عدم آنتن دهي و اختلالات مربوط به کيفيت مکالمات و به شکل کلي تمامي‌سرويس‌هاي تلفن‌همراه از آن جمله مشکلاتي است که اين روزها کاربران تلفن‌همراه را از هر نوع اپراتوري به خود مشغول کرده است.

از آن طرف نمي‌توان يکطرفه به قاضي رفت؛ چرا که اپراتورهاي تلفن‌همراه مدعي هستند که براي آنتن دهي مطلوب آن هم در کلان شهرهايي با مشخصات زمين شناسي چون تهران که تماما از پستي و بلندهاي بي‌شماري تشکيل يافته‌اند، از يک سو و ساخت و سازهاي نماهاي مرتفع از سوي ديگر نيازمند نصب آنتن يا جابه‌جايي آنها هستند که اين مهم با مشکلات بي‌شماري پيش روي آنها قرار دارد.

مشکلاتي همچون شهرداري‌هاي استاني با بهانه زيباسازي فضاهاي شهري و ذهنيت مشکل‌زا بودن اين آنتن‌ها در بخش سلامت جسماني و رواني شهروندان به نظر مي‌رسد که به پاشنه آشيلي براي اپراتورهاي تلفن‌همراه در سال‌هاي اخير و سال‌هاي پيش رو تبديل شده است.
در اين بين اپراتورها سعي دارند از يک سو با فرهنگ‌سازي در بين مشترکان و از سوي ديگر تعامل با دستگاه‌هاي ذي‌ربط مديريت شهري، روند رو به بهبودي را در اين بخش براي کاربران خود به ارمغان آورند. براي مثال مي‌توان به تبليغات اخير همراه اول با شعاري با اين مضمون «شهري بهتر، زندگي بهتر، در کنار آنتن‌هاي BTS» اشاره کرد. جدا از مسائل زيباسازي شهري که به نظر مي‌رسد با تاسيس شرکتي با مشارکت شهرداري و اپراتورها در شرف حل شدن است، اما هنوز بسياري از شهروندان نسبت به تهديداتي که اين آنتن‌ها مي‌تواند براي آنها داشته باشد، ترديد دارند.


آنتن‌هاي BTS، خوب يا بد؟

بدون ترديد استفاده از تلفن‌همراه نيازمند زيرساخت‌هايي است که شايد در بين اين زيرساخت‌ها مهم‌ترين آن همين آنتن‌هاي BTS باشد. به تعبيري ديگر مي‌توان آنتن‌هاي تلفن‌همراه را چون اکسيژني براي اين اپراتورها به حساب آورد که نبود آنها يا اختلال در کار آنها به هر طريقي مي‌تواند در روند کيفيت خدمات ارائه شده توسط اپراتور تاثيرگذار باشد.

در بحث تاثير اين آنتن‌ها روي کاربران تا به حال گزارش‌هاي بي شماري منتشر شده است، اما نکته قابل توجه در اين گزارش‌ها در کنار توصيه‌هايي که براي کاربران تلفن‌همراه داشته است، اين است که هنوز هيچ نتيجه و تحليل علمي‌اي دال بر
زيان ده بودن اين آنتن‌ها از سوي مراجع رسمي ‌علمي ‌و بهداشتي دنيا ارائه نشده است. در همين رابطه وحيد صدوقي، مديرعامل شرکت همراه اول، پرمشترک‌ترين اپراتور تلفن‌همراه، در اين‌باره مي‌گويد: متاسفانه يکي از مشکلات ما در اين بخش گزارش‌هاي اشتباهي است که بعضا پيرامون اثرات سوء آنتن‌هاي مخابراتي منتشر مي‌شود و اين در حالي است که تاکنون و توسط هيچ مرجع جهاني و بين‌المللي مشکلي براي تشعشعات آنتن‌هاي تلفن‌همراه منتشر يا ثابت نشده است. مديرعامل شرکت ارتباطات سيار در مورد تشعشعات ناشي از آنتن‌هاي تلفن‌همراه با بيان اينکه توان تعريف شده براي دکل‌هاي مخابراتي در شهرها 20 وات و در جاده‌ها 40 وات است، خاطرنشان کرد: هرچه تعداد سايت‌هاي موبايل بيشتر باشد، خطر تشعشعات آن براي مشترک کمتر خواهد بود. وي گفت: مخابرات مجوز بهره‌برداري از واحد حفاظت انرژي اتمي‌ را براي نصب دکل‌هاي مخابراتي کسب کرده و اين آنتن‌ها مطابق با استانداردهاي اروپايي هستند.


مديرعامل شرکت ارتباطات سيار ادامه داد: در سال گذشته 29 سايت به تقاضاي مالک جمع‌آوري شد و در حال حاضر نيز 17 سايت به دليل دغدغه مالک از امواج زيان‌آور در حال جمع‌آوري است.
صدوقي با تاکيد بر اينکه قطع هر دکل بي‌تي‌اس حدود سه تا چهار ماه هر منطقه‌اي را با مشکل مواجه مي‌کند، خاطرنشان کرد: تماس مشترکان در نقطه‌اي که آنتن‌هاي مخابراتي ضعيف است، به مراتب بيشتر از نقاطي خواهد بود که اين آنتن‌ها قوي بوده و تعداد بيشتري دارد.


مديرعامل شرکت ارتباطات سيار با بيان اينکه فاصله مشترکان با دکل‌هاي بي‌تي‌اس کمتر از 500 متر است، تصريح کرد:‌ کمترين ميزان تشعشع از آنتن‌هاي موبايل در خود ساختمان است و تاکنون هيچ گزارشي مبني بر مضر بودن اين امواج ارائه نشده است. سيد حسن سيد موسوي، مديرکل دفتر تحقيقات و مطالعات راهبردي شرکت ارتباطات سيار نيز به تازگي در گفت‌وگو با «مهر» به تشريح امواج RF و شناخت ويژگي‌ها و حدود آستانه مجاز تابش آنها پرداخت و گفت: در مدل تداخل الکترومغناطيسي، موجودات زنده و به خصوص انسان به عنوان يک پذيرنده بسيار مهم سيگنال‌هاي تداخلي و از جمله امواج RF به‌طور جداگانه مطرح و مرکز توجه هستند. بنابراين استانداردهاي ناظر بر تعامل بي خطر تجهيزات روي انسان به تدريج ايجاد شده و تکامل يافته است که به عنوان استانداردهاي ايمني و حفاظت انسان شناخته مي‌شود.


وي افزود: امواج ناشي از گوشي‌هاي موبايل و همچنين سايت‌هاي BTS در زمره امواج فرکانس‌هاي راديويي RF قرار دارند که به هيچ وجه اثر تخريبي روي بافت‌هاي زنده نداشته و تنها باعث افزايش دماي ناحيه‌اي از بدن مي‌شوند که در معرض تابش قرار گرفته است. سيد موسوي از اين امواج به عنوان امواج غير يونيزه کننده نام مي‌برد و مي‌گويد: در استانداردهاي کميته بين‌المللي حفاظت در برابر تشعشع امواج غير يونيزان (ICNIRP) که مورد تاييد سازمان جهاني بهداشت نيز قرار گرفته است، سطوح و محدوديت‌هاي در معرض قرارگيري در برابر تشعشع تعريف شده است. بر اين اساس اثرات بيولوژيکي ميدان‌هاي الکترومغناطيسي در فرکانس‌هاي کار تلفن‌همراه با تعريف کميت SAR (نرخ جذب ويژه) بر حسب وات بر
سانتي متر مربع اندازه‌گيري مي‌شوند.

وي با بيان اينکه طبق استاندارد ICNIRP کميت SAR متوسط‌گيري شده روي 10 گرم بافت بدن نبايد از دو وات بر کيلوگرم تجاوز کند و حد در معرض تابش قرار گرفتن انسان در باند 900 مگاهرتز به وسيله استاندارد حفاظت راديويي نيز مقدار 450 ميکرو وات بر سانتي مترمربع توصيه شده است، گفت: حد در معرض تشعشع قرارگيري بافت زنده در باند 900 و 1800 مگاهرتز به ترتيب نيم و يک ميلي وات در استاندارد ICNIRP توصيه شده است.

بر اساس اندازه‌گيري‌هاي انجام گرفته روي مقدار تابش ناشي از سايت‌هاي BTS رابطه بين شدت چگالي توان تشعشعي راديويي با فاصله در معرض قرارگيري از محل آنتن، حتي ماکزيمم توان اندازه‌گيري شده در بدترين و نادرترين شرايط تنها در حدود چند درصد حد قابل قبول استاندارد قرار داشته که براي عموم مردم بي‌خطر است.


گوشي خطرناک‌تر از آنتن
در حالي که اين ذهنيت وجود دارد که تشعشعات ناشي از آنتي‌هاي بي تي اس خطرناک است، اما به باور کارشناسان و محققان اين دستگاه‌هاي تلفن‌همراه است که مي‌تواند خطراتي را براي کاربران به همراه داشته باشد که البته اين مهم نيز هنوز به دليل پايين بودن سن اين وسيله ارتباطي به اثبات نرسيده است. بر همين اساس تا به حال لوازم جانبي بي‌شماري براي جلوگيري از تاثير تشعشعات گوشي‌هاي تلفن‌همراه ساخته شده است که مي‌توان از آن جمله به کيف‌هاي مخصوص جلوگيري از تشعشعات اشاره کرد. از سوي ديگر کارشناسان بارها و بارها کاربران را از مکالمه طولاني با گوشي برحذر داشته و توصيه مي‌کنند که کاربران گوشي خود را حتي‌المقدور در جيب کناري و نزديک به قلب خود نگذارند. آنها همچنين براي کاهش اثرات امواج توصيه مي‌کنند که کاربران از هندزفري استفاده کنند.


با توجه به آنکه تعداد آنتن‌هاي نصب شده به نسبت تعداد گوشي‌هاي موجود در بازار بسيار پايين‌تر است و از سوي ديگر استاندارد رعايت شده در آنتن‌هاي بي تي اس به کار گرفته شده گفته مي‌شود که مطابق با تمام استانداردهاي جهاني است، به نظر مي‌رسد که مخاطرات مورد تهديد کاربران اين روزها بيشتر در گوشي‌هاي دست آنها باشد تا آنتن‌هاي بي تي اس.


البته ذکر اين نکته نيز خالي از لطف نيست که توليد‌کنندگان مطرح جهاني تنها در صورتي مي‌توانند خط توليد يک مدل خاص را راه‌اندازي کنند که استانداردهاي اجباري جهاني را اخذ کرده باشند. بر همين اساس هم اکنون در تمامي‌کشورها از جمله ايران، آزمايشگاه‌هايي در مبادي ورودي کالاها به کشور براي اندازه‌گيري اين تشعشعات به کار گرفته شده است؛ اما نکته حائز اهميت در اين بحث وجود 98 درصد از گوشي‌هاي قاچاق در کشور است که از اين تعداد گوشي‌هاي بي‌کيفيت تقلبي چيني با قيمت‌هاي بسيار اندک نيز از آن جمله است. به نظر مي‌رسد مسوولان ذي‌ربط در کنار دغدغه‌هايي که براي آنتن‌هاي مخابراتي دارند، بايد راهکارهاي مناسبي نيز نسبت به ورود گوشي‌هاي تقلبي با کيفيت‌هاي بسيار ناچيز را که علاوه بر تشعشعات مضر، عموما از مواد بازيافتي در کشور چين ساخته شده است، مدنظر قرار دهند.