هيچ فعاليت اقتصادي در دنياي امروز بدون وجود زيرساخت‌هاي لازم ممکن نيست. اما پيشرفت فن‌آوري و تحولات دنياي تجارت اين زيرساخت‌ها را تغيير داده و مي‌دهد. امروز براي مدتي کوتاه جهان در حال توسعه فرصتي پيدا کرده است تا در زيرساخت‌هاي اقتصادي از جهان توسعه يافته پيشي بگيرد. آيا اين هم فرصتي از دست رفته خواهد بود؟ براي کساني‌که در ايران سفر کرده‌اند کاروانسراهاي قديمي منظره‌اي عادي هستند. اين بناهاي مستطيلي‌شکل مسکن و محل استراحت کاروان‌ها و مسافران خسته دل بودند. اگر به تاريخ نگاه کنيم اين کاروانسراها وجود جاده ابريشم را ممکن کردند و عصر طلايي تجارت ايران را رقم زدند.

اين عصر با افول دولت صفوي و پيشي گرفتن تجارت دريايي پايان يافت. راه چين نه از ايران که از بنادر هند مي‌گذشت و بريتانيا بر درياها فرمان مي‌راند. هنوز بسياري هستند که آرزو دارند جاده ابريشم جديدي، ايران را به اوج آن روزها بازگرداند.

زماني که دنيا انقلاب صنعتي را پشت سر گذاشت، بنادر، خطوط راه‌آهن، تلگراف و بعدا تلفن و بزرگراه‌ها شريان‌هاي اقتصادي کشورها بودند. مهم نبود که در کجاي دنياييد بدون راه‌آهن توسعه اقتصادي ممکن نبود. اولين وامي که بانک جهاني تصويب کرد براي بازسازي خطوط راه آهن در کشورهاي آسيب ديده از جنگ جهاني دوم بود. با پيشرفت جوامع در قرن بيستم بيمارستان‌ها، مدارس و دانشگاه‌ها و مراکز آموزشي به اين زيرساخت‌ها اضافه شدند. تفاوت و شکاف بين کشورهاي توسعه يافته و جهان سوم هر روز بيشتر و بيشتر شد. همه برنامه‌هاي توسعه پايدار بر گسترش و توسعه زيرساخت‌ها تاکيد مي‌کردند. اما توسعه زيرساخت‌ها کاري پر هزينه بوده و هست. درآمدهاي اندک کشورهاي در حال توسعه براي پر کردن اين شکاف کافي نبود.

اما حالا جهان در آستانه فرصت ديگري است. اين روزها هيات مديره شرکت‌ها به راه‌آهن اهميت مي‌دهند؛ اما مهم‌تر از راه‌آهن تعداد برج‌هاي مخابراتي کشورها است. اينکه سيستم مخابراتي تا چه حد پيشرفته است و پهناي باند اينترنت تا چه حد توان حمل اطلاعات را دارد. انگار در لابه‌لاي روزهايي که مي‌گذرند شکافي ايجاد شده است تا کشورها بتوانند زيرساخت‌هاي اقتصادي خود را قرن بيست و يکمي کنند؛ بدون آنکه نگران قرن بيستم باشند. موفقيت برزيل، هند، ترکيه و مالزي تا حد زيادي مديون موقعيت‌شناسي اين کشورها در بهره‌وري از اين فرصت است.

از اين ديد توسعه زيرساخت‌هاي مخابراتي و ارتباطي مورد نياز شبکه جهاني اينترنت در کشور ارتباط تنگاتنگي با توسعه پايدار اقتصادي و رسيدن به جايگاه منطقه‌اي در خور ايران پيدا مي‌کند. ما فرصتي داريم که نه تنها به کشورهاي ديگر بپيونديم، بلکه در زمره پيشتازان قرار بگيريم. جاده ابريشم امروز ما نه از آسياي مرکزي، بلکه از شبکه جهاني اينترنت مي‌گذرد. باعث تاسف است که نيازهاي کوتاه مدت و نگراني‌هاي بي‌پايه گذرا چشمان ما را به اين افق طلايي بسته است. آيا اين فرصت هم در هزار خم ادارات و کوته‌بيني ديوانسالاران ما گم خواهد شد و نصيب ما بازهم همان آه‌حسرت خواهد بود؟