بزرگراه فناوري - بيست و يکم تيرماه سال گذشته بود که شوراي عالي انقلاب فرهنگي بر اساس متني که امضاي سيدمحمد خاتمي بر آن نقش بسته بود، اقدام به بازنگري و اصلاح آيين‌نامه شوراي عالي اطلاع‌رساني کرد.

آيين‌نامه جديد و مصوب شوراي عالي انقلاب فرهنگي در واقع به منظور ايجاد تغييرات اساسي در نوع حرکت و ماموريت‌هاي شوراي عالي اطلاع‌رساني تدوين و گرد‌آوري شده بود.

اما اين تغييرات چه بودند. در حقيقت ماده اول اين آيين‌نامه دو ماده‌اي روح حاکم بر شرح وظايف جديد شوراي عالي اطلاع‌رساني به شمار مي‌رفت. در اين ماده آمده: «به‌ منظور سياست‌گذاري در امر فرهنگي، اجتماعي، ديني و اخلاقي اطلاع‌رساني و هدايت مراکز اطلاعاتي و هماهنگي فعاليت آن و تدوين برنامه‌هاي ميان‌مدت و بلندمدت در زمينه تحقيقات بنيادي، توسعه‌اي و کاربردي اطلاع‌رساني در قالب نظام اطلاع‌رساني جمهوري اسلامي ايران، شوراي عالي اطلاع‌رساني تشکيل مي‌شود.»

اگرچه در اين ماده و با توجه به خلاء مفهومي که هنوز هم از سوي شوراي عالي اطلاع‌رساني به آن پاسخي داده نشده است، معني و مفهوم دقيق عباراتي همچون «هدايت مراکز اطلاعاتي» و «نظام اطلاع‌رساني» روشن نيست، لذا هنوز هم نمي‌توان تصوير دقيقي از نوع جايگاه و نحوه رسيدگي به عملکرد شوراي عالي اطلاع‌رساني جديد داشت.

اما آنچه که بي‌شک از وظايف اين شورا به‌شمار نمي‌رود و با مرور شرح وظايف به آن بر نمي‌خوريم، حضور اين شورا در عرصه ICT به مفهوم نوع عملکرد اين شورا در سابق است. جاي تاکيد و يادآوري دارد که شوراي عالي اطلاع‌رساني سابق به‌علت شکل و نوع عملکرد دبير سابق (مهندس جهانگرد) و همچنين نياز کشور به پذيرايي از فراهم‌سازي بسترهاي لازم جهت ورود فناوري‌هاي نوين و بالاخره آنکه فقدان نهاد مشخص همچون شوراي عالي فناوري اطلاعات، سکان‌دار توسعه ICT کشور شد.

اما چندي بعد يعني 21/4/84 و بر اساس خواست قانون تغيير نام و اختيارات وزارت ارتباطات و فناوري اطلاعات، شوراي عالي IT شکل گرفت و شوراي عالي انقلاب فرهنگي نيز قباي جديدي براي شوراي عالي اطلاع‌رساني در نظر گرفت.

به اين ترتيب اين ديگر شوراي عالي اطلاع‌رساني نبود که نهاد هماهنگ‌کننده ICT کشور بود و حالا شوراي عالي فناوري اطلاعات است که بر اساس قانون چنين مسؤوليتي را بر عهده گرفت.

قباي جديد
اما با گذشت بيش از يک سال و نيم از تعيين شرح وظايف جديد براي شوراي عالي اطلاع‌رساني، اين شورا همچنان به‌درستي جايگاه خود را نيافته و گويي به‌دنبال زمينه‌اي براي فعاليت مي‌گردد.

پانزدهم اسفندماه سال گذشته بود که حجت‌الاسلام حميد شهرياري که پيش از اين فعاليت‌هايي چون نماينده مذهبي در کشور نيوزلند، مديريت مرکز تحقيقات علوم کامپيوتري علوم اسلامي، رياست مرکز تحقيق و توسعه علوم اسلامي (سازمان سمت) و... را در کارنامه خود داشت، حکم دبيري شوراي عالي اطلاع‌رساني را از محمود احمدي‌نژاد رييس‌جمهور و رييس‌فعلي شوراي عالي انقلاب فرهنگي دريافت کرد.

از آن زمان تاکنون قريب به 9 ماه مي‌گذرد و گذشت اين زمان طبعا فرصت به‌نسبت مناسبي را براي ارزيابي عملکرد و دور جديد شوراي عالي اطلاع‌رساني فراهم مي‌کند.

اگرچه مشخص نيست دبير جديد شوراي عالي اطلاع‌رساني به‌طور مشخص چه زماني و چه روزهايي در محل کار خود حضور دارند و بنا به‌دلايلي فرصتي فراهم نشد تا از نزديک مسايل، پرسش‌ها و ابهامات عملکرد 9 ماهه ايشان مورد بحث و گفت‌وگو قرار گيرد، ليکن همواره اين امکان وجود دارد که با استفاده از اظهارات و فعاليت‌هاي شوراي مذکور، ارزيابي تقريبي از نوع عملکرد اين مجموعه داشت.


بي‌شک ارزيابي دقيق و عميق عملکرد اين شورا در يک يا چند صفحه‌نمي‌گنجد و به همين دليل هفته‌نامه بزرگراه فناوري در نظر دارد تا با اختصاص فضاي ويژه‌اي و در قالب گزارش‌هاي متعدد طي هفته‌هاي آتي به بررسي فعاليت‌هاي شوراي عالي اطلاع‌رساني بپردازد.
اگرچه تاکيد مي‌شود در صورت نياز شوراي عالي اطلاع‌رساني مي‌تواند توضيحات لازم را براي هفته‌نامه ارسال کند، همچنين هفته‌نامه بزرگراه فناوري نيز سعي خواهد کرد تا طي تماس با مراجع بالاتر، هم‌عرض، کارشناسان و فعالان صنفي ارزيابي دقيق‌تري پيرامون فعاليت‌هاي شوراي مذکور داشته باشد و بخش نخست اين گزارش صرفا فتح باب است.

يک سايت
دبيرخانه شوراي عالي اطلاع‌رساني داراي سايتي است که از سال‌ها قبل به‌نام www.iran-ict.ir به ثبت رسيده است. ظاهرا اين سايت هم‌اکنون نيز مورد استفاده شوراي عالي اطلاع‌رساني جديد نيز قرار دارد، چراکه بخش اخبار اين شورا تقريبا به‌روز است.

اما اين سايت به غير از بخش خبر که به‌ظاهر مورد علاقه و توجه ويژه مسؤولان اين شورا بوده و به‌طور مرتب اخبار و نقطه‌نظرات ايشان را منعکس مي‌کند، از بخش‌هاي ديگري نيز تشکيل شده است.

بخش‌هايي همچون انتشارات، دستورالعمل‌ها، گزارش‌ها، کميسيون‌ها، شورا، کارگروه‌ها و... که برخي از ايشان از ابتداي سال و برخي از اين بخش‌ها از سال 81 تاکنون اطلاعات جديدي در آن‌ها نمي‌توان يافت.

بار ديگر تاکيد مي‌شود که در بخش‌هاي بعدي اين گزارش به محورهاي متعدد پيرامون عملکرد اين شورا پرداخته خواهد شد.

دستورات رييس‌جمهور در جلسه نخست
بر اساس آيين‌نامه تشکيل شوراي عالي اطلاع‌رساني رييس‌جمهور به‌عنوان رييس اين شورا بايد حداقل دو جلسه در سال در جلسات شورا حضور بيابد. بر اين اساس نخستين جلسه شوراي عالي اطلاع‌رساني به رياست دکتر احمدي‌نژاد در آبان سال 1384 تشکيل شد و رييس‌جمهور نيز دستوراتي را در اين شورا مطرح کرد.

بر اين اساس مقرر شد با توجه به گستردگي فعاليت‌هاي مرتبط و شوراهاي مختلف، يک کارگروه طي چهار هفته، سازوکار مناسبات اداري و اجرايي جهت برقراري هماهنگي في‌مابين اين فعاليت‌ها را تهيه کرده و براي اخذ تصميمات لازم به اطلاع رييس‌جمهوري رسانده شود.
موضوعي که به‌نظر مي‌رسد رخ نداده است و مسؤولان اين شورا در گفته‌هاي خود به ادامه اجراي طرح تکفا، که با توجه به تشکيل شوراي عالي IT و دستور صريح رييس‌جمهوري ديگر جايگاهي در اين شورا ندارد، اصرار دارند.

ليکن اينکه آيا اين گفت‌وگوها از حلقه کلامي خارج شده و تا چه حد به مرحله عملي نزديک شده موضوعي است که در بخش بعدي گزارش به آن پرداخته مي‌شود.

بخش اخبار
اما همان‌طور که پيش از اين نيز ذکر شد بخش اخبار سايت شوراي عالي اطلاع‌رساني مورد توجه ويژه برخي از مسؤولان اين شورا قرار دارد و ايشان از اين طريق نظرات خود را پيرامون مباحث گسترده در آن قسمت منعکس مي‌کنند.
اما در شرايطي که به‌نظر مي‌رسد بخش اخبار يک نهاد به‌غير از اظهارنظر حاوي اخبار و اطلاعاتي پيرامون عملکرد و پيشرفت‌هاي آن نهاد باشد، گزيده‌اي از تيتر برخي از اخبار (بخش فعال و مورد توجه خبر سايت شورا) در ادامه مي‌آيد تا از اين طريق تصوير بهتري از «فعاليت‌هاي اين شورا» در اختيار مخاطبان قرار گيرد.

- معاون فني شورا: توان ايران بيش از آنچه که در نمايشگاه جيتکس به اسم ايران مطرح شده است.

- تمديد مهلت فراخوان تشکيل کارگروه آموزش الکترونيکي
- دبير شورا: بحث ادغام اين شورا منتفي است.
- دبير شورا: آزادي بي‌حد و حصر جزء ارزش‌هاي جامعه اطلاعاتي نيست.
- دبير شورا: حفظ تنوع فرهنگ‌ها در مجامع بين‌المللي به عهده مديران کلان ICT است.
- انتقاد دبير شورا از سازمان ملل به‌دليل نحوه اداره مجمع راهبري اينترنت
- دبير شورا: يونان محل ولادت دموکراسي در مورد حاکميت اينترنت خوانده شد.
- دبير شورا: آزادي بيان در تفکر ديني حدودي مانند حقيقت‌جويي و عدالت‌ورزي دارد.
- دبير شورا: ISPها بايد الگوي اخلاقي و آيين‌نامه نحوه استفاده از اينترنت را تنظيم کنند.
اگرچه اين موارد از لابه‌لاي تيترهاي مذکور گزينش شده است و به‌علت اينکه در خصوص ساير موارد پرسش‌ها و ابهامات متعددي وجود دارد، نقد، بررسي و پرسشگري در بقيه موارد را به شماره بعد موکول مي‌کنيم