بازاريابي شبكه اي و آنچه كه اين روزها تحت عنوان گلدكوئيست و يا EBL در محافل مختلف مطرح است، در واقع ريشه در همان سيستم معروفي دارد كه چند سال قبل طي يك سونامي و با نام «پنتاگونو» در سطح كشور مطرح شد و در مدت زماني كوتاه تعداد زيادي از افراد به جرگه شبكه اي پيوستند كه وعده هايي چون پولدار شدن سريع و كم زحمت را به مشتريانش مي داد.
دوستانم اصرار مي كردند كه حتماً در جلسه اي شركت كنم، در حالي كه نمي دانستم اين جلسه چيست و بيشتر حدس مي زدم يك مهماني خانوادگي باشد كه با نوعي غافلگيري همراه است. اما پس از آنكه سرانجام در جلسه نسبتاً مرموز آنها شركت كردم، متوجه شدم دوستانم در واقع مي خواهند مرا هم به جرگه شبكه اي بكشانند كه پيش از آن خودشان در آن عضو شده بودند. شبكه اي كه اين روزها بيشتر از هر بازاريابي ديگري مطرح شده و مبلغان آن نه كارمنداني از طرف مديران شركت كه در واقع مشتريان آنها هستند. در اين سيستم نسبتاً ساده هر كسي كه بتواند افراد بيشتري را به اين شبكه بكشاند و آنها را به خريد سكه وادار كند، در واقع يك نفر به زيرمجموعه خود اضافه كرده كه موجب كسب سود براي وي مي شود. مبلغان گلدكوئيست در واقع با چنين شيوه اي افراد را خود به خود به سمت كسب سود بيشتر و اضافه كردن افراد بيشتر ترغيب مي كنند. بازاريابي شبكه اي و آنچه كه اين روزها تحت عنوان گلدكوئيست و يا EBL در محافل مختلف مطرح است، در واقع ريشه در همان سيستم معروفي دارد كه چند سال قبل طي يك سونامي و با نام «پنتاگونو» در سطح كشور مطرح شد و در مدت زماني كوتاه تعداد زيادي از افراد به جرگه شبكه اي پيوستند كه وعده هايي چون پولدار شدن سريع و كم زحمت را به مشتريانش مي داد. شركت هاي بسياري به اين ترتيب ايجاد شد تا حتي به طور مستقيم به فعاليت در اين زمينه بپردازد، اما ناگهان با غيرقانوني اعلام شدن اين نوع تجارت تمامي اين شركت ها و فعاليت هاي رسمي آنها تعطيل شد و در اين ميان بيشترين ضرر و زيان به كساني وارد آمد كه به تازگي وارد اين شبكه شده بودند.

? زمينه هاي رشد بازاريابي شبكه اي
 

فراهم بودن زمينه هاي رشد چنين شبكه هايي در ايران و از همه مهمتر مشكلات اقتصادي بخش متوسط و پايين جامعه را كه معمولاً از به دنبال راه هاي سريعي براي پر كردن خلأهاي خود است را به سمت و سوي اين بازاريابي ترغيب مي كرد. اينترنت براي پنهان نگاه داشتن هويت واقعي صاحبان و ذينفعان اصلي اين شبكه ها ابزار بسيار سودمند و كارايي بود. به اين ترتيب طي مدت كوتاهي بازار اين شبكه ها با استفاده از سايت هاي اينترنتي رونق گرفت و روي آن اطلاعاتي قرار مي گرفت كه عمدتاً صحت و سقم نداشت. چنين سيستم تبادل مالي اي به دليل اين كه از ضريب كافي امنيتي براي دريافت مبالغ از مشتريان و ارائه سود و يا جنس مورد نظر به آنان برخوردار نبود، در بسياري از موارد به كلاهبرداري ها و سوءاستفاده هايي منجر مي شد كه عملاً حتي قابل پيگيري هم نبود. در واقع هيچ موسسه معتبر مالي تبادلات مالي را در اين سيستم ها تائيد و پشتيباني نمي كرد و هيچ گونه دسترسي هم به صاحبان اصلي اين شركت ها كه عمدتاً در خارج از كشور به سر مي بردند، وجود نداشت. بسياري از اين سيستم ها با بهره گيري از تجربه شكست خورده پنتاگونو براي هر بازاريابي مدت زمان مفيدي را در نظر مي گرفتند، به اين ترتيب طي سال هاي اخير انواع و اقسام بازاريابي هاي شبكه اي با عناويني چون پرايم بانك، سولاتير كيمبرلي، ماي سون داياموند و... شكل گرفتند كه هر كدام پس از مدتي با پايان يافتن زمان مقتضي از سوي گردانندگانشان تعطيل مي شدند و به شكلي ديگر درمي آمدند. اين پوست اندازي در واقع به نفع گردانندگان اصلي اين شبكه ها تمام مي شد. چرا كه در سيستم بازاريابي شبكه اي افرادي كه در بالاي هرم قرار مي گيرند، بالاترين سود را كسب مي كنند. بنابراين به سادگي و با درك شرايط نامطلوب براي يك بازاريابي با تغييري در نوع جنس (مثلاً از الماس به سكه يا از سكه به محصولات نسبتاً فرهنگي و...) يك بازاريابي جديد به راه مي اندازند و چون خود در رتبه هاي بالاي هرم اين بازار قرار مي گيرند، سودهاي كلاني را به جيب مي زنند. گلدكوئيست كه اين روزها شهرت آن از ساير بازاريابي شبكه اي به مراتب بيشتر است در واقع نوع بازپروري شده همين بازاريابي است كه مدت ها پيش در شهرهاي جنوبي ايران با عنوان بازاريابي سكه جا افتاده بود. با كمي تغيير گلدكوئيست توانست با استفاده از برخي تمهيدات دوباره به رونق گذشته خود و حتي بيشتر دست يابد.

? چرا كلاهبرداري
 

مبلغان بازاريابي شبكه اي و خصوصاً گلدكوئيست براي آنكه ناامن بودن شبكه تبادلات مالي را بپوشانند، معمولاً از وعده ها و اخبار فريبنده اي استفاده مي كنند. عضويت بانكداران معروف جهان در اين شبكه، تامين امنيت آن توسط پليس اينترپل و يا متصل بودن مقامات بالاي كشور به اين شبكه از جمله ادعاهايي است كه هنگام جلب مشتري و براي جذب او عنوان مي شود. همچنين استفاده از برخي شخصيت ها براي طراحي سكه ها نيز صرفاً به همين دليل صورت گرفته است. در ميان وعده هايي كه اخيراً به مشتريان عمدتاً كم اطلاع اين بازاريابي عنوان مي شود، اين است كه اين بازاريابي يك نوع تجارت الكترونيكي است و در واقع بايد با استفاده از آن نوعي از تجارت الكترونيكي رخ دهد كه در تمام دنيا نيز مرسوم است. اين در حالي است كه كسي كه كوچكترين آشنايي با مفاهيمي چون تجارت الكترونيكي داشته باشد، متوجه مي شود كه اين شعار صرفاً جهت جذب مشتري به كار مي رود. چون بحث تجارت الكترونيكي آنقدر گسترده و بزرگ است كه يك بازاريابي از نوع گلدكوئيست اساساً از زيرمجموعه هاي آن نيز به حساب نمي آيد. ضمن اين كه تجارت الكترونيكي در همه جهان با استفاده از ابزارهاي امن و شناسايي فروشنده و خريدار صورت مي گيرد. در حالي كه در گلدكوئيست عملاً مسئولان گلدكوئيست شناسايي نمي شوند.

? برخورد با گلدكوئيست
 

هر چند به تازگي بحث مربوط به برخورد با گلدكوئيست در محافل مختلف مطرح مي شود، اما در واقع برخورد با اين شبكه ها از مدت ها قبل آغاز شده بود اما به دليل آنكه اين برخوردها ريشه اي و دقيق نبود و از طرف ديگر صرفاً با برخي عوامل انتهايي اين شبكه ها صورت مي گرفت، نتيجه چنداني نداشت. شركت هايي كه به بازاريابي شبكه اي مي پردازند، سعي كرده اند بارها آن را به صورت يك شركت رسمي در داخل كشور به ثبت برسانند ولي به دليل آنكه عملاً از چنين ظرفيتي برخوردار نبوده اند، هيچ گاه در اين زمينه موفق نبوده اند.كميته مبارزه با جرايم رايانه اي قوه قضائيه و همچنين بخشي از جرايم رايانه اي ناجا همواره توسعه اين شبكه ها را مدنظر قرار داده اند و در برخي موارد نيز با مسئولان آنها برخوردهايي را انجام داده اند. اما شايد گسترده ترين اقدام عليه اين شبكه زماني صورت گرفت كه شعبه 3 دادستاني تهران طي فراخواني اعلام كرد كه اين شبكه غيرقانوني است و با مسئولان آن نيز برخورد مي كند. اين شعبه همچنين از همه كساني كه در اين شبكه به نوعي گرفتار شده اند، خواست كه نسبت به اعلام شكايت از اين شبكه اقدام كنند. اين شعبه همچنين پس از مذاكراتي كه از طريق واسط با برخي از مقامات گلدكوئيست انجام داد خواستار جبران ضرر و زيان مربوط به مال باختگان اين قضيه شد اما با وجود توقيف هزاران سكه طلا كه توسط مقامات اين شركت به طرف ايراني پرداخت شد، هنوز از وضعيت شكايت ها و تحويل سكه هاي طلا به كساني كه فريب اين بازاريابي را خورده اند، خبري نيست.

? مشكلات و ضعف هاي اين بازاريابي
 

گلدكوئيست هر چند با ظاهر و صحبت هاي فريبنده به دلايل مختلف اجتماعي و اقتصادي توانسته در بخش هايي از جامعه ايراني نفوذ كند اما به واقع بيشترين دليل رشد آن مربوط به نحوه بازاريابي آن است. در اين سيستم از آنجا كه تبليغ به صورت سينه به سينه صورت مي گيرد و در واقع هر فرد مشتري خود يك مبلغ محسوب مي شود به نوعي كاراترين وسيله تبليغاتي به شمار مي آيد. هر چند مشتريان اين شبكه عمدتاً به سود خود توجه مي كنند، اما در واقع بسياري از مشكلات اين شبكه از ديد فعالان و مشتريان آن پنهان مي ماند. مسائلي از جمله اين كه آيا چنين سيستمي كه صرفاً يك گردش مالي بدون پشتوانه يا انجام كار توليدي است تا چه حد مي تواند به اقتصاد يك كشور ضربه وارد كند و همچنين ميزان ضرر و زيان ناشي از خريد سكه (قيمت واقعي سكه به اندازه وزن طلاي آن نيست) در صورتي كه تازه مشتري آن را دريافت كند، قابل مطالعه است. از طرف ديگر ميزان خروج ارز در قبال چنين بازاريابي هم به مشكلات اين بازاريابي اضافه مي شود. گلدكوئيست و بازاريابي هايي از اين دست به نفوذ خود در داخل كشور ادامه مي دهند و به دليل آنكه هيچ قانون و مسير برخورد مناسبي براي مواجهه با آن وجود ندارد، عملاً چندان اميدبخش نيست. مطمئناً مديران بازاريابي گلدكوئيست در جريان اين برخوردها هستند و از هم اكنون به فكر بازاريابي بعدي هستند و دارند براي آن نام جديدي انتخاب مي كنند.
منبع:پايگاه اطلاع رساني تخصصي فن آوري اطلاعات
ارسال توسط كاربر محترم : omidayandh