دنياي اقتصاد - شما کامپيوتر داريد؟ از اينترنت استفاده مي‌کنيد؟ آيا روزانه زماني ثابت به استفاده از اينترنت مي‌پردازيد؟

چند ساعت در روز آنلاين هستيد؟ براي اتصال به اينترنت از Dial-up استفاده مي‌کنيد يا ADSL؟ آيا ايميل، وبلاگ و يا سايت هم داريد؟ روزي چند بار به ايميلتان و يا نظرهايي که براي وبلاگتان گذاشته مي‌شود، سر مي‌زنيد؟ رابطه‌تان با گوگل چگونه است؟ تا به حال اسم خود را در موتورهاي جست‌وجو سرچ کرده‌ايد؟ روزي چند بار اين کار را انجام داده‌ايد؟ چقدر از ‌هارد سيستم خود را به جمع‌آوري اطلاعات از اينترنت اختصاص داده‌ايد؟ چقدر بر وبلاگ‌هاي ديگران نظر مي‌گذاريد؟ وقتي به خانه‌هاي مجازي دوستان و يا حتي افراد غريبه سر مي‌زنيد، خود را معرفي مي‌کنيد يا با اسامي‌جعلي وارد مي‌شويد؟ چقدر جواب سوالات عجيب و غريبتان را از گوگل و يا دايره‌المعارف‌هايي همچون ويکي پديا مي‌گيريد؟ آيا روي هر لينک عجيب و جذاب موجود در دهکده جهاني کليک مي‌کنيد؟ آيا تا به حال شده قبل از خواب براي چک کردن ايميلتان به اينترنت متصل شده باشيد و بعد به ناگاه دريابيد که ساعت 5 صبح است؟ اگر براي تمامي‌و يا حتي بخشي از سوالات فوق پاسخ داريد، بايد بگويم که متاسفانه شما معتاد هستيد. بهتر است در مقابل اين اظهار نظر قيافه حق به جانب به خود نگيريد. اگر تا انتهاي اين گزارش با ما باشيد، مطمئنا به همين نتيجه که شما يک معتاد مجازي هستيد خواهيد رسيد، فقط ممکن است درصد اعتيادتان متغير باشد.

تولد اينترنت
به اعتقاد بسياري از کارشناسان، دهه 60 ميلادي سرآغاز شکل‌گيري شبکه جهاني اينترنت بود. در آن زمان فقط چند کامپيوتر آن هم براي انجام طرح‌هاي تحقيقاتي موسوم به Arpa در ايالت متحده امريکا به يکديگر متصل شدند و بعد از آن با ارتباط کامپيوترهاي بيشتري در ايالت‌هاي مختلف واژه Net نيز به طرح فوق افزوده و Arpanet شکل گرفت. اين داستان ادامه يافت و شبکه‌هاي مختلفي به همين شيوه شکل گرفتند و بعدها يعني در اوايل دهه 90، نام Internet براي مجموع شبکه‌هاي مختلف که به يکديگر متصل بودند، انتخاب شد.در سال 1372 کامپيوترهاي موجود در مرکز تحقيقات فيزيک نظري، اولين ميهمانان فارسي زبان شبکه جهاني اينترنت شدند و به تدريج با روي کار آمدن ندا رايانه به عنوان اولين ارايه دهنده خدمات اينترنتي عمومي‌در کشور جامعه کاربري فارسي زبان در شبکه جهاني افزايش يافت و تا آنجا پيش رفت که براساس آمارهاي غير رسمي‌گفته مي‌شود که در حال حاضر بيش از 11‌ميليون کاربر در ايران مشغول فعاليت، کار و گشت و گذار در دهکده جهاني هستند.

هشت بيماري اينترنتي
چندي پيش، هفته نامه نيوساينتيست نتيجه کار پژوهشگران در رشته‌هاي مختلف روانشناسي، تحت عنوان «هشت بيماري اينترنتي» را منتشر کرد. بيماري‌هايي که هر کدام از ما اگر فقط کمي‌با دقت نسبت به رفتارهاي مجازي خود توجه کنيم، حتما يکي از آنها را در درون خود خواهيم يافت. بيماري‌هايي که در محيط وب بيشتر به اعتياد مشهورند تا بيماري.

1 - خودگردي
عنوان اولين بيماري خود گردي يا جست‌وجوي خود است. موتورهاي جست‌وجو و در راس آنها گوگل محرک اصلي بيمار براي ميل به خودگردي است. اين بيماري بيشتر در ميان وبلاگ نويسان و روزنامه‌نگاران شايع است. خودگردي، نوعي بيماري اينترنتي است که مبتلايانش، به طور مرتب، نام خودشان را در اينترنت جست‌وجو مي‌کنند. براي مبتلايان به اين بيماري، اين مساله خيلي مهم است که چند نفر و از کجا به وبلاگ يا سايتشان لينک داده‌اند. آنها به طور مرتب، آمار سايتشان را چک مي‌کنند و کنترل نمودار تعداد بازديدکنندگان، آنها را دچار اضطراب مي‌کند. خدا نکند روزي تعداد بازديدکنندگانشان کاهش يابد، چرا که قطعا آن روز، کارشان به قرص زير زباني و فشار خون و در پاره‌اي از موارد نيز به اورژانس خواهد کشيد.

به غير از تعداد بازديدها، اين‌که کاربر تا چه اندازه توانسته نام خود را دراينترنت گسترش دهد و بر تعداد طرفداران خود بيفزايد نيز مي‌تواند از عوامل اين نوع اعتياد باشد. در پاره‌اي از موارد نيز نوعي همزاد گردي و يا پيدا کردن افرادي هم نام باعث مي‌شود تا بيماراني از اين دست به جست‌وجوي خود در اينترنت بپردازند. به عنوان مثال يکي از دوستان روزنامه‌نگار که بسيار اسم و فاميل فراگيري داشته و قطعا هر کس در کل طول عمر خود به يک اسم و فاميل صددرصد مشابه اين چنيني برخورد کرده با جست‌وجوي نام خود در اينترنت به 10 فرد مشابه خود دسترسي پيدا کرد که سه تن از آنها بنا به دلايلي در قطعات مختلف بهشت زهرا هم اکنون آراميده‌اند، يکي پرفسور و استاد دانشگاهي در ايالت متحده است و يکي نيز قاتلي محکوم به اعدام.

2 - خود افشاگري يا و بلاگ افشايي
خود افشاگري وبلاگي مساله ديگري است که محققان آن را يک بيماري خوانده‌اند. گروهي از مردم رازها و اسراري را که معمولا شخصي و خصوصي قلمداد مي‌شود، روي وبلاگ‌هايشان افشا مي‌کنند که دامنه‌اش از عکس‌هاي خصوصي گرفته تا روابط خصوصي امتداد دارد.
اتفاقاتي از اين دست عموما باعث کل‌کل بين وبلاگ‌ها و يا حتي سايت‌هاي درگير با اين موضوع نيز مي‌شود و آن وقت است که محيط وب ...، اجازه دهيد درباره اين بيماري بيشتر صحبت نکنيم.

3 - وب گردي
وب‌گردي مرسوم‌ترين، متداول‌ترين و فراگيرترين بيماري و اعتياد اينترنتي است که بلااستثنا از هر 10 نفري که در اينترنت مشغول به فعاليت بوده، حداقل 11 نفر به اين بيماري، مبتلا هستند. نکته بسيار بغرنج در اين بيماري واگير دار بودن آن است. کافي است در کنار يک کاربر وب گرد بنشينيد. در عرض سه سوت، تا به خودتان بياييد در مي‌يابيد که به يک وبگرد تبديل شده‌ايد. وبگردي، در واقع، همان مشکلي است که خيلي‌ها را نيمه‌شب و البته در صورت بي‌خوابي از رختخوابشان جدا مي‌کند و به پاي اينترنت مي‌کشاند تا به چند سايت سر بزنند و احيانا دوستان و همکلاسي‌هاي قديمي‌شان را در اينترنت جست‌وجو و پيدا کنند.

4 - گوگل و ويکي پديا گردي
گوگل گردي و ويکي‌پدياگردي به معناي ميل شديد افراد است به استخراج معلومات مختلف از ويکي‌پديا و سايت‌هاي ديگر به واسطه جست‌وجو در گوگل، ويرايش، نگارش و حتي بيان اين اطلاعات در مجامع مختلف. خدا رحمت کند رفتگان خالقان گوگل را. به قول يکي از دوستان، بدون جواب از اين سايت بيرون نمي‌رويد. دوست داريد بدانيد که نام پدر پسر شجاع، قبل از اينکه پسر شجاع به دنيا بيايد چه بوده؟ فقط کافي است يك سر به گوگل بزنيد آن وقت است که براي هميشه مشتري ثابت اين سايت خواهيد شد.

5 - دلبستگي به آلبوم عکس افراد ناشناس
در اين نوع از اعتياد که به شکار عکس نيز مشهور است، بيمار علاقه شديدي به ديد زدن آلبوم عکس‌هاي اينترنتي افراد ناشناس دارد. پيدايش ويروس اين بيماري از سايت مرحوم اورکات آغاز شد و با شکل‌گيري سايت‌هايي مشابه ادامه يافت تا اينکه امروز ياهو 360، به پاتوقي براي اين نوع از بيماران تبديل شده است. اين بيماران تمايل عجيبي به گشت و گذار در آلبوم عکس اشخاصي دارند که تا به حال حتي يک‌بار هم آنها را نديده‌اند.

6 - آشغال جمع کني اينترنتي
حتما تا به حال شده که صبح‌هاي جمعه با صداي گوش خراش سمسارهاي متحرک با بيان جملاتي مانند «آلومينيوم، مس، چدن، آهن، يخچال، کابينت، فرش، موکت، آبگرمکن، آبسردکن، وان حمام، کاسه توالت، پنکه و... خريداريم» از خواب شيرين پريده باشيد و درحالي که بالش مبارک را روي دو گوش خود فشار مي‌دهيد، فرياد بزنيد:« که آخه اين آشغال‌ها به چه دردت مي‌خورد که خريداري؟»
آشغال ‌جمع‌کني يعني تمايل به جمع‌آوري و بايگاني هر چيز به ‌دردنخور، مستعمل و بنجلي که در اينترنت پيدا مي‌شود، از آهنگ‌هاي عهد بوق گرفته تا بريده‌هاي اسکن‌شده روزنامه تايمز در دهه 60.

7 - ناشناس گردي يا آزار گري
حتما نبايد آدامس يا سوزن روي صندلي افراد بگذاريد تا به شما بگويند مردم آزار. حتما تا به حال با SPAM (هرزنامه)‌هايي كه مثل مور و ملخ از ديوار صندوق‌هاي پست الكترونيكي بالا مي‌روند، برخورد كرده‌ايد. اسپم‌ها را امروزه اغلب اهالي دهكده جهاني به عنوان يك مزاحم مي‌شناسند. حالا اگر فردي مثل يك اسپم، مزاحم خلوت زندگي‌تان در دنياي سايبر شود، در واقع به آزارگري سايبرنتيك پرداخته است. هک کردن سايت‌هاي اين و آن، ايجاد مزاحمت در چت، گذاشتن کامنت‌هايي که به خصوصيات شما اشاره دقيق مي‌کند با نام‌هاي ناآشنا از علايم اين نوع از بيماري است.

8 - وسواس‌هاي مجازي
به طور کلي وسواس به عدم توانايي در مهار رفتارها يا انديشه‌هاي خاص گفته مي‌شود. براي مثال، فردي كه وسواس شست‌وشو دارد، نمي‌تواند ميل به شست‌وشو را در خودش كنترل كند و گاهي ساعت‌ها مشغول شستن دست‌هايش مي‌شود. اين اختلال وقتي رنگ و بوي اينترنتي به خود مي‌گيرد، به چک كردن‌هاي پي‌درپي پست‌هاي الكترونيك (اي‌ميل)، دل‌نگراني از آنلاين نشدن يك دوست و مواردي از اين دست منجر مي‌شود. حتي در پاره‌اي از موارد ديده شده که ترس از نرسيدن يک نامه باعث شده تا فرستنده براي چند بار آن را ارسال کند.

علايم اعتياد اينترنتي
همانند هر نوع اعتياد ديگري، اعتياد به اينترنت و يا همان بيماري‌هاي اينترنتي نيز علايمي ‌را شامل مي‌شوند. سوزش و قرمز شدن چشم به دليل خيره ماندن بيش از حد به صفحه نمايشگر، کمر درد، لاغري و احساس تنبلي به دليل آنلاين بودن و بلند نشدن از پشت کامپيوتر که عموما در بيماران حاد شايد با زخم بستر نيز همراه باشد، اضطراب، بي‌حوصلگي، اختلالات عاطفي، افسردگي، تندخويي، بدخلقي و از هم گسيختگي روابط و مناسبات اجتماعي به لحاظ کمي ‌و کيفي، بروز مشکلات در روابط بين ‌فردي، ناديده گرفتن مسووليت‌هاي مربوط به دوستان، خانواده و يا کار، بدخلقي به دنبال تلاش ديگران براي دست کشيدن او از اينترنت، آنلاين ماندن بيش از زمان برنامه‌ريزي‌ شده، دروغ گفتن يا مخفي نگه داشتن زمان واقعي کار با اينترنت از نظر دوستان و خانواده، تغيير در سبک زندگي به منظور گذران وقت بيشتر با اينترنت، کاهش فعاليت‌هاي فيزيکي، بي‌خوابي، بي‌توجهي به بهداشت فردي، کـم‌خوابي يا تغيير الگوي خواب به منظور صرف وقت بيشتر در اينترنت از عوامل ظاهري معتادان و مبتلايان به بيماري‌هاي سايبر است.

اما از سويي ديگر و به باور جامعه شناسان، افراد در صورت استفاده بيش ازحد از اينترنت، نوع تفکرشان با اکثريت افراد جامعه متفاوت مي‌شود. آنها فکر مي‌کنند که اينترنت تنها دوست و همدم آنها است. همچنين اين افراد معمولا اظهار مي‌کنند، اينترنت تنها جايي است که آنها در آن، احساس خوبي نسبت به خودشان و جهان پيرامونشان دارند.

شما چقدر معتاديد؟
تست اعتياد به اينترنت IAT يکي از معتبرترين تست‌هاي مربوط به سنجش اعتياد اينترنتي است که توسط دکتر کيمبرلي يانگ ابداع شده است. آيا شما تا به حال ميزان اعتياد خود به اينترنت را سنجيده‌ ايد؟

اعتياد به اينترنت شرايط مختلفي دارد. گاهي افراد ممکن است با 20 ساعت استفاده از اينترنت در هفته، معتاد محسوب شوند و برخي نيز ممکن است حتي با 40 ساعت استفاده از اينترنت مشکلي نداشته باشند. اما آنچه که در اين بين از اهميت ويژه‌اي برخوردار است آن است که اعتياد شما به اينترنت تاکنون به چه اندازه به زندگي شما ضربه زده است؟ و چه مسائل و مشکلاتي را براي خانواده، روابط کاري و يا حتي درس و مدرسه و دانشگاه شما ايجاد کرده است؟
اين تست به شما کمک مي‌کند تا ميزان اعتياد خود به اينترنت را بسنجيد و يا اگر از اعتياد خود به اينترنت مطمئن نيستيد، شک داريد و يا مي‌ترسيد، اين تست به شما کمک مي‌کند تا نسبت به وضعيتتان، مطمئن شده و از شک درآييد.

در اين آزمون 20 پرسش وجود دارد که براي هر پرسش پنج جواب در نظر گرفته شده است.
1 - چقدر بيشتر از آنچه قصد داريد در اينترنت مي‌مانيد؟
2 - چقدر به خاطر آنلاين ماندن، اعضاي خانواده را ناديده گرفتيد؟
3 - چقدر اينترنت را به بودن با خانواده، همسر و يا دوستان نزديکتان ترجيح مي‌دهيد؟
4 - چقدر از طريق اينترنت با کاربران ديگر رابطه ايجاد مي‌کنيد؟
5 - چقدر ديگران از شما به خاطر ميزان آنلاين بودن‌تان شاکي هستند؟
6 - چقدر به خاطر اينترنت، نمرات، اوضاع تحصيلي و حتي اوضاع کاري و مالي‌تان افت کرده است؟
7 - چقدر ايميل‌هايتان را پيش از کارهاي ضروري ديگرتان چک مي‌کنيد؟
8 - چقدر عملکرد کاري، شغلي و بهره‌وري شما به خاطر استفاده از اينترنت آسيب ديده است؟
9 - وقتي که از شما مي‌پرسند که چه کارهايي را به صورت آنلاين انجام مي‌دهيد، چقدر در موضع تدافعي يا پنهان کاري قرار مي‌گيرد؟
10 - چقدر افکار آزار دهنده در زندگي را با افکار آرام‌بخش در اينترنت خنثي مي‌کنيد؟
11 - چقدر فکر مي‌کنيد وقتي که در اينترنت هستيد، توانايي پيش‌بيني همه امور را داريد؟
12 - چقدر فکر مي‌کنيد که زندگي بدون اينترنت، چيزي کسالت بار، تهي و بي لذت است؟
13 - وقتي آنلاين هستيد اگر فردي مزاحم شما شود، چقدر غر مي‌زنيد، فرياد مي‌زنيد و يا حتي عصباني مي‌شويد؟
14 - چقدر به خاطر ديسکانکت نکردن اينترنت، دچار بي‌خوابي هستيد؟
15 - چقدر فکر مي‌کنيد که در حالت آفلاين حواس پرتي داريد و در حالت آنلاين بهتر هستيد؟
16 - چقدر وقتي آنلاين هستيد اين جمله را به کار مي‌بريد: «فقط چند دقيقه مونده، الان ميام»؟
17 - چقدر سعي کرده‌ايد از ميزان آنلاين بودن خود بکاهيد و البته موفق هم نشده‌ايد؟
18 - چقدر سعي داريد، ميزان آنلاين بودنتان را از ديگران مخفي سازيد؟
19 - چقدر ميزان آنلاين بودنتان را با بيرون رفتن و گشت و گذار با دوستانتان ترجيح مي‌دهيد؟
20 - چقدر وقتي آفلاين هستيد، احساس افسردگي و عصبيت داريد که با آنلاين شدن اين احساس از بين مي‌رود.

براي هر کدام از اين سوال‌ها، پنج جواب در نظر گرفته شده است که هر کدام از يک تا پنج امتياز دارند.
1 - شامل حال من نمي‌شود 2- به ندرت 3- گه‌گاهي 4- اغلب 5- هميشه. در مقابل هر سوال عدد مربوط به جواب خود را نوشته و در پايان تمامي‌اعداد را با هم جمع بزنيد.
اگر جمع نمراتتان بين 20 تا 49 بود، اعتيادتان خفيف است و به عنوان يک کاربر معمولي محسوب مي‌شويد. اگر چه داريد کمي ‌در استفاده از اينترنت افراط مي‌کنيد. اما هنوز به رفتار خود مسلط هستيد و جاي اميدواري برايتان وجود داشته و مي‌توانيد ميزان اينترنت خون‌تان را کنترل کرده تا خدايي ناکرده افزايش نيابد.

اگر جمع نمراتتان بين 50 تا 79 بود، دچار اعتياد متوسط شده‌ايد. مواظب باشيد که اين مقدار استفاده از اينترنت در زندگي شما تاثير نگذارد.

اگر جمع نمراتتان بين 80 تا 100 شده باشد، متاسفانه بايد به شما اين خبر را بدهم که شما به عنوان يک معتاد خطرناک محسوب شده و به شدت به يک تخت و چند متر طناب نياز داريد. بايد تا بيشتر از اين دير نشده، مشکل خود را در اسرع وقت حل کنيد چرا که شما به بيشتر پرسش‌ها نمرات 4 يا 5 را داده‌ايد. اگر در پرسش دوم جواب شماره 4 را انتخاب کرده‌ايد و يا براي سوال 14 جواب شماره 5 را در نظر گرفته‌ايد، بايد به حال شما افسوس خورد که چه بلايي سر خود آورده‌ايد.
پيشگيري بهتر از علاج است
حتما در حال حاضر و با توجه به انجام آزمايش فوق ميزان اعتيادتان به دنياي سايبر برايتان روشن شده است، هر چند که زودتر از اينها بايد به فکر اين مشکل مي‌افتاديد اما بازهم دير نشده و ماهي را هر وقت از آب بگيريد تازه‌ است. با به کارگيري تمرين‌هاي زير مي‌توانيد از ميزان اعتيادتان کاسته و به تدريج آن را ترک کنيد، البته اين بدان معنا نيست که محيط سايبر را ترک کنيد، بلکه از اين پس مي‌توانيد استفاده حساب شده‌تري نسبت به دنياي مجازي داشته باشيد.

از ميزان ورود و خروجتان در اينترنت مطلع باشيد و آن را در دفترچه ياداشتي براي خود بنويسيد. زماني که کارخاصي نداريد براي چت کردن و وب‌گردي بيهوده، بي‌خود آنلاين نشويد، به جاي اين کار مي‌توانيد پياده روي کنيد و در حين پياده روي نيز سيب يا پسته بخورديد. يادتان باشد که اينترنت، بيشتر جنبه كاري دارد، تا تفريح و وقت‌گذراني. ‌اگر کارتان ارتباط مستقيمي‌با اينترنت ندارد بيشتر از دو بار در روز ايميل‌هاي شخصي‌تان را چک نکنيد و در آخر نيز هنگام آنلاين بودن مزاحم ديگران و حريم خصوصي‌اشان نشو