اگر چه آمريکا و اروپا خود را مهد فناوري در دنيا مي‌دانند و بيشتر تجهيزات و محصولات وابسته به فناوري ارتباطات و اطلاعات از اين مناطق صادر مي‌شود، اما نبايد نقش چين را در اين حوزه ناديده گرفت.
پيشرفت علم و تکنولوژي در سال‌هاي اخير نرم‌افزار را به يکي از ابزارهاي کاربردي زندگي انسان تبديل کرده است. اين برنامه‌هاي کامپيوتري تجارت‌هاي ما را کنترل مي‌کنند، امکان برقراري تماس با تلفن‌هاي همراه را فراهم مي‌آورند، ابزار تفريح و سرگرمي ما هستند، شرکت‌هاي خودروسازي را تا اندازه زيادي به خود وابسته کرده‌اند، به نيازهاي نيروي انساني در کارخانه‌ها و سازمان‌ها پاسخ مي‌دهند و حتي در توليد لوازم ورزشي مورد استفاده قرار مي‌گيرند. شرکت آديداس به تازگي موفق به ساخت نوعي کتاني شده است که در آن يک تراشه کامپيوتري وجود دارد و مي‌تواند علاوه بر شمردن قدم‌ها، نوع فعاليت جسماني دونده، ضربان قلب، فشار خون و ... را مشخص کند. اگر چه امروزه آمريکا بيشترين شرکت‌هاي خودکار و مجازي را در خود جاي داده، ديگر کشورهاي صنعتي فاصله چنداني از آن ندارند و هر کدام به نوبه خود توانسته‌اند تا اندازه‌اي در اين عرصه گام بردارند. استفاده فراوان از تلفن‌همراه در کشورهاي مختلف و افزايش تعداد کاربران آنلاين گوياي اين امر است که نقش فناوري در بيشتر کشورهاي جهان بسيار پررنگ شده است.
سال‌ها پيش اصطلاح "بحران نرم‌افزاري" وارد ادبيات برخي کشورها شد،‌ زيرا در آن زمان تعداد نرم‌افزارهاي موجود در بازار پاسخگوي نيازهاي روزافزون کاربران نبود و کارخانجات توليدکننده قادر به افزايش حجم فعاليت‌هاي خود نبودند. اما بايد توجه داشت، چگونه مي‌توانيم بدون کاهش کيفيت نرم‌افزار، کميت آن‌ها را بالا بريم و به نياز تمام کاربران جهاني پاسخ دهيم؟
بسياري از شرکت‌هاي کامپيوتري براي ارايه خدمات بيشتر و بهتر سعي مي‌کنند خود را به شرکت‌هاي بزرگ خارجي وابسته کنند. اين امر باعث شده است تا هند و اروپاي شرقي بازار خدمات نرم‌افزاري را در دست بگيرند. هر دو اين مناطق موفق شد‌ه‌اند با تربيت کارگران ارزان‌قيمت، کيفيت محصولات خود را بالاتر برند و بيش از گذشته رضايت مشتري را جلب کنند. اما امروز يک رقيب قدرتمند ديگر نيز وارد اين حوزه شده است: "جمهوري خلق چين".
براي سال‌هاي طولاني دانشگاه‌هاي چين سعي مي‌کردند کارشناساني تربيت کنند که بتوانند در بازارهاي بين‌المللي حرف اول را بزنند و گوي سبقت را از کارشناسان اروپايي و آمريکايي بربايند، اما چين امروز با تربيت کارشناسان متبحر سعي مي‌کند در مرحله نخست به نيازهاي خود پاسخ گويد.
دو منظر متفاوت از توسعه
پروفسور "هايکينگ ليو"(Haiqing Liu) يکي از اساتيد برجسته دانشگاه "وهان"(Wuhan) چين بر اين باور است که مراکز توليدکننده مهندسان نرم‌افزار در چين در دو بخش مجزا فعاليت‌هاي خود را دنبال مي‌کنند. در مرحله نخست، با شناسايي نيازهاي نرم‌افزاري کاربران سعي مي‌کنند در دانشگاه‌هاي چين آموزش‌هاي لازم را به مردم بدهند و آن‌ها را در مورد مسايل روز آگاه کنند، و در مرحله دوم افراد آموزش‌‌ديده از دانشگاه‌ها فارق‌التحصيل مي‌شوند و وارد بازارهاي داخلي و جهاني مي‌شوند تا بتوانند نيازهاي کاربران را برآورده سازند.
کشور چين از سال 1982 به‌صورت جدي تصميم به تربيت مهندسان نرم‌افزار گرفت. در آن زمانChina Machine و McGraw-Hill که از مشهورترين نشريه‌هاي وقت بودند گزارشي را با عنوان "مهندسي نرم‌افزار، رويکرد کارشناسان" منتشر کردند تا به اين جريان سرعت بخشند. اين مسئله موجب شد تا در کليه دانشگاه‌ها و مراکز علمي چين موجي تازه ايجاد شود و دولت اين کشور به فکر تربيت مهندسان نرم‌افزار داخلي بيفتد.
امروزه توليد نرم‌افزار و کارشناسان نرم‌افزاري در چين معنا و مفهموم متفاوتي پيدا کرده و چهره‌ جدي‌تري را به‌خود گرفته است. مقامات چيني اين روزها توليد نرم‌افزار را افزودن ابزارهاي بيشتر، بالابردن کارايي و ارتقاي محتواي براي استفاده مجدد از يک برنامه قديمي معني مي‌کنند. از جمله کساني که توانست بيشترين تاثير را در روند رنق‌بخشيدن به بازارهاي نرم‌افزاري چين برجا بگذارد، پروفسور "جيافو زو"(Jiafu Xu) از دانشگاه "نانجينگ"(Nanjing) بود که توانست با ارايه تئوري‌هاي قوي در اين زمينه، نتايج قابل‌قبولي را به‌دست آورد. او با تاسيس يک آزمايشگاه تخصصي نرم‌افزاري در دانشگاه نانجينگ نام خود را به عنوان يکي از تاثيرگذارترين دانشمندان چيني به‌ثبت رساند.
پرفسور "ليو" معتقد است که پس از شروع فعاليت براي توليد نرم‌افزار در چين، مهم‌ترين مرحله مربوط به دهه 1990 مي‌شود که در آن زمان بيش از سه هزار شرکت نرم‌افزاري در کشور چين تاسيس شد. اگرچه بيشتر اين شرکت‌ها کوچک و متوسط بودند، اما برخي از آن‌ها بيش از هزار کارمند داشتند.
نگاهي متفاوت
اگر امروزه در موتورهاي جست‌وجوگر اينترنتي نام چين و نرم‌افزار را جست‌وجو کنيد، صدها هزار گزارش، مقاله و خبر از آخرين فعاليت‌هاي اين کشور در حوزه فناوري به‌دست خواهيد آورد. اما آنچه که بيش از همه توجه افراد را به خود جلب مي‌کند اهدافي خواهد بود که دولت اين کشور براي خود درنظر گرفته است. دولت چين بر اساس قوانين مصوبه خود سرمايه‌گذاري‌هاي فراواني را در بخش نرم‌افزار انجام داده و با پشتيباني از مراکز نرم‌افزاري خود سعي مي‌کند دور تازه‌اي از رقابت‌ها را با آمريکا و اروپا آغاز کند. برنامه پنج‌ ساله دوم چين که وارد سال سوم شده است شامل موارد زير مي‌شود:
• نگهداري و بقاي رابطه ميان رشد سريع اقتصادي و بازسازي زيرساخت‌هاي اقتصادي؛ فراهم کردن بستر لازم براي رشد کيفيت، کارايي و بهروري اقتصادي. همه اين موارد رسيدن به هدف سال 2010 را مهيا مي‌سازد. بر اساس اين هدف، رشد ناخالص ملي چين در سال 2010 نسبت به سال 2000 دو برابر خواهد شد.
• ساخت سيستم‌هاي هماهنگ مدرن داخلي و راه‌اندازي سيستم امنيتي صداي اجتماعي براي پاسخ‌گويي به نيازهاي مردم.
• افزايش فرصت‌هاي شغلي و بالابردن استانداردهاي زندگي در مناطق شهري و روستايي در کنار حمايت از محيط زيست.
• سرعت بخشيدن به فعاليت‌هاي علمي، فناوري و تحصيلي براي بهبود کيفيت زندگي بشر.
اين برنامه همچنين تاکيد فراواني به رشد فناوري ارتباطات و اطلاعات در کشور چين دارد و باعث خواهد شد تا اين کشور به يکي از قطب‌هاي اصلي فناوري در جهان تبديل شود. بانک جهاني به‌تازگي اعلام کرد، فناوري ارتباطات و اطلاعات مهم‌ترين عاملي است که مي‌تواند به روند اقتصادي چين سرعت بخشد و اين کشور را در توليد علم و فناوري پيش‌رو کند. در گزارشي که بانک جهاني با عنوان "انقلاب اطلاعاتي چين: مديريت طرح‌هاي اجتماعي و اقتصادي" به‌تازگي منتشر کرده آمده است: "توسعه استراتژي‌هاي جديد ICT در چين، اين کشور را در رسيدن به اهداف اجتماعي و اقتصادي خود کمک خواهد کرد." طي سال گذشته صنعت فناوري ارتباطات و اطلاعات 4/7 درصد از توليد ناخالص ملي در اين کشور را به خود اختصاص داده است. بر اساس گزارش‌ بانک جهاني، رشد IT چين در سال گذشته دو تا سه برابر رشد توليد ناخالص ملي اين کشور در 10 سال گذشته بوده است.
کشور چين در حال حاضر بزرگ‌ترين بازار مخابرات جهان را در اختيار دارد و به عنوان دومين کشور دنيا در داشتن بيشترين کاربر آنلاين محسوب مي‌شود. طبق آمارهاي به‌دست آمده، چين تا پايان سال 2006 بيش از 144 ميليون کاربر آنلاين داشته و شمار مشترکان تلفن‌همراه در اين کشور از مرز 550 ميليون نفر نيز فراتر رفته است.
اهميت چين در بازار فناوري دنيا موجب شده است تا شرکت‌هاي بزرگي چون گوگل همکاري‌هاي بيشتري را با دولت اين کشور انجام دهند. "اريک اسميت"(Eric Schmidt) مديرعامل شرکت گوگل به تازگي اعلام کرده است که قصد دارد به بزرگ‌ترين موتورجست‌وجوي اينترنتي در کشور چين تبديل شود. در حال حاضر بيشتر کاربران چيني از جست‌وجوگر آنلاين Baidu استفاده مي‌کنند و گوگل قصد دارد اين رقيب چيني را از ميدان بيرون کند. "اسميت" در اين باره گفته است: «ما هر اندازه که لازم باشد سرمايه‌گذاري مي‌کنيم تا بتوانيم بازارهاي چين را به‌دست آوريم. چين مهم‌ترين منبع درآمد ما محسوب مي‌شود و از دست دادن آن يک مشکل عديده خواهد بود.» شرکت گوگل که مدت‌هاي طولاني است عنوان بزرگ‌ترين جست‌وجوگر اينترنتي جهان را به‌خود اختصاص داده، برخلاف سرمايه‌‌گذاري‌هاي فراوان و ارايه ابزارهاي جديد همچنان به عنوان دومين موتورجست‌وجوي اينترنتي در چين محسوب مي‌شود. بر اساس آمارهاي رسمي به‌دست آمده، در حال حاضر 57 درصد از جست‌وجوهاي اينترنتي در چين توسط سايت www.baidu.com انجام مي‌شود و گوگل تنها 19 درصد از اين بازار را به خود اختصاص داده است.
چين که امروزه بيشتر بر توليد نرم‌افزار تمرکز کرده، در آخرين بررسي‌هاي خود سه شرکت Huawei Technologies، ZTE و Haier را به عنوان برترين شرکت‌هاي نرم‌افزاري خود انتخاب کرد. شرکت Huawei تا پايان سال 2007 بيش از 778/29 ميليارد يوان درآمد داشته و ميزان درآمدهاي دو شرکت ZTE و Haier نيز به‌ترتيب 44/13 و 106/8 ميليارد يوان برآورد شده است. دولت چين با سرمايه‌گذاري بيشتر در بخش نرم‌افزار سعي مي‌کند رقيب تازه براي شرکت مايکروسافت محسوب شود.
بايد توجه داشت، با وجود موفق بودن بخش نرم‌افزار چين در بازارهاي جهاني، اين کشور در ديگر عرصه‌ها نيز سرمايه‌گذاري‌هاي فراوان کرده است. طبق گزارش جديد به‌دست آمده، شرکت مخابراتي China Mobile که بزرگ‌ترين اپراتور تلفن‌همراه چين محسوب مي‌شود، به عنوان پنجمين اپراتور بزرگ و تنها اپراتور غيرآمريکايي بزرگ جهان برگزيده شد. ميزان درآمدهاي China Mobile در سال گذشته بيش از 50 ميليارد بود که اين رقم نسبت به سال قبل افزايش پنج درصدي را نشان مي‌دهد. چين با اين اقدامات خود در تلاش است طي چند سال آينده به مهد فناوري در جهان تبديل شود.