بزرگراه فناوري - از رده خارج شدن سيستم هايي که زماني در زمره جديد ترين ابتکارات بشري و فناوري قرار داشتند، امري محتوم و ناگزير است



شرکت مايکروسافت اوايل ماه جولاي اعلام کرد که از يازدهم همين‌ ماه ديگر به کاربراني که از سيستم‌عامل ويندوز 98 استفاده ميکنند، خدمات ارايه نمي‌دهد چون تصميم دارد ويندوز 98 را از رده خارج کند. بسياري از تحليل‌گران ويندوز 98 را يکي از موفق‌ترين سيستم‌هاي عامل ويندوز مي‌دانند ولي با اين ‌همه از رده خارج شدن سيستم‌هايي که زماني در زمره جديدترين ابتکارات بشري و فناوري قرار داشتند، امري محتوم و ناگزير است و به همين ترتيب خوشحالي کساني که امروز به‌دليل تصميم مايکروسافت ناگزير از خريد و نصب نسخه‌هاي جديد ويندوز مانند ويندوز xp شدند، هم ديري نخواهد پاييد، چراکه نرم‌افزار جديد ويستا (vista) که اين نيز ابتکار مايکروسافت است در راه است. ويليام گيبسون نويسنده کتاب‌هاي علمي‌ـ تخيلي مي‌نويسد: «آينده اين‌جاست ولي هنوز کامل و در سطح وسيعي توزيع نشده است».



منظور گيبسون از اين سخن اين است که فناوري‌ها که زندگي ما را از نو مي‌سازند، قبل از اينکه خيلي گسترش يابند، خود در گرداب کشنده تغييرات گرفتار مي‌شوند. البته جنبه منفي سخن وي هم اين است که گذشته کاملا سپري نشده است، جاهايي وجود دارد که آن‌ها با سرسختي به زندگي خود ادامه مي‌دهند. وارسي و ديدن اين مکان‌ها به ما اين امکان را مي‌دهد که ببينيم چگونه پيش‌بيني‌ها درباره تعامل جهان و فناوري به ‌حقيقت پيوستند.

سفر در زمان

مايکروسافت با اعلام از رده خارج کردن ويندوز 98 بهترين فرصت براي ديداري از گذشته و محک ديدگاه‌مان درباره آينده را به ما هديه کرد. حال مي‌توانيم با نصب مجدد اين نسخه کهنه بر روي کامپيوترهاي شخصي‌مان بدانيم که هشت سال قبل آينده چگونه به‌نظر مي‌آمده است و ميزان پيشرفت‌مان را دريابيم. براي اين سفر در زمان به‌راحتي مي‌توان از يک کامپيوتر قديميGate way با 384 مگابايت حافظه و هارد چهار گيگابايتي استفاده کرد. نصب ويندوز 98 خيلي آسان و راحت است و از همان ابتدا اشاراتي حاکي از تغييرات انجام شده بر روي آن را روي نمايشگر خواهيد ديد. وقتي ويندوز درحال نصب است صفحه‌اي تبليغاتي با سروصدا باز مي‌شود و به ما مي‌گويد: با ويندوز 98 شما مي‌توانيد به سادگي و به‌سرعت به اينترنت وصل شويد و...

چنين تبليغاتي اين حقيقت را خاطرنشان مي‌سازند که از سال 1998 تعداد کساني که به مسافران آنلاين تبديل شدند افزايش پيدا کرد، زماني که رونق و شکوفايي دات‌کام‌ها در همه‌ جا شنيده شد. در آن زمان حدود 36 ميليون وب‌هاوست ثبت‌نام کردند و حال تعداد آن‌ها به حدود 400 ميليون رسيده است. اگرچه در آن زمان امکان‌پذير بود که با ويندوز 95 به اينترنت متصل شد اما اين نرم‌افزار ويندوز 98 مايکروسافت بود که مي‌توانست بين سيستم‌عامل و مرورگر اينترنت اکسپلورر ارتباط نزديکي برقرار کند. بنابراين با ويندوز 98 بود که ممکن مي‌شد دايرکتورهايي را به‌عنوان وب‌پيج بازديد کرد و به آدرس‌هاي مختلف سر زد.

سود خالص

اگرچه مايکروسافت ادعا مي‌کرد که ويندوز 98 استفاده از اينترنت را آسان‌تر مي‌کند، اما پيدا کردن يک مرورگر که با يک سيستم‌عامل خام کار کند، چالشي بزرگ بود. اينترنت اکسپلورر چهار که حالا ديگر کاملا قديمي و منسوخ است، ثابت کرد که غيرممکن است مرورگر پيشرفته‌تري را که از نرم‌افزار قديمي استفاده مي‌کند، از سايت مايکروسافت بارگذاري کرد. در آن زمان تنها مرورگري که مي‌شد بي‌وقفه با آن کار کرد مرورگر opera بود. اما آن چيزي که بسيار درباره دسک‌تاپ ويندوز 98 درخور توجه بود منوي سيال فعال در سمت راست بود که قرار بود به بيش از 35 کانال وصل شود تا از طريق آن کاربر بتواند به مطالب مرتبط در اينترنت دست پيدا کند.

برخي کانال‌ها توسط شرکت ديزني، برادران وارنر و Aolراه‌اندازي شدند اما برخي ديگر از کانال‌ها در طبقه‌بندي‌هايي از قبيل اخبار و سرگرمي‌ها جا گرفتند. ايده اصلي اين بود که شرکاي هر کانال مطالب خاصي را تهيه کنند تا کاربران آن‌ها را براي استفاده استخراج کنند. مهم‌ترين شريک در کانال‌ها شرکتPoint cast بود که يکي از ستارگان درخشان روزهاي اوليه دات‌کام محسوب مي‌شد که البته سيستم فشار يک دکمه براي دست‌يابي به اطلاعات جديد و ترغيب کاربر به بازديد از مطالب ديگر(Push) را در سال 1999 تعطيل کرد. کليک بر روي کانال‌ها يک صفحه کامل را به‌روي شما باز مي‌کرد که مطالب در آن عرضه شده بود.

در آن زمان تصور مي‌شد که اينترنت روزي تبديل به تلويزيون خواهد شد و کاربران و تماشاگران آن را روي کانال‌هاي مورد علاقه‌شان تنظيم خواهند کرد. اکنون هشت‌ سال گذشته است و هيچ‌يک از آن کانال‌ها ديگر فعال نيستند. در بهترين حالت کليک بر روي کانال‌هاي شرکا شما را به وب‌سايت‌هاي مربوط به شرکت مانند فوربس وZnet مي‌برد و در بدترين حالت کليک بر روي اين کانال‌ها موجب از کار افتادن مرورگر شما مي‌شود.

ديدگاه کشاندن و جذب push کاربر به استخراج مطالب با کليک هنوز کاملا به تحقق نپيوسته است. Push شباهت‌هايي با سيستمRSS دارد اما در عين حال يک تفاوت بزرگ هم با آن دارد. RSS درباره آن چيزي است که شما علاقه‌منديد انتخاب کنيد و بخوانيد درحالي‌کهpush همه نوع مطلبي را به شما ارايه مي‌دهد، خواه شما علاقه داريد و خواه به آن بي‌علاقه هستيد.

شايد اين موضوع تفاوت مهم و بزرگ بين ديدگاه‌هاي 1998 و واقعيت امروز را روشن‌تر کند. با اين اوصاف تکليف بازيگران بزرگ هم معلوم است که تصور مي‌کردند همه زوايا و مطالب اينترنت را در کنترل دارند و آن‌ها را هر وقت بخواهند به کاربران عرضه مي‌کنند. امروزه بيشتر آشکار شده است که قدرت واقعي در دست گروه‌ها و جوامعي است که اينترنت آن‌ها را دور هم جمع مي‌کند و اطلاعات به آن‌ها قدرت و امکان انتخاب‌ها و گزينه‌هاي بهتري را مي‌دهد و البته اين هنوز ويليام گيبسون است که مي‌تواند ما را راهنمايي کند چرا اين مسئله اتفاق افتاد و ممکن شد. او مي‌نويسد: "خيابان خود نحوه استفاده از اشيا و ابزار را پيدا مي‌کند".

اقتصاد

وقتي ويندوز 98 در ‌سال 1998 به بازار عرضه شد، بسياري از مردم اين سيستم‌عامل را همان‌ روز اول خريداري نکردند، بسياري از مردم از سال 2002 استفاده از ويندوز 98 و ميلينيوم را آغاز کردند که به معناي اين است که اين نسخه‌هاي ويندوز فقط چهار سال عمر دارند. آيا چهار سال ديگر هم ويندوز xp به اين سرنوشت دچار خواهد شد؟ به‌جز مواد غذايي آيا هيچ محصول ديگري را سراغ داريد که چنين زود کهنه و از رده خارج شود؟ شايد برخي استدلال کنند که اين طبيعت فناوري نرم‌افزار است که با سرعت به پيش مي‌رود اما وقتي نگاهي به دوروبرمان و حتي به سيستم‌هاي سرور مي‌اندازيم مي‌بينيم که بسياري از آن‌ها عمر طولاني‌تري از چهار سال دارند و هنوز هم خوب کار مي‌کنند. ويندوز 98 و ميلينيوم هم به لحاظ کارايي هنوز قديمي نيستند. بنابراين تصور مي‌شود که آن‌ها به اجبار از رده خارج شدند و حال بايد کاربران خيلي زود سيستم ديگري را روي کامپيوترهاي شخصي خود نصب کنند مانند ويندوزxp .

مايکروسافت يک ‌بار ديگر در سال 2003 اعلام کرد که سيستم عامل ويندوز 98 را از رده خارج مي‌کند ولي سطح وسيع اعتراضات کاربران اين سيستم‌عامل باعث شد که از رده خارج کردن آن را تا ژانويه 2006 به تعويق اندازد.

براساس برآوردي که موسسه تحقيقاتي IDC انجام داده است، تعداد کساني که در سراسر جهان از سيستم‌عامل ويندوز استفاده مي‌کنند حدود 70 ميليون نفر هستند که اکثريت آن‌ها شهروندان کشورهاي درحال توسعه آفريقايي مانند ساحل عاج و نيز قزاقستان و اسلووني هستند و اعلام از رده خارج کردن اين سيستم‌عامل به اين معناست که مايکروسافت سرويس‌هاي کمکي مجاني را به اين کاربران متوقف خواهد کرد و آن‌ها از اين پس بايد خدمات را خريداري کنند.

مردم در‌باره استفاده از ويندوزxp که به دايناسوري پر از سوراخ‌هاي امنيتي شباهت دارد، اظهار نگراني مي‌کنند. براي مردمي که بايد نسخه‌هاي جديد ويندوزxp را به قيمت 129 دلار خريداري کنند، چهار سال حمايت و ارايه سرويس‌هاي کمکي چندان منصفانه به‌نظر نمي‌آيد. کساني که از نسخه جديد ويندوزxp براي کامپيوترهاي شخصي استفاده مي‌کنند، فقط تا پايان سال 2006 مي‌توانند از سرويس‌هاي کمکي مجاني بهره‌مند شوند. علاوه بر اين قبل از ژانويه 2007 مايکروسافت تصميم دارد تا حمايت خود را براي برخي محصولات ديگر هم قطع کند. شرکت اعلام کرده است که در 31 جولاي حمايت براي به‌روز کردن منظم Small Business Server 7.5 را متوقف خواهد کرد: در اول آگوست سرويس به‌روزرساني همه پايگاه داده‌هاي Great Plain7.5 ملغي خواهد شد.

به‌نظر مي‌رسد براي کساني که از اين محصولات استفاده مي‌کنند، هزينه‌هاي جايگزيني محصولات جديدتر مقرون به‌صرفه نباشد اما از طرف ديگر بسياري از کاربران، از کاربران صنعتي و حقوقي گرفته تا حقيقي چاره‌اي جز استفاده از اين سيستم‌ها با وجود قطع حمايت را ندارند. يک نمونه بارز در اين‌بارهAccess 97 است که با اينکه حمايت از آن مدت‌هاست متوقف شده است و استفاده از آن به‌دليل هزينه زيادي که به‌روز کردن آن دربر دارد اقتصادي نيست و يکي از فعال‌ترين و پراستفاده‌ترين محصولات از رده خارج است. عده زيادي از تحليل‌گران معتقدند که بايد در مهلت قطع سرويس‌هاي حمايتي تجديدنظر شود و عده‌اي ديگر معتقدند استفاده از نرم‌افزارهاي بدون حمايت تا مادامي که محصول داراي ثبات است و خوب کار مي‌کند، خطري دربر ندارد. اما کاربران از لحاظ رواني تحت فشار قرار دارند. شرکت‌هاي توليدکننده آنتي‌ويروس‌ها درحال تلاش هستند تا محصولات جديدتري که سازگار با ويندوزxp هستند به بازار عرضه کنند و اين چرخه تحول و تغيير را همگاني و گسترده مي‌سازد.

ال گيلن تحليل‌گر موسسه تحقيقاتيIDC درباره جايگزيني محصولات قديمي با ابتکارات جديد مي‌گويد: اگر شما با برنامه‌اي کار مي‌کنيد که خدمات حمايتي آن درحال قطع شدن است، يا محيط آن بسيار ايستا و يا محيطي بسيار باثبات دارد. مطمئن باشيد که توسط دپارتمانIT خوب درک شده است. اگر شرکت هنوز قصد داشته باشد تا قدري بيشتر آن برنامه را تحمل کند من مي‌گويم که آن‌ها کاملا امن هستند و البته با در نظر گرفتن اين حقيقت که آن‌ها در موضع و جايگاه عقب‌مانده‌اي قرار ندارند و اگر هکرهاي بيشتري دوروبر محصول شما پيدا شدند اين بدان معناست که شما انگيزه کافي داريد تا اين محصول را به کلي دور بيندازيد. پس خدا نگهدار ويندوز 98 و عموزاده‌هايت يعني نسخه اصلاح شده ويندوز 98 و ميلينيوم. روزگار شيريني را با شما تجربه و سپري کرديم.