سه شرکت خصوصي براي همکاري با شرکت ارتباطات زيرساخت براي راه اندازي اپراتور چهارم در حالي اعلام آمادگي کردهاند که مرکز پژوهش هاي مجلس در گزارش مفصلي از ايجاد انحصاري جديد توسط اين اپراتور ابراز نگراني جدي کرده است.
به گزارش عصرارتباط، شرکت‌هاي مبين ايران، پيشگامان کوير يزد و توسعه ارتباطات سپهر شبکه اسپادانا، سه شرکتي هستند که در کنار شرکت ارتباطات زيرساخت براي راه‌اندازي و اجراي اپراتور چهارم اعلام آمادگي کردند، اما مرکز پژوهش‌هاي مجلس در آخرين گزارش خود دليل طراحي و اجراي اين پروژه را رفع انحصار از شرکت مخابرات ايران عنوان کرده است نه اينکه راه‌اندازي اپراتور چهارم خود عامل انحصاري جديد شود.

يکي از دلايل اصلي مطرح شدن پروژه اپراتور چهارم براي اجراي طرح اتصال فيبر نوري به منازل، واگذاري نادرست شبکه دسترسي به شرکت مخابرات ايران در خصوصي‌سازي مخابرات است که در اثر اين واگذاري عدم بهبود در کيفيت خدمات ارتباطي، عدم کاهش قيمت‌ها، عدم توسعه شبکه و رقابت نابرابر با بخش خصوصي در ارايه خدمات اينترنت در چند سال اخير در کشور رخ داده است.

باتوجه به بزرگي برنامه شبکه‌سازي دسترسي نوري در سراسر کشور، در نظر گرفتن و اجرا کردن مدل آزادسازي اين بخش، از اهميت بسزايي براي تحقق آن برخوردار است و بايد از به‌وجود آمدن هر نوع انحصار غيربازاري در اين بخش نوپا پرهيز شود. به اين معني که هر يک از عوامل، مثل بهره‌برداران فيبر تاريک، فيبر روشن، توليدکننده محتوا و ارايه‌کننده سرويس مي‌توانند متعدد و متنوع باشند و بر سر سهم بازار با هم رقابت کند. در نتيجه روي آوردن به هر نوع مدل تک‌قطبي، دوقطبي يا چندقطبي محدود و به طور کلي انحصار، پيامدهاي منفي از جمله کيفيت خدمات و مسائل مربوط به بحث اشتغال را به دنبال خواهد داشت.

تاکيد بر امکان‌سنجي تقاضا

مرکز پژوهش‌ها در گزارش خود چگونگي امکان‌سنجي پياده‌سازي فيبر نوري در حوزه پيش‌بيني و بررسي بازار اين فناوري را حائز اهميت دانست و افزود: در واقع درجه پياده‌سازي فيبر نوري بهتر است باتوجه به تقاضايي باشد که به صورت زنجيروار از طرف کاربر نهايي ايجاد شده است. به عبارت ديگر پياده‌سازي فيبر نوري براساس تقاضاي مصرف‌کننده از ديدگاه عرضه و تقاضا و اصطلاحا در سيستم کششي است که در آن ابتدا ميزان مصرف کالا برآورد مي‌شود و سپس بر مبناي آن خدمات عرضه مي‌شود. دليل اين نگرش، گران بودن هزينه پياده‌سازي فيبر نوري است.

طرحي شش‌ساله

طرح پروژه اتصال فيبر نوري به منازل، در سال 1384 از سوي مسوولين شرکت فناوري اطلاعات ايران آغاز شد و با وجود انجام اقدامات اجرايي اوليه پروژه و پايلوت آن، انجام اين پروژه به پس از خصوصي‌سازي مخابرات موکول شد.

بعد از خصوصي‌سازي در ابتداي مهرماه سال گذشته، مسوولان شرکت مخابرات از اجراي پروژه اتصال فيبر نوري در استان‌هاي مازندران و بوشهر به صورت آزمايشي خبر دادند اما رقيب ديگري نيز براي اين پروژه پا به عرصه گذاشت و مهدي اخوان بهابادي قائم‌مقام وزير ارتباطات خبر از ورود اپراتور چهارم به منظور اتصال فيبر نوري به منازل خبر داد که بر اساس آن دسترسي حداقل 20 مگابيتي کاربران به اينترنت از نوع ملي آن فراهم مي‌شود.

گرچه در ابتدا شرکت مخابرات ايران خود را مدعي اصلي اجراي اين پروژه مي‌دانست اما خيلي زود خبر ورود کنسرسيوم جديدي به نام کنسرسيوم ايرانيان‌نت به ميان آمد که قرار است با ترک تشريفات نسبت به اجراي آن اقدام کند.

مبين ايران، پيشگامان و اسپادانا متقاضيان اجراي اپراتور چهارم

در اين ميان علي‌رغم موارد مطرح‌شده از سوي مرکز پژوهش‌هاي مجلس و باتوجه به عزم دولت به راه‌اندازي اين اپراتور، شرکت‌هاي مبين ايران، پيشگامان کوير يزد و توسعه ارتباطات سپهر شبکه اسپادانا، سه شرکتي هستند که در کنار شرکت ارتباطات زيرساخت براي راه‌اندازي و اجراي اپراتور چهارم اعلام آمادگي کردند.

درحالي‌که پيش از اين از حضور برخي بانک‌ها براي سرمايه‌گذاري در اين پروژه سخن به ميان آمده بود اما ظاهرا اين سه شرکت متقاضي اصلي همکاري با شرکت ارتباطات زيرساخت براي آغاز به کار کنسرسيوم ايرانيان‌نت و راه‌اندازي اپراتور چهارم هستند.

دولت قرار است مجوز اجراي اين پروژه را به کنسرسيوم ايرانيان‌نت بدهد که تنها يک عضو آن يعني شرکت ارتباطات زيرساخت به عنوان سهامدار 20 درصدي مشخص شده و مابقي هنوز حضورشان نهايي نشده است. باتوجه به اين موضوع سه شرکت مبين ايران، پيشگامان کوير يزد و توسعه ارتباطات سپهر شبکه اسپادانا براي راه‌اندازي آن ابراز علاقه کرده‌اند.

محمد مرداني مدير پروژه شبکه دسترسي فيبر نوري با اشاره به اينکه اعضاي اين کنسرسيوم تکميل نشده و اعلام کردن اسامي آنها زود است، به خبرنگار ما گفت: «اما تقريبا اصول حاکم بر پروانه کامل شده است و در بحث پروانه مسايل اساسي که بايد با رگولاتوري حل مي‌کرديم، تمام شده است و بايد صادر شود.»

او افزود: «پيش‌بيني مي‌کنيم که در چند ماه آينده بتوانيم مقدمات فازهاي اول را فراهم کنيم تا شروع به کار کنيم.»

مبين ايران قدرتمند

در ميان اين سه متقاضي، مبين ايران سهامداري در شرکت مخابرات ايران را نيز تجربه مي‌کند و مي‌تواند با اتکا به 80 هزار کيلومتر فيبر نوري که شرکت مخابرات در اختيار دارد، يکي از داعيه‌داران راه‌اندازي اين پروژه باشد.

ايران مبين که در منطقه خليج فارس پروژه تامين پهناي باند براي شرکت ارتباطات زيرساخت را نيز در اختيار گرفته باتوجه به سابقه‌اي که در اين عرصه براي خود فراهم کرده است، از گزينه‌‌هاي اصلي به شمار مي‌رود.

پيشگامان مدعي

شرکت پيشگامان کوير يزد که مهم‌ترين فعاليت آن در عرصه پهناي باند به برخورداري آن از مجوز ارايه اينترنت پرسرعت (PAP) در کشور بازمي‌گردد، تجربه فعاليت در عرصه دسترسي را دارد. از سوي ديگر اين شرکت اخيرا با تفاهم‌نامه‌اي که با شرکت ارتباطات زيرساخت امضا کرده و Landing Point از اين شرکت دريافت کرده تا براي کشور پهناي باند تامين کند، توانسته رضايت شرکت حاکميتي زيرساخت ارتباطات کشور را تا اندازه‌اي در پيشبرد پروژه به دست آورد.

اين شرکت که روزي از مدعيان خريد سهام بلوک مديريتي شرکت مخابرات ايران بود و کنار گذاشتن خود از اين معامله را يک رويداد نابرابر توصيف کرده بود، اکنون قصد سرمايه‌گذاري در چهارمين اپراتور بزرگ کشور و نخستين اپراتوري که قرار است دسترسي به پهناي باند از طريق فيبر نوري را فراهم کند، دارد.

اسپاداناي تازه‌کار

توسعه ارتباطات سپهر شبکه اسپادانا نيز از ديگر متقاضيان همکاري در اين پروژه است. اين شرکت که از شرکت‌هاي اقماري اپراتور منطقه‌اي تلفن همراه اعتباري اسپادان در استان اصفهان است و در سال 82 تاسيس شده، تمايل دارد در کنسرسيوم ايرانيان‌نت مشارکت کند.

اين شرکت که فعاليت‌هايش بر مبناي توسعه NGN است و با شرکت اروپايي Draka مشارکت مي‌کند، به مجريان پروژه اپراتور چهارم موضوع تيوب‌هاي فيبر نوري را پيشنهاد داده است که براساس آن فيبرها را در فاصله 35متري در آسفالت قرار مي‌دهند.

مالکان فيبر نوري در کشور

فعالان اين عرصه معتقدند چنانچه طي يک همکاري و هماهنگي وزارتخانه‌هاي نيرو، نفت و انرژي و ارتباطات و فناوري اطلاعات براي توسعه دسترسي به فيبر نوري از شبکه‌هاي لوله‌هاي نفت و سيم‌هاي ارت برق بهره ببرند، اتصال تمام روستاها به اين شبکه نيز سهل‌الوصول خواهد شد و به ويژه در شهرها که شهرداري‌ها مجوز نصب دکل جديد نمي‌دهند، راهگشا خواهد بود.

در حال حاضر علاوه بر شرکت ارتباطات زيرساخت که متولي خدمات فيبر نوري در کشور است، سازمان‌هاي ديگري نيز وجود دارند که از شبکه فيبر نوري براي انجام امور ارتباطي خود استفاده مي‌کنند از جمله شرکت مخابرات ايران، شرکت‌هاي مخابرات استاني، راه‌آهن، صدا و سيما، نيروي انتظامي و سازمان‌هاي ديگري که در ميان آنها شرکت مخابرات ايران از 85 هزار کيلومتر، راه‌آهن از 10 هزار کيلومتر، وزارت نيرو از 14 هزار کيلومتر و شرکت ارتباطات زيرساخت از 70 هزار کيلومتر فيبر نوري برخوردارند.

سرنوشت مبهم باند پهن

اپراتور چهارم قرار بود حداقل در سال گذشته کار خود را آغاز کند اما تاکنون حتي مجريان آن نيز تعيين نشده‌اند. آنچه بيشترين چالش را بر سر راه‌اندازي اين اپراتور ايجاد کرده، نامشخص بودن پهناي باند واگذار‌شده به کاربران خانگي است که در اين پروژه در هاله‌اي از ابهام قرار گرفته است.

علاقه‌مندان به سرمايه‌گذاري در اين پروژه معتقدند تا زمانيکه اين چالش اصلي حل نشود، سرمايه‌گذار نمي‌تواند تجهيزات دسترسي به باند پهن 100 مشخصي را نصب کند. همچنين فراهم کردن بانک‌هاي اطلاعاتي مناسب و سرورهاي با ضريب اطمينان بالا از ديگر ملزومات اين اپراتور است.