سرويس خبر- زمانيکه پس از تقريبا دو ماه اجازه برداشت يارانه‌ها صادر شد، اکثر مردم مقابل دستگاه‌هاي خودپرداز صف کشيدند تا يارانه‌هايي را که چند ماه در صورت‌حساب‌هاي خود مي‌ديدند اما اجازه برداشتش را نداشتند برداشت کنند، اشتياق شهروندان به دريافت يارانه تبديل به محکي شد براي شبکه بانکي کشور.

هرچند محمود احمدي نژاد در برنامه زنده تلويزيوني خود به شهروندان توصيه کرد بلافاصله براي دريافت يارانه‌هاي خود به دستگاه‌هاي خودپرداز مراجعه نکنند چراکه اين طرح سال‌ها ادامه خواهد داشت و پس از آن وزير امور اقتصادي و دارايي نيز اعلام کرد در صورت ماندن يارانه‌ها در حساب مردم به آن بيشتر از سپرده‌ها و حساب‌هاي معمولي سود تعلق خواهد گرفت اما مردم باز هم براي دريافت پول‌هايي که ماه‌ها فقط تصويرش را روي صورت حساب‌هاي خود مي‌ديدند به دستگاه‌ها مراجعه کردند.

هرچند تعداد مراجعه‌کنندگان در روز 28 آذر ماه اندک بود و تقريبا نيم درصد براي دريافت يارانه‌هايشان مراجعه کردند اما در روزهاي بعدي حجم مراجعه‌کنندگان افزايش يافت.

شبکه بانکي که ماه‌ها خود را براي چنين روزي آماده‌ کرده بود سعي کرد در اين آزمون سربلند بيرون بيايد. شبکه بانکي کشور در اين دوره زماني مانند روزهاي پاياني سال در آماده‌باش کامل بود و سعي مي‌کرد در کوتاه‌ترين زمان ممکن مشکلات را برطرف کند تا حجم گسترده برداشت‌ها و افزايش چشم‌گير تراکنش‌هاي بانکي موجب ترافيک در شبکه نشود.

تمام اين تمهيدات مانع از ايجاد صف در مقابل دستگاه‌هاي خود پرداز نشد، چراکه مراجعه بيش از 16 ميليون سرپرست خانوار ثبت نام کرده در طرح هدفمند کردن يارانه‌ها در طي چند روز به شبکه بانکي کشور يعني وارد شدن فشار حداقل 16 ميليون تراکنش بيشتر از کارکرد روزانه شبکه طي يک دوره زماني محدود.

هم‌زماني اين دوره با روزهاي پاياني ماه و برداشت حقوق از حساب‌ها نيز يکي ديگر از دلايل طولاني شدن صف مقابل دستگا‌هاي خودپرداز بود.

با وجود اين صف در مقابل دستگاه‌ها بايد گفت که اکثر متقاضيان دريافت وجه توانستند وجه مورد نياز خود را دريافت کنند هرچند که شايد بايد زمان بيشتري را در مقايسه با روزهاي عادي در صف دريافت وجه مي‌گذراندند.

آمارها خود سخن مي‌‌گويند

شرکت خدمات انفورماتيک طي آماري اعلام کرد، تراکنش دو بانک ملي و صادرات که دريافت‌کننده خدمات از اين شرکت هستند تنها در سه روز 28 تا 30 آذر ماه سال جاري به 81 ميليون و 760 هزار و 784 تراکنش رسيد که در مقايسه با زمان مشابه سال قبل 58 درصد رشد را نشان مي‌دهد.

اين نسبت در بانک‌هاي ديگر نيز که خدمات مشابه را از شرکت‌هاي ديگري غير از خدمات انفورماتيک دريافت مي‌کنند نيز مشاهده مي‌شود، به گونه‌اي که در بانک ملت نسبت رشد تراکنش‌ها در سه روز پاياني آذر ماه به تراکنش‌ها در همين دوره زماني در آبان ماه رشد 60 درصدي را تجربه کرده ‌است.

اين نسبت در بانک پارسيان نيز مشاهده مي‌شود به گونه‌اي که نسبت رشد تراکنش‌ها در 3 روز پاياني آذر ماه در مقايسه با 3 روز پايان آبان ماه 61 درصد است.

افزايش ميزان تراکنش‌ها در روزهاي پس از هدفمندسازي يارانه موضوعي غير قابل پيش‌بيني نبود، به‌گونه‌اي که مديرکل هدفمند کردن يارانه‌هاي وزارت رفاه و تامين اجتماعي در شهريور ماه اعلام کرده بود که ما به خانوارها پيشنهاد داده‌ايم که از کارت‌هاي موجودشان براي دريافت يارانه استفاده کنند، در اين صورت کارت جديدي وارد شبکه نخواهد شد و براي آن دسته از حساب‌هاي جديدي که در بانک‌ها افتتاح شده نيز پيش‌بيني‌هاي لازم صورت گرفته و شتاب توانايي مديريت اين حجم از تراکنش‌ را خواهد داشت.

وقتي داستان شروع شد

بررسي چگونگي پرداخت يارانه‌هاي نقدي بارها و بارها در دستور کار قرار گرفت و بارها تغيير کرد، در دوره‌اي قرار بود کارت‌هاي معناطيسي جديدي براي سرپرستان خانوار صادر شود.

آبان ماه 88 اعلام شده بود که وزارت رفاه با همکاري شبکه بانکي کشور به صدور کارت‌هاي جديدي براي پرداخت يارانه‌ اقدام خواهد کرد، اين کارت‌ها مستقل از کارت‌هاي موجود شبکه بانکي خواهد بود چراکه در کارت‌هايي که بانک‌ها طي قراردادي در اختيار مشتريان شبکه بانکي قرار داده‌اند امکان مسدود کردن آنها در صورت فوت سرپرست خانوار وجود نخواهد داشت. از همين‌رو به اين نتيجه رسيده بودند که بايد کارت‌هاي جديدي صادر شود تا امکان نظارت بر آن نيز وجود داشته باشد.

اما با پيشرفت پروژه و تکميل بانک‌هاي اطلاعاتي خانوار و فراگير شدن کد ملي و استفاده از آن در تمام بخش‌هاي شبکه بانکي کشور اين پروژه از دستور کاري خارج شد و قرار بر اين شد که کارت‌هاي موجود براي پرداخت يارانه‌ها استفاده شود؛ اما اين تصميم نيز نتوانست مانع رشد تعداد کارت‌هاي صادر شده در شبکه بانکي شود.

طبق آمار بانک مرکزي تعداد کارت‌هاي صادر شده شبکه بانکي کشور در پايان آبان ماه به 112 ميليون و 4 هزار و 413 کارت مي‌رسد اين در حالي است که تعداد کارت‌هاي صادر شده در پايان آبان ماه سال 88 (سال گذشته) 75 ميليون و 846 هزار و 844 عدد بوده است.

بررسي‌هاي صورت گرفته نشان مي‌داد پيش از آغاز اجراي طرح هدفمند شدن يارانه‌ها فقط 71 درصد از خانوارها داراي حساب بانکي بودند و پس از آن براي تمامي خانوارها حساب بانکي افتتاح شد، البته به جز کساني ‌که از دريافت يارانه انصراف داده بودند.

وضعيت عادي است

مديران شبکه بانکي وضعيت شبکه را ايده‌آل اعلام کردند و گفتند هيچ اختلالي در شبکه مشاهده نمي‌شود.

مديرکل فناوري اطلاعات بانک مرکزي در گفتگو با ايسنا از کاهش تقاضا براي دريافت يارانه‌هاي نقدي خبر داد و هرگونه اختلال در شبکه خودپردازها و سامانه شتاب را تکذيب کرد. مهران شريفي افزود: «وضعيت پرداخت الکترونيکي در خودپردازها کاملا عادي است و به وضعيت نرمال و عادي گذشته برگشته است. او در پاسخ به سوالي درباره وجود اختلالاتي در برداشت و انتقال وجه، گفت: «ما از روي آمار مي‌گوييم که وضعيت عادي است. تعداد تراکنش‌ها و نسبت تراکنش‌هاي ناموفق به موفق کاملا عادي است و اتفاق عجيب و غريبي در اين زمينه مشاهده نمي‌شود.»

شريفي درباره پاسخگو نبودن خودپرداز بسياري از بانک‌ها براي کارت ديگر بانک‌ها، گفت: «در روال عادي، معمولا در پايان ماه بعضي از بانک‌ها که سامانه ضعيفي دارند شتاب را مي‌بندند و فقط پاسخگوي کارت‌هاي خودشان هستند اما اين موضوعي جديد نيست.

مديران در شهرهاي ديگر نيز چنين موضع‌گيري‌هايي را داشته‌اند و همه‌چيز را در وضعيت عادي برآورد کردند.

دبير شوراي هماهنگي بانک‌هاي آذربايجان شرقي در اين زمينه با تاکيد بر اينکه کمبود نقدينگي در بانک‌هاي اين استان وجود ندارد، افزود:«منابع مالي لازم براي هدفمند شدن يارانه‌ها به بانک‌هاي آذربايجان شرقي تزريق شده است».

علي علي نجاتي در گفتگو با مهر اعلام کرده ‌است:« وضعيت فعاليت سيستم بانکي در آذربايجان شرقي، عادي گزارش شده و هيچ مشکلي انعکاس نيافته است».

او اضافه کرد:«سيستم بانکي مصمم است در اجراي شايسته قانون هدفمندي يارانه‌ها فعالانه نقش آفريني کند و بانک‌هاي آذربايجان شرقي نيز در اين راستا از آمادگي کامل برخوردارند».

همچنين مدير کل دفتر هماهنگي امور اقتصادي استانداري آذربايجان شرقي با بي مورد دانستن نگراني در خصوص ناکارآمدي دستگاه‌هاي خودپرداز در صورت مراجعه ناگهاني، گفت:«همه خودپردازهاي استان آماده به‌کار و فعال هستند».

رحيم خاني در مورد برداشت مبالغ يارانه‌هاي نقدي از طريق خودپردازها به مهر، گفت:«هيچ مشکلي منعکس نشده است و به نظر مي‌رسد دستگاه‌هاي خودپرداز به نحو کارآمد عمل مي‌کنند».

او افزود:«فرآيند ارتباط الکترونيکي بانک‌ها هم به‌راحتي در حال انجام است و بار قابل ملاحظه‌اي به ارتباطات الکترونيکي بانکي تحميل نمي شود».

او ادامه داد:«در عين حال قطعي موقت سيستم‌هاي خودپرداز بانک ها مربوط به زماني است که اين دستگاه‌ها پول‌گذاري مي‌شوند».

با وجود اظهار نظر مسوولان اما برخي از شهروندان براي دريافت خدمات از دستگاه‌هاي خودپرداز در اين دوره زماني با مشکل بيشتري در مقايسه با روند عادي ماه‌هاي پيش برخوردار بودند.

هنوز ابتداي مسيريم

پرداخت يارانه و برداشت يارانه فقط مربوط به اين ماه نبود، مقرر شده‌است هر دو ماه يکبار يارانه‌ها به حساب افراد واريز شود در اين صورت به نظر مي‌رسد شبکه بانکي کشور به صورت مرتب آزموده مي‌شود و اگر پيش از اين فقط يک دوره يک ماهه در روزهاي پاياني سال با حجم زيادي تقاضا مواجه مي‌شد حال اين تقاضا به صورت مرتب در شبکه مطرح مي‌شود و با توجه به در پيش بودن روزهاي پاياني سال بايد تمام پيش‌بيني‌هاي لازم را انجام دهد تا براي سرويس‌دهي به شهروندان با مشکل مواجه نشود. آيا مشاهده صف در مقابل دستگاه‌هاي خودپرداز تبديل به عادت خواهد شد و يا اين مشکل نيز در روزهاي آتي برطرف مي‌شود؟