دنياي اقتصاد - از ظهور اولين مغازه‌هاي فروش گوشي تلفن همراه در کشور نزديک به 12 سال مي‌گذرد. دوران سلطه بي‌چون و چراي برخي از مارک‌ها در بازار اين روزها پايان يافته و رقابت تنگاتنگي بين صاحبان 5 توليد‌کننده مطرح جهاني رخ داده است.

زماني بازار ايران آن هم در نخستين سال‌هاي عمر تلفن‌همراه بي‌قيد و شرط در اختيار نوکيا بود. نوکيايي که با ظهور رقباي سر سخت ديگر اما همچنان سهم بيشتر بازار را در اختيار خود قرار داده است. رقابت توليد‌کنندگان جهاني اما در کشور‌هاي مختلف تفاوت‌هاي عمده‌اي با يکديگر دارد. هر چند که بر اساس ارايه آمارهاي جهاني جايگاه دوم در عرصه توليد در هر فصل بين سوني اريکسون، سامسونگ و موتورولا در حال تغيير است، اما شرکت 7 ساله سوني اريکسون طي اين مدت توانسته سهم عمده‌اي از بازارهاي جهاني را به خود اختصاص دهد. هر چند که اين سهم هنوز فاصله بسيار زيادي با نوکيا دارد، اما اين روزها در بين کاربران تلفن‌همراه از اين دو مارک به عنوان رقباي سرسختي ياد مي‌شود.
سوني اريکسون اما سابقه طولاني‌ همچون نوکيا در بازار ايران ندارد. با اين حال محصولات اين شرکت هم اکنون توسط سه نماينده رسمي در بازار ايران توزيع مي‌شود. براي آشنايي بيشتر با سياست‌هاي اين شرکت در مقابل ساير رقبا و نيز برنامه‌هاي آن گفت‌وگويي با حسين پاينده، مدير عامل شرکت پارس کامتل يكي از نمايندگان رسمي سوني اريکسون انجام داديم که در ادامه مي‌خوانيد.

براي شروع گفت‌وگو بپردازيم به اوضاع فعلي بازار تلفن‌همراه. به عنوان نماينده يک مارک معروف در بازار اوضاع فعلي اين بازار را چگونه ارزيابي مي‌کنيد؟
همان‌طور که مي‌دانيد هر رشته‌اي يک طول عمري خاص در بازار دارد. صنايع نويني همچون تلفن‌همراه طول عمري خيلي جوان‌تر نسبت به ساير اصناف دارند و در حال حاضر شايد 12 سال باشد که خريد و فروش تلفن‌همراه در کشور باب شده است. در اوايل تعرفه واردات گوشي همانند زمان حاضر بسيار بالا بود و از مبادي قانوني صرف نداشت که گوشي وارد کشور شود و گوشي عموما به صورت قاچاق از مناطق آزاد فروخته مي‌شد و به صورت مسافري به شهرهاي اصلي وارد مي‌شد. بعد از گذشت چهار سال وقتي که دولت با مشکلات اين مهم روبرو شد با توجه به اينکه در آن زمان حجم واردات گوشي بسيار پايين بود تعرفه را در سال 80 به 4‌درصد کاهش داد که اين تعرفه تا پايان سال 84 ادامه داشت. وقتي به آمار رجوع مي‌کنيم در سال 84، 95‌درصد از گوشي‌ها از مبادي قانوني وارد کشور مي‌شد و 5‌درصدي هم که غيرقانوني وارد مي‌شد فقط در حاشيه‌هاي مرزنشيني صورت مي‌گرفت؛ چرا که براي آنها صرف نمي‌کرد حتي کرايه حمل گوشي از هر گمرکي را بپردازد.
در ابتداي سال 85 که دولت تصميم به احياي توليد داخلي گرفت و تعرفه را به 60‌درصد رساند بازار گوشي دستخوش تحولات عجيبي شد. بيش از دو سال و 70 روز است که همه در مورد مشکلات فعلي بازار به واسطه افزايش تعرفه صحبت کردند و در اين مدت دولت تمام تلاش خود را انجام داد تا جلوي قاچاق را بگيرد.
از طرح رجيستري، ستاد مبارزه با قاچاق کالا، نيروي انتظامي و از هر توان و ايده‌اي که ارايه مي‌شد براي مبارزه با قاچاق اين کالا استفاده کرد. حتي از سابقه و تجربيات شرکت‌هاي وارد‌کننده هم استفاده کرد. اما هر ايده‌اي که داده مي‌شد بالغ بر 6 ماه آزمون و خطاي آن به طول مي‌انجاميد. در انتها طرح مبارزه با گوشي‌هاي قاچاق در بازار آنچنان که بايد و شايد موفق نبود، تا اينکه تصميم به اخذ تعرفه‌اي منطقي گرفته و تعرفه واردات به 25‌درصد کاهش يافت. توجه داشته باشيد که به باور ما شرکت‌هاي وارد‌کننده تعرفه منطقي در اين بازار بايد بين 4 تا 8‌درصد باشد.
با تعرفه 25‌درصد شرکت‌ها مي‌توانند گوشي‌هاي ارزان قيمت يا در مقطعي خاص برخي از مدل‌هاي گوش‌هاي گران قيمت را به کشور وارد کنند. ما هم همانند ساير همکاران در اين مدت تابع قوانين بوديم. با شرکت مادر سوني اريکسون رايزني‌هايي انجام داديم تا بتوانيم خريد گوشي از اين شرکت براي نمايندگان ايراني را با يک قيمت کاملا استثنايي انجام داده تا با کاهش قيمت نهايي در بازار بتوانيم با قاچاق رقابت و مبارزه کنيم.
سوني اريکسون هم سعي کرد که اين کار را انجام داده و قيمتي را براي ما محاسبه کرد تا گوشه‌اي از ضرر آن تعرفه 25‌درصد را جبران کند.
در اين مقطع وجود نيروي انتظامي بسيار موثر است. طي چند هفته گذشته نيروي انتظامي در بازارها گوشي‌هاي بدون گارانتي اصلي را هدف قرار داده و اقدام به برخورد با فروشندگان و خريداران اين نوع از گوشي‌ها پرداخته است. اما اين کار بايد ادامه دار باشد. متاسفانه در طول اين مدت تجربه نشان داده که برخوردهايي از اين دست مقطعي بوده است و اجراي طرح‌هايي از اين دست تنها براي مقطعي کوتاه توانسته تا حدي اندک جلوي فعاليت قاچاقچيان را بگيرد. زماني که فعاليت‌هايي از اين دست صورت مي‌گيرد واردکنندگان قانوني مجالي براي فعاليت يافته و اقدام به سفارش به شرکت‌هاي مادر مي‌کنند. اما متاسفانه تا سفارش آن‌ها تاييد و جنس آن‌ها به کشور وارد شود حداقل يک تا دو ماه اين روند به طول مي‌انجامد؛ اما در آن زمان نظارت‌هاي مقطعي در بازار کاهش يافته و در نتيجه باز هم فعاليت قاچاقچيان از سر گرفته مي‌شود که نتيجه آن هم چيزي جز ضرر روي ضرر نخواهد بود.


در حال حاضر چند نمايندگي در سراسر کشور داريد؟ و به عنوان نماينده سوني اريکسون معيارهاي قيمت‌گذاري شما در بازار ايران چيست؟
ما هم‌اکنون 500 نماينده در سراسر کشور داريم. 200 نماينده در تهران و 300 نماينده در ساير شهرها. تمام سعي و تلاش خود را در طي دو سال گذشته انجام داديم تا با توجه به شرايط فعلي بتوانيم همچنان در بازار باقي بمانيم. ما طي دو سال گذشته تعميرگاه‌هاي خود در سراسر کشور را گسترش داديم و به اين دليل که نمي خواهيم مخاطبان شهرستاني زماني که با مشکلي مواجه مي‌شوند مجبور به تحمل زماني طولاني براي ارسال و تعمير گوشي به دفاتر مرکزي را شاهد باشند. گسترش نمايندگان تعمير در سراسر کشور هزينه‌هاي سرسام‌آوري را براي ما به همراه داشته و ما تمام اين کارها را براي زماني انجام داديم تا با منطقي شدن تعرفه بتوانيم فعاليت خود را گسترش دهيم.

در بخش قيمت‌گذاري به هيچ عنوان به ساير رقبا نگاه نمي‌کنيم. واردات ما با درهم و دلار صورت مي‌گيرد. به تازگي قيمت دلار و درهم بالا رفت. همين تغيير قيمت باعث شد تا ما هم قيمت‌هاي خود را تغيير دهيم بدون در نظر گرفتن اين موضوع که ساير رقبا در بازار چه برنامه‌اي را براي خود در نظر گرفتند. قيمت‌گذاري ما بر اساس قيمت تمام شده و بر اساس رقابت با قاچاقچي است يعني در پايين‌ترين حد ممکن. حتي در يک سري از مدل‌ها همان قيمت خريد را عرضه مي‌کنيم و در برخي از مدل‌ها هم پايين‌تر و بدون در نظر گرفتن ماليات. چراکه مجبوريم در بازار حضور داشته باشيم. در همين شرکت 62 کارمند در بخش سوني اريکسون و بالاي 12 نفر هم در بخش موتورولا مشغول به فعاليت هستند. چهار تعمير گاه سوني اريکسون و 2 تعميرگاه هم موتورلا در اختيار دارد. به جز مناطق آزاد جمع پرسنل شرکت ما بالغ بر 90 نفر است. دو راه بيشتر روبروي ما نيست. يا بايد همانند برخي از همکارانمان فعاليت خود را متوقف کنيم که با اين کار چيزهايي که در اين مدت به دست‌آورده‌ايم را از دست مي‌دهيم يا اينکه بايد با درنظر گرفتن ضرر و زيان‌هاي ناشي از کار همچنان حضور خود در بازار را حفظ کنيم که ما راه دوم را انتخاب کرديم.


چند‌درصد بازار به شکل کامل در اختيار سوني اريکسون قرار دارد؟
بر اساس آخرين آماري که ما در اختيار داريم هم‌اکنون نزديک به 51‌درصد بازار در اختيار نوکيا است. 30 تا 32‌درصد سوني اريکسون، 5/16‌درصد سامسونگ و مابقي هم به مارک‌هاي ديگر و پکت‌پي‌سي‌ها و گوشي‌هاي چيني تعلق دارد.

سوني اريکسون هميشه بين 20 تا 32‌درصد سهم بازار را در اختيار داشته در بهترين حالت 32‌درصد و در بدترين حالت 25‌درصد هم‌اکنون در بهترين وضعيت قرار دارد.


چرا مارکي همچون شما هيچ وقت نمي‌تواند بازاري همچون نوکيا را داشته باشد؟
سوال خوبي است. من 9 سال در ايراتل کار مي‌کردم و فقط نوکيا مي‌فروختم. هيچ گوشي‌اي به جز نوکيا نه دستم مي‌گرفتم و نه مي‌فروختم. در آن زمان 75‌درصد بازار ايران در اختيار نوکيا بود.
زماني که از نوکيا مي‌خواستيم جدا شويم به مديران اعلام کرديم که با رفتن ما 15‌درصد از سهم بازار نوکيا در ايران کاهش يافته و به برند جديد اضافه خواهد شد. و اين اتفاق افتاد چرا که ما يک تيم جدا شده از نوکيا بوديم و از زماني که ما به سوني اريکسون پيوستيم بازار اين مارک از 5‌درصد به 30‌درصد و نوکيا از 75‌درصد به 50 تا 51‌درصد رسيده است. اما يک واقعيت در اين بين وجود دارد و آن اين است که نوکيا بهتر و قوي‌تر است. همين اندازه که ما توانسته‌ايم سهم بازار اين شرکت را از 75 به 50‌درصد برسانيم يعني ديوار بزرگي را از سر راه برداشته‌ايم. بگذريم که سوني اريکسون هيچ وقت قدر اين اتفاق و اين سهم از بازار را نمي‌داند. سهم نوکيا از اين پايين‌تر هم خواهد آمد به شرطي که سوني اريکسون هم فعاليت خود را بيشتر کند.

جالب است - بدانيد که نوکيا در حال حاضر بالغ بر 60 مدل گوشي آماده فروش دارد که بالغ بر 50 مدل آن مورد استقبال مردم واقع شده؛ اما سوني اريکسون 40 مدل دارد که از اين تعداد 14 مدل چنين وضعيتي دارند. فاصله 14 مدل تا 50 مدل فوق‌العاده زياد است. موتورولا 40 مدل دارد؛ اما تنها دو مدل آن مورد استقبال مردم قرار گرفته است. سامسونگ شايد 40 مدل داشته باشد، اما 4 مدل بيشترين فروش را دارد. فرق برندها در اين قسمت مشخص مي‌شود. به همين دليل است که نوکيا از همه بالاتر است و نصف بازار را در اختيار دارد. به اين دليل که تنوع محصولات نوکيا فوق‌العاده بالا است.


چرا سوني اريکسون در ايران رسمي فعاليت نمي‌کند و مانند نوکيا نماينده و شفافيت در فعاليت ندارد؟
نوکيا بازار ايران را به درستي شناخته و آن را باور دارد به همين دليل است که سه نماينده در کشور دارد. بعد نماينده‌ها را يک پله عقب فرستاد و خودش با يک نماينده در ايران حضور پيدا کرد و آن نماينده در تمام مسائل و مشکلات آن دخيل است. حالا چرا نوکيا در ايران حضور دارد،اما ساير مارک‌ها چنين حضوري را ندارند، سوال بسيار مهمي است.
جالب است که بدانيد نوکيا نسبت به سوني اريکسون از لحاظ وسعت شرکت مانند يک درياست به يک درياچه. سوني‌اريکسون از لحاظه سرمايه، تعداد پرسنل، ارزش و توليدات خيلي كوچك‌تر از نوکيا است. همچنين جالب است که بدانيد کارخانه و سرمايه سامسونگ بسيار بيشتر از نوکيااست، چرا که در همه زمينه‌ها فعاليت مي‌کند. در نتيجه وقتي يک شرکت بزرگ مي‌شود تبليغات هم بزرگ مي‌شود. تمام نمايندگان سوني اريکسون هزينه تبليغات را خود تامين مي‌کنند. شايد عدم سرمايه‌گذاري از سوي سوني اريکسون براي تبليغات مهمترين عامل در پايين بودن اين برند نسبت به نوکيا باشد.

اما در خاورميانه اين برند به عنوان رقيبي جدي براي نوکيا محسوب مي‌شود، اين‌طور نيست؟
در ايران بله، اما در خاورميانه خير. شما وقتي در افغانستان هستيد متوجه مي‌شويد که رقيب نوکيا، سامسونگ است. وقتي به عراق مي‌رويد رقيب نوکيا، موتورولاي آمريکايي است و در تمام کشورهاي خاورميانه رقباي نوکيا با هم فرق مي‌کنند.

جالب است که بدانيد مردم ايران هميشه به دنبال نوآوري هستند و شايد تنوع محصولات سوني اريکسون هر چند اندک باعث شده تا رقيبي سرسخت و جدي براي نوکيا باشد، اما در ساير کشورها فاصله زيادي بين سوني اريکسون با نوکيا وجود دارد.

در مورد نمايندگي‌ها صحبت کنيم. اولين نماينده سوني اريکسون در ايران کدام شرکت بود؟
سيتادل اولين نماينده اين شرکت در ايران بود. سيتادل از لحاظ تعميرات و خدمات پس از فروش هم‌اکنون خيلي قوي‌تر از ساير نماينده‌ها است. بعد از اين شرکت نيکاتل به بازار وارد شد و بعد کامتل.

در يک مقطع زماني فعاليت برخي نماينده‌هاي سوني اريکسون به دليل افزايش تعرفه و حجم بالاي گوشي‌هاي قاچاق متوقف شد. وقتي که فعاليت يک شرکت متوقف مي‌شود تا دو ماه اسم شرکت در ذهن‌ها باقي مي‌ماند اگر خيلي بزرگ باشد و تبليغات زيادي داشته باشد ممکن است تا 4 ماه باز هم اسمش باقي بماند. اما وقتي زمان طولاني‌تر مي‌شود، به تدريج آن نام هم کمرنگ‌تر مي‌شود.

از سهم 32‌درصدي سوني اريکسون در ايران چند‌درصد در اختيار گارانتي‌هاي قانوني است؟
بر اساس آمار ما 8‌درصد به نمايندگان رسمي تعلق دارد و مابقي سهم بازار هم در اختيار قاچاقچي‌ها قرار دارد.

قيمت شما در کل کشور يکسان است يا با توجه به مختصات جغرافيايي تفاوت دارد؟
قيمت ما در کل کشور يکسان است. ما کاري کرديم که نمايندگان ما در شهرهاي بزرگ درست هم قيمت ما در تهران فروش داشته باشند.


نياز بازار را از لحاظ سلايق مي‌سنجيد؟
متاسفانه در اين زمينه همه شرکت‌ها بسيار ضعيف عمل مي‌کنند. به قدري شرکت‌هاي واردکننده درگير مسائل گوناگوني که به واسطه قاچاق براي آن‌ها پيش آمده هستند که وقت براي تحقيق از سلايق بازار را ندارند.


پيش‌بيني سوني اريکسون از بازار پيش رو چيست؟
اگر من جاي سوني اريکسون بودم 50‌درصد از توان منطقه‌اي خود را روي ايران مي‌گذاشتم. کم پيش مي‌آيد در دنيا که کشوري به اين شکل نسبت به يک مارک علاقه‌مند شود. اگر خاطرتان باشد 10 سال پيش 90‌درصد بازار در اختيار نوکيا بود و مابقي در اختيار ساژم، اريکسون و آلکاتل قرار داشت. يک روز در يکي از بزرگراه‌ها تابلويي ديدم که تنها کلمه «تلفن‌همراه سامسونگ» را تبليغ کرده بود. بعد از 6 ماه اولين گوشي‌هاي سامسونگ با گارانتي پارس قائم به بازار عرضه شد. ما اصلا فکر نمي‌کرديم که اين گوشي رقيب ما يعني نوکيا باشد. اما اين گوشي با منشي تلفني و تنوع رنگي که داشت سهم به سزايي از بازار را به خود اختصاص داد. در آن زمان نوکيا با دو گوشي 3310 و 8210 در بازار حضور داشت، اما سامسونگ با همان يک مدل به دليل تنوع رنگي که داشت سهم خوبي از بازار را گرفت. در آن زمان سامسونگ بازار را از دست نوکيا گرفت به شکلي که تنها 30‌درصد در اختيار نوکيا و 60‌درصد در اختيار سامسونگ قرار گرفت.

گرفتن سهم دوباره از يک بازار بسيار مشکل است. بنا به دلايل مختلف سهم سامسونگ در بازار کاهش يافت که يکي از اين دلايل مي‌تواند شروع تنوع مدل‌هاي نوکيا در بازار باشد.


ملاک‌هاي شما براي واردات يک مدل چيست؟
تقاضاي بازار.


اين تقاضاي بازار براي شما چه معني‌اي دارد؟ تکنولوژي بالاتر از رقبا يا ...
توليد‌کنندگان به صورت کلي در يک فصل چندين مدل گوشي توليد و روانه بازار مي‌کنند. ما براي بار اول از تمام مدل‌ها به يک تعداد برابر سفارش مي‌دهيم، اما در سفارش دوم با توجه به ميزان فروش گوشي‌ها تصميم مي‌گيريم که از چه مدل‌هايي بيشتر وارد کنيم. فقط خود بازار مشخص مي‌کند که به چه گوشي‌اي نياز دارد. البته شايد تا 10‌درصد هم حرکات نمايندگان اثر‌گذار باشد. مردم ايران بسيار باهوش هستند. شايد توليد‌کنندگان بتوانند برخي مدل‌هاي ضعيف خود را در ويتنام يا آفريقا به فروش برسانند، اما مردم ايران در انتخاب کالاي خود بسيار باهوش انتخاب مي‌کنند.


تمرکز سوني اريکسون براي توليد بيشتر روي چه گوشي‌هايي است؟
سوني اريکسون در بازار گوشي‌هاي ارزان قيمت خيلي ضعيف است، اما نوکيا خيلي قوي است. نوکيا در گوشي‌هاي گران قيمت هم فوق‌العاده قوي ظاهر شده است. اما سوني اريکسون در رنج مياني يعني نه ارزان و نه گران قدرت خود را نشان داده است. سوني اريکسون تمام تلاش خود را روي گوشي‌هايي گذاشته است که از لحاظ قيمت در حد وسط قرار دارند يعني نه گران هستند و نه ارزان. شما از سوني اريکسون هيچ وقت گوشي مشابه N95 را نمي‌ببينيد که قيمتش بالاي 500‌هزار تومان باشد از سوي ديگرگوشي‌هاي 20 تا 30‌هزار توماني هم نمي‌بينيد. گوشي‌هاي اين مارک از 70 تا 80‌هزار تومان شروع مي‌شود و تا 370‌هزار تومان ادامه پيدا مي‌کند.


ميزان همبستگي قيمت کالا و خدمات به چه صورتي است؟ آيا تفاوت قيمتي که بين گوشي گارانتي‌دار شما با مشابه بدون گارانتي وجود دارد باعث مي‌شود تا خريدار به سمت گوشي گارانتي‌دار جذب شود يا خدمات پس از فروش؟
در سال 85 از هر 10 نفري که وارد يک مغازه مي‌شدند، 7 نفر متقاضي گوشي گارانتي‌دار بودند. به محض افزايش تعرفه و ورود گوشي‌هاي قاچاق، فرهنگ عوض شد و در سال 86 از هر 10 نفري که وارد مغازه مي‌شدند تنها يک نفر سراغ گوشي گارانتي‌دار را مي‌گرفت. جالب است بدانيد همان يک نفر هم با جملاتي همچون گارانتي به چه دردي مي‌خورد؟ خودم برايت گوشي را گارانتي مي‌کنم و غيره از سوي فروشنده مواجه مي‌شد؛ چراکه فروشنده به دليل شوکي که افزايش تعرفه به بازار وارد ‌آورده بود مي‌خواست هر چه سريع‌تر کالاي موجود در انبار خود را بفروشد. وقتي ما با اين مساله مواجه شديم به اين نتيجه رسيديم که ديگر نمي‌توان با قيمت بالا خدمات هم ارائه داد. در حال حاضر با توجه به حجم گوشي‌هاي قاچاقي که در بازار وجود دارد، اما باز هم از بين 10 مشتري حداقل 3 مشتري تقاضاي گوشي گارانتي‌دار را دارند. بر همين اساس تا يک سال ديگر رقمي که ما براي خدمات پس از فروش در نظر داريم بايد به قدري اندک باشد که متقاضي به خاطر تفاوت اندک قيمت بين گارانتي‌دار و بدون گارانتي گوشي‌هاي گارانتي‌دار را انتخاب کند.


گارانتي در تهران بيشتر طرفدار دارد يا شهرستان؟
شهرستاني‌ها طي سال‌هاي گذشته به دليل اينکه تعميرگاه مرکزي از آنها دور بود و براي تعمير بايد مدت زمان نسبتا طولاني را صبر مي‌کردند، کمتر طرفدار گوشي‌هاي گارانتي‌دار بودند. البته به جز استان خراسان؛ چرا که مسوولان اين استان اجازه فروش گوشي بدون گارانتي در بازارهاي اين استان را نداده اند. در شهرستان‌ها شايد 20‌درصد از فروش روزانه فروشگاه‌ها به گوشي‌هاي گارانتي‌دار تعلق داشته باشد و 80‌درصد در اختيار گوشي‌هاي بدون گارانتي است.


چرا در صنف فروشندگان گوشي تلفن‌همراه هيچ شفافيتي در قيمت‌ها وجود ندارد؟ چرا فروشندگان اين صنف همانند ساير اصناف از درج قيمت گوشي پشت ويترين مغازه‌ها گريزان هستند؟
درمورد کالايي مانند تلفن‌همراه نمي‌توان اين کار را کرد. چرا که در حال حاضر نزديک به 200 مدل گوشي در مارک‌هاي مختلف در بازار موجود است. در نظر داشته باشيد که قيمت اين کالا متاثر از نوسانات ارز در جهان است. اين اتفاق فقط در ايران نيست و در ساير کشورها هم وضع به همين گونه است؛ چرا که سازندگان اين وسيله به صورت کلي خيلي سريع به توليد مدل‌هاي جديد رو مي‌آورند. البته اين نکته را هم در نظر داشته باشيد که تقاضاي بازار، تنوع و روي کار آمدن امکانات جديد باعث شده است تا سازندگان مطرح جهاني خيلي سريع خطوط توليد جديدي را در کارخانه‌هاي خود به کار گيرند در نتيجه با توجه به عرضه و تقاضا در بازار قيمت اين کالا هم نوسان خواهد داشت. در نتيجه عرضه اين کالا در بازار بيشتر با کاهش قيمت روبرو است تا افزايش.


به عنوان آخرين سوال، با توجه به اين مساله که مهم‌ترين مشکلات موجود در بازار گوشي به دنبال افزايش تعرفه واردات اين کالا و به بهانه حمايت از توليدات داخلي صورت گرفته است، آينده توليد در ايران را چگونه ارزيابي مي‌کنيد؟
به اعتقاد ما توليد موبايل در ايران عملي نخواهد شد چرا كه ما نمي‌توانيم که ذائقه مردم را عوض کنيم. من نمي‌توانم سر فرزندم را کلاه گذاشته و گوشي ايراني براي او بخرم. اگر هم بتوانم اين کار را انجام دهم مطمئن باشيد در اولين برخورد با دوستانش از من مي‌خواهد که گوشي خودم را با گوشي او عوض کنم!. مهم‌ترين مساله در توليد گوشي تلفن‌همراه مارک آن گوشي است. در حال حاضر توليد‌کنندگان خارجي 15 سال است که از ما جلو‌تر هستند. در نظر داشته باشيد که طي 15 سال گذشته مارک آن‌ها چه در بازارهاي داخلي و چه در بازارهاي خارجي جا افتاده است. رقابت در اين بازار به شکلي است که حتي توليد‌کنندگان مطرح جهاني در پاره‌اي از مواقع براي گرفتن سهم بيشتر از اين بازار با يکديگر ادغام مي‌شوند و در پاره‌اي از موارد نيز به دليل عدم سرمايه لازم چه از لحاظ مالي و چه از لحاظ علمي دست از کار مي‌کشند. حال در نظر داشته باشيد که در چنين شرايطي ما به يکباره تصميم گرفتيم که پا به عرصه توليد بگذاريم. در صنعت تلفن‌همراه، توليد ديگر معنا ندارد. در همين لحظه بسياري از شرکت‌هاي مطرح تنها طراحي کالاهايشان را خود انجام مي‌دهند و توليد آن را به عهده کارخانه‌هاي چيني يا مالزيايي واگذار مي‌کنند؛ چرا که قيمت تمام شده محصولات براي آنها بسيار اهميت دارد. آن‌ها تمام توان خود را در بخش تحقيق و توسعه بازار معطوف کرده اند. تا آنجايي که من در جريان هستم سوني اريکسون به هيچ وجه قصد سرمايه‌گذاري در ايران ندارد؛ چرا که توليد در ايران برايش صرفه اقتصادي ندارد. بر فرض ايجاد ظرفيت توليد يک‌ميليون گوشي در سال و فروش آن، بر اساس آمارهاي منتشر شده ايران سالانه به 9‌ميليون گوشي ديگر نيازمند است. هوش مخاطب ايراني را هم در نظر داشته باشيد. کاربران ايراني حتي اگر در تعداد خدماتي که اپراتورها به آنها ارائه مي‌دهند در مضيقه باشند، اما باز هم شش ماه يکبار دوست دارند گوشي‌اي در اختيار داشته باشند که با فن‌آوري‌هاي روز همراه باشد. در نتيجه مطمئن هستم که طرح توليد با شکست روبرو خواهد شد کما آنکه بعد از گذشت دو سال اين طرح همچنان بدون هيچ نتيجه باقي مانده است.