همشهري آنلاين -دكتر كاظم معتمدنژاد، رئيس انجمن ايراني مطالعات جامعه‌اطلاعاتي در مقاله‌اي به بررسي اقدام‌هاي جديد بين‌المللي براي پيشبرد جامعه اطلاعاتي پرداخته‌‌اند.
همشهري آنلاين با سپاس از ايشان كه اين مقاله را براي انتشار در اختيار گذاشته‌اند، به انعكاس ديدگاه‌هاي ايشان مي‌پردازد.

از زمان برگزاري دومين مرحلة «اجلاس جهاني سران دربارة جامعه‌اطلاعاتي»، كه در روزهاي 16 تا 18 نوامبر 2005 در تونس تشكيل شد، براي اجراي مصوبات مندرج در دو سند نهايي مرحلة اخير اين اجلاس عالي، شامل «سند تعهد تونس» و «دستور كار تونس براي جامعة اطلاعاتي»، كه در واقع مكمل دو سند نهايي مصوب مرحلة قبلي اجلاس عالي مذكور (ژنو: 10 تا 12 دسامبر 2003) با عنوان‌هاي «اعلامية اصول» و «برنامة عمل» به شمار مي‌روند، در سطح بين‌المللي اقدام‌هاي مهمي در مورد پي‌گيري و اجراي اين مصوبات صورت گرفته‌اند.

در سند دوم مصوب اجلاس عالي اخير، موسوم به «دستور كار تونس براي جامعة اطلاعاتي»، سه تصميم مهم راجع به ضرورت تحول «مكانيسم‌هاي تأمين مالي» تدارك تكنولوژي‌هاي اطلاعات و ارتباطات توسعه‌اي، تشكيل «مجمع مباحثه در مورد راهبري اينترنت» و «پي‌گيري و اجراي» مصوبات مراحل دوگانة «اجلاس جهاني سران دربارة جامعه‌اطلاعاتي» در ژنو و تونس؛ با تكية خاص بر يازده مورد خطوط اصلي مندرج در «برنامة عمل» مصوب اجلاس عالي ژنو، انعكاس يافته بودند و از دبيرخانة سازمان ملل متحد و دولت‌ها، سازمان‌‌‌هاي وابسته به جامعة مدني و بخش خصوصي، خواسته شده بود كه براي تحقق آن‌ها اقدام كنند.


دربارة مصوبات مذكور، صرفنظر از موضوع تحول مكانيسم‌هاي تأمين مالي تدارك تكنولوژي‌هاي اطلاعات و ارتباطات براي كشورهاي در حال توسعه، كه مسأله‌اي بسيار پيچيده است و بدون همكاري و كمك مؤثر كشورهاي ثروتمند تحقق نمي‌يابد، در دو زمينة ديگر، شامل تشكيل «مجمع مباحثه در مورد راهبري اينترنت» و تعقيب و اجراي «خطوط عمل» يازده‌ گانة ياد شده، در ماه‌هاي اخيركوشش‌هاي خاصي از سوي دبيرخانة سازمان ملل، به عمل آمده‌اند.


«كوفي‌انان»، دبير كل اين سازمان، با تشكيل دو نشست مشورتي در ماه‌هاي فوريه و مه 2006، چگونگي برگزاري و برنامة نخستين نشست «مجمع مباحثه در مورد راهبري اينترنت» را، كه ايجاد آن به سبب اختلافات شديد ايالات متحدة آمريكا و برخي از دولت‌هاي متحد يا تحت نفوذ آن با اكثريت كشورهاي جهان راجع به آيندة ادارة امور اينتر نت، در اجلاس عالي تونس ضروري شناخته بود، مشخص كرده‌است و براي كمك به برگزاري هر چه بهتر اين نشست و همكاري در تحقق هدف‌هاي اصلي مجمع مذكور، يك «گروه مشورتي»، مركب از 47 تن ازمتخصصان و محققان جهاني، در زمينة راهبري اينترنت انتخاب نموده‌است.

به موازات اين كوشش‌ها، دبيرخانة ويژة اين مجمع، كه در ژنو تشكيل شده است، مقدمات برگزاري اولين نشست آن در روزهاي 30 و 31 اكتبر و 1 و 2 نوامبر 2006 در آتن پايتخت يونان را فراهم ساخته است.
اقدام مهم ديگر دبير كل سازمان ملل متحد، تشكيل يك گروه مطالعاتي و عملياتي جديد، موسوم به «گروه ملل متحد در مورد جامعة اطلاعاتي» است كه مسئوليت نظارت بر فعاليت‌هاي مربوط به پي‌گيري و اجراي مصوبات دو اجلاس عالي ژنو و تونس را به عهده دارد.

اين گروه با مشاركت عده‌اي از مديران همكاران نهادهاي تخصصي سازمان ملل متحد، به ويژه «اتحادية بين‌المللي ارتباطات دور» ، «يونسكو» و «برنامة ملل متحد براي توسعه»، تشكيل شده است و رياست آن هر سال به طور متناوب به يكي از اين نهادها واگذار مي‌شود.


بايد در نظر داشت كه ابتكار تشكيل اين گروه، به سبب توجه خاص سازمان ملل متحد به پي‌گيري و اجراي خطوط عمل يازده‌گانة مصوب «اجلاس جهاني سران دربارة جامعه اطلاعاتي»، از اهميت ويژه‌اي برخوردار است. زيرا در ماه‌هاي اخير، چند نهاد تخصصي سازمان ملل متحد كه در اجلاس عالي تونس، براي سرپرستي و نظارت و ارزيابي چگونگي تحقق هدف‌هاي عملي يازده‌گانة مورد نظر، تعيين شده‌اند، كوشش‌هاي زيادي در اين باره به عمل آورده‌اند و به اين منظور، نشست‌هاي تخصصي گوناگوني نيز با همكاري نمايندگان دولت‌ها، جامعة مدني و بخش خصوصي، ترتيب داده‌اند.


در اين ميان، متأسفانه در ايران هنوز هيچ اقدام عملي مهمي در زمينة همكاري براي تحقق مصوبات دو اجلاس عالي ژنو و تونس، صورت نيافته است و شايد بتوان گفت كه مهم‌ترين‌كوشش‌هاي مربوط به آن‌ها، برگزاري همايش‌ها و نشست‌هايي بوده است كه براي «ارزيابي ملي مصوبات اجلاس عالي تونس» ،«بررسي فعاليت‌ها و همكاري‌هاي ايران در برگزاري مراحل دوگانة اجلاس جهاني سران دربارة جامعة اطلاعاتي» و «يونسكو: جامعة اطلاعاتي و جامعة معرفتي»، از سوي انجمن ايراني مطالعات جامعة اطلاعاتي با كمك و همكاري شوراي عالي اطلاع‌رساني، وزارت ارتباطات و فناوري اطلاعات و كميسيون ملي يونسكو در ايران، در زمستان 1384 و بهار 1385 در تهران، ترتيب داده‌ شده‌اند.


اكنون درحالي كه بيشتر از مدت دو ماه ديگر تا تشكيل نخستين نشست «مجمع مباحثه در مورد راهبري اينترنت» در يونان باقي نمانده است و اقدام نهادهاي تخصصي سازمان ملل متحد براي پي‌گيري و اجراي خطوط اصلي يازده‌گانة «برنامة عمل» اجلاس عالي ژنو، به سرعت دنبال مي‌شود، بايد انتظار داشت كه از سوي سازمان‌هاي مملكتي مسئول مسائل مربوط به اين زمينه‌ها، اقدام‌هاي عاجلي صورت گيرند و براي مشاركت مطلوب ايران در نشست آيندة «مجمع مباحثه در مورد راهبري اينترنت» در آتن و همچنين تهيه و تدوين گزارش‌هاي راجع‌به پي‌گيري و اجراي هدف‌هاي مورد نظر در حوزه‌هاي عمل مصوبات اجلاس‌هاي عالي ژنو و تونس و ارائة آن‌ها به نهادهاي تخصصي سازمان ملل متحد، پيش‌بيني‌هاي لازم به عمل آيند.

1- تشكيل گروه مشورتي راهبري اينترنت


«كوفي انان»، دبيركل سازمان ملل متحد، به‌دنبال عدم حصول توافق بين‌المللي درمورد چگونگي راهبري اينترنت درنشست‌هاي عمومي دومين مرحلة «اجلاس جهاني سران دربارة جامعة اطلاعاتي» درتونس (16 تا 18 نوامبر 2005)، ازسوي نمايندگان دولت‌ها، سازمان‌هاي وابسته به جامعة مدني و بخش خصوصي شركت‌كننده در اين اجلاس عالي، مأموريت يافت تا براي تشكيل نخستين نشست «مجمع مباحثه درمورد راهبري اينترنت» ، به‌ميزباني دولت يونان درنيمة دوم سال 2006 درشهر آتن، اقدام‌هاي ضروري را انجام‌دهد.


در بند 72 سند «برنامة كار تونس براي جامعة اطلاعاتي» كه در اجلاس عالي تونس به توصيب رسيد، از دبير كل سازمان ملل متحد تقاضا شد تا براساس يك فرايند گشوده و فراگير، دربارة ايجاد مجمع مذكور، كه براي آن مطابق همان بند، مأموريت‌ها و وظايف زير، پيش‌بيني شده‌اند، اقدام كند:


1- بحث و بررسي در زمينة سياست‌هاي عمومي مربوط به عناصر كليدي راهبري اينترنت، به منظور تحكيم و تقويت پايداري، قدرت، امنيت، ثبات و توسعة اينترنت.


2- تسهيل گفت و گو بين نهادهاي مختلف دست‌اندركار سياست‌هاي عمومي بين‌المللي راجع به اينترنت و بحث و بررسي در مورد موضوع‌هايي كه به وضعيت هيچ كدام از نهادهاي كنوني لطمه نمي‌زنند.


3- تبادل نظر با سازمان‌هاي بين‌الدول و نهادهاي مناسب ديگر، دربارة موضوع‌هاي مربوط به آن‌ها در زمينة راهبري اينترنت


4- تسهيل تبادل اطلاعات و بهترين عملكردها و استفادة هر چه بيشتر در مورد آن‌ها، از كارشناسي مجامع دانشگاهي، علمي و فني


5- راهنمايي و مشورت‌دهي به تمام دست‌اندركاران، از طريق پيشنهادهاي مربوط به طرق و وسايل تسريع امكانات دسترسي به اينترنت و استفاده از آن با بهاي مناسب در كشورهاي در حال توسعه.


6- تقويت وتحكيم تعهدات دست‌اندركاران كنوني و آيندة مكانيسم‌هاي راهبري اينترنت، به ويژه دست‌اندركاران كشورهاي در حال توسعه


7- شناخت موضوع‌هاي جديد راجع به راهبري اينترنت و جلب توجه نهادهاي مربوط و عموم مردم به اين موضوع‌ها و ارائ? توصيه‌هاي مناسب در موارد لزوم


8- كمك به توانمند‌سازي براي راهبري اينترنت در كشورهاي در حال توسعه و استفادة كامل از منابع محلي معرفتي و كارشناسي


9- ارتقاء و اعتلاي كاربرد اصول بنيادهاي مورد نظر «اجلاس جهاني سران دربارة جامعة اطلاعاتي» در فرايندهاي راهبري اينترنت


10- بحث و بررسي راجع به منابع حياتي اينترنت در ميان موضوع‌هاي مختلف مورد مباحثه


11- كمك به يافتن راه‌حل‌هاي مناسب براي مسائل ناشي از كاربرد يا سوء كاربرد اينترنت، به ويژه در مورد كاربران روزمرة آن


12- انتشار گزارش‌ها، مذاكره‌ها و تبادل نظرهاي مجمع مباحثه

الف. انتخاب گروه مشورتي


دبير كل سازمان ملل متحد، چند هفته بعد از برگزاري اجلاس عالي تونس، براي تهية مقدمات برگزاري نخستين نشست مجمع مباحث? ياد شده، باهمكاري «نيتين ديزاي» ، مشاور ويژة خود در زمينة «راهبري اينترنت»، در دفتر سازمان ملل متحد در ژنو، دبيرخانة كوچكي دائر كرد و ترتيبي اتخاذ نمود تا يك نشست مشورتي مقدماتي در روزهاي 16 و 17 فورية 2006، براي تدارك مجمع مباحثة موردنظر، در ژنو تشكيل شود و برنامة اولين نشست اين مجمع را آماده سازد.

در اين ميان، دبيركل سازمان ملل متحد، براي انتخاب يك «گروه مشورتي»، دربارة «مجمع مباحثه در مورد راهبري اينترنت» نيز به‌بررسي و تصميم‌گيري پرداخت و در17 مه 2006، اسامي 47 تن از اعضاي اين گروه را كه از ميان اعضاي دولت‌ها، سازمان‌هاي وابسته به‌جامعة مدني و بخش خصوصي و همچنين مجامع علمي و پژوهشي دانشگاهي، از مناطق جغرافيايي مختلف جهان برگزيده شده‌اند و رياست آن را «نيتين ديزاي» مشاور ويژة او درزمينة راهبري اينترنت به‌عهده دارد، اعلام نمود.(1)

ب. دستور كار نخستين نشست مجمع مباحثه: راهبري اينترنت براي توسعه


در نخستين نشست «گروه مشورتي» يادشده، كه در روزهاي 22 و 23 مه 2006 تشكيل شد، ازسوي اين گروه توصيه‌هايي دربارة دستور كار و برنامه‌هاي مجمع مباحثة موردنظر و همچنين ساختار و طرز كارآن، صورت گرفتند.


در همين نشست، توافق شد كه اولين نشست رسمي مجمع مباحثه، با عنوان «راهبري اينترنت براي توسعه»، برگزار شود وچهار موضوع زير را دردستور كارخود قراردهد:


1-گشودگي: آزادي بيان، جريان آزاد اطلاعات، انديشه‌ها و معرفت‌ها


2-امنيت: ايجاد اعتماد و اطمينان در كاربرد اينترنت ازطريق توسعة همكاري‌ها


3-تنوع: پيشبرد چند زباني ‌گرايي و محتواي محلي


4-دسترسي: اتصال اينترنتي – سياست‌ها و قيمت‌ها


در نشست مذكور، همچنين تصميم گرفته شد كه، موضوع «توانمندسازي» نيز به‌عنوان يك اولويت مرتبط با چهارزمينة فوق، طرف توجه قرارگيرد.


پ. پيام دبير كل سازمان ملل متحد


در پيامي كه دبيركل سازمان ملل متحد، به‌مناسبت اعلام اسامي اعضاي اين گروه مشورتي منتشر كرد، چنين گفته شده است:


«... درمدت كوتاهي، اينترنت به‌صورت يك عامل دگرگوني حساس و مؤثر و حتي انقلابي درآمده است و شايد بتوان گفت به‌ يكي از مهم‌ترين ابزارهاي پيشرفت تبديل گرديده است. اينترنت يك ابزار عالي براي پيشبرد و دفاع آزادي و دسترسي به‌اطلاعات و معرفت‌هاست.


«اجلاس جهاني سران دربارة جامعة اطلاعاتي»، راه آغاز گفت‌و‌گو بين دو فرهنگ متفاوت، جامعة اينترنتي غيردولتي، باسنت‌هاي تصميم‌گيري غيررسمي و از پائين‌به‌بالا و دنياي رسمي‌ترو ساختار يافته‌تر دولت‌ها و سازمان‌هاي بين‌الدول را گشوده است. آرزو دارم كه «مجمع مباحثه درمورد راهبري اينترنت» بتواند اين گفت‌وگو را گسترده‌تر سازد و به‌تفاهم بيشتر دربارة چگونگي استفادة كامل تمام ملت‌هاي جهان از توانايي‌هاي بالقوة اينترنت، كمك كند...» (2)

ت. برنامه‌هاي چهار روزة نخستين نشست


مطابق برنامه‌اي كه درنخستين نشست گروه مشورتي منتخب دبيركل سازمان ملل متحد، درروزهاي 22 و 23 مه 2006، دربارة برگزاري «مجمع مباحثه درمورد راهبري اينترنت» براي جلسات چهارروزة اين مجمع، در روزهاي 30 و 31 اكتبر و 1 و 2 نوامبر 2006، درآتن پايتخت يونان، تهيه و تنظيم شده است، در اين جلسات موضوع‌هاي زير به‌بررسي و تبادل‌نظر گذاشته مي‌شوند:


- در صبح نخستين روز اين نشست، مراسم افتتاح مجمع مباحثه، برگزار خواهد شد و سپس يك جلسة عمومي دربعدازظهر آن روز، براي بحث و بررسي راجع‌به شيوه‌هاي گفت‌و‌گو درمورد سياست‌هاي عمومي طرف توجه مجمع و ايجاد زمينة مناسب براي مذاكره دربارة موضوع‌هاي پيش‌بيني شده در برنامة كار سه روز بعد آن، تشكيل خواهد گرديد.


- دومين روز نشست «مجمع مباحثه درمورد راهبري اينترنت»، به‌بحث و بررسي راجع به گشودگي و امنيت اينترنت اختصاص خواهد داشت.


- درسومين روز نشست اين مجمع، موضوع‌هاي مربوط به‌تنوع و دسترسي، به‌مباحثه گذاشته خواهند شد.


- چهارمين روز اين نشست، بازنگري كارهاي سه‌ روز گذشته را طرف توجه قرارخواهد داد و دركنار آن، چگونگي برگزاري نشست آيندة مجمع هم مورد تبادل‌نظر قرارخواهد گرفت. درآن روز، پيش از پايان كار نخستين نشست «مجمع مباحثه درمورد راهبري اينترنت»، ميزگردي بامشاركت عده‌اي از جوانان كشورهاي مختلف براي بحث و بررسي راجع به‌موضوع‌ها و مسائل خاص آنان درزمينة اينترنت، تشكيل خواهد گرديد و چشم‌اندازهاي استفادة آيندة جوانان از اينترنت، هم ازنقطه‌نظر تكنولوژيك و هم ازلحاظ سياست‌هاي عمومي و مديريت اينترنت، ترسيم خواهند شد.


در برنامه‌هاي جلسات چهار روزة نخستين نشست مجمع يادشده، چنان‌كه قبلاٌ نيز اشاره شد، موضوع »توانمند‌سازي»، به عنوان يك موضوع داراي اولويت‌ مرتبط بازمينه‌‌هاي اصلي ديگر مورد بحث مجمع، طرف توجه خواهد بود.

ث. استقبال از همكاري‌ها


براي تدارك هر چه بهتر برگزاري نخستين نشست «مجمع مباحثه در مورد راهبري اينترنت»، در اواخر مه 2006 از تمام علاقه‌مندان به مشاركت در مباحثه‌ها و تبادل نظرهاي چهارروزة اين مجمع خواسته شده بود، ديدگاه‌ها و پيشنهادهاي خود دربارة موضوع‌هاي اصلي يا فرعي مورد بحث در اين نشست را به دبيرخانة آن ارسال دارند تا دبيرخانه بتواند با استفاده از آن‌ها، گزارش‌ها و مقاله‌هاي مناسبي تهيه و تدوين كند و آن‌ها را به عنوان اسناد رسمي نشست و از طريق ترجمه به زبان‌هاي رسمي سازمان‌ ملل متحد، در اختيار شركت‌كنندگان بگذارد.

به اين منظور، تاريخ 15 ژوئية 2006، آخرين زمان تحويل نوشتار‌هاي حاوي ديدگاه‌هاي پيشنهادي علاقه‌مندان، به دبيرخانة مجمع، از طريق اينترنت تعيين شده بود.

ج. تهيه و تدوين گزارش‌ها


در پايان نخستين نشست «مجمع مباحثه در مورد راهبري اينترنت»، قرار است گزارش‌هاي جلسات مختلف نشست و همچنين گزارش نهايي تمام جلسات چهارروزة آن، تهيه و تدوين شوند و منتشر گردند. در اين گزارش‌ها، متن‌هاي مورد مباحثه و تبادل نظر و مورد تأئيد و تصويب، از قبيل تصميم‌نامه‌ها و قطعنامه‌ها، وجود نخواهند داشت. اما در پايان جلسات نشست، رئيس مجمع، گزارشي از چگونگي تشكيل جلسات مذكور و موضوع‌هاي مورد مباحثه، ارائه خواهد كرد.

گزارش نهايي نخستين نشست «مجمع مباحثه در مورد راهبري اينترنت»، به دبير كل سازمان ملل متحد ارائه خواهد گرديد و متن آن از طريق اينترنت در اختيار همگان گذاشته خواهد شد.


پيش‌بيني مي‌شود كه در جريان مباحثات نشست آتن، «ائتلاف‌هاي پويا و پرتحركي»، مركب از افراد يا نهادهاي مختلف، براي همكاري مشترك آن‌ها در مورد پي‌گيري يك ابتكار جديد دربارة راهبري اينترنت، نيز پديد آيند.(3)

چ. چگونگي تشكيل جلسات


شكل‌ها و شيوه‌هاي تشكيل جلسات مجمع مباحثه، با توجه به انواع مباحثه‌ها و افراد شركت كننده در آن‌ها، قابل انعطاف خواهند بود و قاعدتاً جلسات اختصاص يافته براي ارائة سخنراني‌هاي افتتاحيه و سخنراني‌هاي كليدي و ميزگردهاي مباحثه‌اي، داراي مدير هماهنگ كننده و تفاهم دهنده را دربرخواهند گرفت. همچنين تمام جلسات، تا حد امكان، جنبة تعاملي خواهند داشت و با سوال و جواب همراه خواهند بود.


جلسه‌هاي عمومي «مجمع مباحثه در مورد راهبري اينترنت»، در سالن‌هاي بزرگ و به مدت سه ساعت، برگزار خواهند شد ودر اين زمينه، وقت‌هاي لازم براي ترجمة سخنراني‌ها و تبادل نظرها به زبان‌هاي رسمي سازمان ملل متحد، ملحوظ خواهند گرديد.


محتواي مباحث مورد تبادل نظر درجلسات مجمع، با توجه به موضوع‌هاي اصلي‌ آن‌ها، متفاوت خواهند بود. اما سخنرانان، سعي خواهند كرد تا دربارة اهميت موضوع و گسترة آن، اطلاعات لازم را در اختيار مخاطبان بگذارند و توضيحات مورد لزوم راجع به آن را ارائه كنند. در زمينة هر موضوع سخنراني و بحث و تبادل نظر، كوشش خواهد شد، جنبه‌هاي چندگانة توسعه‌اي، توانمندسازي و آزادي بيان آن، به طور مرتبط با يكديگر، طرف توجه واقع شوند.


در روزهاي دوم، سوم و چهارم نخستين نشست «مجمع مباحثه در مورد راهبري اينترنت»، پيش از شروع برنامه‌هاي آن روز، مدت يك ساعت به بررسي و ارزيابي مباحثه‌هاي جلسات روز پيش اختصاص خواهد يافت. در اين بازنگري يك ساعته، كه در يكي از سالن‌هاي بزرگ هتل محل برگزاري نشست صورت خواهد گرفت، از تمام امكانات گرافيك و ابزارهاي نمايش نيز بهره‌برداري خواهد گرديد.

ح. ميزگردهاي تخصصي


در برنامة چهار روزة نخستين نشست «مجمع مباحثه در مورد راهبري اينترنت»، برنامه‌هاي خاصي هم براي برگزاري ميزگردها پيش‌بيني شده‌اند. اين ميزگردها ممكن است دربارة موضوع‌هاي دستور كار اين نشست و يا موضوع‌هاي ديگر مربوط به راهبري اينترنت باشند.

ميزگردهاي راجع به موضوع‌هاي اصلي دستور كار مجمع، نبايد در ساعاتي كه جلسات رسمي مهم مربوط به آن‌ها برگزار مي‌شوند، تشكيل گردند. تمام ميزگردها بايد با مباحثه‌هاي گشوده و آزاد برگزار شوند.


براي ارائة گزارش‌هاي ويژة مربوط به كشورها يا نهادهاي مختلف، در برخي از جلسات عمومي نشست، در هر مورد 5 دقيقه وقت در نظر گرفته شده است و در صورتي كه نماينده يا نمايندگان كشور يا سازماني، فرصت عرضة مستقيم گزارش خود را به دست نياورند، گزارش اينترنتي يا ويدئوئي آن‌ها، در اختيار علاقه‌مندان گذاشته خواهد شد.


براي نمايش فعاليت‌هاي كشورها و نهادها و معرفي طرح‌هاي پژوهشي محققان، در سالن‌هاي هتل پلازاي آتن، كه براي برگزاري نخستين نشست «مجمع مباحثه در مورد راهبري اينترنت» پيش‌بيني گرديده است، محل‌هاي لازم در نظر گرفته شده‌اند. (4)


2- تأسيس گروه ملل متحد در مورد جامعة اطلاعاتي


«گروه ملل متحد در مورد جامعة اطلاعاتي» ، كه مقدمات ايجاد آن به كوشش «كوفي‌انان» دبير كل سازمان ملل متحد، در ماه‌هاي اخير فراهم شده بودند و مقررات مربوط به تشكيل آن، در 7 آوريل 2006، در نخستين اجلاسية رسمي آن به تصويب رسيده‌بودند، در روز 14 ژوئية 2006 (23 تير 1385)، طي مراسمي با حضور نمايندگان عالي 22 نهاد تخصصي وابسته به سازمان مذكور و به رياست «يوشيو او‌تسومي»، دبير كل «اتحادية بين‌المللي ارتباطات دور»، در مقر اين اتحاديه در ژنو آغاز به كار كرد.


دبير كل سازمان ملل متحد، براساس توصية مندرج در «دستور كار تونس براي جامعة اطلاعاتي‌» (مصوب دومين مرحلة «اجلاس جهاني سران دربارة جامعة اطلاعاتي» : تونس، 16 تا 18 نوامبر 2005) مأموريت يافته بود، تا از طريق مشاوره با «هيأت اجرايي عالي هماهنگي نهادهاي ملل متحد» و با همكاري اين هيأت، «گروه ملل متحد در مورد جامعة‌اطلاعاتي» را در جهت تسهيل پي‌گيري‌ و اجراي تصميمات ومصوبات دو اجلاس عالي ژنو و تونس، تشكيل دهد و در اين زمينه، به ويژه از تجربه‌ها و فعاليت‌هاي «اتحادية بين‌المللي ارتباطات دور»، «سازمان آموزشي، علمي و فرهنگي ملل متحد» (يونسكو) و «برنامة ملل متحد براي توسعه»، در اين زمينه استفاده كند(5)

الف. هدف‌هاي گروه


هدف‌هاي مهمي كه براي اين گروه جديد در نظر گرفته شده‌اند، به اين قرارند:


1- مهم‌ترين هدف «گروه ملل متحد در مورد جامعة‌اطلاعاتي» ، هماهنگ‌سازي فعاليت‌ها و سياست‌هاي نظام ملل متحد در زمينة اجراي «برنامة عمل» مصوب اجلاس عالي ژنو و «دستوركار تونس براي جامعة اطلاعاتي»، مصوب اجلاس عالي تونس ‌است.


2- گروه مذكور، به منظور تحقق هدف ياد شده، موظف است در اجراي مصوبات مندرج در اين دو سند، از طريق وارد كردن و اولويت‌دادن برنامه‌هاي مورد نظر آن‌ها در رأس فعاليت‌ها و اقدام‌هاي نهادهاي عضو اين گروه، كمك كند و به اين گونه، مكانيسم‌هاي اجرايي برنامه‌هاي ملي ومنطقه‌اي و بين‌المللي مربوط به جامعة‌اطلاعاتي را بر مبناي بندهاي 100 و 101 و همچنين بندهاي 108 تا 110 «دستوركار تونس براي جامعة اطلاعاتي»، كاملاً هماهنگ سازد، با توجه به ضرورت اين هماهنگي، شرايطي ايجاد كند كه فعاليت‌ها و اقدام‌هاي نهادهاي تخصصي عضو نظام ملل متحد در زمينة پيشبرد هدف‌هاي مربوط به جامعة اطلاعاتي ، جنبه‌هاي تكراري و همپوشي نداشته باشند و اين نهادها حداكثر كوشش را براي همكاري مشترك در زمينه‌هاي پيگيري و اجراي تصميمات و مصوبات دو اجلاس عالي ژنو و تونس، به عمل آورند.

گروه جديد ملل متحد در مورد جامعة اطلاعاتي،‌همچنين بايد سعي كند تا آگاهي‌هاي عمومي راجع‌به اقدام‌هاي نظام ملل متحد براي اجراي هدف‌ها و توصيه‌هاي مندرج در بندهاي«برنامة عمل» و «دستور كار» را افزايش و گسترش دهد.‌(6)

ب. وظايف گروه


براي «گروه ملل متحد در مورد جامعة اطلاعاتي»، وظايف خاصي به ترتيب زير پيش‌بيني شده‌اند:


1- راهبري فعاليت‌ها و پيشرفت‌هاي مربوط به پي‌گيري و اجراي تصميمات و مصوبات دو اجلاس عالي ژنو و تونس، براساس اطلاعات و گزارش‌هاي نهادهاي عضو هيأت اجرايي هماهنگي اين نهادها.


2- همكاري با «برنامة ملل متحد براي توسعه»، به منظور حصول اطمينان نسبت به همبستگي هرچه بيشتر اجراي برنامه‌هاي عملي مورد نظر اجلاس‌هاي عالي دوگانة ژنو و تونس، با برنامه‌ريزي‌ها و پي‌گيري‌هاي طرف توجه در «چارچوب مساعدت به كمك‌هاي ملل متحد» .


3- تسهيل مبادلة اطلاعات، اقدامات و تجربيات ميان سازماني نهادهاي تخصصي ملل متحد و از جمله، تجربه‌ها و سرمشق‌هاي آن‌ها راجع‌به تحقق هدف‌هاي مصوب مراحل دوگانة «اجلاس جهاني سران دربارة جامعة اطلاعاتي»، از طريق ايجاد توازن و هماهنگي بين كوشش‌هاي اجرايي.


4- همكاري نزديك با «برنامة مشاركتي سنجش تكنولوژ‌ي‌هاي اطلاعات و ارتباطات براي توسعه» ، در جهت گرايش دادن رويكرد نظام ملل متحد، به توسعة شاخص‌هاي مناسب در اين زمينه.


5- پيشبرد ارتباط مؤثر وهمكاري مناسب، بين نظام ملل متحد، سازمان‌هاي بين‌الدول خارج از اين نظام، سازمان‌هاي وابسته به جامعة مدني و بخش خصوصي، از جمله در زمينة فعاليت‌هاي گروه‌هاي چند جانبه‌‌اي و شبكه‌اي.


6- تعيين اقدام‌هاي كليدي و اتخاذ توصيه‌هاي ضروري، در مورد سياست‌هاي عمومي و پيشنهاد ارائة گزارش‌هاي مؤثر راجع به اجراي تصميمات و مصوبات «اجلاس جهاني سران دربارة جامعة اطلاعاتي»، به منظور ارزيابي از سوي نظام ملل متحد.


7- برقراري مكانيسم‌هاي لازم براي ارائة گزارش‌هاي منظم در زمينة فعاليت‌هاي گروه، به دست‌اندركاران «اجلاس جهاني سران دربارة جامعه‌ اطلاعاتي» (دولت‌ها، جامعة مدني وبخش‌ خصوصي)، به ويژه در مورد تدارك گزارش‌هاي طرف توجه در مصوبات اجلاس‌هاي عالي ژنو و تونس، به منظور عرضه به شوراي اقتصادي و اجتماعي و مجمع عمومي ملل متحد.


8- انتشار اطلاعات راجع به وضع پيگيري و اجراي تصميمات و مصوبات «اجلاس جهاني سران دربارة جهاني اطلاعاتي»، در داخل نظام ملل متحد و براي استفادة مخاطبان عمومي (7)

پ. شيوه‌هاي عمل گروه


«گروه ملل متحد در مورد جامعة اطلاعاتي»، داراي رئيس و سه معاون رئيس است. رئيس گروه و دو تن از معاونان وي، هر سال به طور متناوب و به صورت چرخشي، از ميان همكاران «اتحادية بين‌المللي ارتباطات دور»، «يونسكو» و «برنامة ملل متحد براي توسعه»، برگزيده مي‌شوند و معاون سوم رئيس گروه هم به طور سالانه و به صورت چرخشي، از ميان همكاران ساير نهادهاي عضو آن، انتخاب مي‌گردند. خدمات دبيرخانه‌اي و پشتيباني تداركاتي گروه مذكور، نيز از سوي نهادهاي شركت كننده در مديريت آن، تأمين مي‌شوند.


در سال اول فعاليت گروه، رياست آن با دبير كل «اتحادية بين‌المللي ارتباطات دور» و معاونت آن با نمايندگان «يونسكو» و «برنامة ملل متحد براي توسعه» و «سازمان جهاني بهداشت»، خواهد بود.
«گروه ملل متحد در مورد جامعة اطلاعاتي»، براي فعاليت‌ها و اقدام‌هاي خود يك برنامة كار تعيين مي‌كند كه هر دوسال يك بار، مورد تجديد نظر قرار مي‌گيرد.


اين گروه، حداكثر استفاده را از شيوه‌هاي كار گروهي الكتروني، به عمل خواهد آورد و در هر سال بيش از يك نشست حضوري برگزار نخواهد كرد.


گروه يادشده، به صورت مناسب با كميسيون‌هاي منطقه‌اي ملل متحد ونهادهاي مبتني بر توافق‌هاي «برتون وود» (بانك جهاني و صندوق بين‌المللي پول)، همكاري خواهد كرد.


مقررات مربوط به تشكيل و فعاليت گروه، به طور مقتضي و در زمان ضروري، مورد تجديد نظر و اصلاح قرار خواهند گرفت و روزآمد خواهند شد (8)


در نخستين نشست اين گروه، در 14 ژوئية 2006 در ژنو، ضمن بررسي هدف‌ها و وظايف آن، علاوه بر نكاتي كه در مقررات مربوط به تشكيل و فعاليت گروه مذكور پيش‌بيني گرديده‌اند، ضرورت توجه خاص به كاربرد تكنولوژي‌هاي اطلاعات وارتباطات در اجراي «هدف‌هاي توسعة هزاره» نيز مورد تأكيد واقع شدند.

در اين نشست، اعضاي گروه تصميم گرفتند، كوشش‌هاي جمعي خود را در هر سال بر يك يا دو موضوع مربتط با هم در چند كشور مورد انتخاب، متمركز كنند. به همين لحاظ، مقرر شد كه دورة يك سال آيندة گروه، بر توسعة دسترسي به ارتباطات، از طريق مراكز چندرسانه‌اي جماعتي، فروشگاه‌هاي خريد الكتروني و همچنين اقدامات مربوط به گسترش بهداشت الكتروني و گردشگري الكتروني، معطوف گردد و در اين جهت، به كمك «برنامة ملل متحد براي توسعه»، چگونگي آمادگي يك يا دو كشور در مورد استفاده از استراتژي‌ها و سياست‌هاي الكتروني، براي تدارك امكانات برخورداري از مزاياي جامعة اطلاعاتي در كشورهاي در حال توسعه، بررسي شود.‌(9)

3- پيگيري و اجراي مصوبات اجلاس هاي عالي ژنو و تونس


در پي تصويب «سند تعهد تونس» و «دستوركار تونس براي جامعة اطلاعاتي»، در دومين مرحلة برگزاري «اجلاس جهاني سران دربارة جامعة اطلاعاتي» (تونس: 16 تا 18 نوامبر 2005)، برمبناي مقررات مندرج در بخش سوم دستوركار مذكور، كه بندهاي 83 تا 122 آن را دربرمي‌گيرند، ازسوي دبيرخانة سازمان ملل متحد و تعدادي از نهادهاي تخصصي اين سازمان، كه به‌عنوان هماهنگ كنندگان و تسهيل كنندگان اجراي هدف‌هاي يازده‌گانة موردنظر در «برنامة عمل» مصوب اجلاس عالي ژنو و «دستور كار» مصوب اجلاس عالي تونس، انتخاب شده‌‌اند ، كوشش‌ها و اقدام‌هاي مهمي براي تحقق اين هدف‌ها آغاز گرديده‌اند. (10)


يازده هدف طرف توجه دراين زمينه، كه با عنوان «خط عمل» مشخص شده‌اند و نهادهاي تخصصي مهم سازمان ملل متحد كه براي هماهنگي و تسهيل اجرا و تحقق آن‌ها تعيين گرديده‌اند، در جدول زير معرفي مي‌شوند:

خط‌ عمل‌هاي يازده‌گانه

1-نقش مقام‌هاي راهبردي و تمام دست‌اندركاران (دولت، جامعة مدني و بخش خصوصي) در پيشبرد تكنولوژي‌هاي اطلاعات و ارتباطات براي توسعه
نهادهاي هماهنگ‌ساز و تسهيل ‌كننده: «شوراي اقتصادي و اجتماعي سازمان ملل متحد»، «كميسيون‌هاي منطقه‌هاي سازمان ملل متحد» و «اتحادية بين‌المللي ارتباطات دور»


2-زيرساخت اطلاعات و ارتباطات
نهادهاي هماهنگ‌ساز و تسهيل ‌كننده: «اتحادية بين‌المللي ارتباطات دور»


3-دسترسي به اطلاعات و معرفت‌ها
نهادهاي هماهنگ‌ساز و تسهيل ‌كننده: «اتحادية بين‌المللي ارتباطات دور» و «يونسكو»


4-توانمند‌سازي


نهادهاي هماهنگ‌ساز و تسهيل ‌كننده: «برنامة ملل متحد براي توسعه» ، «يونسكو» ، «اتحادية بين‌المللي ارتباطات دور» و «كنفرانس ملل متحد براي تجارت و توسعه»


5-ايجاد اطمينان و امنيت در كاربرد تكنولوژي‌هاي اطلاعات و ارتباطات
نهادهاي هماهنگ‌ساز و تسهيل ‌كننده: «اتحادية بين‌المللي ارتباطات دور»


6-آماده‌سازي محيط

نهادهاي هماهنگ‌ساز و تسهيل ‌كننده: «اتحادية بين‌المللي ارتباطات دور»، «كميسيون‌هاي منطقه‌اي سازمان ملل متحد» و «كنفرانس ملل متحد براي تجارت و توسعه»


7-كاربردهاي تكنولوژي اطلاعات و ارتباطات:
- دولت الكتروني
نهادهاي هماهنگ‌ساز و تسهيل ‌كننده: «برنامة ملل متحد براي توسعه» و «اتحادية بين‌المللي ارتباطات دور»
- تجارت الكتروني
نهادهاي هماهنگ‌ساز و تسهيل ‌كننده: «سازمان جهاني تجارت»، «كنفرانس ملل متحد براي تجارت و توسعه»، «اتحادية بين‌المللي ارتباطات دور» و «اتحادية پستي جهاني»
- فراگيري الكتروني
نهادهاي هماهنگ‌ساز و تسهيل ‌كننده: يونسكو ، «اتحادية بين‌المللي ارتباطات دور و «سازمان توسعة صنعتي ملل متحد»
- بهداشت الكتروني
نهادهاي هماهنگ‌ساز و تسهيل ‌كننده: سازمان جهاني بهداشت و اتحادية بين‌المللي ارتباطات دور»
- اشتغال الكتروني
نهادهاي هماهنگ‌ساز و تسهيل ‌كننده: «سازمان بين‌المللي كار» و «اتحادية بين‌المللي ارتباطات دور»
- محيط زيست الكتروني
نهادهاي هماهنگ‌ساز و تسهيل ‌كننده: «سازمان جهاني تجارت»، «سازمان جهاني هوا‌شناسي»، «سازمان جهاني هواپيمايي كشوري»، «دفتر امور مسكن ملل متحد» و «اتحادية بين‌المللي ارتباطات دور»
- كشاورزي الكتروني
نهادهاي هماهنگ‌ساز و تسهيل ‌كننده: «سازمان خواربار و كشاورزي» و «اتحادية بين‌المللي ارتباطات دور»
- علم الكتروني
نهادهاي هماهنگ‌ساز و تسهيل ‌كننده: «يونسكو»، «اتحادية بين‌المللي ارتباطات دور» و «كنفرانس ملل متحد براي تجارت و توسعه»


8-تنوع فرهنگي و هويت، تنوع زباني و محتواي محلي
نهادهاي هماهنگ‌ساز و تسهيل ‌كننده: يونسكو


9-رسانه‌ها
نهادهاي هماهنگ‌ساز و تسهيل ‌كننده: يونسكو

10-ابعاد اخلاقي جامعة اطلاعاتي
نهادهاي هماهنگ‌ساز و تسهيل ‌كننده: يونسكو


11-همكاري بين‌المللي و منطقه‌اي
نهادهاي هماهنگ‌ساز و تسهيل ‌كننده: كميسيون‌هاي منطقه‌اي سازمان ملل متحد، «برنامة ملل متحد براي توسعه، اتحادية بين‌المللي ارتباطات دور، يونسكو و «شوراي اقتصادي و اجتماعي سازمان ملل متحد»

الف. برنامه‌هاي برگزاري نشست‌هاي مشورتي


برگزاري نشست‌هاي مشورتي نهاد هاي مسئول هماهنگ‌سازي و آسان‌سازي فعاليت‌ها و اقدام‌هاي مربوط به خط عمل‌هاي يازده‌گانة فوق، از ماه فورية 2006 آغاز شده‌است و درماه‌هاي آينده نيز ادامه خواهد داشت.


در اين جا، ابتدا چگونگي برگزاري اين نشست‌ها ازلحاظ تقدم و تأخر زماني آن‌ها عرضه مي‌شود و به‌دنبال آن، مختصري از گزارش‌هاي منتشر شدة برخي از نشست‌ها ارائه مي‌گردد.


1- نخستين نشست عمومي نهادهاي هماهنگ‌ساز و آسان‌ساز پيگيري و اجراي خط عمل‌هاي مذكور، درتاريخ 24 فورية 2006، باهمكاري «اتحادية بين‌المللي ارتباطات دور»، «يونسكو» و «برنامة ملل متحد براي توسعه»، در كاخ ملل در ژنو تشكيل شد.


2- اولين نشست مشورتي خط عمل شمارة 2، دربارة زيرساخت اطلاعات و ارتباطات، در 9 مارس 2006، ازسوي «اتحادية بين‌المللي ارتباطات دور» در «دوحه» پايتخت قطر برگزار گرديد.


3- نخستين نشست مشورتي خط عمل شمارة 4، راجع به «توانمند سازي»، در 11 مه 2006، به‌وسيلة «برنامة ملل متحد براي توسعه»، در كاخ ملل در ژنو، تشكيل شد.


4- اولين نشست مشورتي خط عمل شما رة 6، درمورد «ايجاد محيط مناسب»، در 11 مه 2006، ازسوي «برنامة ملل متحد براي توسعه»، در كاخ ملل ژنو برگزارگرديد.


5- نخستين نشست مشورتي خط عمل شمارة 8، راجع به «تنوع فرهنگي و هويت، چند زباني‌گرايي و محتواي محلي»، در 12 مه 2006، ازسوي «يونسكو» در كاخ ملل در ژنو، تشكيل‌شد.


6- اولين نشست مشورتي خط عمل شمارة 11، در بارة «همكاري‌ منطقه‌اي و بين‌المللي»، در 15 مه 2006، به‌وسيلة دبيرخانة سازمان ملل متحد در كاخ ملل، در ژنو برگزارگرديد.


7- نخستين نشست مشورتي خط عمل شمارة 5، درمورد «ايجاد اطمينان و امنيت دركاربرد تكنولوژي‌هاي اطلاعات و ارتباطات»، در روزهاي 15 و 16 مه 2006، ازسوي «اتحادية بين‌المللي ارتباطات دور»، در مقر اين اتحاديه در ژنو، تشكيل‌شد.


8- اولين نشست مشورتي خط عمل شمارة 1، راجع به «نقش مقام‌هاي راهبري عمومي و تمام دست‌اندركاران درپيشبرد تكنولوژي‌هاي اطلاعات و ارتباطات دور»، در 16 مه 2006، به‌وسيلة دبيرخانة سازمان ملل متحد، در كاخ ملل در ژنو، برگزارگرديد.


9- نخستين نشست مشورتي خط عمل شماره 7، دربارة «دولت الكتروني»، در 16 مه 2006، ازسوي دبيرخانة سازمان ملل متحد، در كاخ ملل، در ژنو تشكيل‌شد.


10- اولين نشست مشورتي خط عمل شمارة 7، درمورد زيرمجموعه‌هاي «تجارت الكتروني»، و «اشتغال الكتروني»، در 17 مه 2006، باهمكاري «كنفرانس ملل متحد براي تجارت و توسعه»، «سازمان بين‌المللي كار» و «اتحادية بين‌المللي ارتباطات دور»، در كاخ ملل درژنو، برگزارگرديد.


11- دومين نشست مشورتي خط عمل شمارة 2، راجع به‌ «زيرساخت اطلاعات و ارتباطات »، در 18 مه 2006، ازسوي «اتحادية بين‌الملل ارتباطات دور»، درمقر اين اتحاديه در ژنو، تشكيل‌شد.
نشست‌هاي مشورتي ديگري نيز دربارة فعاليت‌ها و اقدام‌هاي مربوط به برخي از خط عمل‌هاي موردنظر، در ماه اكتبر 2006، ازسوي «يونسكو»، در مقر اين سازمان در پاريس، برگزار خواهند شد، كه دراين‌جا زمان برگزاري و مشخصات آن‌ها، ذكر مي‌شوند:


1- نشست مشورتي مربوط به خط عمل شمارة 3، در زمينة «دسترسي به اطلاعات و معرفت‌ها» در تاريخ 16 اكتبر 2006.


2- نشست مشورتي راجع به خط عمل شمارة 10، درمورد «ابعاد اخلاقي جامعة اطلاعاتي»، درتاريخ 17 اكتبر 2006


3- نشست مشورتي مربوط به خط عمل شمارة 7، دربارة زيرمجموعة «فراگيري الكتروني»، درتاريخ 18 اكتبر 2006


4- نشست مشورتي راجع به خط عمل شمارة 9، درمورد «رسانه‌ها»، درتاريخ 19 اكتبر 2006

5- نشست مشورتي مربوط به خط‌ عمل شمارة 7، دربارة زير مجموعة «علم الكتروني»نيزقراراست در تاريخ 22 اكتبر 2006، با سرپرستي «يونسكو»، در هتل «هوآرون» در پكن،پايتخت چين، برگزار گردد.
با توجه به امكانات دسترسي اينترنتي به گزارش‌هاي برگزاري نشست‌هاي مشورتي مربوط به خط عمل‌هاي مختلف پيگيري و اجراي هدف‌هاي اجلاس‌هاي عالي ژنو و تونس، خلاصه‌اي از برخي از گزارش‌هاي منتشر شدة نشست‌هاي مذكور، دراين‌جا، ارائه مي‌شوند. (11)

ب. نشست مشورتي هماهنگ سازان و تسهيل كنندگان


نخستين نشست مشورتي هماهنگ‌سازان و تسهيل‌كنندگان خط عمل‌هاي پيگيري و اجراي هدف‌هاي موردنظر مراحل دوگانة «اجلاس جهاني سران دربارة جامعة اطلاعاتي»، در روز 24 فورية 2006، با مديريت مشترك «اتحادية بين‌الملل ارتباطات دور»، «يونسكو»، و «برنامة ملل متحد براي توسعه»، كه نهادهاي اصلي مسئول فعاليت‌ها و اقدام‌هاي مربوط به خط عمل‌هاي مذكور هستند، برگزار شد. دراين نشست، 132 نفر نمايندگان دولت ها، سازمان‌هاي غيرد ولتي، جامعة مدني و مؤسسات بخش خصوصي، شركت داشتند.


نشست مشورتي يادشده، باسخنراني دبيركل «اتحادية بين‌الملل ارتباطات دور»، افتتاح شد. وي دراين سخنراني، برضرورت همكاري تمام دست‌اندركاران «اجلاس جهاني سران دربارة جامعة اطلاعاتي» براي تحقق هدف‌هاي آن، تأكيد گذاشت.

«كوئيشيرو ماتسورا»، مديركل «يونسكو»، با خوشآمدگويي به شركت‌كنندگان دراين نشست، خاطرنشان كرد كه تكنولوژي‌هاي اطلاعات و ارتباطات تنها جنبة فني ندارند و فقط در بستر فرايندهاي معرفتي، فرهنگي، علمي، آموزشي مي‌توانند نقش توسعه‌بخشي خود را ايفا كنند. نمايندة مديركل «برنامة ملل متحد براي توسعه» نيز در نشست اخير از ضرورت كوشش‌هاي سريع و وسيع براي ترميم شكاف موجود بين كشورهاي پيشرفته و كشورهاي درحال توسعه، براي نيل به جامعة اطلاعاتي سخن گفت.


در اين نشست، نمايندگان تعدادي از نهادهاي ديگر سازمان ملل متحد هم آمادگي خود را براي كمك به‌ فعاليت‌هاي هماهنگ‌كننده و تسهيل‌كنندة زمينه‌هاي اجرايي موردنظر اعلام داشتند و مخصوصاٌ تأكيد كردند كه برنامه‌هاي پيگيري و اجراي هدف‌هاي طرف توجه در اجلاس‌هاي عالي ژنو و تونس، بايد جنبه‌هاي كاملاٌ فراگيرداشته باشند و برفرايندهاي حركت از پائين به بالا استوار باشند.


درهمين نشست، دبير كل «اتحادية بين‌الملل ارتباطات دور»، تاريخ‌هاي برگزاري نخستين نشست‌هاي آيندة برخي از نهادهاي هماهنگ‌ساز و تسهيل ‌كنندة خط عمل‌هاي مختلف را به‌ترتيب زير، مشخص ساخت:


1. نشست مشورتي مر بوط به خط عمل شمارة 2، دربارة «زيرساخت اطلاعات و ارتباطات»، باهمكاري «كنفرانس جهاني توسعة ارتباطات دور»، در 9 مارس 2006، در «دوحه» پايتخت قطر، تشكيل مي‌شود.


2. براي خط عمل شمارة 5، درمورد «ايجاد اعتماد و امنيت دركاربرد تكنولوژي‌هاي اطلاعات و ارتباطات»، برگزاري نخستين نشست مشورتي، در روزهاي 15 و 16 مه 2006، يك روز پيش از «روز جهاني جامعة اطلاعاتي» (17 ماه مه)، در ژنو برگزار مي‌گردد.


3. نشست مشورتي مربوط به خط عمل شمارة 7، براي بخش «بهداشت الكتروني»، در روزهاي 10 تا 13 اكتبر 2006، همزمان بابرگزاري كنفرانس «سازمان جهاني بهداشت»، در ژنو تشكيل مي‌شود.


4. براي تشكيل نشست مشورتي خط عمل شمارة 8، راجع به «تنوع فرهنگي و هويت، تنوع زباني و محتواي محلي»، كه ازسوي «يونسكو» سرپرستي مي‌شود، تاريخ 12 مه 2006، روز بعد از پايان سمپوزيوم مشترك «اتحادية بين‌المللي ارتباطات دور» و «يونسكو» دربارة «پيشبرد اينترنت چندزباني»، (ژنو: 9 تا 11 مه 2006)، در ژنو، پيش بيني شده است.


در پايان نخستين نشست مشورتي يادشده، توصيه‌ها و تصميم‌هاي زير از سوي شركت‌كنندگان آن، اتخاذ گرديدند:


1- فهرست اسامي تسهيل كنندگان پيگيري و اجراي خط عمل‌هاي موردنظر، جنبة اطلاع‌دهي‌ ‌ دارد و مي‌تواند اسامي داوطلبان ديگري را نيز دربرداشته باشد.


2- ارزش برنامه‌هاي جمع‌آوري و ذخيره‌سازي اطلاعات، كه طرف توجه «اجلاس جهاني سران دربارة جامعة اطلاعاتي»، قرار گرفته بودند، مورد تأييد و قدرداني است و اين برنامه‌ها مي‌توانند با غني‌تركردن جنبه‌هاي كمي و كيفي اطلاعات موجود، به‌ هدف‌هاي اجرايي موردنظر كمك كنند.


3- فرايند تسهيل‌كنندگي بايد از پائين به بالا و فراگير باشد و نقش اصلي آن بر راهنمايي نهادهاي هماهنگ‌سازنده و تسهيل‌كننده درسطح‌هاي ملي، منطقه‌اي و بين‌المللي، استوار باشد.


4- فرايند هماهنگ‌سازي درميان گروه‌هاي مختلف دست‌اندركار اجراي هدف‌هاي موردنظر، بايد جنبة عملي و غير بوروكراتيك داشته باشد و تاحد امكان به جاي نشست‌هاي حضوري برارتباطات اينترنتي مبتني باشد.


5- مهم‌ترين نقش تسهيل‌كنندگان هرخط عمل، بايد بركوشش فعالانه براي يافتن سازمان‌هاي مشاركت‌كننده و معاضدت‌كننده، درميان گروه‌هاي مختلف دست‌اندركار پيگيري و اجراي هدف‌هاي «اجلاس جهاني سران دربارة جامعة اطلاعاتي»، استوار باشد.


6- واحدهايي كه درمورد يك خط عمل مشخص فعاليت مي‌كنند، بايد تشويق شوند كه كارخود را درهمان زمينه آغاز نمايند و سعي كنند تا براي خط عمل‌هاي ديگر، كمك‌كنندگان و مشاركت‌كنندگان بيشتري بيابند و شيوه‌هاي كار بهتري پيدا نمايند.


7- شيوة گزارش‌دهي مناسبي درمورد فعاليت‌هاي مربوط به خط عمل‌هاي مختلف انتخاب شود تا ازطريق آن بتوان اطلاعات راجع به اقدام‌هاي خط عمل‌ها را به‌دست آورد و درجهت ايجاد هماهنگي آن‌ها به‌كار گرفت. براي مبادلة اين گزارش‌ها، بايد حتي‌الامكان از ارتباطات اينترنتي استفاده گردد تا از مشكلات ناشي از شيوه‌هاي بوروكراتيك، جلوگيري شود.


8- براي توسعة ابزارهاي ارتباط اينترنتي، به‌منظور كاربرد آن‌ها ازسوي دست‌اندركاران پيگيري و اجراي مصوبات دو اجلاس عالي ژنو و تونس، كوشش بيشتري معمول گردد و به‌امكانات موجود اكتفا نشود.


9- برگزاري نشست‌هاي هماهنگ سازان و تسهيل كنندگان خط عمل‌هاي مختلف، به‌طور همزمان يا بافاصلة زماني بسياركم، در مواردي كه دركنارهم امكان‌پذير باشد، بايد براي صرفه‌جويي‌هاي مالي و زماني ناشي از آن، مورد توجه قرارگيرد. دراين زمينه، مي‌توان انديشة برگزاري يك «هفتة ويژة جامعة اطلاعاتي» در روزهاي قبل و بعد از 17 ماه مه را، كه «روزجهاني جامعة اطلاعاتي» شناخته شده است، دنبال كرد. (12)

پ . نشست مشورتي خط عمل شمارة 2: زيرساخت اطلاعات و ارتباطات


نخستين نشست مشورتي تسهيل اقدام‌هاي مربوط به خط عمل شمارة 2، راجع به «زيرساخت اطلاعات و ارتباطات»، در 9 مارس 2006، باشركت بيش از 60 نفر نمايندگان دولت‌ها، سازمان‌هاي بين الدول، مؤسسات غيردولتي وابسته به‌جامعة مدني و مؤسسات بخش خصوصي، همزمان با برگزاري كنفرانس «اتحادية بين‌المللي ارتباطات دور» درمورد «توسعة جهاني ارتباطات دور»، در «دوحه»، پايتخت قطر تشكيل شد.


در مراسم افتتاح اين نشست مشورتي، «يوشيواوتسومي»، دبيركل «اتحادية بين‌المللي ارتباطات دور»، كه رياست نشست را نيز به‌عهده داشت، ضمن تأكيد براهميت نقش اتحادية مذكور درسرپرستي هماهنگ‌سازي و آسان‌سازي پيگيري و اجراي خط عمل شمارة 2، دربارة «زيرساخت اطلاعات و ارتباطات»، هدف اصلي نشست يادشده را تبادل‌نظر مقدماتي راجع به چگونگي هماهنگي و آسان‌سازي فعاليت‌ها و اقدام‌هاي مربوط به آن، معرفي كرد.


شركت كنندگان دراين نشست، در مورد مقررات شيوة كار خط عمل شمارة 2، باتوجه به مباحثاتي كه در نخستين نشست مشورتي هماهنگ‌سازان و تسهيل‌كنندگان خط عمل‌هاي يازده‌گانة مصوب اجلاس‌هاي عالي ژنو و تونس، در 24 فورية 2006، صورت گرفته بودند، تصميم‌هاي زير را اتخاذ نمودند:


1- هدف‌هاي طرف توجه در فرايند هماهنگ‌سازي و آسان‌سازي، بايد روشن‌تر شوند.


2- بادرنظرگرفتن محدوديت منابع، جلب هرچه بيشتر دست‌اندركاران مختلف براي همكاري درتحقق هدف‌هاي موردنظر، ضروري است.


3- برخورداري هماهنگ‌كنندگان و تسهيل‌كنندگان، از اطلاعات همه‌جانبه و شيوه‌هاي مطلوب كار، بايد دراولويت قرارگيرد.


4- بين اين خط عمل (خط عمل شمارة 2) با برخي خط عمل‌هاي ديگر، مانند خط عمل شمارة 6 دربارة «ايجاد محيط مناسب»، بايد رابطه ايجاد شود.


در تبادل نظرهاي نشست مذكور، ابراز علاقة «انجمن ارتباطات مترقي »، براي انتخاب به‌عنوان همكار تسهيل‌كنندة خط عمل شمارة 2 نيز مطرح شد و ازسوي رئيس نشست تأكيد گرديد كه فهرست اسامي هماهنگ‌كنندگان و تسهيل‌كنندگان احتمالي، بسته نشده است.


در نخستين نشست مشورتي خط عمل شمارة 2، دربارة شيوه‌هاي كار آن، موضوع‌هاي زير طرف توجه خاص قرارگرفتند:


1- چگونگي استفاده از امكانات جمع‌آوري و ذخيره‌سازي اطلاعات، به‌صورت موردنظر «اجلاس جهاني سران دربارة جامعة اطلاعاتي».


2- نوع فعاليت‌هاي تسهيل‌كنندة موردنياز


3- ضرورت ايجاد زيرگروه‌هاي تخصصي و موضوعي براي فعاليت‌هاي موردنظر
در طول اين نشست، شركت‌كنندگان آن، نكات زير را مورد تأكيد قراردادند:


1- تعداد زيادي از دست‌اندركاران، بايد با چگونگي فعاليت‌ها و اقدام‌هاي پيگيري و اجراي خط عمل شمارة 2 آشناشوند. زيرا اين خط عمل تنها جنبة فني ندارد و مشاركت نهادهاي مالي وجماعت‌هاي كاربران اطلاعات هم درزمينة توسعة تكنولوژي‌هاي اطلاعات و ارتباطات، ضروري است.


2- فرايند تسهيل پيگيري و اجراي اين خط عمل درسطح جهاني، بايد با فعاليت‌هاي مربوط به‌آن درسطح‌هاي منطقه‌اي و ملي، مرتبط باشد.


3- نشست‌هاي مشورتي خط عمل‌هاي مختلف، براي جلب مشاركت هرچه بيشتر دست‌اندر‌كاران در مباحثه‌ها و تباد ل‌نظرهاي هركدام از آن‌ها، بايد به‌طور همزمان برگزار شوند.


4- به‌منظور همكاري هرچه بيشتر دست‌اندركاران در فرايند فعاليت‌هاي اين خط عمل، بايد امكانات مشورت از طريق مكتوب نيز فراهم گردند.


5- استفادة وسيع از ارتباطات مستقيم اينترنتي براي مشاركت بيشتر دست‌اندركاران، بسيار حائز اهميت است و به‌اين منظور بايد ابزارهاي ارتباطي قابل د?