مديريت را مي توان اجماع فرآيند هاي تغيير ،تصميم گيري و افزايش دائمي بهره وري توصيف کرد که لازمه آن بهره مندي از نوعي شناخت و آگاهي است . بديهي است در سازملن هاي بزرگ و يا کوچک که مدت تصدي مديران کوتاه مي باشد،وجود افراد متخصص و محققي که در قالب هسته هاي فکري و در اسرع وقت شناخت لازم را فراهم آورند،ضروري مي باشد.
در اين مقاله،با توجه به اهميت هسته هاي فکري در ايجاد يا تکميل شناخت و به تبع آن موفقيت و تحقق اهداف يک سازمان ،به بررسي اين موضوع پرداخته ايم .

? مفهوم هسته فکري
 

به منظور روشن شدن موضوع در اين قسمت ،برخي از تعاريف و مفاهيم مرتبط با هسته هاي فکري ارائه شده است:
Think Tank را در متون تخصصي با واژه هايي نظير هسته فکري ،خزانه فکري و مخزن فکري تعبير يا ترجمه کرده اند ولي در برخي از سازمان ها از عناوين ديگري نظير کميته تخصصي،شوراي عالي ،کميته مشاوره و مشاوره فکري ،استفاده شده که در اين مقاله از تعبير اول ،بهره گرفته شده است.يک هسته فکري شامل متخصصين و مشاوريني است که با بکارگيري فرآيند هاي سيستماتيک به نقد سازمان در جهت شناساي مسائل ،و مشکلات و ارائه راه حل هاي عملياتي مي پردازد.
هسته هاي فکري شامل افرادي مجرب،محقق،و تحليل گري است که با طبقه بندي و تحليل اطلاعات پيچيده ،به مستندسازي و هر چه شفاف تر کردن آن ،پرداخته و مهارتها و توانايي هاي مديران و کارشناسان سازمان را توسعه مي دهند.
هسته هاي فکري کار خود را با تجزيه و تحليل سلسله مراتب يک سازمان شروع کرده و به بررسي رسالت،هدف ها،استراتژي ها،سياست ها ،برنامه ها،رويه ها،فرآيند ها،ساختار،فرهنگ و ساير اجزاي سازمان و محيط آن مي پردازند و پس از آن به ايجاد مدل هاي مختلف براي هر يک از پرامتر هاي مربوط به سازمان و تحليل وضعيت موجود و مطلوب و راه هاي رسيدن به وضعيت مطلوب اقدام مي کنند.
هسته فکري شامل محققاني است که به شکلي منسجم و قانونمند،با انجام مطالعات خاص به بررسي سيستمهخا،روشها و رويه هاي يک سازمان در جهت افزايش بهره وري آن مي پردازند.
هسته فکري تيمي است متشکل از افراد متخصص و محقق،که به دنبال افزايش شناخت جهت تصميم گيري مناسب ،مي باشد.
در هسته فکري ايده ها و راه حل هايي براي حل مسائل،بهبود،تغيير و ايجاد پيشنهاد مي شود.
هسته فکري بر روي موضوعات مختلف مرتبط با هدفهاي يک سازمان يا شرکت،تمرکز مي نمايد.
هسته فکري شامل متخصصيني در زمينه موضوعهاي استراتژيک،بازاريابي،مالي و سرمايه گذاري است که مطالعات،پايگاه داده ها و راه کارها ي آن براي شرکت ها و سازمان هاي بزرگ مفيد مي باشد

? فوايد هسته ها ي فکري
 

بکارگيري هسته هاي فکري داراي فوايد مختلفي است که در ذيل برخي از زمينه هاي مرتبط تشريح شده اند:
? بهره وري :افزايش اثر بخشي و کارايي سازماني-
? بهينه سازي : بهينه کردن عملکرد سازمان به وسيله ابزارهاي عيني و قابل دفاع
? موفقيت :پرهيز از اشتباه،جبران کاستي ها و افزايش احتمال موفقيت
? مقايسه :مقايسه راه حلها با استفاده از ابزارها ي درست
? شرايط:شناسايي و تعريف شرايط درست
? اطلاعات:جمع آوري و طبقه بندي اطلاعات مورد نياز
? تصميم گيري :کمک به اتخاذ تصميمات قابل توجيه
? توجيه :توجيه برنامه ها،پروژ ه ها و تصميمات
? تدبير:درک علل و ريشه مسائل و مشکلات براي ارائه راه حل
? پروژه ها: تجزيه و تحليل و کاهش ريسک و هزينه هاي پروژه ها

? وظايف هسته هاي فکري
 

هسته ها ي فکري براي حل مسائل،مشکلات و بهبود وضعيت موجود،تاسيس مي شوند که اهم وظايف عملياتي آنها به شرح زير است :
? برنامه ريزي: هدايت و پشتيباني برنامه ريزي استراتژيک،تاکتيکي و عملياتي در سطوح شرکتي ،بخشي و عملياتي
? مشاوره و گره گشايي: تعريف مسائل،مشکلات،شرايط موجود و ارائه راه حل هاي اجرايي
? انتقال دانش :آموزش و پرورش و تربيت منابع انساني و انتقال دانش به آنها در جهت افزايش اثربخشي و کارايي

? ويژگي اعضاء هسته هاي فکري
 

اعضاء هسته فکري بايد داراي ويژگي هاي مختلفي باشند که مهمترين آنها تحت پارامتر هاي زير تشريح شده است :
? تخصص:داشتند دانش و مهارت در حوزه هاي خاص
? دانش :شناخت و درک مبتني بر تجربه يا مطالعه
? منابع:در اختيار داشتن فرصت کافي دقت: آينده نگري ،موشکافي ،تعمق،تامل و ژرف انديشي
? درک و فهم: درک و فهم ماهيت موضوعات مختلف دبير:داشتن تفکر تحليلي و منطقي
? هوش :توانايي تحصيل و بکارگيري دانش در قالب هوش الگويي،تحليلي ،درون فردي و بين فردي
? اطلاعات: آگاهي از تمامي داده ها و وقايع
? قدرت تصميم سازي يا تصميم گيري :قدرت تصميم گيري يا تصميم سازي مستدل و پايدار
? توانايي ارزيابي :بررسي و ارزيابي دقيق موضوعات بريا کشف حقايق

? ويژگي هاي افراد نا مناسب بريا هسته هاي فکري
 

افرادي که بر اثربخشي و کارايي هسته هاي فکري تاثير نامطلوبي دارند،داراي ويژگيهاي مختلفي م ي باشند که بود يا نبود پارامتر ها ي زير،برخي از اين ويژگيها را روشن مي سازد:
? دانايي:انعطاف ناپذيري و داشتن نگرشي ثابت نسبت به مسائل مختلف و برخورد با مسائل بوسيله پيش فرض هاي ذهني ثابت.
? منطق:برخورد غير منطقي با مسائل و تحت تاثير گروه انديشي (همرنگ جماعت شدن )
? تفوق :احساس برتري و آسيب ناپذيري که نتيجه گروه انديشي مي تواند باشد
? اطلاعات: چشم پوشي از اطلاعاتي که براي آنها قابل فهم نيست و برداشت غلط از اطلاعات
? حقايق:تجزيه و تحليل موضوعات بر اساس اطلاعات ناقص،نامناسب و قديمي
? شرايط:ناتواني در درک و تشخيص شرايط درست
? ارتباطات:ناتواني در ايجاد،انتقال و درک مفاهيم و پيامها
? پيش پندارها:عقيده يا پندار نادرست که از معلومات قبلي شکل گرفته است.
? مفروضات: پذيرفتن موضوعي به عنوان حقيقت بدون اثبات قبلي
? عينيت: برداشت غير واقعي ،ناقص،نادرست و محدود از وقايع
? استراتژي ها:به دنبال برنامه هايي که ريسک و هزينه ها را پوشش نمي دهند.
? آينده نگر ي:ضعف در آينده نگري ،پيش بيني اثرات و عواقب تصميمات
? برنامه ريزي: هدف گذاري و برنامه ريزي ناقص يا نادرست
? تصميمات: تصميم گيري عيني و بر اساس معيارها ي قابل دفاع

? موضوعات مرتبط با هسته هاي فکري
 

هسته فکري ،گروهي است که مي تواند به صورت يک تيم هدفمند، با مسووليت پذيري فردي و جمعي در زمينه هاي مختلف شناختي ،سينرژي ايجاد نمايد.
ترکيب تخصص هاي افراد اين تيم ، نقش هر يک از افراد ،وجود هدف مشترک ،نحوه ارتباطات در داخل تيم با ساير قسمت هاي سازمان ،تعارضات دروني و بيروني ،تاثير تيم بر روي سازمان با وجه به هنجارهاي داخل تيم و هنجارها ي درون سازماني ، نحوه جلسات و مذاکرات اعضاي تيم و پيگيري پيشنهادات آن و بسياري از عوامل ديگر بر روي اثربخشي و کارايي آن تاثير دارد.

? نکاتي پيرامون تشکيل هسته هاي فکري
 

عوامل مختلفي بر روي اثربخشي و کارايي هسته هاي فکري تاثير م ي گذارد که برخي از آنها،شامل موارد زير است :
? در انتخاب اعضاي هسته هاي فکري ،بهتر است افراد جمع گرا و داراي مهارتهاي انسان ي قوي را انتخاب کرد.
? انتخاب افراد با توجه به مهارتهاي مورد نياز انجام شود.
? معمولا بهترين تيم ها،از اندازه کوچکي برخوردارند.
? بايد هدف هاي مشترک و هدف هاي خاص افراد و تيم،مشخص شود.
? بايد مسووليت هاي فردي و گروهي را مشخص کرد و مراقب پديده هاي گروه انديشي،گروه گريزي و تنبلي گروهي بود.
براي انگيزش اعضاي تيم بايد به پاداش هاي مادي و باطني براي تقويت کار تيمي ،توجه کرد.

? نتيجه گيري
 

مديريت را مي توانيم فرآيند تغيير از وضعيت موجود به وضعيت مطلوب تعريف نماييم و لازمه اين تغيير،داشتن شناخت از وضعيت موجود،وضعيت مطلوب و روش هاي تغيير است و هسته هاي فکري وظيفه ايجاد اين شناخت را بر عهده دارند.
بديهي است که رفتار اعضاء هسته هاي فکري و پديده هاي مرتبط با تيم ،گروه و رفتار گروهي ،نظير گروه انديشي و گروه گريزي بر روي دستاوردهاي هسته هاي فکري ،تاثير مثبت يا منفي داشته و بايد مورد ملاحظه قرار گيرد.
منبع: هسته هاي فکري -تهيه کننده :ناصحي فر،مجله توسعه;
ارسال توسط كاربر محترم :mohammad_43