بازار ديجيتال- سال شمار حوزه ارتباطات و فناوري اطلاعات در سال 89 نيز همچون چند سال گذشته خود با تغيير و تحولات گسترده‌اي همراه نبود.

سال 89 در حالي به پايان رسيد که باز هم مسوولان وزارت ارتباطات و فناوري اطلاعات نتوانستند به وعده‌هاي خود جامه عمل بپوشانند و انجام پروژه‌هاي گوناگون از جمله راه اندازي ديتاسنتر ملي، اينترنت ملي، اپراتور سوم، رفع محدوديت اينترنت و... را به سال 90 سپردند.
در گزارش زير، مجموعه چندين اتفاق مهم حوزه آي سي تي ديده مي‌شود.
..کاربران خانگي و ادامه سرعت قبلي
با توجه به وعده‌هايي که وزير ارتباطات در خصوص افزايش سرعت اينترنت داده بود، گمان مي‌رفت که سال گذشته محدوديت اينترنت 128 کيلو بيتي کاربران خانگي برداشته شود؛ اما وزير هم در همان اوايل سال گذشته آب پاکي را روي دست کاربران ريخت و همچون وزير پيشين؛ يعني سليماني اعلام کرد که همين سرعت فعلي کافي است. حتي مجلس‌نشينان هم نتوانستند براي برداشتن اين محدوديت کاري کنند. در واقع در مهرماه سال گذشته بود که کميته صنايع و معادن مجلس شوراي اسلامي به طرح برداشته شدن محدوديت سرعت اينترنت 128 کيلوبيت براي کاربران خانگي راي مثبت داد و اعلام داشت که در صورت تصويب اين طرح در کميسيون تلفيق مجلس، به زودي محدوديت سرعت اينترنت براي کاربران خانگي براي هميشه برداشته خواهد شد. علي مطهري، رييس کميته مخابرات مجلس شوراي اسلامي، در آن زمان در مورد رفع محدوديت ارائه پهناي باند اينترنت براي کاربران خانگي، گفته بود که اين موضوع در کميسيون صنايع مصوب شده و براي تصويب به کميسيون تلفيق ارائه شده است. در صورت تصويب طرح مورد نظر در کميسيون تلفيق، مجلس نيز آن را خواهد پذيرفت و پس از آن طرح رفع محدوديت ارائه اينترنت براي کاربران خانگي به صورت قانون درمي‌آيد و اجرا مي‌شود. اما بهمن ماه بود که مطهري اعلام کرد که اين طرح در کميسيون صنايع به تصويب نهايي نرسيده است.
استاکس آمد
کشف کرم استاکس نت، در اوايل مرداد 1389، نخستين تجربه جدي در توجه ‏به مباحث امنيت اطلاعات رايانه‌اي را رقم زد تا جايي ‏که حتي برخي از رهبران سياسي کشورهاي جهان نيز مستقيما به انتشار و ‏عملکرد اين بدافزار رايانه‌اي واکنش نشان دادند. در ابتدا گمان مي‌رفت که اين يک حمله معمولي مانند هزاران حمله ويروسي است که روزانه ميليون‌ها رايانه در ‏سراسر جهان را مورد هدف قرار مي‌دهد؛ اما گويا اين حمله بسيار جدي بوده و برعکس هميشه، بيشتر ‏رايانه‌هاي ايران، اندونزي و هندوستان را مورد هجوم خود قرار داده است. همچنين براساس گزارش‌هاي ‏منتشر شده، رايانه‌هاي صنعتي در ايران بيش از ديگر کشورها به کرم رايانه‌اي خطرناکي به نام ‏Stuxnet‏ نيز شهرت دارد، آلوده شده است.
هدف اين کرم رايانه‌اي سرقت ‏اطلاعات از سيستم‌هاي صنعتي است. حتي برخي کارشناسان آن را نخستين تروجاني مي‌دانند که ‏اطلاعات صنعتي را به سرقت مي‌برد.‏
جست‌وجوگر ملي
يکي از پروژه‌هاي بحث برانگيزي که در سال 89 مطرح شد طرح ايجاد يک جست‌وجوگر ملي بود. همين افزوده شدن نام ملي به اين پروژه کافي بود که انتقادات و اظهارات ازسوي کارشناسان و فعالان حوزه آي‌سي تي به گوش برسد.
عده‌اي براين باور بودند که وقتي هنوز پروژه‌هاي ملي همچون اينترنت ملي، ايميل ملي، ديتا سنتر ملي، گوشي تلفن همراه ملي و... به سرنوشت مشخصي نرسيده‌اند، سرمايه‌گذاري در حوزه ديگر نتيجه‌اي جز به هدر رفتن منابع کشور ندارد و عده‌اي ديگر بر اين باورند که استفاده از اين موتور جست‌وجوگر ملي از آنجا که از طريق اينترانت کشور ميسر است نه‌تنها هزينه‌ها را افزايش نمي‌دهد، بلکه باعث کاهش هزينه‌ها هم مي‌شود. هرچند راه‌اندازي اين طرح از سوي وزير ارتباطات و در اواسط شهريور ماه مطرح شد و تا کنون خبري از به اجرا درآمدن اين طرح نشده است، اما از راه‌اندازي موتور جست‌وجوي ملي اين‌گونه برداشت مي‌شود که کاربران پس از درج موارد مورد نياز خود در آن، اطلاعات به صورت دسته‌بندي شده و طبقه‌بندي شده در اختيارشان قرار مي‌گيرد.
در واقع اين موتور جست‌وجو هرگونه اطلاعاتي را در اختيار کاربران قرار نمي‌دهد. به عبارتي اين موتور جست‌وجو، اطلاعات مورد نياز کاربر را در محتواي داخل کشور جست‌وجو مي‌کند؛ از اين‌رو مساله‌اي که در مورد اين موتور مد نظر قرار گرفته، عدم وابستگي به موتور جست‌وجوي خارجي است. گفته مي‌شود موتور جست‌وجوگر ملي به عنوان اولين اولويت براي ارائه خدمات دستگاه‌هاي دولتي و غيردولتي با هدف تسهيل در ارائه اطلاعات سريع به مردم پياده‌سازي خواهد شد، اما اطلاعات تمامي سرورهاي داخل کشور نيز از طريق اين موتور جست‌وجو قابل جست‌وجو و دريافت خواهد بود.
الکامپ شانزدهم
بالاخره بعد از چندين دوره کشمکش بين مسوولان شرکت سهامي نمايشگاه بين‌المللي و سازمان نظام صنفي رايانه‌اي، الکامپ شانزدهم توسط سازمان برگزار شد. هر چند بعد از برگزاري اين دور از نمايشگاه الکامپ انتقاداتي نسبت به برگزاري آن چه از نظر ساعات بازديد، چه از نظر غرفه آرايي، ابهام در خصوص شکل‌گيري گروه سيمرغ و... به برگزارکنندگان الکامپ شانزدهم وارد شد، اما اکثر فعالان و کارشناسان معتقد بودند که الکامپ شانزدهم بهتر از چند دوره گذشته خود برگزار شد. استقبال از برگزاري اين نمايشگاه توسط بخش خصوصي حتي دولتي‌ها را هم تحت تاثير قرار داد؛ به گونه‌اي که دو وزير ارتباطات و آموزش و پرورش آن را افتتاح کردند.
حضور 450 شرکت داخلي و خارجي در فضايي بالغ بر 21 هزار متر مربع و در کنار آن حضور پررنگ دستگاه‌هاي دولتي در شانزدهمين نمايشگاه الکامپ از ويژگي‌هاي اصلي اين نمايشگاه بود. براساس گزارش‌ها و آمارهاي منتشر شده در الکامپ امسال 30 دستگاه دولتي در سالن‌هاي 40 و 41 در قالب سالن دولت الکترونيک، خدمات دستگاه‌هاي دولتي را در دفتر فناوري اطلاعات و ارتباطات در معرض ديد عموم قرار دادند که شايد بتوان گفت نحوه غرفه‌آرايي، حضور نمايندگان دستگاه‌هاي مختلف و نمايش جديدترين دستاوردها از جمله رونمايي از ايميل ملي، برگزاري کارگاه‌هاي آموزشي و.... باعث شده بود جمعيت زيادي به اين سالن‌ها سرازير شوند.
اينترنت پاک مي‌شود
اگر وزيران پيشين حوزه فناوري ارتباطات و اطلاعات تمام تلاش خود را براي ملي کردن هر نوع تکنولوژي به کار بسته بودند، رضا تقي‌پور وزير دولت دهم تمام تلاش خود را انجام مي‌دهد تا اينترنت پاک را از ناپاک جدا کند و با اين کار فضاي امني را براي کاربران اين جهان مجازي به وجود بياورد. اولين بار تقيپور در مراسم جشنواره رسانه‌هاي ديجيتال صحبت از اينترنت پاک از ناپاک را به ميان آورده بود. وي بيان كرده بود اينترنت پاك بايد ارتباطات مجازي را كه روزي با اهداف انساني ايجاد شدند، اصلاح كند. وزير ارتباطات و فناوري اطلاعات در ميان اظهارات خود از «لكه سياه» در شبكه اينترنت سخن گفته و بيان کرده بود که وجود اين لكه در شبكه اينترنت به دغدغه جدي در ميان جوامع تبديل شده و بايد اينترنت را از کسب‌وكار كثيف فاصله داد و انسان‌ها را از آسيب‌هاي آن حفاظت كرد. پس از اعلام اين خبر از سوي وزير ارتباطات، کارشناسان حوزه فناوري اطلاعات و ارتباطات به دليل عدم ارائه تعريفي از اين واژه جديد در فرهنگ ارتباطي کشور، هر کدام تعبيري خاص از اين موضوع را ارائه دادند؛ تعابيري که بيشتر روي محور تشديد در بخش فيلترينگ خلاصه مي‌شد. با تمام اين تفاسير اوايل اسفند ماه سال 89 رضا تقيپور باز هم در گفت‌وگو با «مهر» از آغاز طرح اينترنت پاک خبر داد. وزير ارتباطات و فناوري اطلاعات از تشکيل هسته‌هاي اوليه ايده اينترنت پاک در کشور خبر داد و گفت: نقطه شروع طرح اينترنت پاک کشور ايران خواهد بود و پس از آن در اختيار تمام بشريت قرار مي‌گيرد.
تحقيق و تفحص از مخابرات
گزارش تحقيق و تفحص مجلس شوراي اسلامي از شرکت مخابرات ايران سرانجام سال گذشته از تريبون عمومي مجلس قرائت شد. طرحي که پانزدهم دي‌ماه 1387 در مجلس به تصويب رسيده بود. واگذاري غيررقابتي مخابرات، ضعف عملکرد در برنامه چهارم توسعه و قراردادهاي مبهم از جمله موارد مهم حاضر در اين گزارش بود، به طوري که علي لاريجاني، رييس مجلس پس از قرائت آن گفت که گزارش تحقيق و تفحص انجام گرفته را به قوه قضائيه و ديگر نهادهاي ذي‌ربط ارسال مي‌کند. همچنين انتشار اين گزارش تا جايي پيش رفت که احتمال استيضاح وزير و لغو واگذاري مخابرات نيز به گوش رسيد. چند روز پس از انتشار اين گزارش، علي مطهري در خصوص پرونده عملکرد مخابرات پس از قرائت در صحن علني از تصميم براي تشکيل کميته مشترک متشکل از نمايندگان دو قوه مقننه و مجريه براي بررسي اين گزارش خبر داد. وي با اشاره به دستور رياست مجلس شوراي اسلامي براي پيگيري پرونده مخابرات گفت: کميسيوني متشکل از نمايندگان دو قوه براي بررسي موارد مطرح شده در پرونده مخابرات تشکيل خواهد شد تا شک و شبهه‌هايي که در اين باره وجود دارد مرتفع شود، اما در صورت احراز تخلف، پرونده به مراجع قضايي ارجاع مي‌شود. هنوز و با شروع آغاز سال جديد خبر از سرنوشت اين گزارش اعلام نشده است.
نمايندگان آي‌تي در اتاق بازرگاني
شايد يکي از اتفاق‌هاي اميدوار کننده براي فعالان بخش آي‌سي‌تي کشور حضور دو نماينده اين بخش در اتاق بازرگاني تهران باشد؛ اتاقي که تصميم‌گيري و برنامه‌ريزي در آن مي‌تواند به نفع يا ضرر يک صنف و حوزه باشد. در اوايل اسفند ماه امسال و بعد از يک ماه رقابت ميان کانديدهاي اتاق بازرگاني، 40 عضو تازه براي حضور در پارلمان بخش خصوصي از فعالان اين بخش راي اعتماد گرفتند. براساس آراي مشخص شده از ميان 7 نفر کانديداي بخش فناوري ارتباطات و اطلاعات، تنها دو نفر توانستند به اتاق بازرگاني راه پيدا کنند. وحيد ‏صدوقي و محمد حسين برخوردار تنها کانديداهايي هستند که قرار است به عنوان نماينده بخش آي‌سي‌تي در اين دوره از منافع بخش خود حمايت ‏کنند.‏ ‏شايد پيش از شمارش آرا و براساس بعضي پيش‌بيني‌ها، گمان مي‌رفت که دو کانديد پيروز شده در انتخابات هفتم اتاق بازرگاني بتوانند در اين اتاق ‏حضور پيدا کنند. محمد حسين برخوردار، مديرعامل سام الکترونيک، با کسب 568 راي توانست جايگاه سوم گروه بازرگاني را به خود اختصاص دهد و ‏با اين جايگاه تثبيت و قدرت خود در بخش فناوري اطلاعات کشور را به رخ کشد. ‏همچنين وحيد صدوقي مديرعامل همراه اول با کسب 474 راي توانست خود را در رتبه 14 بخش بازرگاني جاي دهد. هر چند هنوز ميزان فعالان حوزه آي‌تي در اتاق بازرگاني کمتر از ديگر حوزه‌ها است، اما به باور کارشناسان همين افراد اندک هم مي‌توانند به نفع صنف آي‌تي مشکلات و ايده‌هاي اين صنف را پيگيري کند و با مسوولان مختلف در بخش‌هاي مختلف کشور رايزني داشته باشد تا با ايجاد ‏آگاهي، فعالان حوزه هاي ديگر را از توانمندي‌ها و امکانات اين حوزه مطلع کند.