مطالعات صورت گرفته و گزارش هاي منتشرشده در رسانه هاي مختلف دست کم موفقيت پنج اپراتور از شش اپراتور بزرگ مخابراتي پاکستان را تاييد مي کند و نشان مي دهد اين کشور در سال هاي اخير تا چه اندازه توانسته در زمينه زيرساخت هاي مخابراتي و سيستم هاي وابسته تقويت شود.

طبق گزارش هاي منتشرشده از مرکز ITU، طي يک سال قبل از ژوئن 2008، فناوري در کشور پاکستان

24 درصد رشد کرده که اين رقم نسبت به مدت مشابه سال قبل افزايش 15 درصدي را نشان مي دهد. بيشتر رشد پاکستان در سال هاي اخير مربوط به بازار پوياي تلفن همراه در اين کشور مي شود و طبق آمارهاي منتشر شده، در تابستان 2008 بيش از 6/84 درصد از کل تماس هاي برقرار شده در اين کشور از طريق تلفن همراه بوده است و بر اساس آنچه مرکز مخابراتي پاکستان(PTA) اعلام کرده، اين رقم نسبت به مدت مشابه سال قبل افزايش 15 درصدي را نشان مي دهد.

رشد و توسعه شبکه تلفن همراه پاکستان طي سه سال گذشته مساله اي بوده که در اين مدت تمامي مراکز خبري به آن پرداخته اند. اپراتور تلفن همراه پاکستان هم اکنون ماهي 1/2 ميليون مشترک را به مجموع مشترکان خود مي افزايد و طبق آخرين آمارهاي منتشر شده، هم اکنون بيش از 55 ميليون پاکستاني از خدمات مخابراتي استفاده مي کنند.
کارشناسان نرخ نفوذ تلفن همراه در پاکستان را بيش از 30 درصد اعلام کرده اند و پيش بيني مي کنند تا سال 2011 تعداد مشترکان تلفن همراه در اين کشور به 110 ميليون نفر برسد.

با افزوده شدن دو اپراتور به مجموع فعالان مخابراتي پاکستان در سال 2005، مجموع اپراتورهاي اين کشور به شش عدد رسيد تا رقابت هاي تازه اي براي عرضه خدمات بهتر به جمعيت
150 ميليون نفري پاکستان آغاز شود. شرکت Mobilink که زيرنظر شرکت مخابراتي Orascom مصر فعاليت مي کند و نخستين خدمات خود را در سال 1994 وارد بازار کرد، هم اکنون 50 درصد از سهم بازارهاي مخابراتي پاکستان را به خود اختصاص داده و مجموع مشترکان آن تا آخر فوريه 2008 به 30 ميليون نفر رسيده است.«زوهر خالق» مديرعامل شرکت Mobilink که از سال 2003 به اين پست منصوب شده در اين باره مي گويد: «ما در اواخر سال 2002 فقط يک ميليون مشترک داشتيم و هم اکنون تعداد مشترکان ما به 24 ميليون نفر رسيده است. اين رشد چشمگير باعث شده ما سالانه هزار نفر به کارمندان خود بيفزاييم و طي سه سال گذشته بيشترين تاثير را بر بازار مخابراتي پاکستان بگذاريم.»
شرکتMobilink هم اکنون يکي از سه شرکت بزرگ مخابراتي پاکستان محسوب مي شود که توانسته با توسعه کمي و کيفي فعاليت هاي خود، درآمدهايش را از اين بازار تا چند برابر افزايش دهد. اپراتورهايي مثل Telenor و Warid Telecom که از سال 2005 وارد اين بازار شده اند، خود را بسيار توانمند نشان داده اند و با استفاده از فناوري هاي روز و عرضه خدمات مختلف توانسته اند بخش زيادي از پاکستاني ها را به سمت خود بکشانند.

بيشتر اپراتورهايي که هم اکنون در اين کشور فعاليت مي کنند به سمت شبکه EDGE روي آورده و در اين ميان خالق اعلام کرده که هنوز زمان لازم براي معرفي فناوري WCDMA در پاکستان فرانرسيده است. کارشناسان زمان عرضه اين فناوري در پاکستان را سال 2010 پيش بيني کرده اند. اين مساله مي تواند Warid را که از اپراتورهاي اصلي مخابراتي در اين کشور محسوب مي شود با مشکل مواجه کند و امکان عرضه خدمات نسل سوم تلفن همراه را براي پاکستاني فراهم آورد. در ماه مه سال گذشته اين اپراتور اعلام کرده بود 17 شهر اصلي پاکستان را تحت پوشش خدمات خود قرار داده که از اين شهرها مي توان به اسلام آباد، کراچي و لاهور اشاره کرد.

Warid Telecom هم اکنون در تلاش است خدمات شبکه WiMAX را براي پاکستاني ها عرضه کند. اين شرکت در حال حاضر خدمات پهن باند را براي خطوط ثابت اين کشور عرضه کرده و فيبرهاي نوري خود را تا شعاع پنج هزار و 500 کيلومتري اين کشور منتشر کرده است تا از اين طريق امکان مشاهده برنامه هاي تلويزيون روي تلفن همراه، ويدئوکنفرانس، انتشار اينترنت پرسرعت، خدمات صوتي بين المللي و... فراهم شود.خالق اظهار داشته که Mobilink از مدت ها پيش استفاده از WiMAX را آغاز کرده اما پاکستان هنوز توان استفاده صحيح از اين فناوري را ندارد. او مي گويد: «هدف ما از ارائه اين خدمات تبديل شدن به بهترين عرضه کننده خدمات مخابراتي و ارتباطي در منطقه است و اين مساله باعث شده کاربران شاهد خدمات جديد و متنوع از Mobilink باشند.»

افزايش کمي سيم کارت در پاکستان نيز از اهداف ديگري است که هم اکنون توسط مسوولان بلندپايه اين کشور دنبال مي شود. اين مساله باعث شد از اواخر سال 2005 قانوني در پاکستان تصويب شود که به موجب آن شرکت هاي مخابراتي آسان تر مي توانند خدمات خود را در اختيار مشترکان تلفن همراه بگذارند. اگرچه تاکنون مشکلات فراواني در اين زمينه وجود داشته و اپراتورهاي پاکستاني نتوانسته اند خدمات خود را به موقع در اختيار مردم بگذارند، دولت اين کشور ادعا مي کند از آغاز سال 2009 اين مشکلات را برطرف مي کند و از اين پس سرويس هاي بيشتري را در اختيار شهروندان خود قرار خواهد داد.

مرکز مخابرات پاکستان براي فعاليت اپراتورها در کشور خود قوانين بسياري را وضع کرده است اما در اين ميان بايد گفت تمامي اين قوانين به گونه اي طراحي شده اند که هيچ يک از مراکز عرضه کننده خدمات مخابراتي با مانعي مواجه نخواهند شد و سرويس هاي متنوع خود را به سادگي در اختيار کاربران خواهند گذاشت.

خالق در اين باره اظهار داشته است: «اپراتورهايي که سهم آنها از بازارهاي پاکستان بيش از 25 درصد باشد، از اولويت بيشتري برخوردارند و مي توانند در زمينه تغيير قيمت خدمات نظرات خود را ارائه دهند. در زمينه رقابت هاي تنگاتنگ اين اپراتورها و قيمت خدماتي که از جانب آنها ارائه مي شود، Mobilink نمونه مناسبي محسوب مي شود که همواره با کاهش قيمت ها توانسته تعداد بيشتري از افراد را به سمت خود بکشاند.»

در حالي که تعداد مشترکان تلفن همراه در پاکستان روز به روز افزايش مي يابد و بازار موبايل در اين کشور رونق پيدا مي کند، خالق معتقد است وجود شش اپراتور در پاکستان براي درازمدت کافي نخواهد بود.

در حال حاضر دو اپراتور فعال در اين کشور بخش اعظم مشترکان پاکستاني را از آن خود کرده اند. شرکت Paktel تا پايان ژانويه 2008 بيش از يک ميليون مشترک داشته است. اين شرکت در اوايل سال گذشته ميلادي توسط مرکز بين الملليMillicom به قيمت 284 ميليون دلار به شرکت بزرگ China Mobile فروخته شد. پيش از اين86/88 درصد از Paktel را شرکت Millicom در اختيار داشت. اين مساله باعث ايجاد تغييرات فراوان بر بازار مخابراتي پاکستان شده و اپراتورهاي اين شرکت را وادار کرده به فکر اقدام جديدتري بيفتند. در حالي که پاکستان ادعا مي کند تا مدتي ديگر خدمات نسل سوم تلفن همراه را عرضه خواهد کرد، تنها حدود يک سال است که اپراتورهاي خاورميانه به ارائه خدمات نسل سوم تلفن همراه علاقه نشان داده اند و البته بايد توجه داشت بازارهاي رقابتي چنين مساله اي را ايجاب مي کند.

بايد توجه داشت افغانستان هم تاکنون تلاش هايي را براي بهره مندي از فناوري
G 3 آغاز کرده است. در پاکستان اپراتور Wateen قراردادي را با شرکت موتورولا براي ارائه خدمات بي سيم برمبناي فناوري WiMax منعقد کرده است. جالب آنکه اين اپراتور در مالکيت يک شرکت اماراتي موسوم به «گروه ابوظبي» است. با اجراي اين پروژه چند ميليون دلاري بخش قابل توجهي از خاک پاکستان تحت پوشش خدمات پرسرعت بي سيم چندرسانه اي قرار خواهد گرفت. انتظار مي رود پياده سازي اين طرح تا اواسط سال جاري ميلادي به پايان برسد.

اگرچه ايجاد زيرساخت هاي مطمئن پرسرعت شبکه اي يک ضرورت انکارناپذير است اما براي ايجاد توازن بين عرضه و تقاضا ضروري است کاربران محتوياتي مناسب و جذاب را از طريق اين شبکه ها دريافت کنند تا صرف هزينه و وقت براي استفاده از آنها توجيه منطقي داشته باشد. راه حل اين مشکل همکاري با دست اندرکاران صنعت رسانه و شرکت هاي تامين محتواست که کم کم پايشان به منطقه خاورميانه هم باز شده است.

منبع: www.itp.net