که به تازگي از کارزار رقابت انتخابات اتحاديه فناوران رايانه تهران فارغ شده است با توجه به عقبه و تجربه صنفي که دارد اين بار با نگاهي فراگير به آسيب‌شناسي تشکل‌هاي صنفي در حوزه فناوري اطلاعات و ارتباطات کشور پرداخته است. هفته‌نامه عصر ارتباط براي گسترش و عمق‌بخشي به اين بحث از طرح نظارت کارشناسي تمامي فعالان صنفي استقبال مي کند.

با گذشت قريب به دو دهه از ايجاد اولين تشکل‌هاي صنفي حوزه فناوري ‌اطلاعات و ارتباطات، به نيت و انگيزه‌هاي گوناگون، گاه به‌واسطه خواست دولت‌هاي وقت و گاه با اراده جمعي از خود فعالان صنف، تشکل‌هاي متعددي اعلام وجود کرده‌اند، اگرچه همه آنان کم و بيش حداقل در ظاهر «حمايت از منافع اعضا»، «تحکيم انسجام صنفي» و «ارتقاء حوزه تخصصي خود يا گسترش کاربرد فناوري‌اطلاعات» را به‌عنوان هدف اعلام‌شده فعاليت برگزيده‌اند، اما بر کمتر کسي از اهالي و آحاد اين صنف پوشيده است که نه تنها اغلب قريب به اتفاق اين تشکل‌هاي ريز و درشت در راستاي اهداف فوق حرکت نکرده‌اند، بلکه عملا در بسياري موارد نيز شاهد آن بوده‌ايم که هيات مديره و مسوولان اجرايي آن تشکل‌ها همه تلاش و همت خود را بر برخورد با ساير تشکل‌هاي داخل صنف و تحديد منافع اعضاي همين صنف، سمپاشي و حتي در بعضي موارد برخورد عيان و مفتخرانه با رقيبان صنفي خود پايه‌گذاري کرده‌اند.

هم‌اکنون تعدد اين تشکل‌ها و بعضا سوء‌استفاده برخي از مديران و راهبران اصلي آنان (در صحنه و يا در سايه!) به‌عنوان يکي از مهم‌ترين معضلات و مشکلات صنف فناوري ‌اطلاعات، عملا موجب ضعف بنيه صنف و نيز تفرق و دشمني‌هاي ناخواسته و بي‌منطق داخلي و در واقع علت اصلي عدم نتيجه‌گيري از تعاملات داخلي و خارجي فعالان با حسن نيت اين صنف شده است.

تاريخ 20ساله تشکل‌هاي صنفي اين حوزه به تکرار، شاهد تظلم‌خواهي عده‌اي از ظلم وارد شده يا ادعاي فساد و انحراف مديريت يک تشکل بوده است که گاه همان عده به ظاهر مظلوم دست به کار انشعاب و ايجاد يک تشکل ديگر براي وجيه نشان دادن فعاليت خود عليه عده ظالم زده‌اند و گاه با فعاليت جمعي و دموکراتيک، عنان اختيار و رهبري تشکل را از کف اسلاف ربوده و خود در کمترين وقت ممکن، همان شيوه ناصواب سوءاستفاده از قدرت در حذف رقيبان و هدايت تشکل بر اساس منافع شخصي و در نهايت ظلم بر اعضاي صنف را به دست خود تکرار کرده‌اند.

بارها ديده شده است که مديران و اعضاي هيات‌مديره يک نهاد صنفي به نام تشکل خود و با بهانه تعامل با دولت براي تامين منافع صنف به ديدار مقامات و مسوولان کشوري مي‌روند و در اين ديدارها هنگاميکه فرصت صحبت به نمايندگي از آحاد صنف را مي‌يابند، مشکلات و معضلات صواب يا نا صواب شخصي و شرکتي و مغازه‌اي خود را به‌عنوان معضل صنف مطرح و آن را مشکل عمده همه قلمداد مي‌کنند. چه بسا که اين درخواست شخصي مغاير و در تضاد کامل با منافع اعضاي ديگر صنف بوده است.

اگر چه در زمان فعاليت‌هاي انتخاباتي، نامزدها، چه مستقل و يا گروهي و متحد به بيان وعده‌هاي گوناگون پرداخته، ژست دموکرات و مردم‌دوست مي‌گيرند، وعده ايجاد کميسيون‌هايي با شرکت آحاد صنف براي تصميم‌سازي و مشارکت عمومي مي‌دهند، اما فرداي انتخابات، چنان متکبر و سرمست از پيروزي مي‌شوند که با فراموشي وعده‌هاي داده‌ شده، پاسخگويي به اعضا و حتي رسانه‌ها را لازم ندانسته و خود با پيوستن به باشگاه منحرفين، تشکل، امکانات و منابع متعلق به صنف و نيز کميسيون‌هاي مذکور را جايگاه و پايگاه گشايش عقده‌هاي ديرين و اتلاف وقت ساير اعضاي صنف مي‌کنند.

در مقابل البته گاهي شاهد انتقادات و ايرادات بي‌اساس و گاه تهمت‌هاي بي‌روا به مديران خوشنام تشکل‌هاي صنف نيز بوده‌ايم و مطمئنا در بازار گرم و رايج انحراف و خودخواهي مديران تشکل‌ها و نبود فضاي شفاف براي قضاوت عمومي، اين اقليت دلسوز نيز يا بايد بدنامي‌ها را تحمل کنند يا پس از مدتي مانند بسياري از پيش‌کسوتان ديگر صنف عطاي حضور در تشکل‌ها را به لقاي آن براي هميشه ببخشند.

متاسفانه در اين فضاي مسموم آنچه برخي از قديمي‌هاي صنف به جوان‌ترها در قالب نصيحت عنوان مي‌کنند، اين است:«به جاي اعلام حضور و تلاش در مديريت تشکل‌ها، بگذار گماشتگان وامدار و غيرمستقل و البته يک‌بارمصرف صنف مديريت تشکل‌ها را بر عهده بگيرند و شما چراغ خاموش در حياط خلوت آنان حضور و آنان را به مسير دلخواه هدايت کن!» همان پديده‌اي که اخيرا به شدت رايج شده است.

در اين فضا کافي است در زمان انتخابات و در جواب تماس فرد معروف و به‌ظاهر مظلومي در صنف که معمولا براي اخذ راي در زمان انتخابات صنفي، کارگزار اتحادهاي 5 ،7ا،15 و... براي تماس با اعضاي صنف است، قول همکاري و تحويل برگ راي سفيد به ايشان داده و البته ايشان تضمين خواهند کرد شما و بنگاه‌تان براي دو تا چهار سال حداقل از شر و گزند سمپاشي ايشان و دوستان‌شان و اعضاي محترم هيات مديره منتخب در امان باشيد!

بدون شک نظارت مردمي از طريق ايجاد سامانه‌اي مستقل که بدنه صنف بتوانند بدون ترس از برخوردهاي متقابل بعضي قلدرصفتان صنف، مديريت تشکل‌هاي متعلق به خود را به مسير صحيح راهبري کنند و به جاي انتظار دو يا سه و چهارساله براي تغيير مديريت آن تشکل، يا تحمل فضاي تاريک و مملو از سمپاشي‌هاي غيرحرفه‌اي، هر گونه انحراف و سوءاستفاده احتمالي مديران يا حتي برخوردهاي غلط اعضاي صنف با مديران سالم را شفاف کرده و با قضاوت جمعي بدنه صنف با آن برخورد جمعي و به‌موقع کنند، مي‌تواند راه‌حلي براي رفع اين معضل بزرگ باشد.

بدين ترتيب ضمن تامين امنيت فکري و حرفه‌اي اعضاي صنف و بازگشت اميد آنان به عملکرد تشکل‌ها، عملا هزينه‌هاي سوءاستفاده و انحراف مديران تشکل‌ها، وابسته شدن آنان به پدرخوانده‌ها يا استفاده آنان از شعبان بيمخ‌هاي صنفي بالا رفته و راه براي ورود افراد صالح به هيات مديره نهادهاي صنفي و کارکرد آنان در فضايي سالم و با حمايت مستقيم افکار عمومي صنف هموار خواهد شود.

به منظور همفکري و تبادل نظر در اين رابطه و يافتن راه‌حل‌هاي مناسب در رفع اين معضل، پيشنهاد مي‌شود رسانه‌ها و بعضي تشکل‌هاي هنوز مردمي و حتي جمع‌هاي داخلي دوستان صنفي، جلساتي را با حضور برخي از اعضاي فعال و خوشنام صنف تشکيل داده و با کمک رسانه‌هاي مستقل صنفي نتايج را به نحوي شفاف اطلاع‌رساني کنند.


* عضو پيشين هيات مديره سازمان نظام صنفي رايانه‌اي کشور