بازار ديجيتال- ضريب نفوذ اينترنت در ايران 7/14 درصد است. اين تازه‌ترين آمار از وضعيت اينترنت در کشور است که بر اساس نتايج طرح آمارگيري از کاربران اينترنت در سال 1389 و توسط مرکز آمار ايران منتشر شده است.
آمارهاي جديد مرکز آمار ايران نشان‌دهنده عقب‌ماندگي شديد ايران در زمينه توسعه اينترنت است و ازقضا با آمارهايي که پيش از اين توسط وزارت ارتباطات و سازمان فناوري اطلاعات منتشر مي‌شد، کاملا منافات دارد. دليل آن فرمولي بود که مسوولان وزارت ارتباطات براي محاسبه تعداد کاربران اينترنت به کار مي‌گرفتند و به اين ترتيب ميزان کاربران و شاخص‌ها به شکل اعجاب انگيزي بالا رفت.


آخرين آمار منتشر شده روي سايت Internet world stats نشان‌دهنده اين است که تعداد کاربران اينترنت در ايران 33 ميليون و 200 هزار نفر است. اين سايت که اطلاعاتش را از اتحاديه جهاني مخابرات و به تبع آن از مجراي وزارت ارتباطات ايران دريافت مي‌کند عملا تعداد کاربران ايراني و ضريب نفوذ اينترنت در ايران را بسيار بالاتر از حد تصور اعلام مي‌کرد.

مرکز آمار ايران اما اطلاعاتش را نه از طريق فرمول بلکه از طريق آمارگيري علمي به دست مي‌آورد و اين کاري است که در طي چند سال اخير دوبار انجام داده است.

بر اساس آمار منتشر شده مرکز آمار ايران تعداد کاربران ايراني تنها 11 ميليون نفر بوده‌اند و به همين دليل ضريب نفوذ ايران از کل 8/74 ميليون نفر بالغ بر 7/14 درصد است و هر چند نسبت به آمارگيري دو سال قبل 6/3 درصد افزايش نشان مي‌دهد، اما هنوز با آمارهاي رويايي که وزارت ارتباطات از ضريب نفوذ اينترنت در ايران ارائه مي‌داد بسيار فاصله دارد.



فرمول‌نويسان در شرکت فناوري اطلاعات و وزارت ارتباطات تا آنجا پيش رفتند که ايران را داراي بالاترين تعداد کاربران در ميان کشورهاي منطقه و همسايگان معرفي مي‌کردند اين در حالي بود که حقايق آماري چيز ديگري مي‌گويند.


خانوارها و ضريب نفوذ اينترنت
آمارهاي جديد نشان‌دهنده فاصله بسيار زياد بين دسترسي به اينترنت در نقاط شهري و نقاط روستايي است. براساس آمار مرکز آمار ايران تعداد خانوارهاي داراي دسترسي به اينترنت در شهرها 3/27 درصد و در خانوارهاي روستايي 9/4 درصد است. به طور کلي از مجموع 20 ميليون خانوار در کشور 3/4 ميليون خانوار (4/21 درصد) در محل سکونت به اينترنت دسترسي داشته‌اند.
همچنين اين گپ ديجيتالي بين استان‌هاي توسعه‌يافته و محروم هم به وضوح ديده مي‌شود. اين آمارگيري نشان مي‌دهد که بيشترين ضريب نفوذ اينترنت در نقاط شهري به ترتيب مربوط به استان تهران با 1/23 درصد، استان مازندران با 7/22 درصد و استان اصفهان با 22 درصد بوده است. استان سيستان و بلوچستان با 5/10 درصد کمترين ضريب نفوذ اينترنت در نقاط شهري را داشته است.

از سوي ديگر آمارهاي مرکز آمار نشان مي‌دهد بخش عمده کاربران اينترنت عمدتا از منزل به اينترنت متصل مي‌شوند. از سوي ديگر اين آمار نشان مي‌دهد که بخش کمي از کاربران اينترنت ايراني در محل کار به اينترنت متصل مي‌شوند. بر اين اساس 2/75 درصد از محل سکونت، 4/22 درصد از کافي نت، 4/14 درصد در محل کار، 4/13 درصد محل تحصيل، 3/4 درصد با موبايل به اينترنت متصل مي‌شوند.

نکته مهم ديگري که در اين آمار به آ‌ن اشاره شده اين است که بخش عمده کاربران اينترنت يعني 9/84 درصد هنوز از دايال آپ استفاده مي‌کنند.

با اين حال مرکز آمار ايران ميزان دسترسي به اينترنت پرسرعت را که آمارهاي مربوط به آن بسيار پرمناقشه‌ هست را اعلام نکرده است.



آمارهاي جانبي
از مجموعه خانوارهاي کشور در سال 1389، 94 درصد از محل سکونت خود داراي تلفن ثابت بوده و 35 درصد نيز داراي رايانه بوده‌اند. همچنين 7/85 درصد از خانوارهاي کشور داراي حداقل يک عضو با تلفن همراه بوده‌اند. اين سهم‌ها براي نقاط شهري به ترتيب 7/96، 5/43 و 4/89 درصد بوده است.


آمارهاي معتبر
مرکز آمار ايران آمارگيري از کاربران اينترنت را بر اساس طرح آمارگيري از کاربران اينترنت براي اولين‌بار در دي ماه سال 1387 و سپس در سال 1389 انجام داد. هدف اصلي اين طرح برآورد ضريب نفوذ اينترنت در کشور بود که يکي از شاخص‌هاي مهم در حوزه فناوري اطلاعات کشورها و در زمره شاخص‌هاي اهداف توسعه هزاره است. مرکز آمار ضريب نفوذ اينترنت را نسبت جمعيت استفاده‌کننده از اينترنت در کشور به کل جمعيت کشور ضرب درصد در نظر گرفته است. در اين طرح منظور از استفاده‌کننده از اينترنت فردي است که در 12 ماه منتهي به زمان آمارگيري (دي‌ماه 1389) حداقل يک بار در داخل کشور به اينترنت وصل شده است. در اين آمارگيري 257 نفر آمارگير و بازبين مشارکت داشته‌اند و به 53 هزار و 724 خانوار نمونه کشور مراجعه کرده‌اند.


آنچه مرکز آمار انجام نداد
آمارهاي مرکز آمار ايران از جمله معتبرترين آمارهاي موجود در اينترنت در کشور است. در فقر آماري و اطلاعاتي در اين حوزه وجود اين آمارها به خودي خود بسيار مهم و قابل توجه به شمار مي‌آيند. هر چند ايستادگي اين مرکز در مقابل فشارهاي وزارت ارتباطات و سازمان فناوري اطلاعات براي افزايش آمارها (خصوصا در دوره نخست آمارگيري) جاي تقدير دارد، اما انتظار مي‌رفت در دور دوم اين آمارگيري جزئيات بيشتري از آمارهاي مربوط به اين شبکه ارتباطي در کشور استخراج و اعلام مي‌شد. اينکه کاربران ايراني با چه سرعتي به اينترنت دسترسي دارند و از چه سرويس‌هايي (ADSL، وايمکس و...) استفاده مي‌کنند. همچنين معرفي کاربري که سالي يک بار به اينترنت متصل شده به عنوان کاربر اينترنت چندان توجيهي ندارد. در جهان امروزه کاربر اينترنت به کسي گفته مي‌شود که حداقل هفته‌اي چند بار و يا روزي يک بار به اينترنت متصل مي‌شود. همچنين در آمارهاي مرکز آمار از زمان استفاده از اينترنت و محتواي مورد استفاده نيز اطلاعاتي ارائه نشده است.

وزارت ارتباطات و آمارهاي جديد
آمارهاي جديد نشان‌دهنده وضعيت پرمخاطره‌اي است که در مسير توسعه اينترنت در کشور وجود دارد. در حالي که مسوولان وزارت ارتباطات هفته‌اي نيست از توسعه پهناي باند سخن مي‌گويند آمارهاي مرکز آمار نشان مي‌دهد که 86 درصد مردم ايران حتي سالي يک بار هم به اينترنت وصل نمي‌شوند. اين وضعيت در مقايسه با ضريب نفوذ کشورهاي همسايه که گاه به بالاي 70 درصد مي‌رسد نشان‌دهنده عقب‌ماندگي شديد ايران در حوزه اينترنت است.

در همين حال مسوولان متولي اينترنت در کشور طي اين چند سال عمدتا روي موضوع توسعه اينترنت ملي تمرکز کرده‌اند، موضوعي که با اطلاعات مبهمي که از آن به فضاي جامعه مخابره شده و اختلالات اخير اينترنتي اساسا با استقبال کاربران اينترنتي روبه‌رو نشده است. امروزه حتي در مقايسه با سه سال قبل کسب و کارهاي بيشتري با اينترنت سروکار دارند و کاربري اينترنت نيز حرفه‌اي‌تر و متناسب‌تر شده است.

شايد بايد انتظار داشت نمايندگان مجلس جديد نخستين روزهاي کاري خود را با موضوع کندو کار در عدم توسعه اينترنت و شاخص‌هاي توسعه‌اي آن آغاز کنند.