امروزه مديريت زنجيره تامين به عنوان يکي از مباني زير ساختي پياده سازي کسب و کار الکترونيک در دنيا مطرح است. هدف اين مقاله مروري بر مباحث مديريت زنجيره تامين است و در آن پس از بيان مفاهيم آن، ارتباط آن با تجارت الکترونيک و به طور کلي نقش آن در فناوري اطلاعات مورد بررسي قرار گرفته است. اين مقاله سعي دارد تا با روشن کردن مفاهيم اصلي مديريت زنجيره تامين جايگاه آن را در توسعه فناوري اطلاعات به ويژه تجارت الکترونيک تبيين کند.
کلمات کليدي: زنجيره تامين قدمه
در رقابتهاي جهاني موجود در عصر حاضر، بايد محصولات متنوع را با توجه به درخواست مشتري، در دسترس وي قرار داد. خواست مشتري بر کيفيت بالا و خدمت رساني سريع، موجب افزايش فشارهايي شده است که قبلاً وجود نداشته است، در نتيجه شرکتها بيش از اين نميتوانند به تنهايي از عهده تمامي کارها برآيند. در بازار رقابتي موجود، بنگاههاي اقتصادي و توليدي علاوه بر پرداختن به سازمان و منابع داخلي، خود را به مديريت و نظارت بر منابع و ارکان مرتبط خارج از سازمان نيازمند يافتهاند. علت اين امر در واقع دستيابي به مزيت يا مزاياي رقابتي با هدف کسب سهم بيشتري از بازار است. بر اين اساس، فعاليتهاي نظير برنامه ريزي عرضه و تقاضا، تهيه مواد، توليد و برنامه ريزي محصول، خدمت نگهداري کالا، کنترل موجودي، توزيع ، تحويل و خدمت به مشتري که قبلا همگي در سطح شرکت انجام مي شده اينک به سطح زنجيره عرضه انتقال پيدا کرده است. مسئله کليدي در يک زنجيره تامين، مديريت و کنترل هماهنگ تمامي اين فعاليتها است. مديريت زنجيره تامين ( SCM ) پديدهاي است که اين کار را به طريقي انجام ميدهد که مشتريان بتوانند خدمت قابل اطمينان و سريع را با محصولات با کيفيت در حداقل هزينه دريافت کنند.
در حالت کلي زنجيره تامين از دو يا چند سازمان تشکيل ميشود که رسماً از يکديگر جدا هستند و به وسيله جريانهاي مواد، اطلاعات و جريانهاي مالي به يکديگر مربوط ميشوند. اين سازمانها ميتوانند بنگاههايي باشند که مواد اوليه، قطعات، محصول نهايي و يا خدماتي چون توزيع، انبارش، عمده فروشي و خرده فروشي توليد ميکنند. حتي خود مصرف کننده نهايي را نيز ميتوان يکي از اين سازمانها در نظر گرفت.
? تاريخچه مديريت زنجيره تامين
در دو دهه 60 و 70 ميلادي، سازمانها براي افزايش توان رقابتي خود تلاش ميکردند تا با استاندارد سازي و بهبود فرايندهاي داخلي خود محصولي با کيفيت بهتر و هزينه کمتر توليد کنند. در آن زمان تفکر غالب اين بود که مهندسي و طراحي قوي و نيز عمليات توليد منسجم و هماهنگ، پيشنياز دستيابي به خواستههاي بازار و درنتيجه کسب سهم بازار بيشتري است. به همين دليل سازمانها تمام تلاش خود را بر افزايش کارايي معطوف ميکردند.
در دهه 80 ميلادي با افزايش تنوع در الگوهاي مورد انتظار مشتريان، سازمانها به طور فزاينده اي به افزايش انعطاف پذيرش در خطوط توليد و توسعه محصولات جديد براي ارضاي نيازهاي مشتريان علاقه مند شدند. در دهه 90 ميلادي، به همراه بهبود در فرايندهاي توليد و به کارگيري الگوهاي مهندسي مجدد، مديران بسياري از صنايع دريافتند که براي ادامه حضور در بازار تنها بهبود فرايندهاي داخلي و انعطاف پذيري در تواناييهاي شـــــرکت کافي نيست، بلکه تامين کنندگان قطعات و مواد نيز بايد موادي با بهترين کيفيت و کمترين هزينه توليد کنند و توزيع کنندگان محصولات نيز بايد ارتباط نزديکي با سياستهاي توسعه بازار توليد کننده داشته باشند. با چنين نگرشي، رويکردهاي زنجيره تامين و مديريت آن پا به عرصه وجود نهاد. از طرف ديگر با توسعه سريع فناوري اطلاعات در سالهاي اخير و کاربرد وسيع آن در مديريت زنجيره تامين، بسياري از فعاليتهاي اساسي مديريت زنجيره با روشهاي جديد درحال انجام است.
? تعريف مديريت زنجيره تامين
تعاريف مختصر و جامعي که مي توان از زنجيره تامين و مديريت زنجيره تامين ارايه داد، عبارتاند از:
زنجيره تامين: زنجيره تامين بر تمام فعاليتهاي مرتبط با جريان و تبديل کالاها از مرحله ماده خام (استخراج ) تا تحويل به مصرف کننده نهايي و نيز جريانهاي اطلاعاتي مرتبط با آنها مشتمل ميشود. به طور کلي، زنجيره تامين زنجيرهاي است که همه فعاليتهاي مرتبط با جريان کالا و تبديل مواد، از مرحله تهيه ماده اوليه تا مرحله تحويل کالاي نهايي به مصرف کننده را شامل مي شود. دربارهي جريان کالا دو جريان ديگر که يکي جريان اطلاعات و ديگري جريان منابع مالي و اعتبارات است نيز حضور دارد. (LAUDON & LAUDON 2002)
? مديريت زنجيره تامين : مديريت زنجيره تامين بر يکپارچه سازي فعاليتهاي زنجيره تامين و نيز جريانهاي اطلاعاتي مرتبط با آنها از طريق بهبود در روابط زنجيره ، براي دستيابي به مزيت رقابتي قابل اتکا و مستدام مشتمل ميشود. بنابراين، مديريت زنجيره تامين عبارت است از فرايند يکپارچه سازي فعاليتهاي زنجيره تامين و نيز جريانهاي اطلاعاتي مرتبط با آن، از طريق بهبود و هماهنگ سازي فعاليتها در زنجيره تامين تــــوليد و عرضه محصول (LAUDON&LAUDON 2002).
بنابراين براي بررسي يک سازمان منحصر به فرد در چارچوب اين تعاريف، بايد هر دو شبکه تامين کنندگان و کانالهاي توزيع در نظر گرفته شوند. تعريف ارايه شده براي زنجيره تامين، موضوعات مديريت سيستمهاي اطلاعات، منبعيابي و تدارکات، زمانبندي توليد، پردازش سفارشات، مديريت موجودي، انبارداري و خدمت به مشتري را در بر ميگيرد.
براي مديريت موثر زنجيره تامين ضروري است که تامين کنندگان و مشتريان با يکديگر و در يک روش هماهنگ و با شراکت و ارتباطات اطلاعاتي و گفت و گو با يکديگر کار کنند. اين امر يعني جريان سريع اطلاعات در ميان مشتريان و عرضه کنندگان، مراکز توزيع و سيستمهاي حمل و نقل که بعضي از شرکتها را قادر مي سازد که زنجيرههاي عرضه بسيارکارايي را ايجاد کنند. عرضهکنندگان و مشتريان بايد اهداف يکسان داشته باشند. عرضهکنندگان و مشتريان بايد اعتماد متقابل داشته باشند. مشتريان در زمينه کيفيت محصولات و خدمات به تامينکنندگان خود اعتماد ميکنند.
علاوه بر آن عرضهکنندگان و مشتريان بايد در طراحي زنجيره تامين براي دستيابي به اهداف مشترک و تسهيل ارتباطات و جريان اطلاعات با يکديگر شريک شوند. بعضي شرکتها کوشش ميکنند تا کنترل زنجيره تامين خود را با کنترل عمومي عمودي – با استفاده از مالکيت و يکپارچگي تمام اجزاي مختلف در امتداد زنجيره تامين از تهيه مواد و خدمات تا تحويل محصول نهايي و خدمت به مشتري به دست آورند. اما حتي با اين نوع ساختار سازماني، فعاليتهاي مختلف و واحدهاي عملياتي ممکن است ناهماهنگ باشد. ساختار سازماني شرکت بايد بر هماهنگي فعاليتهاي مختلف براي دستيابي به اهداف کلي شرکت تمرکز کند.
? پنج عملکرد براي مديريت در برابر چالش هاي زنجيره تامين:
بسياري از تکنولوژيها و ابزارها در بهبود راهکارهاي زنجيره تامين مورد استفاده قرار ميگيرد. دامنه پيادهسازي تکنولوژي، راههاي جديدي را براي تغيير ساختار سازماني از تکنولوژي سختافزار به تکنولوژي نرمافزار و اطلاعات براي سازماندهي ميگذارد. براي رسيدن به کارايي و اثربخشي در مديريت زنجيره تامين پنج عملکرد را براي مديريت تفکيک کردهايم که اين پنج وظيفه تا اندازهاي عاملي براي سازماندهي است.
مهارت و اثربخشي مديريت زنجيره تامين به صلاحيت و درستي اين پنج عملکرد وابسته خواهد بود. شکل 1 پنج عملکرد را نشان مي دهد.
? عملکرد1: ساختار شرکاي زنجيره تامين:
طراحي زنجيره تامين بر اساس کارايي که بر روي عوامل استراتژيک و با توجه و نيازمنديهاي مشتري براي طراحي زنجيره تامين است، پايهريزي شده است، به طوريکه محدوده محصولات موجود، سرويسها، محصولات جديد يا بخش مشتريان را پوشش ميدهد. بر پايه آگاهي از محصول نهايي در زنجيره تامين پايهريزي ميشود. اين به اين مفهوم است که در دوره طولاني، کيفيت محصولات براي ادامه رقابت، بايد توسعه و بهبود بيابد. همچنين يکپارچگي زنجيره تامين، ميزان رقابتپذيري سازمان را تعيين خواهدکرد .
? عملکرد 2: پياده سازي ارتباطات مشارکتي:
اين بخش به انواع مشارکتهاي ضروري براي شرکت اشاره ميکند. اين عملکرد ارتباطات زنجيره تامين را به مشارکت با عوامل خارج از شرکت گسترش ميدهد. هر تغييري در زنجيره تامين بايد به اطلاع شرکا برسد و در کل زنجيره پياده شود.
در اين قسمت عمليات پشتيبان فرآيندهاي زنجيره تامين بيان مي شوند.
ـ سازماندهي تغييرات و نقش عملکردها در تغييرات زنجيره تامين
ـ فرآيند مشارکتي براي طراحي مجدد زنجيره تامين
ـ اجراي ارزيابي ها و نقش آنها
ـ جايگاه عملکرد مديريت زنجيره تامين درون شرکت
ـ عملکرد 3 : طراحي زنجيره تامين براي سود دهي استراتژيک:
مديريت زنجيره تامين، مشارکت موثر عوامل خارج از شرکت را ايجاب ميکند. اما ارتباط هر شرکت با شرکتهاي خارج از آن بسيار مشکلزا است. در مورد شرکاءدقت به موارد زير ضروري است:
ـ مرکز رقابت: هدف مديريت زنجيره تامين و انتخاب شرکا چه تاثيري بر اهداف رقابتي دارد؟
ـ انگيزه شرکا
ـ ساختار شرکا
? عملکرد 4 : اطلاعات مديريت زنجيره تامين
نقش سيستمهاي اطلاعاتي را در اصلاح زنجيره تامين نبايد ناديده گرفت. اين بخش نقش تکنولوژي را در اصلاح زنجيره تامين نشان مي دهد. تغييرات سيستمي بايد تغييرات ( اصلاح ) فرآيندها و استراتژي شرکت تحت الشعاع قرار دهد.
ـ عناصر سيستم زنجيره تامين
ـ نوآوري تکنولوژيکي
ـ استفاده از وابسته هاي نرم افزاري
ـ مشکلات موجود در مراحل پياده سازي
? عملکرد 5: کاهش هزينه زنجيره تامين:
شاخص اصلي بهبودي زنجيره تامين، کاهش هزينه است. اين کوششها براي استراتژيها و سياستهاي کارايي انجام مي شود. پنج دليل اصلي هزينه زايي عبارتاند از:
ـ عدم وضوح فرآيند زنجيره تامين
ـ تغييرات رويه هاي داخلي و خارجي شرکت
ـ ضعف موجود در طراحي توليد
ـ وجود اطلاعات ناقص براي تصميم گيري
ـ ضعف حلقه هاي زنجيره در ارتباط ميان شرکا زنجيره تامين
? طرح کلي يک زنجيره تامين :
به طور کلي زنجيرهتامين، زنجيرهاي است که همه فعاليتهاي مرتبط با جريان کالا و تبديل مواد، از مرحله تهيه ماده اوليه تا مرحله تحويل کالاي نهايي به مصرف کننده را شامل ميشود. در ارتباط با جريان کالا دو جريان ديگر که يکي جريان اطلاعات و ديگري جريان منابع مالي و اعتبارات است نيز حضور دارد.
محققان و نويسندگان مختلف ، نگرشها و تعاريف متفاوتي را از زنجيره تامين ارايه کرده اند. برخي زنجيره تامين را در روابط ميان خريدار و فروشنده محدود کرده اند، که چنين نگرشي تنها بر عمليات خريد رده اول در يک سازمان تمرکز دارد. گروه ديگري به زنجيره تامين ديد وسيعتري داده و آن را شامل تمام سرچشمههاي تامين (پايگاههاي تامين) براي سازمان مي دانند. با اين تعريف ، زنجيره تامين شامل تمام تامين کنندگان رده اول ، دوم ، سوم ... خواهد بود. چنين نگرشي به زنجيره تامين ، تنها به تحليل شبکه تامين خواهد پرداخت . ديد سوم ، نگرش زنجيره ارزش <پورتر> است که در آن زنجيره تامين شامل تمام فعاليتهاي مورد نياز براي ارايه يک محصول يا خدمت به مشتري نهايي است. با نگرش ياد شده به زنجيره تامين ، توابع ساخت و توزيع به عنوان بخشي از جريان کالا و خدمات به زنجيره اضافه ميشود. در واقع بااين ديد، زنجيره تامين شامل سه حوزه تدارک ، توليد و توزيع است .
? فرآيندهاي اصلي
مديريت زنجيره تامين داراي سه فرآيند عمده است که عبارتاند از:
1) مديريت اطلاعات
2) مديريت لجستيک
3) مديريت روابط (RELATIONSHIP MANAGEMENT) .
? مديريت اطلاعات : امروزه نقش ، اهميت و جايگاه اطلاعات براي همگان بديهي است . گردش مناسب و انتقال صحيح اطلاعات باعث ميشود تا فرآيندها موثرتر و کاراترگشته و مديريت آنها آسانتر گردد. در بحث زنجيره تامين - همان طور که گفته شد -اهميت موضوع هماهنگي در فعاليتها، بسيار حائز اهميت است . اين نکته در بحث مديريت اطلاعات در زنجيره ، مديريت سيستم هاي اطلاعاتي و انتقال اطلاعات نيز صحت دارد. مديريت اطلاعات هماهنگ و مناسب ميان شرکا باعث خواهد شد تا تاثيرات فزايندهاي در سرعت، دقت، کيفيت و جنبههاي ديگر وجود داشته باشد. مديريت صحيح اطلاعات موجب هماهنگي بيشتر در زنجيره خواهد شد. به طور کلي در زنجيره تامين ، مديريت اطلاعات در بخشهاي مختلفي تاثيرگذار خواهد بود که برخي از آنهاعبارتاند از:
مديريت لجستيک (انتقال، جابجايي، پردازش و دسترسي به اطلاعات لجستيکي براي يکپارچه سازي فرآيندهاي حمل و نقل، سفارش دهي و ساخت، تغييرات سفارش، زمانبندي توليد، برنامه هاي لجستيک و عمليات انبارداري) ; تبادل و پردازش دادهها ميان شرکا (مانند تبادل و پردازش اطلاعات فني، سفارشات و...) : جمع آوري و پردازش اطلاعات براي تحليل فرآيند منبع يابي و ارزيابي ، انتخاب و توسعه تامين کنندگان ; جمع آوري و پردازش اطلاعات عرضه و تقاضا و ... براي پيش بيني روند بازار و شرايط آينده عرضه و تقاضا; ايجاد و بهبود روابط بين شرکا.
چنانچه پيداست ، مديريت اطلاعات و مجموعه سيستم هاي اطلاعاتي زنجيره تامين مي تواند برروي بسياري از تصميمگيريهاي داخلي بخشهاي مختلف زنجيره تامين موثر باشد که اين موضوع حاکي از اهميت بالاي اين مولفه در مديريت زنجيره تامين است .
مديريت لجستيک : در تحليل سيستم هاي توليدي (مانند صنعت خودرو)، موضوع لجستيک بخش فيزيکي زنجيره تامين را در بر مي گيرد. اين بخش که کليه فعاليتهاي فيزيکي از مرحله تهيه ماده خام تا محصول نهايي شامل فعاليتهاي حمل و نقل، انبارداري، زمانبندي توليد و... را شامل مي شود، بخش نسبتا بزرگي از فعاليتهاي زنجيره تامين را به خود اختصاص مي دهد. در واقع ، محدوده لجستيک تنها جريان مواد و کالا نبوده بلکه محور فعاليتهاي زنجيره تامين است که روابط و اطلاعات ، ابزارهاي پشتيبان آن براي بهبود در فعاليتها هستند.
مديريت روابط: فاکتوري که ما را به سمت فرجام بحث راهنمايي مي کند و شايد مهمترين بخش مديريت زنجيره تامين به خاطر ساخت و فرم آن باشد، مديريت روابط در زنجيره تامين است. مديريت روابط، تاثير شگرفي بر همه زمينههاي زنجيره تامين و همچنين سطح عملکرد آن دارد. در بسياري از موارد، سيستم هاي اطلاعاتي و تکنولوژي مورد نياز براي فعاليتهاي مديريت زنجيره تامين به سهولت در دسترس بوده و مي توانند دريک دوره زماني نسبتا کوتاه تکميل و به کار گمارده شوند. اما بسياري از شکستهاي آغازين در زنجيره تامين ، معلول انتقال ضعيف انتظارات و توقعات و نتيجه رفتارهايي است که بين طرفين درگير در زنجيره به وقوع مي پيوندد. علاوه بر اين ، مهمترين فاکتور براي مديريت موفق زنجيره تامين ، ارتباط مطمئن ميان شرکا در زنجيره است، به گونه اي که شرکا اعتماد متقابل به قابليتها و عمليات يکديگر داشته باشند. کوتاه سخن اين که درتوسعه هر زنجيره تامين يکپارچه، توسعه اطمينان و اعتماد در ميان شرکا و طرح قابليت اطمينان براي آنها از عناصر بحراني و مهم براي نيل به موفقيت است.
? فازهاي اصلي مديريت زنجيره تامين
? فاز اول: طراحي مفهومي
فاز اول نشان دهنده استراتژي ساخت است. در اين فاز نحوه اداره سازمان با ايجاد يک تصوير براي آينده و ايجاد يک ساختار براي پياده سازي تعيين ميشود. براي فرآيندهاي فاز اول يک مدل ويژه سازمان لازم است که از يک سازمان به سازمان ديگر متفاوت است. بحث اصلي در اين فاز طراحي مفهومي است که مدرکي براي تصديق و اجراي دو فاز ديگر است. هدف از اجراي اين فاز درک جزييات مربوط به هزينهها و شناخت سيستم و منافع پيادهسازي SCM است.
? فاز دوم: طراحي جزييات و تست
اين فاز همانطور که در شکل پايين مشاهده ميشود مي تواند همزمان با فاز اول و سوم اجرا شود. يعني جزييات طراحي ميشود و به طور همزمان راه حلها در دنياي واقعي تست ميشوند. در اين فاز ايجاد تغييرات در ساختار سازمان و در نظر گرفتن آنها براي پيادهسازي در سيستم به منظور پشتيباني طراحي زنجيره تامين جديد توصيه ميشود.
? فاز سوم: پياده سازي
در اين فاز در ادامه فاز دوم، زمانبندي پياده سازي دوره هاي بلندمدت عمليات و تغييرات در سيستم به منظور ايجاد تسهيلات انجام ميگردد.
? فنآوري اطلاعات و مديريت زنجيره تامين
مديريت زنجيره تامين بر رويکردي مشتري محور استوار است. بر اين اساس، ارتباط به موقع و کامل بين همه عناصر زنجيره براي اطلاع از نيازهاي مشتري و ميزان تامين نيازها از ضروريات زنجيره است. براي تسهيل جريان اطلاعات و مديريت دقيق آن بستري مناسبي از نرم افزارها و سيستم هاي اطلاعاتي يکپارچه و شبکه هاي اکسترانت و اينترانت موردنياز است. با به کارگيري تجارت الکترونيک در زنجيره تامين نيز مي توان بر مبناي مدل)7 B2B و8 (B2E براي توصيف عمليات خريد، فروش و مبادله محصــولات، خدمات و اطلاعات ازطريق شبکه هاي رايانه اي و به خصوص اينترنت با تامين کنندگان بهره جست.
برمبناي مدلي ديگر از تجارت الکترونيک (E-COMMERCE) شرکتهاي همکار در يک زمينه به خصوص از طريق شبکههاي الکترونيکي نيز مي توانند به همکاري و اشتراک مساعي بپردازند. چنين همکاري اغلب بين شرکتهــاي حاضر در يک زنجيره تامين اتفاق مي افتد.
با توجه به اين که بر مبناي مدلي ديگر از تجارت الکترونيک (E-COMMERCE) شرکتهاي همکار در يک زمينه به خصوص ازطريق شبکه هاي الکترونيکي نيز مي توانند به همکاري و اشتراک مساعي بپردازند. چنين همکاري اغلب بين شرکتهــاي حاضر در يک زنجيره تامين اتفاق مي افتد.
با به کارگيري تجارت الکترونيک در زنجيره تامين نيز مي توان برمبناي مدل )7 B2B و8 (B2E براي توصيف عمليات خريد، فروش و مبادله محصــولات، خدمات و اطلاعات از طريق شبکه هاي رايانه اي و به خصوص اينترنت با تامين کنندگان بهره جست.
? بررسي جايگاه مديريت زنجيره تامين در پيادهسازي تجارت الکترونيک
به طور کلي مديريت زنجيره تامين يکي از زيرساختارهاي پيادهسازي تجارت الکترونيک است. از ديد صنعتي تجارت الکترونيکي بين بنگاهها عمدتا در صنايعي رخ ميدهد که زنجيره تامين در آن جا شکل گرفته باشد. يک توليدکننده همواره عاملي است که در وسط فرآيند فعاليت اقتصادي قرار دارد. توليد کننده خود خريدار کالا از تامين کنندگان خود و فروشنده کالايي جديد به خريداران خود است. چون فروشنده به توليدکننده خود تامين کنندگان دارد و ضمنا خريدار کالا نيز ممکن است خود مشترياني داشته باشد، ما با زنجيرهاي از بنگاهها روبهرو هستيم که هر کدام هم خريدار و هم فروشنده هستند. اين مجموعه شبيه به زنجير است، زيرا همه به هم وابسته هستند. با مديريت درست زنجيره تامين همه عناصر موجود در زنجيره منتفع شده و ضمنا با ارايه کالاي مرغوب و ارزان جامعه را نيز منتفع ميکند. از همين رو يکي از مسايل مهم صنايع در کشورهاي پيش رفته «مديريت زنجيره تامين يا (SCM)، Supply Chain Management» است. يکي از عناصر مهم مديريت زنجيره خودکارسازي امر خريد و فروش بين اعضاي زنجيره است. اين امر آن قدر مهم و حياتي است که حتي قبل از ظهور اينترنت صنايع خودروسازي و هوافضايي که بزرگترين و پيچيدهترين زنجيرههاي تامين را دارند، خود با صرف هزينه گزاف اقدام به ايجاد شبکه کرده بودند.
در حال حاضر استاندارد EDI که امروزه با کمک سازمان جهاني استانداردها در محيط اينترنت و بر بستر استاندارد XML براي امور تجاري در حال کاربرد است، از همين شبکههاي اختصاصي به وجود آمده است. براي مديريت زنجيره تامين پايداري زنجيره يک عامل مهم و حياتي است و معمولا اشکال پيچيده، کارآمد و پايدار مديريت زنجيره تامين تنها در بنگاههاي بزرگ اقتصادي ديده ميشود. درحال حاضر در کشور ما در اين زمينه کمبود جدي وجود دارد. از يک طرف تعداد بنگاههاي اقتصادي بزرگ در کشور بسيار کم است. اين تعداد کم هم عمدتا ماهيتي غيرخصوصي دارند و بنابراين خود با مشکل پايداري در مواجه با مسايل سياسي روبهرو هستند. از طرف ديگر تعداد زنجيرههاي تامين پايدار نيز در کشور بسيار کم است. دو نمونه قابل ذکر را ميتوان صنعت خودرو و صنايع نفت کشور دانست.
? موانع پيادهسازيSCM
تحولات اخير کشورهاي منطقه آنها را ناگزير به به کارگيري محصولات مديريت زنجيره تامين در حوزه صنايع ميسازد. پيش بيني ميشود در سالهاي آتي فرصتهاي بازار محصول مناسبي براي محصول در منطقه وجود داشته باشد که فرصتهاي صادرات محصول را فراهم مينمايد. اين کشورها به عنوان بازار بالقوه محصول در نظر گرفته ميشود.
به لحاظ ساختاري مهمترين مشکلي که زنجيره تامين با آن روبروست، مشکل تعدد مراکز تصميم گيري براي توليد، تبديل و جريان کالاست. اين امر موجب تشديد نوسانات تقاضا در طول زنجيره مي شود. هرچقدر از انتهاي زنجيره به سمت ابتداي زنجيره (اولين تامين کننده) حرکت کنيد، نوسانات تقاضا تشديد ميگردد. اين پديده به اثر «شلاق چرمي» معروف است. اين مسئله موجب افزايش موجودي انباشته ميان اعضاي زنجيره ميگردد که در نهايت باعث بالارفتن هزينه و قيمت نهايي کالا شده و قدرت رقابت زنجيره کاهش خواهديافت.
فناوري اطلاعات ازطريق تسهيل و تسريع تبادل اطلاعات سازمان و تامين کنندگان را قادر به آگاهي و تامين به موقع احتياجات يکديگر مي کنــد و اين فلسفه توليد به هنگام را قوت ميبخشد.
در سالهاي آتي با رشد صنعت نرمافزار پيشبيني ميشود که محصول در صنايع مونتاژ قطعات الکترونيکي نيز نفوذ داشته باشد. پيشبيني ميشود با رواج به کارگيري فنآوري اطلاعات در صنايع و آمادهسازي زيرساختارها و بستر پيادهسازي سيستمهاي مديريت زنجيره تامين حجم تقاضا به طور فزايندهاي افزايش يابد.
? بررسي تکنولوژي توليد و برآورد نحوه تامين دانش فني مورد نياز
مديريت زنجيره تامين بر رويکردي مشتري محور استوار است. لذا ارتباط به موقع و کامل بين همه عناصر زنجيره براي اطلاع از نيازهاي مشتري و ميزان تامين نيازها از ضروريات زنجيره است. براي تسهيل جريان اطلاعات و مديريت دقيق آن بستري مناسبي از نرم افزارها و سيستمهاي اطلاعاتي يکپارچه و شبکه هاي اکسترانت و اينترانت موردنياز است.
توليد محصول در داخل يا ارايه محصول از طريق مشارکت با توليدکنندگان محصول در دنيا امکانپذير است. که در در صورت توليد داخل منجر به توسعه صنعت نرمافزار در شرکت خواهد شد و در صورتي که محصول توسط با سرمايهگذاري مشترک با شرکت خارجي امکان به کارگيري نيروي متخصص در زمينه بازاريابي و خدمات پشتيباني نصب و راهاندازي محصول و خدمات پس از فروش را خواهد داشت.
? نتيجهگيري
امروزه شرکتها دريافتهاند که بخش خريد آنها مي تواند به طور فزاينده اي در افزايش کارآيي و اثربخشي آنها موثر باشد و به همين دليل شيوه هاي خريدشان را تغيير داده و سعي کرده اند تا براي کالاهاي خود شيوه خريد مناسب را بيابند، به طوري که بخش خريد بتواند به عنوان جزيي از شرکت ، اهداف استراتژيک خريد شرکت را برآورده سازد. براي تحقق اين امر هر خريد استراتژيک نيازمند يک برنامه ريزي استراتژيک خريد براي کالاي مورد نظر است که معناي اين سخن برقراري يک رابطه استراتژيک با تامين کنندگان است .آشکار است که براي تحقق اين امر بايد با تامين کنندگان شايسته و منتخب روابط استراتژيک برقرار کرد تا در جوار همکاري استراتژيک با آنها بتوان به مزاياي رقابتي مورد نظر دست يافت.
براي رسيدن به اهداف توسعه فناوري اطلاعات و کسب و کار الکترونيک پيادهسازي راهحلهاي مديريت زنجيره تامين در سازمانها به عنوان ضرورت اساسي مطرح ميگردد. توصيه ميشود صنايعي نظير صنعت خودرو، صنايع هوا فضا و پتروشيمي که تامينکنندگان زيادي دارند از اين راهحل براي بهبود ارتباط با تامينکنندگان بهره گيرند.
منابع: 1. سايت اطلاع رساني ثناراي
2. جزوه مديريت زنجيره تامين سازهگستر سايپا
3. سايت اطلاعرساني مجله تدبير
4. طهمورث ، سهراب ، ضرورت برنامه ريزي منابع توليدي " MRPII" .
5. مجله روش شماره 61 دي ماه 79 .
6. فلاح آبکناري ، اسماعيل . سيستم برنامه ريزي تامين مواد " MRP ".
7. مجله روش شماره 61 دي ماه 79 .
8. سعيدي کيا ، علي اکبر – مظفري فرد ، جعفر و رياضي درسي ، محمد طاهر .
9. مديريت زنجيره تامين ، مجله روش شماره 61 دي ماه 79 .
10. Supply chain Management . James , B . A yers – 2000
11. معصومي ، مريم . ارايه راهکار براي طراحي يک سيستم تامين قطعه در چهارچوب مديريت زنجيره تامين . پايان نامه کارشناسي ارشد . دکتر غضنفري – دانشگاه علم و صنعت .
12. منبع يابي استراتژيک در مديريت تامين کنندگان ، پايان نامه کارشناسي ارشد .
13. دانشگاه علم و صنعت
14. مديريت زنجيره تامين ، پايان نامه کارشناسي ارشد ، دانشگاه اميرکبير – 1380 .
15-K . Herbst – D . Garcia – J . Wells Bringing together the links in the supply chain
16 - F. M . Read . & K . Walsh Technological Innovation Within the supply chain دانشجوي کارشناسي ارشد فناوري اطلاعات
منبع:پايگاه اطلاع رساني مديران ايران ارسال توسط كاربر محترم : mohammad_43