اواسط فروردين‌ماه سال‌جاري بود که مديرعامل گروه پيشگامان کويريزد اعلام کرد که اجراي اتصال فيبر نوري به منازل به دليل تغيير مدل تجاري آن از سوي مسوولان متوقف شده است.
گروه پيشگامان کوير يزد تابستان سال گذشته با انعقاد قراردادي با شرکت تکتا «وابسته به سازمان صدا و سيما» مجري طرح اتصال فيبرنوري به منازل (FTTH) براي تامين ارتباطات شهروندان شده بود.
بر اين اساس قرار بود پايلوت اين طرح طي دو ماه عملياتي و اجرايي شود و در فاز نخست تهران تحت پوشش اين طرح قرار گيرد.

محمدرضا رضايي‌نژاد، مديرعامل گروه پيشگامان کوير يزد در گفت‌وگو با دنياي‌اقتصاد مورد آخرين وضعيت اجراي اين قرارداد مي‌گويد: «اجراي پروژه اتصال فيبرنوري منازل که پيشتر از سوي شرکت تکتا به گروه پيشگامان کوير يزد سپرده شده بود، هم‌اکنون متوقف شده است؛ چرا که کليات پروژه و کارفرماي آن تغيير پيدا کرده است.» وي با بيان اينکه گروه پيشگامان کوير يزد براي اين پروژه قراردادي با شرکت تکتا امضا کرده و حتي طرح و ضمانتنامه نيز ارائه داده است، مي‌افزايد: هم‌اکنون کليات اين پروژه و متولي آن تغيير يافته و قرار است يک شرکت تعاوني متشکل از شهرداري و شرکت ارتباطات زيرساخت و چند شرکت ديگر تشکيل و اين پروژه را عملياتي کنند.
رضايي‌نژاد با تاکيد بر اينکه مدل پروژه تغيير يافته است، تصريح مي‌کند که اجراي فيبرنوري منازل قرار است به عنوان پروژه اپراتور چهارم در کشور عملياتي شود و براين اساس بايد مجوز جديدي براي اين پروژه صادر شود، به همين دليل تمامي پروژه تغيير يافته و در اين مرحله گروه پيشگامان کوير اقدام خاصي نمي‌تواند انجام دهد و پروژه معلق مانده است.

وي در ادامه در توضيح تغيير مدل تجاري مطرح شده مي‌گويد: «منظور از تغيير مدل تجاري شيوه نگرش به اجراي طرح اتصال فيبر نوري به منازل است که طبق اطلاعات منتشر شده قرار است شرکت جديدي در قالب اپراتور جديد براي رساندن فيبر نوري به منازل اقدام کند که بخشي از سهام اپراتور طبق شيوه‌هايي به سازمان صدا و سيما تعلق خواهد داشت.»

اما چندي بعد صابرفيضي، مديرعامل شرکت مخابرات ايران، خبر از ادامه پيشروي اين پروژه داد و گفت: شرکت مخابرات ايران در طرح اتصال فيبرنوري به منازل هم به عنوان کارفرما و هم به عنوان مجري فعاليت دارد و هم‌اکنون اين طرح مراحل آزمايشي خود را مي‌گذراند.

وي با بيان اينکه اين پروژه از سوي يک شرکت نيز در حال انجام بود که به نظر مي‌رسد متوقف شده است، گفت: پروژه‌اي که اين شرکت آن را قرار بود اجرا کند ارتباطي به شرکت مخابرات ايران نداشت و مخابرات در حال آماده‌سازي ارتباطات براي اجراي کامل اين طرح در کشور است.


طرح‌هاي فقط براي آزمايش
ظهور شبکه‌هاي ارتباطي و مخابراتي و لزوم دسترسي سريع‌تر و بهتر به اين شبکه براي انتقال ديتا از جمله موارد مهمي است که بهره‌‏گيري از فناوري‌هاي نو را در دسترسي به اطلاعات و ارتباطات سريع‌تر، بيشتر از گذشته محسوس مي‌کند‏‎.‎ از جمله اين ابزارها مي‌توان به کابل‌هاي فيبرنوري اشاره کرد که ايده به‌کارگيري آن پس از اختراع ليزر شکل گرفت و از سال ‏‏1977 به بعد به‌خاطر قابليت‌هاي ويژه آن در شبکه مخابرات به کار گرفته شد. فناوري اتصال فيبرنوري به منازل به صورت چشمگيري در دنيا در حال گسترش است و در سال‌هاي اخير در دستور کار بسياري از کشورها قرار گرفته و به عنوان يکي از راه‌هاي برون رفت از عقب‌ماندگي ديجيتالي عنوان شده است. در حال حاضر دنيا به سمت اين تكنولوژي پيش مي‌رود به عنوان مثال اجراي اين پروژه در ژاپن 60‌درصد پيش رفته است و در ‏كشورهاي اروپايي مانند سوئيس، آلمان، هلند و برخي كشورهاي ديگر و به‌طور وسيع در آمريكا در حال اجرا است؛ حتي گوگل قصد ‏دارد براي ارائه برخي سرويس‌هاي جديد خود، پروژه اتصال فيبرنوري به منازل را پياده‌سازي‌ كند. براساس گزارش‌هاي منتشر شده ‏سرعت اينترنت در نسل دوم پروژه اتصال فيبرنوري به منازل حدود 2/5 تا 5 گيگابيت در ثانيه خواهد بود.‏

با وجود اين ميزان سرعت، هر کاربري قادر خواهد بود يك كتاب را از يك كتابخانه معروف دنيا فقط در عرض چند صدم ثانيه دانلود ‏كنيد يا به تمام بازارهاي دنيا دسترسي داشته باشيد. در حالي که فناوري اتصال فيبرنوري به منازل به‌صورت چشمگيري در دنيا در حال ‏گسترش است و در سال‌هاي اخير در دستور كار بسياري از كشورها قرار گرفته و به‌عنوان يكي از راه‌هاي برون‌رفت از عقب‌ماندگي ‏ديجيتال عنوان شده است، اما مسوولان کشورمان گام‌هاي اجرايي اين پروژه را به کندي و به صورت آزمايشي برمي‌دارند.
هيات دولت طرح انتقال فيبرنوري به منازل را در بهمن ماه سال گذشته تصويب کرد که براساس آن به وزارت ارتباطات اجازه داده شد با صدور پروانه لازم، فيبرنوري به درب منازل، کارگاه‌ها و مراکز کسب‌وکار منتقل شود.

براين اساس و با رعايت اصل 44 قانون اساسي سهم دولت در اين زمينه 20 درصد است و مابقي اين سهم به شرکت‌ها و موسسات بزرگي که در اين‌باره سابقه فعاليت دارند و مي‌تواند واگذار شود. در آخرين نظر از سوي مسوولان شرکت مخابرات گفته شده که آماده‌سازي امکانات لازم، اتصال فيبرنوري به منازل در چند نقطه از کشور آغاز شده است و اين پروژه هم‌اکنون در منطقه عسلويه هم به صورت تجاري و هم در منازل به طور کامل اجرايي شده است.

مديرعامل شرکت مخابرات ايران گفته است که در صورت آماده سازي محتوا روي اين شبکه، اجراي پروژه ظرف کمتر از يک سال در 30 درصد کشور امکان‌پذير خواهد بود.

مسوولان مخابرات در حالي خبر‌هاي خوشي در خصوص روند پيشروي اين پروژه در کشور مي‌دهند که سال گذشته صابر فيضي، مديرعامل شرکت مخابرات گفته بود که اتصال منازل به فيبر نوري براي اين شرکت بسيار هزينه‌بر است و به نظر او به اين زودي‌ها هم اين پروژه اجرايي نخواهد شد.
مسعود داوري‌نژاد، رييس سابق سازمان تنظيم مقررات و ارتباطات راديويي نيز با اشاره به اينکه برخلاف برنامه‌ريزي‌هايي كه در مورد توسعه ارتباطات در ايران به عمل آمده، نقش كابل نوري بسيارضعيف است، مي‌افزايد:‌ «بعيد به نظر مي‌رسد که مخابرات تصميم داشته باشد که تمام کابل‌هاي مسي را به کابل‌هاي نوري برگرداند؛ چرا که اين کار بسيار هزينه‌بر است و به نظر مي‌رسد تنها اتفاقي که رخ دهد اين باشد که اين شرکت ظرفيت‌هاي جديد را روي فيبر نوري قرار دهد.»
به باور کارشناسان با توجه به هزينه‌بربودن اين طرح و سرمايه فراوان گمان نمي‌رود که مخابرات بتواند اين طرح را با موفقيت اجرا کند. همچنين اين کارشناسان با انتقاد به انتخاب مناطقي همچون مازندران و بوشهر براي اجراي آزمايشي اين طرح اظهار مي‌کنند که بهتر بود طرح آزمايشي آن در شهري مثل تهران که در آن سفارتخانه‌ها، بانک‌ها و تجارتخانه‌هاي بزرگ بود، به اجرا

در مي‌آمد.
ضعف‌هاي قانوني
به باور اکثر کارشناسان اگر هم مخابرات توانايي و سرمايه لازم را براي اجراي اين طرح داشته باشد؛ اما با توجه به محدوديت‌هايي که اين روزها گريبانگير کاربران اينترنت ايراني است، نمي‌توان انتظار داشت از اين فناوري بهره‌برداري لازم صورت بگيرد. بسياري از کاربران بر اين عقيده هستند که وقتي نمي‌توانند از سرعت واقعي اينترنت خريداري شده خود استفاده کنند، استفاده از فيبر نوري هم نمي‌تواند به آنها کمک شاياني کند.
عباس پورخصاليان، کارشناس مخابراتي با اشاره به محدوديت‌هايي اينترنتي در کشور مي‌گويد: «در صورتي استفاده از فيبر نوري و امکانات آن مي‌تواند براي کاربران ايراني مفيد باشد که بازنگري در حوزه محدوديت اينترنتي کشور صورت بگيرد. در اغلب كشورهاي دنيا چنين محدوديتي ديده نمي‌شود. در واقع اين محدوديت‌ها جلوي رشد توسعه و بهره‌برداري از امکانات سرويس‌هاي اينترنتي را مي‌گيرد.
مسوولان فکر مي‌کنند اگر پهناي باند کاربران را محدود کنند، مي‌توانند جلوي محتويات غير فرهنگي و غيراخلاقي را بگيرند و اين در حالي است که محدود کردن پهناي باند فقط زمان استفاده از آن گونه محتويات را در گفت‌وگوهاي خود محدوديت سرعت اينترنت را به دلايلي ربط داده‌اند که چندان‌ قابل قبول نيست.