بزرگراه فناوري - مهيج‌ترين مزيت طراحي در دنياي پيچيده فناوري مشاهده تبديل‌شدن ايده به محصولات و خدمات قابل لمس است. افرادي که وظيفه طراحي هر محصول را به عهده مي‌گيرند در کلاس‌هاي درس تئوري‌هاي فراواني را مي‌آموزند‌ و به قصه‌هاي استادان در مورد طراحي و يکپارچه‌سازي سيستم‌هاي وابسته به فناوري ارتباطات و اطلاعات گوش مي‌دهند، اما بايد توجه داشت که اين تئوري‌ها و قصه‌ها به تنهايي کافي نيستند و بايد ابزار ديگري به نام خلاقيت به آن افوزده شود.

براي يادگيري و به دست‌ آوردن توان ترکيب مفاهيم پيشرفته، هر يک از طراحان بايد کار عملي نيز انجام دهند. آنها بايد رابطه تئوري روي تخته سياه و عمل در جهان واقعي را درک کنند تا بتوانند آنچه را که مخاطبان مي‌پسندند طراحي و عرضه کنند. اين همان عواملي است که موجب شده در سال 2005 با تحولي عظيم در اين زمينه مواجه شويم و شاهد تغييرات بنيادين در شکل و شمايل ابزار و وسايل باشيم.



شيء‌گرايي و طراحي

شيء‌گرايي و برنامه‌نويسي شيءگرا سابقه‌ طولاني در طراحي و پياده‌سازي نرم‌افزار که يکي از ابزارهاي فناوري اطلاعات و ارتباطات است، دارد. با وجود آنکه گفته مي‌شود ايده‌هاي شيءگرايي که امروزه در اموري نظير معماري مورد استفاده قرار مي‌گيرد، از نحوه‌ساخت و طراحي سخت‌افزار الهام گرفته شده است. طراحان سخت‌افزار کمتر اين جهان‌بيني را به‌کار گرفته‌اند و معمولا سعي کرده‌اند نوعي ديگر به اين مقوله بينديشند.

نکته مهمي که معمولا براي برنامه‌نويسان اهميت چنداني ندارد و در عين حال تعيين‌کننده‌مرگ و زندگي يک طراح سخت‌افزار است، نحوه پياده‌سازي طرح و کيفيت آن محسوب مي‌شود. بايد توجه داشته باشيد که به‌عنوان يک برنامه‌نويس سخت‌افزاري،‌اگر برنامه شما کمي کندتر از آنچه که پيش‌بيني شده عمل کند و در عوض قابليت نگهداري، اشکال‌زدايي و گسترش آتي آن بهتر باشد، شما برنامه‌نويس موفقي خواهيد بود، در حالي ‌که اگر طراح سخت‌افزاري باشيد که بسامد کاري آن تنها چند مگاهرتز کمتر از رقيب است اخراج خواهيد شد، هرچند ادعا کنيد طرح شما قابليت نگهداري،‌اشکال‌زدايي و گسترشي بهتر از رقيب را دارد.

طراحي در کامپيوتر

فرهنگ لغت انگليسي آکسفورد سال 1897 را به‌عنوان اولين سالي که کلمه کامپيوتر به يک ماشين محاسبه‌گر مکانيکي اطلاق شد ثبت کرده است. تا سال 1946 از طرف فرهنگ لغت آکسفورد چندين مشخصه براي تشخيص دادن گونه‌هاي مختلف ماشين‌ها ارايه شد. از جمله اين مشخصه‌ها آنالوگ، ديجيتال و الکترونيکي‌ بودن است. به‌طور تقريبي ظرفيت محاسباتي ماشين‌هاي محاسبه (دستورالعمل‌هاي اجرا شده در هر ثانيه به ازاي هر 1000 دلار هزينه) از سال 1900 هر 18 تا 24 ماه دو برابر شده است. کامپيوتر‌هاي اوليه دستگاه‌هاي غول‌پيکري بودند که چندين تن وزن داشتند و فضاي زيادي را اشغال مي‌کردند و مجبور بودند براي کار کردن به اپراتورهاي بسياري متصل شوند. اين کامپيوترها آن‌قدر گران بودند که فقط دولت‌ها و موسسه‌هاي تحقيقاتي بزرگ از عهده خريد آن برمي‌آمدند و آن‌قدر عجيب و غريب به‌نظر مي‌رسيدند که تصور مي‌شد تعداد کمي از آن‌ها براي ارضاي تمامي تقاضاهاي جهان کافي باشند. با گذشت مدتي کارخانه‌ها تصميم گرفتند که براي توليد کامپيوتر از طراحان نيز استفاده کنند تا زيبايي ظاهري اين محصولات نيز عاملي براي افزايش محبوبيت آن‌ها شود. آغاز همکاري طراحان با مراکز توليد کامپيوتر باعث شد تا کامپيوترهاي جديد به اوج شکوه و زيبايي برسند و پرقدرت‌تر، ارزان‌تر، کوچک‌تر و در دسترس‌تر شوند.

اين روزها تلاش براي ساخت کامپيوترهاي نوري که به‌جاي جريان برق از نور استفاده مي‌کند همچنان ادامه دارد و احتمال امکان استفاده از DNA براي محاسبه مورد مطالعه قرار گرفته است. يکي از عرصه‌هاي تحقيقاتي جديد که مي‌تواند منجر به ساخت کامپيوتر با توانايي‌هاي جديد و چشمگير شود محاسبه کوانتومي است که هنوز مراحل آزمايشي اوليه را سپري مي‌کند. براي دسته‌بندي کامپيوترها به استثناي کامپيوترهاي کوانتومي فناوري اجراي برنامه به‌اندازه ويژگي‌هاي طرح کامپيوتر اهميت ندارد.

کامپيوترهاي جديد بسياري از ويژگي‌هاي طراحي را که طي سال‌هاي طولاني توسط سازندگان مختلف به‌دست آمده دارا هستند. اين ويژگي‌ها اغلب از تکنولوژي اجراي برنامه مستقل هستند. کامپيوترهاي جديد قدرت و قابليت‌هاي خود را از تعامل اين ويژگي‌ها به‌دست آورده‌اند. چند نمونه از مهم‌ترين ويژگي‌هاي طرح کامپيوتر در زير آمده است.

پرداختن به ماهيت فضاي کامپيوتري با گذار از قلمروي هنر و در حقيقت حضور در فرآيندي تحول‌گرا که به‌دنبال آن ماهيت و حقيقت هنر به‌واسطه ابداع شاعرانه جلوه‌گر شده اساس کار طراحي‌هاي هنري در دنياي خشن کامپيوتري محسوب مي‌شود.

فناوري به‌واسطه ماهيت تعدي‌گرانه خود با فرض پذيرش و يا عدم پذيرش شهروندان، خواه‌ناخواه بر حيطه‌هاي کالبدي و وادي معنا نفوذ مي‌کند. در حيطه طراحي با بهره‌گيري از نرم‌افزارهاي کامپيوتري و الگوريتم‌هاي پيچيده، فرم کالبدي يک سخت‌افزار کامپيوتري دچار دگرگوني شده و حتي از حيطه تصور خلاق معماري نيز فراتر مي‌رود. در پي تحول نگاه انسان به مسئله فناوري و نوع رابطه آن با زندگي روزمزه بشر، نياز به بينشي عميق در ارتباط با پديده‌اي که از درون رشد يافته احساس مي‌شود.

فناوري‌هاي ظاهري
شرکت‌هايي که در زمينه توليد فناوري‌هاي جديد فعاليت مي‌کنند مي‌کوشند تا با افزودن امکانات جديد به محصولات خود از رقبا پيشي بگيرند و توجه بيشتري از مخاطبان را نسبت به خود جلب کنند. با وجود اينکه کارايي يکي از مهم‌ترين عواملي است که کاربر را براي خريد يک محصول ترغيب مي‌کند، به‌نظر شما شکل ظاهري اين محصولات تا چه اندازه مي‌تواند روي هر يک از افراد تاثير بگذارد؟

به گفته بسياري از کارشناسان، در زمينه طراحي تجهيزات مختلف فناوري ارتباطات و اطلاعات 2005 سال بسيار خوبي بود و شرکت‌ها توانستند علاوه بر کيفيت و کارايي محصولات خود، شکل ظاهري آن‌ها را نيز تا اندازه زيادي ترفيع دهند که اين تغييرات به وضوح در ابزارهايي مثل تلفن‌هاي همراه، دستگاه‌هاي قابل حمل پخش موسيقي و رايانه‌هاي شخصي قابل رويت است. در برخي مواقع ظاهر زيباي يک دستگاهي که کارايي زيادي هم ندارد باعث خواهد شد تا افراد تمايل بيشتري به خريد آن پيدا کنند، اين درحالي است که ظاهر نه‌چندان دلچسب يک وسيله مفيد و کارآمد نيز ممکن است باعث شود تا مردم توجه کمتري نسبت به آن داشته باشند. با وجود اينکه 2005 سال نسبتا خوبي در زمينه طراحي دستگاه‌هاي جديد محسوب مي‌شود، با اين وجود شاهد آن بوديم که همچنان در برخي مواقع برخي ابزارهاي توانمند و کارا با ظاهري معمولي و قديمي به دست مردم مي‌رسيدند که همين امر موجب شد تا از ميزان فروش آن‌ها کاسته شود.

اولين‌هاي فناوري

"کوچک‌تر، باريک‌تر، کارآمدتر" اين‌ها شعارهايي بودند که شرکت‌هاي توليدکننده تلفن‌همراه موفق شدند به‌واسطه آن‌ها ظاهر محصولات خود را در سال 2005 تغيير دهند و بتوانند محصولاتي زيباتر را به‌دست مردم برسانند. با وجود اينکه در سال گذشته ميلادي شرکت‌هاي بزرگ توليدکننده دستگاه‌هاي مخابراتي مدل‌هاي مختلفي همراه با فناوري‌هاي گوناگوني را روانه بازار کردند و توانستند رقابتي جدي را با يکديگر آغاز کنند، نتايج حاصل از نظرسنجي‌ها و بررسي‌هاي تخصصي کارشناسان نشان مي‌دهد که مدل RAZR V3 از شرکت آمريکايي موتورلا زيباترين تلفن همراهي بوده که در اين سال عرضه شده است. در کنار تلفن‌هاي همراه، دستگاه‌هاي قابل حمل پخش موسيقي نيز در اين سال با اقبال عموم مردم مواجه شدند و نشان دادند که مي‌توانند سهم زيادي از خريد و فروش‌هاي روزانه در بازارهاي کامپيوتري جهان را به‌خود اختصاص دهند. در سال 2005 درگيري در بازار موسيقي ديجيتال و فناوري‌هاي وابسته به آن بسيار زياد بود و همين امر موجب شد تا شاهد فناوري‌هاي بيشتري در اين عرصه باشيم. با وجود اينکه شرکت‌هاي مطرح دنيا دستگاه‌هاي ارزشمند خود را با کيفيت و کميت قابل توجه روانه بازار کردند و هر يک با تدابير مختلف سعي کردند که توجه بيشتري از مخاطبان را به‌خود جلب کنند، شرکت اپل توانست با عرضه محصول محبوب خود يعني iPod nano عنوان توليدکننده زيباترين دستگاه قابل حمل پخش موسيقي در سال 2005 ميلادي را به‌خود اختصاص دهد. در کنار iPod محصولي ديگر با نام MobiBLU DAH-1500i نيز محبوبيتي جهاني را از آن خود کرده بود که با اندکي اختلاف در رده دوم از اين ليست ايستاد.

در دنياي رايانه‌هاي قابل حمل که توليدکنندگان با محدوديت‌هايي نظير کاهش وزن لپ‌تاپ‌ها، کاهش حجم و افزايش کارايي آن‌ها روبه‌رو بودند، شرکت‌ها محصولات مختلفي را روانه بازار کردند که در اين ميان سوني توانست عنوان توليدکننده زيباترين لپ‌تاپ جهان را به‌خود اختصاص دهد. در يک نظرسنجي مشخص شد که رايانه قابل حمل سوني با نام VAIO VGN-U750P زيباترين لپ‌تاپي بوده که در سال 2005 ميلادي توليد شده است.

اين رايانه که مجهز به سيستم عامل ويندوز XP است شباهت زيادي به مدل OQO دارد و در سال گذشته فروش قابل توجهي داشته است. اين محصول 544 گرمي داراي طول،‌عرض و ارتفاعي معادل 6/6، 3/4 و يک اينچ است که از مدل VAIO VGN-TX670P بسيار سبک‌تر و باريک‌تر است و علاوه بر قابليت ذخيره‌سازي اطلاعات روي DVD، با استفاده از نسل سوم سيستم‌هاي WAN امکان اتصال به شبکه‌هاي مختلف بي‌سيم را فراهم مي‌آورد. در اين ميان نوت‌بوک مدل Qosmio G25-AV513 بهترين کامپيوتر قابل حمل چندرسانه‌اي جهان شناخته شد که علاوه بر داران بودن تمامي امکانات يک کامپيوتر شخصي، شامل ابزارهايي براي پخش برنامه‌هاي تلويزيوني، ورودي و خروجي پخش برنامه‌هاي ويدئويي از دستگاه‌هاي مختلف، بخش هماهنگ‌کننده با سيستم‌هاي صوتي خارجي، بخش متصل‌شونده به سيستم صوتي خودرو و ... مي‌شد.

در اين ميان لپ‌تاپ ThinkPad X41 از شرکت Lenovo و LifeBook P1510 از شرکت فوجيتسو تغييرپذيرترين رايانه‌هاي قابل حمل سال 2005 شناخته شدند. تمامي اين شرکت‌ها با آغاز رقابتي ديگر در سال جاري ميلادي مي‌کوشند که امسال نيز برگزيده شوند و بتوانند افتخاري ديگر را در اين زمينه کسب کنند.

کنسول‌هاي بازي و ابزارآلات سرگرمي از ديگر مواردي بودند که در سال گذشته ميلادي توجه مخاطبان را به‌خود جلب کرده بودند و باعث شدند تا شرکت‌هاي توليدکننده تمايل بيشتري براي حضور در اين عرصه داشته باشند. با وجود اينکه سه شرکت سوني، نينتندو و مايکروسافت با تمام توان خود سعي کردند که حاکميت بر بازار بازي‌هاي کامپيوتري‌جهان را در دست گيرند، مايکروسافت توانست با عرضه کنسول خود موسوم به Xbox 360 زودتر از شرکت‌هاي رقيب در اين رقابت پيروز و به عنوان برگزيده بهترين توليدکننده کنسول‌بازي در جهان انتخاب شود.

با وجود اينکه همه شرکت‌ها در سال گذشته سعي کردند تا به نوعي خود را در توليد محصولات زيباتر با طراحي بهتر معرفي کنند، همچنان ديده شده که برخي مراکز توليد سخت‌افزار فعاليت قابل توجهي انجام نداده‌اند. دو دوربين ديجيتالي با نام‌هاي Pentax OptioWP و OptioWPi که در سال گذشته روانه بازار شدند به شما امکان مي‌دادند تا در زير آب هم بتوانيد عکاسي کنيد. اين دوربين‌ها مي‌توانستند تا عمق 5/1 تا 2 متري با شما به زير آب بيايند و عکس‌هايي با کيفيت عالي را براي شما تهيه کنند. توجه داشته باشيد که اين دوربين‌ها نه‌تنها قابليت عکاسي،‌بلکه امکان تصويربرداري از دنياي زير آب را نيز براي شما فراهم مي‌آورند و همين امر موجب شد تا دو دوربين ياد شده به‌عنوان کارآمدترين و زيباترين دوربين‌هاي ديجيتالي در سال 2005 ميلادي برگزيده شوند.

زيبايي در اينترنت

ايده گشت‌وگذار سه‌بعدي در اينترنت به جاي مشاهده وب‌سايت‌هاي دوبعدي ابتدا در دهه نود ميلادي و توسط زبان برنامه‌نويسي VRML مطرح شد، اما پس از سال‌ها مسكوت ماندن اين ايده، هم‌اكنون اقدامات مؤثري براي عملي شدن آن درحال انجام است.

از سوي ديگر يك نگارش از زبان برنامه‌نويسي VRML به‌نام X3D ويژه كار با محيط‌هاي سه‌بعدي درحال شكل‌گيري است و از همه مهم‌تر، سيستم‌عامل در راه شركت مايكروسافت با نام ويندوز ويستا با برخورداري از چندين فناوري گرافيكي سه‌بعدي از جمله DirectX 10 امكان پيدايش ابزارها و برنامه‌هاي اينترنتي سه‌بعدي را فراهم خواهد كرد. ويندوز ويستا از موتور گرافيکي که براي خلق دسکتاپ ويندوزهاي فعلي به‌صورت دوبعدي استفاده شده و موسوم به +GDI/GDI بود فاصله گرفته است، در اصل مايکروسافت براي خلق ساختار دسکتاپ ويندوز بعدي خود يک موتور جديد تحت DirectX خلق کرده که سبب شده هر پنجره در ويندوز ويستا نماي سه‌بعدي ويژه خود را داشته باشد و ديگر کاربران به پنجره‌هاي دوبعدي فعلي کاري نداشته باشند.

سيستم‌هايي که در زمينه بارگذاري گرافيک‌هاي سه‌بعدي دچار ضعف هستند عملا از رده خارج خواهند شد. براي آشنايي بيشتر با گشت‌وگذار سه‌بعدي اينترنت كافي است بدانيم كه به‌طور مثال مرورگر سه‌بعدي Browse 3D به كاربران اجازه مي‌دهد در راهروها و سالن‌هاي مجازي، همانند آنچه در بازي‌هاي رايانه‌هاي سه‌بعدي ديده مي‌شود به گشت‌وگذار در اينترنت مشغول شوند و در هر لحظه چندين وب‌سايت را بازديد كنند كه اين امر را مي‌توان آغازي براي پيدايش اينترنت سه‌بعدي محسوب كرد.

رابرت راندا مدير اجرايي شركت توليدكننده مرورگر Browse 3D اعلام كرد: مرورگر جديد اين شركت و محصولات مشابه، انتخابي بسيار جالب‌تر از روش‌هاي فعلي و خسته‌كننده گشت‌وگذار دوبعدي در اينترنت را در اختيار كاربران قرار مي‌دهند.

به‌جز اينترنت سه‌بعدي اين روزها برخي شرکت‌ها اقدام به توليد تلويزيون‌هاي سه‌بعدي نيز کرده‌اند. برخي شرکت‌ها نظير فيليپس تلويزيون‌ها و نمايشگرهايي را روانه بازار کرده‌اند که تجربه تماشاي تصاوير سه‌بعدي را براي بيننده فراهم مي‌كنند. فيلم‌ها در داخل اين نوع نمايشگرها با عمق بيشتري نسبت به صفحات دوبعدي به‌نظر مي‌رسند.کارشناسان دريافته‌اند اين نوع مونيتورها واكنش الكتريكي پوست(تغيير در قابليت پوست براي هدايت جريان الكتريسيته كه به‌دليل محرك‌هاي حسي مثل ترس به‌وجود مي‌آيد) را افزايش مي‌دهند.

با اينكه فيليپس اين مونيتورهاي مجهز به فناوري wow xv راتنها به اماكن عمومي و كيوسك‌هاي اطلاعات داخل خيابان‌ها فروخته است، کارشناسان اميد دارند تلويزيون‌هاي سه‌بعدي را تا دو سال ديگر روانه بازار كنند. اين شركت با شبكه‌هاي تلويزيوني و سازنده برنامه‌هاي تلويزيوني نيز براي ساخت برنامه‌هاي مناسب اين تلويزيون‌ها گفت‌وگو‌هايي را انجام داده است.