بي بي سي - به موجب آيين‌ نامه اي که شنبه يازدهم آذر ابلاغ شد، پايگاههاي اطلاع‌ رساني اينترنتي که فعاليت خود را قبل از ابلاغ اين تصويبنامه آغاز کرده‌ اند، حداکثر دو ماه فرصت دارند خود را به ثبت برسانند وگرنه به عنوان پايگاه اطلاع ‌رساني با هويت نامعلوم شناخته مي شوند و پس از طي تشريفات قانوني مسدود مي گردند.

اين آيين نامه به مصوبه اي که 29 مرداد گذشته به پيشنهاد وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي و به منظور نظارت بيشتر بر پايگاههاي اينترنتي به تصويب هيئت وزيران رسيد، قدرت اجرايي مي بخشد.

بنابر اين تصويبنامه، پايگاه اينترنتي شامل سايت و وبلاگ است و انتشارو نگهداري هر گونه داده اعم از نوشته، تصوير، فيلم، کاريکاتور، پويانمايي (انيميشن)، نمودار و غيره در آنها مي تواند شامل ممنوعيتهاي مندرج دراين آيين نامه باشد.

از اين تاريخ نه تنها پايگاههاي موجود براي ادامه فعاليت خود بايد به ثبت برسند، بلکه هر شخص حقيقي يا حقوقي که بخواهد جايي در اينترنت داشته باشد بايد قبلاً مجوز لازم را از وزارت ارشاد دريافت کند. علاوه بر آن، چنانچه سايتي در پايگاه خود داده هاي ممنوعه منتشر يا نگهداري کند، نهادهاي ذيربط مي توانند از فعاليت آن جلوگيري کرده، يا آن را مسدود کنند.

نظارت بر فعاليتهاي اينترنتي به عهده وزارت ارشاد قرار گرفته اما رسيدگي به تخلفات پايگاهها که موجب مسدود شدن آنها مي شود و وضعيت پايگاههايي که هويت نامعلوم دارند از اختيارات گروه تعيين مصاديق است که مرکب از وزيران فرهنگ و ارشاد اسلامي، اطلاعات، ارتباطات و دادگستري خواهد بود.

ماده 7 آيين نامه، داده هاي اينترنتي ممنوعه را در شانزده گروه تقسيم بندي کرده است.

اين ممنوعيتها را نمي توان در نگاهي کلي، محدود کننده يا عامل بازدارنده و سانسور فعاليتهاي اينترنتي به حساب آورد زيرا بسياري از بندها همچون تحريک به ارتکاب اعمال عليه امنيت کشور، افشاي اسرار نظامي و امنيتي، توهين، نشر اکاذيب و افترا و هر گونه اقدام عليه استقلال و تماميت ارضي کشور نه تنها در ايران بلکه در بسياري از کشورهاي جهان جرم به شمار مي روند و طبعاً مشمول ممنوعيتند.

اما با نگاهي دقيقتر در جزئيات به مواردي برخورد مي کنيم که اين تصويبنامه را از دستورالعملي عادي فراتر مي برد و با الفاظي که گستره وسيعي از مفاهيم را در بر مي گيرند، دامنه شمول ممنوعيتها را تا آنجا توسعه مي دهد که گاهي تشخيص مرز اقدام قانوني را از اقدام ممنوعه مشکل يا غيرممکن مي سازد.

اين مشکل مي تواند فعالان عرصه اينترنت را با نوعي سردرگمي يا خود سانسوري مواجه کند.

تحريف انقلاب اسلامي، القاي بدبيني و تضعيف ارزشها چيزهايي نيستند که به آساني بتوان برايشان مرز مشخصي تعيين و تعريف کرد.

بنابر اين مصوبه، درج اطلاعات شخصي افراد بدون اجازه کتبي آنها ممنوع است اما معلوم نيست کدام اطلاعات خصوصي و کداميک عمومي است.

درج اطلاعاتي راجع به سوابق نامزدهاي مشاغل سياسي گاهي باعث پيروزي رقباي انتخاباتي آنها مي شود.

چنين اطلاعاتي ممکن است کاملاً شخصي و خصوصي باشد در صورتي که براي جامعه حائز اهميت فوق العاده اي اند.

ترويج پايگاههاي اينترنتي غيرمجاز نيز که از موارد ممنوعه در اين تصويبنامه است، محدوديت ديگري به گردانندگان سايتها تحميل مي کند چراکه درج منبع اخذ خبر ممکن است ترويج آن منبع خبري تفسير شود.

چنانکه يکي از دلايل توقيف روزنامه شرق درج مطلبي در خصوص سايت فارسي بي يي سي اعلام شد.

تجارت هرمي که اخيراً به موضوع حاد اقتصادي تبديل شده نيز در اين مصوبه ممنوع شده اما هيچ تعريفي از آن وجود ندارد.

سايت هايي هستند که در ازاي مراجعه کاربران به آنها به کاربر جوايز نقدي يا غيرنقدي مي پردازند و هنوز نظر صريحي وجود ندارد که چنين سايتهايي بالاخره مشمول تجارت هرمي هستند يا خير.

بسيارند پايگاههاي فارسي زبان که صاحبان غيرايراني دارند، سايتهايي هم هستند که توسط ايرانيان مقيم خارج از کشور اداره مي شوند.

علاوه بر آن پايگاههاي بيشماري به انواع زبانهاي خارجي فعاليت مي کنند که داده هاي آنها از نگاه اين مصوبه ممنوع است.

چگونه هيئتي که از چند وزير کابينه تشکيل مي شود خواهد توانست محتواي همه اين سايتها را بررسي و در خصوص آنها اتخاذ تصميم کند؟

آيا تجهيزات مخابراتي و امکانات فني موجود در کشور توان کنترل اين حجم عظيم از رسانه هاي اينترنتي و پايگاههايي که هر روز ساکنان اقصا نقاط جهان با نامهاي متفاوت و گوناگون بدون هيچگونه محدوديت در شبکه گسترده اينترنت ظاهر مي کنند را خواهد داشت؟

با توجه به اينکه هر وبلاگ معمولاً در واقع بخش کوچک يا صفحه اي از يک سايت اينترنتي است و در شرايط فعلي بسياري از پايگاهها حامل داده هاي متنوع از گردانندگان متفاوتند، هنوز معلوم نيست که آيا براي مجموعه آنها يک مجوز واحد صادر خواهد شد يا براي راه اندازي هر وبلاگ مجوزي عليحده مورد نياز خواهد بود؟

آيا با احراز تخلف، فقط وبلاگ متخلف مسدود مي شود يا فعاليت همه سايت متوقف خواهد شد؟