفت و سخت شد. ساختن ملات گلاهک و شفته ي آهکي 30 تا 50 درصد وزن خاک و آهک، نياز به آب دارد. هر چه خاک رس در خاک بيش تر باشد و هر اندازه در ساختن ملاک گلاهک و شفته ي آهکي زيادتر آهک مصرف شود بيش تر به آب نياز دارد.
3- خاکي که با آن شفته ي آهکي ساخته مي شود، بايد داراي پولک هاي خاک رس با نازکي يک هزارم ميکرن تا 2 ميکرن باشد، که با آهک ترکيب سيليکات کلسيم بدهد. هر چه خاک رس بيش تر باشد، بايد در ساختن شفته ي آهکي بيش تر آهک مصرف شود. لايِ به ريزي 2 تا 6 ميکرن و ماسه ي به نرمي 60 ميکرن تا 2 ميلي متر در خاک، پُر کننده هستند و با آب آهک ترکيب نمي شوند. پس در ساختن گل آهک و شفته ي آهکي، با خاک داراي خاک رس زياد، بايد آهک بيش تر و با خاک داراي خاک رس کم، آهک کم تر مصرف شود.
خاک هاي ريزدانه که سطح ويژه شان بيش تر است، دوغاب آهک سطح زيادتري از دانه هاي خاک را اندود مي کند. ملات گلاهکي ساخته شده با خاک ريزدانه، زودتر مي گيرد و سفت و سخت مي شود و تابش افزايش مي يابد.
4- ملات گلاهک و شفته ي آهکي در هواي گرم نمناک زودتر مي گيرد و سفت و سخت مي شود و تاب زياد پيدا مي کند.
5- ساختن شفته ي آهکي در ماشين مخلوط کن (مانند بتن سازي) نتيجه اش بهتر است از ساختن آن در جاي مصرف.
در مرکز تحقيقات ساختمان و مسکن، با خاک علي آباد جنوب تهران که داراي 36/52 درصد سيليس و 7/14 درصد اکسيد آلومينيوم بود و آهک نساي راه چالوس که شکفته ي آن 72/62 درصد اکسيد کلسيم داشت، ملات گلاهک ساخته شد و با آن آزمايش هايي انجام گرفت که فشرده ي آن در زير نوشته شده است.
تاب فشاري 28 روزه ي ملات گلاهک، با افزودن خاک

نسبت وزنيِ آهک شکفته به خاک	تاب فشاري به
1 به 2	5/1
1 به 3	8/1
1 به 4	-/1
1 به 5	1/1

از اين آزمايش برمي آيد که، ملات گلاهک يک وزن آهک شکفته + سه وزن خاک بيش ترين تاب را داشته است. پس از اين آزمايش، روش هاي ساختن شفته ي آهکي آزمايش شد، که در زير نوشته شده است.
تاب فشاري نمونه ي گلاهک ساخته شده به سه روش

روش ساختن نمونه ها	تاب فشاري
خاک الک نشده يا دوغاب آهک	8/2
خاک الک شده با دوغاب آهک	8/4
درهم کردن آهک شکفته و خاک و افزودن آب به آن	4/3

از اين آزمايش برمي آيد که ساختن ملات گلاهک با دوغاب آهک بيش ترين تاب فشاري را داشته است، پس بايد شفته ي آهکي و ملات گلاهک با دوغاب آهک ساخته شوند.
براي پيدا کردن تاب کششي، خمشي و فشاري ملات گلاهک ساخته شده با يک وزن آهک شکفته + سه وزن خاک و دوغاب آهک، مکعب هاي 5×5×5 سانتي متر و منشورهاي 4×16×16 سانتي متر و 8 ساخته شد. پس از دو روز ماندن در قالب و 26 روز در هواي آزاد آزمايشگاه تاب 28 روزه، آن ها اندازه گيري شد که در زير نوشته شده است:
تاب ملات گلاهک 1 به 3 به

تاب کششي	206/0
تاب خمشي	287/0
تاب فشاري	800/1
تاب فشاري 90 روزه	100/3

اثر گرما و نمناکي هوا هم در گرفتن، سفت و سخت شدن و تاب ملات گلاهک 1 به 3 با نمونه هاي 5×5×5 سانتي متر آزمايش شد که در زير نوشته شده است.
تاب فشاري 7 روزه ي ملات گلاهک 1 به 3 در هواي گرم 50 درجه با نمناکي نسبي 47 درصد و هواي بي نم خشک به

مانده در هواي گرم 50 درجه، بي نم	8/1
مانده در هواي گرم 50 درجه، با نم نسبي 47 درصد	8/4

ديده مي شود که تاب ملات گلاهک مانده در هواي با نم نسبي 47 درصد، 67/2 برابر تاب ملات گلاهک مانده در هواي بين نم خشک است. پس بايد ملات گلاهک و شفته ي آهکي را در جاهاي خشک يک هفته تا يک دهه نمناک نگاه داشت.
پس از اين آزمايش، اثر گرما در تاب ملات گلاهک با نمونه هاي 5×5×5 سانتي متر در هواي با نمناکي نسبي يکسان و گرماي 35 تا 60 درجه آزمايش شد.
تاب فشاري 7 روزه ي ملات گلاهک 1 به 3 به

مانده در هواي گرم 35 درجه با نمناکي نسبي 47 درصد	60/2
مانده در هواي گرم 45 درجه با نمناکي نسبي 47 درصد	95/3
مانده در هواي گرم 50 درجه با نمناکي نسبي 47 درصد	80/4
مانده در هواي گرم 60 درجه با نمناکي نسبي 47 درصد	90/5

اين آزمايش روشن ساخت که در هواي با نم نسبي يکسان، هر چه گرماي هوا زيادي شود، تاب ملات گلاهک و شفته ي آهکي افزايش مي يابد. پس مصرف کردن ملات گلاهک و شفته ي آهنگي در جاهاي گرم مانند فلات ايران، نتيجه ي بهتر مي دهد تا در جاهاي سرد.
تاب ملات گلاهک و شفته ي آهکي با گذشتن زمان زياد مي شود. افزايش تاب فشاري ملات گلاهک 1 به 3 که با نمونه هاي 5×5×5 سانتي متر آزمايش شده در زير نوشته شده است.
تاب فشاري ملات گلاهک 1 به 3 به

پس از	7	14	21	28
تاب فشاري	9/5	4/6	1/7	5/8

دوغاب آهک: براي ساختن دوغاب آهک از جدول زير بهره گيري کنند. در کارگاه حوضي بسازند و در آن دوغاب آهک آماده کنند. دوغاب آهک را با وسيله ي دستي يا تانک به جاي مصرف برسانند. براي آن که دانه هاي آهک شکفته در دوغاب آهک ته نشين نشوند، درون آن هوا بدمند تا همگن بماند.
در اين جدول، آهک شکفته به گرم، حجم دوغاب آهک به هزارم ليتر و وزن آن به گرم، چگالي دوغاب آهک به kg/lit در 1/0 ليتر آب داده شده است.

آهک شکفته	دوغاب آهک		چگالي دوغاب آهک
گرم	حجم	وزن	Kg/lit
5	102	41/103	01/1
10	104	89/108	04/1
15	106	31/113	07/1
20	108	47/118	10/1
25	110	94/123	13/1
30	112	21/128	16/1

جدول هاي فوق توسط کارشناسان شيمي دان مرکز تحقيقات ساختمان و مسکن آزمايش گرديده است.
منبع: ماهنامه ي فني - تخصصي دانش نما، شماره ي پياپي 173-172.