بزرگراه فناوري - در ميان غوغاي انبوه شرکت‌هاي تجاري حاضر در سه بخش نمايشگاه سبيت‌بيليشيم دو بخش کوچک که در «دنياي کسب‌و‌کار» گنجانده شده بودند، براي بازديدکنندگاني که در پي آشنايي با دستاوردهاي داخلي کشور ترکيه در حوزه ICT بودند بسيار جالب توجه بود.اين دو بخش YASAD Software Zone و Innovation Zone نام داشتند و هر دو براي اولين بار به نمايشگاه اضافه شده بودند.



بخش اول به موسسات و حتي مهندسان نرم‌افزار و صاحبان مشاغلي اختصاص يافته بود که به‌طور ابتکاري محصولاتي را در داخل ترکيه در حوزه‌هاي مختلف ICT توليد کرده بودند. اين بخش نشانگر ميزان توسعه و پيشرفت صنايع پيشرفته مرتبط با ICT در اين کشور به‌شمار مي‌رفت و با همکاري انجمن صنعتگران نرم‌افزار ترکيه موسوم به YASAD برگزار شده بود.

اما بخش دوم چنانچه از نامش، «ناحيه خلاقيت» پيداست، به نمايش ابتکارات و خلاقيت‌هاي نرم‌افزاري و سخت‌افزاري افراد و موسسات مختلف ترک اختصاص داشت. خوشبختانه برگزارکنندگان نمايشگاه يک جزوه کامل و بي‌نقصي را که اطلاعات کاملي در مورد تمامي شرکت‌کنندگان در اين دو بخش در آن گنجانده شده بود، در اختيار علاقه‌مندان قرار داده بودند تا دسترسي به اطلاعات مورد نياز از اين طريق تسهيل شود.

اما در ادامه نگاهي داريم به برخي از جالب‌ترين ابتکارات و خلاقيت‌هايي که در هر يک از اين دو بخش به نمايش گذارده شده بود.

ناحيه خلاقيت

* ربات‌هاي دوپا: يکي از جالب‌ترين محصولاتي که در اين بخش معرفي شده بود، ربات‌هاي دوپا بود که اگرچه نمونه‌اي از آن در نمايشگاه به نمايش درنيامده بود، اما موفقيت ترک‌ها در ساخت چنين محصولي بسيار قابل توجه است. آن‌طور که اطلاعات و فيلم‌هاي به‌نمايش درآمده در غرفه شرکت سازنده يعني Yeni نشان مي‌داد، اين ربات از توانايي قابل قبولي براي حفظ تعادل خود برخوردار بود و مي‌توانست روي سطوح ناهموار حرکت کند، مالک خود را تعقيب کند، از پله‌ها بالا برود و اشياي سنگين را بلند کرده و جابه‌جا کند. ربات ياد شده هنوز به مرحله توليد انبوه نرسيده و بنابر اعلام مسؤولان حاضر در غرفه تکميل و توليد تجاري آن يک تا دو سال به‌طول خواهد انجاميد.

* Visual Studio ترکي: KAHINS از جمله ديگر شرکت‌هاي حاضر در اين بخش بود که يک ابزار طراحي مبتني بر مدل (Model Driven Architecture) را براي ايجاد Objectهاي پيچيده بر مبناي برنامه‌هاي کاربردي مختلف توليد کرده بود. اين محصول شباهت فراواني با نرم‌افزارهاي Visual Studio يا Oracle Designer داشت.

* سيستم‌هاي تشخيص صدا: شرکتي به‌نام DIKTE سيستم‌هاي تشخيص صداي (Speech Recognition) خود را که به‌طور کامل توسط مهندسان ترکيه‌اي طراحي شده بود، در اين نمايشگاه در معرض ديد علاقه‌مندان قرار داده بود. اين نرم‌افزار فعلا توانايي شناسايي و تشخيص 1200 لغت متداول در زبان ترکي استانبولي را دارد و آزمايش آن در نمايشگاه نشانگر دقت قابل قبول آن بود.

* نرم‌افزارهاي مبتني بر وب: Bilpark از ديگر شرکت‌هاي حاضر در اين بخش يک نرم‌افزار مبتني بر وب را در غرفه خود به ‌نمايش گذارده بود که تمامي اطلاعات مربوط به يک شرکت را روي يک Data base قرار مي‌داد و با استفاده از آن کاربران مختلف مي‌توانستند در هر زمان و مکان و بر مبناي سطح دسترسي تعريف شده به اطلاعات دسترسي داشته باشند. اين نرم‌افزار که براي شرکت‌هاي بزرگ، متوسط و کوچک قابل استفاده بود، پي‌گيري آنلاين سوابق و انواع اسناد را تسهيل مي‌کرد. شرکت آب و فاضلاب استانبول و شعبه زيمنس در کشور روسيه از جمله مهم‌ترين خريداران اين نرم‌افزار به‌حساب مي‌آيند.

* خدمات امنيتي و فايروال: شرکت Labris که فعاليت خود در ترکيه را از سال 2001 آغاز کرده، از جمله مهم‌ترين موسسات فعال در زمينه عرضه نرم‌افزار و سخت‌افزارهاي امنيتي و نيز فايروال به‌حساب مي‌آيد. توليدات اين شرکت براي موسساتي که از پنج نفر تا چند هزار کارمند دارند، قابل استفاده بوده و ارتش، وزارت بهداشت و کشورهايي مانند يونان و قزاقستان از مهم‌ترين خريداران توليدات امنيتي آن به‌حساب مي‌آيند. غرفه‌داران Labris مدعي بودند محصولات امنيتي آن در مقايسه با رقباي خارجي تا 60 درصد ارزان‌تر است.

* سرورهاي ارتباطي مبتني بر Linux: يکي از محصولات جالبي که توسط شرکت ترکيه‌اي KAREL در بخش نوآوري نمايشگاه سبيت‌بيليشيم به نمايش درآمده بود، IPX20 نام داشت که يک سرور ارتباطي (Communication Server) مبتني بر لينوکس بود. اين سرور براي مديريت ارتباطات داخلي و خارجي شرکت‌هاي کوچک قابل استفاده است.

IPX20 با ظرفيت 180 خط در آن واحد مي‌تواند تا حداکثر 56 کاربر را تحت پوشش قرار دهد. ماژول Voice Mail از جمله امکانات اين محصول به‌حساب مي‌آيد. همچنين با توجه به Open بودن سيستم نرم‌افزارهاي کاربردي اضافي روي آن قابل نصب است.

پشتيباني از VoIP، سازگاري با استاندارد CSTA و رابط‌‌هاي کاربري (Inter face) ISDN BPI و ISDN BRI از جمله ديگر قابليت‌هاي IPX20 بود.

سازندگان اين محصول که تنها 10 روز قبل از آغاز نمايشگاه آن را به توليد نهايي رسانده بودند، اميدورا بودند بتوانند در اروپا و آمريکا بازار فروش مناسبي بهدست آورند.

*سيستم‌هاي امنيتي مبتني بر دوربين‌هاي مداربسته: شرکتي ترکيه‌اي به‌نام Kade Bilisim موفق به طراحي يک سيستم امنيتي جالب شده بود که در قالب آن دوربين‌هاي مداربسته متعدد در مراکز فروش، فرودگاه‌ها، رستوران‌ها و ساختمان‌هاي حساس دولتي نصب مي‌شد و اين دوربين‌ها در صورت رويت اشيايي که مدتي به‌حال خود رها شده بودند، زنگ‌هاي خطر را به‌صدا درمي‌آورند. به‌عنوان مثال در يک مورد پس از آنکه فردي کيف خود را در يک مرکز خريد رها کرده و از محل مي‌گريخت، به فاصله پنج ثانيه آژير خطر براي جلب نظر ماموران امنيتي به‌صدا درمي‌آمد.

اما يک محصول جالب ديگر اين شرکت سيستمي به نام Rama بود که به‌طور خودکار کل يک رويداد يا مسابقه ورزشي را روي DVD ضبط مي‌کرد و سپس حرکات توپ و بازيکنان را تجزيه و تحليل کرده و از اين طريق به مربيان و بازيکنان امکان مي‌داد نحوه عملکرد تيم در يک مسابقه را به‌طور کامل بررسي کنند.

مسؤولان غرفه Kade Bilisim مدعي بودند هر دو محصول از بازار خوبي در کشور ترکيه برخوردار است. بد نيست بدانيد قيمت سيستم امنيتي اين شرکت به ازاي هر دوربين نصب شده هزار دلار است.

Visual Presentation*: شرکتي به‌نام ANKA دستگاه کوچک و جالبي را طراحي کرده بود که امکان استفاده از سيستم‌هاي ويدئوپروجکشن را بدون نياز به استفاده از لپ‌تاپ فراهم مي‌آورد. براي استفاده از اين دستگاه تنها کافي است که حافظ فلاش خود را به آن وصل کنيد تا خروجي VGA دريافت کنيد.

ناحيه نرم‌افزاري

اما يک بخش ديگر که ترک‌ها در آن خلاقيت‌هاي نرم‌افزاري خود را به نمايش درآورده بودند،"Software Zone" نام داشت.

بخشي از جالب‌ترين محصولات موجود در اين بخش بدين شرح است:

* لينوکس ترکي: ديگر نمي‌توان طرفداران محصولات متن‌باز و به‌‌خصوص سيستم‌عامل لينوکس را گروهي کوچک در آمريکا دانست. فلسفه Open Saurce هم‌اکنون در تمام جهان از طرفداران خاص خود برخوردار است. در ترکيه هم گروهي جوان دانشجو و خلاق موفق به طراحي يک نسخه کاملا ترکي از لينوکس موسوم به Pardus شده است که اطلاعات کامل در مورد آن از آدرس www.pardus.org.tr/eng موجود است.

پشتيباني کامل از زبان ترکي استانبولي، قابليت غلط‌گيري لغات، پشتيباني از کليه نرم‌افزارهاي کدباز و برخي نرم‌افزارهاي مشهور غيرکدباز مانند Office مايکروسافت و برخورداري از يک Control Panel جامع از جمله ويژگي‌هاي اين لينوکس است.

به گفته طراحان Pardus پشتيباني از دو زبان آلماني و انگليسي در آينده به اين سيستم‌عامل اضافه خواهد شد.

بد نيست بدانيد اين سيستم‌عامل هم‌اکنون به مرحله عرضه نهايي رسيده و سالانه ده‌ها هزار نسخه از آن به رايگان در ترکيه عرضه مي‌شود. همچنين دولت ترکيه به‌منظور پشتيباني از تداوم توليد Pardus و ارتقاي آن سالي 10 هزار دلار کمک بلاعوض به سازندگان آن که هم‌اکنون شرکتي بهنام TUBITAK تاسيس کرده‌اند، اهدا مي‌کند و نهادهاي دولتي و شرکت‌هاي خصوصي را به استفاده از آن ترغيب مي‌کند.

بد نيست بدانيد که سايت اين سيستم‌عامل متن‌باز هم از امکانات قابل توجهي برخوردار است. به‌عنوان مثال با مراجعه به آدرس http: // SVn.pardus.org.tr تمامي کدهاي منبع سيستم‌عامل قابل مشاهده است. همچنين امکان گزارش مستقيم Bugها و خطاهاي Pardus از طريق سايت آن امکان‌پذير بوده و سازندگان اين سيستم‌عامل تمامي گزارش‌هاي رسيده را بررسي و پاسخ‌هاي لازم را ارايه مي‌دهند.

توليدکنندگان Pardus هم مانند توليدکنندگان ديگر محصولات متن‌باز در جهان در مورد کنار زدن ويندوز بسيار خوش‌بين بودند و اميدوار بودند ظرف پنج تا شش سال آينده لينوکس ويندوز را مقهور قدرت خود کند. آن‌ها آزاد بودن کدهاي اين سيستم‌عامل، غيرتجاري بودن، امنيت بيشتر و تمايل دول جهان به استفاده از لينوکس را از جمله مهم‌ترين نقاط قوت آن مي‌دانستند.

بد نيست بدانيد که به غير از Pardus چهار نسخه ترکي استانبولي ديگر از لينوکس هم طراحي شده که در ظاهر Pardus از همه‌شان موفق‌تر بوده است.

* نرم‌افزارهاي مختلف تلفن‌همراه: ADCM-OTAP نرم‌افزاري بود که توسط شرکت ANKANET براي ارايه خدمات ارزش افزوده روي تلفن‌هاي همراه عرضه شده بود و تسهيل دسترسي سيار به اينترنت، مديريت وبلاگ از طريق تلفن‌همراه و مديريت SMS و MMS از جمله امکانات آن به‌شمار مي‌رفت.

نرم‌افزارهاي مديريت سيستم‌هاي اطلاعاتي ile tisim شرکتي بود که در اين بخش انبوهي از نرم‌افزارهاي مديريت پروژه و مديريت سيستم‌هاي اطلاعاتي را به نمايش گذارده بود. يکي از اين نرم‌افزارها با ارزيابي عملکرد کارمندان يک شرکت و ارسال اطلاعات مربوطه به مديران بررسي ميزان صحت فعاليت‌ها و کارآيي آن شرکت را ممکن مي‌کرد. اين نرم‌افزار به ارزش 1800 يورو براي شرکت‌هاي متوسط طراح شده و به دو زبان انگليسي و ترکي سازگار است.

MP2 ديگر نرم‌افزار اين شرکت براي مديريت محصولات صنعت نساجي به‌کار رفته و با استفاده از آن مي‌توان به امور مختلفي مانند فروش، خريد، بازاريابي و غيره رسيدگي کرد.

* ديگر محصولات: نرم‌افزاري به‌نام "All In One" از جمله محصولات جالب عرضه شده در سبيت‌بيليشيم بود که از امکانات مختلفي براي مديريت پروژه، مديريت کيفيت، MRP، ERP، انجام امور مالي و حسابداري و غيره برخوردار بود و با حداقل قيمت سه هزار دلار به فروش مي‌رسيد.

ميان نرم‌افزارهاي مختلف تامين امنيت امضاي الکترونيکي، نرم‌افزار Sentry براي ارزيابي کيفيت سرويس‌هاي تحت وب و يافتن مشکلات احتمالي، نرم‌افزارهاي تجزيه و تحليل وضعيت ترافيکي و شناسايي چهره، مديريت امور بيمارستاني، رمزنگاري و غيره از جمله ديگر محصولاتي بودند که در اين بخش قابل مشاهده بودند.

حاشيه‌هاي سبيت‌بيليشيم
اما در کنار محصولات جديد و نوآوري‌هاي سبيت‌بيليشيم اين نمايشگاه حاشيه‌هاي مثبت و منفي زيادي هم داشت.

نکته اول جهش قابل توجه برخي کشورها در اين نمايشگاه بود که در اين مورد بايد به‌طور خاصي به روماني اشاره کرد. با رايزني مقامات ترک و رومانيايي روز دوم نمايشگاه به روماني اختصاص يافته بود و در اين روز نشست‌هاي متعددي با حضور مقامات و کارشناسان ICT دو طرف در مورد زمينه‌هاي همکاري در حوزه‌هاي مخابرات، نرم‌افزار و دولت الکترونيکي برگزار شد.

در همين حال چهار شرکت ايراني که در ناحيه‌اي دورافتاده از بخش "حيات ديجيتال" نمايشگاه حضور داشتند، در مجموع سبيت‌بيليشيم را قابل مقايسه با جيتکس و سبيت آلمان نمي‌دانستند و از مشکلات متعدد خود سخن مي‌گفتند.

آشنايي اندک ترک‌ها با زبان انگليسي، عدم اطلاع آن‌ها از برگزاري اين نمايشگاه و حتي عدم آگاهي دقيق آن‌ها از محل برگزاري نمايشگاه از مهم‌ترين نقاط ضعف نمايشگاه به‌حساب مي‌آيد. يکي از غرفه‌داران ايراني تعريف مي‌کرد که پس از پرداخت هزينه سرسام‌آور کرايه تاکسي که به حدود 20 هزار تومان مي‌رسيد، راننده به اشتباه او را به محلي در نزديکي فرودگاه آتاتورک برده که اکثر نمايشگاه‌هاي بين‌المللي ترکيه در آن برگزار مي‌شود.

گفت‌وگو با مردم عادي در سطح شهر استانبول هم نشان مي‌داد که اکثر آن‌ها با نمايشگاه سبيت‌بيليشيم آشنايي چنداني ندارند و شايد بتوان علت اين مسئله را تا حدي تبليغات ضعيف در سطح شهر دانست. اين در حالي است که به گفته چند غرفه‌دار ايراني در زمان برگزاري جيتکس و سبيت آلمان هر دو شهر دبي و هانوفر به‌طور کامل به نفع نمايشگاه بسيج شده و اطلاعات عمومي مربوط به نمايشگاه از طريق تبليغات متنوع شهري به‌سادگي در دسترس است.

در همين حال اکثر غرفه‌داران ايراني از خدماتي که در نمايشگاه به آن‌ها ارايه شده بود راضي نبودند و معتقدند بودند حضور شرکت‌هاي خارجي در اين نمايشگاه براي ترک‌ها عجيب است. برخي از آن‌ها معتقد بودند علت اين مسئله آن است که اکثر شرکت‌هاي خارجي حاضر در نمايشگاه از طريق نمايندگان محلي خود در سبيت‌بيليشيم حضور مي‌يابند و ترک‌ها هنوز به تعامل مستقيم با شرکت‌هاي خارجي عادت نکردند. تاخير در تحويل اثاثيه غرفه‌ها و آماده‌سازي آن‌ها، تاخير در نصب نشان شرکت‌ها روي سردر غرفه‌ها، عدم نظافت رايگان غرفه‌ها و ناهماهنگي در ارسال اقلام هر غرفه به‌واسطه فاصله دور نمايشگاه تا شهر استانبول از جمله مواردي بود که غرفه‌داران ايراني بر آن‌ها تاکيد داشتند.

اما نکته ديگري که مي‌توان به آن‌ اشاره کرد، آن است که شرکت‌هاي ايراني معتقدند در جيتکس و حتي سبيت آلمان تمايل به همکاري با شرکاي ايراني و خريد محصولات از آن‌ها بسيار بيشتر از سبيت‌بيليشيم است. مشترکات فرهنگي و مذهبي و تنوع و تعداد بيشتر بازديدکنندگان از جمله دلايل اين ادعاست. به گفته يکي از غرفه‌گذاران در جيتکس بسياري از شرکت‌کنندگان از کشورهاي اسلامي هستند و به خريد محصولات ايراني علاقه زيادي دارند، ولي در بيليشيم اين‌طور نيست و حتي برخي شرکت‌هاي ترک که قصد بازاريابي محصولات ما را دارند مي‌گويند بهتر است نام ايران را مطرح نکنيم.

از سوي ديگر در آلمان هم مشتريان زيادي از خاورميانه وجود دارد که وقتي با عرضه محصولات ايراني در چنين سطحي مواجه مي‌شوند، راحت‌تر مي‌توانند به توليدات ما اعتماد پيدا کنند.

با اين اوصاف اگرچه سبيت‌بيليشيم طي هفت سالي که از برگزاري‌اش مي‌گذرد، حرکت رو به جلوي خوبي داشته، اما به‌نظر مي‌رسد حداقل از نظر ايراني‌ها پس از جيتکس و سبيت آلمان در رتبه سوم اهميت قرار دارد.