يكي از كاراترين سيستم‌هاي هوشمند رايانه‌يي و ارتباطاتي كنترل حمل و نقل كه به عنوان راهكاري موثر براي ساماندهي نظام حمل و نقل جاده‌يي كشور مورد توجه قرار گرفته، دوربين‌هاي سرعت‌سنج هستند كه توليد آنها سال‌ها در انحصار انگشت‌شماري از شركت‌هاي غربي بوده است. با اين حال تلاش‌هايي براي ساخت اين تجهيزات در كشور آغاز شده است. در راستاي اين تلاش‌ها گروهي از محققان جوان كشورمان به تازگي موفق به طراحي و ساخت سامانه سرعت‌سنج خودرو مبتني بر پردازش تصوير شده‌اند كه بر روي خودروهاي پليس نيز قابل نصب بوده و امكان سرعت‌سنجي، پلاك‌خواني و ثبت تخلفات رانندگي را به دو صورت دستي و خودکار ارائه مي کند.

حسين توحيدي كه با ارائه سامانه سرعت سنج و پلاک خوان خودرويي ابداعي به همراه جمعي از محققان، رتبه اول پژوهش‌هاي كاربردي دهمين جشنواره جوان خوارزمي را كسب كرده‌اند درباره اين طرح به خبرنگار پژوهشي خبرگزاري دانشجويان ايران(ايسنا) گفت: اين سامانه که بر روي خودروهاي گشت نامحسوس پليس قابل نصب است شامل دو دوربين سرعت سنجي و يک دوربين پلاک خواني است که به شيشه جلو خودرو نصب مي شود و همچنين يک عدد نمايشگر LCD از نوع لمسي نيز براي ارتباط کاربران با سيستم جلوي صندلي کمک راننده نصب شده است. تمام قسمت هاي پردازشي و رايانه‌اي در يک بسته در صندوق عقب قرار گرفته است.

وي خاطرنشان كرد: ويژگي منحصر به فرد اين سامانه استفاده از فن‌آوري پردازش تصوير مي باشد که تمامي عمليات سرعت سنجي و پلاک خواني توسط بخش نرم افزاري که کاملا بومي است انجام مي شود. اين سامانه امکان سرعت سنجي بيش از چهار خودرو را به طور همزمان دارد که اين خودرو ها از هر نوع سواري، موتور، يا خودروهاي سنگين مي باشد.

توحيدي با اشاره به اين كه در طراحي و ساخت اين سيستم محمد امين کاوياني و علي رضا سجودي نيز با وي همكاري داشته‌اند، تصريح كرد: سامانه سرعت سنج و پلاک خوان خودرويي توانايي کار در دو حالت دستي و نيمه خودكار را تا فاصله بيش از 100 متر دارد و همچنين اين سيستم علاوه بر سرعت سنجي در حالت متحرک در حالت ثابت نيز امکان سرعت سنجي خودروهاي عبوري را به طور تمام خودكار دارد؛ بدين ترتيب، اين سامانه در حالت ساکن همانند دوربين هاي ثابت سرعت سنجي عمل كرده و از اين حيث عملکرد اين‌گونه سيستم ها را نيز پوشش مي دهد.

وي گفت: اين سيستم علاوه بر سرعت سنجي به دوربين پلاک خواني نيز مجهز است که در صورت تخطي خودروها از سرعت مجاز تا ساير مواردي كه پليس مايل است، دوربين تا برد 35 متري فعال شده و از خودرو متخلف عکس تهيه مي کند و فيلم تخلف مورد نظر از چند ثانيه قبل از وقوع تخلف تا پس از آن در سيستم ثبت مي شود.

توحيدي اضافه كرد: اين سامانه در تمامي شرايط آب و هوايي و همچنين روز و شب فعال بوده و اختلالي در عملکرد اصلي آن ايجاد نمي شود؛ سيستم علاوه بر سرعت سنجي امکانات جانبي ديگري را که در يک عمليات پليسي مورد نياز است دارا مي باشد كه از جمله اين امکانات مي توان به مکان ياب ماهواره اي و ارائه نقشه محل عمليات به کاربر اشاره كرد.

وي افزود:اين سامانه با بهره گيري از بانک اطلاعاتي مربوط به خودروهاي متخلف و يا مسروقه که در اختيار پليس مي باشد تأثير بسزايي در يافتن اينگونه خودروها خواهد داشت.

توحيدي در گفت‌وگو با ايسنا تصريح كرد:استفاده از اين سيستم در مقايسه با سيستم هاي مشابه که مبتني بر فناوري رادار عمل مي کنند معايبي نظير امکان هشدار به راننده متخلف پيش از نزديک شدن به خودرو پليس و امکان گريز متخلف از اعمال قانون را برطرف كرده است.

وي در ادامه درباره روند اجراي طرح گفت: اين پروژه که در حدود يک سال و نيم به طول انجاميده حاصل زحمات جمعي از دانشجويان کارشناسي ارشد و دکتري از دانشگاه هاي تهران، صنعتي امير کبير، صنعتي شريف، علم و صنعت و شاهد بوده است. افراد فعال در اين پروژه دانشجو و يا فارغ التحصيلان رشته هاي تحصيلي فيزيک، مهندسي الکترونيک، مهندسي مخابرات، مهندسي مکانيک، IT، مهندسي نرم افزار و سخت افزار و مکاترونيک هستند.

توحيدي خاطرنشان كرد: اين پروژه با تشکيل يک هسته پژوهشي و با حمايت دفتر پژوهش و فن‌آوري کوثر وابسته به معاونت علمي بسيج دانشجويي دانشگاه تهران در زمينه تأمين مالي و امکانات اوليه نظير شروع شد. در ابتدا اين گروه با پيشنهاد طرحي مشابه به نام چشم مردم که در حقيقت نوعي نظارت مستند سازي شده مردم بر مردم بود به نيروي انتظامي معرفي شد ولي با توجه به نياز ناجا براي تجهيز خودروهاي گشت نامحسوس، طرح چشم مردم مسکوت ماند و در حقيقت تبديل به سيستمي براي خودروهاي پليس شد.

توحيدي خاطرنشان كرد: بعد از طراحي و ساخت موفقيت آميز نمونه اوليه سامانه، گروه پژوهشي در قالب يک شرکت خصوصي که هم اکنون در پارک علم و فن آوري دانشگاه تهران مستقر است، موفق به انعقاد قرارداد با ناجا جهت توليد و نصب سامانه بر روي خودروهاي زانتياي گشت نامحسوس در مقياس انبوه شدند که در حال حاضر مشغول آماده سازي اين سامانه براي نصب بر روي خودروها هستيم.

وي در پايان در تبيين اهميت بهره‌گيري از سيستم سرعت‌سنج خودرويي به آمار بالاي خسارات و تلفات ناشي از تصادفات و حوادث رانندگي در كشور اشاره كرد و به ايسنا گفت: متاسفانه كشور ما از اين حيث با اختلاف فاحشي نسبت به ديگر کشورها جايگاه نخست را از آن خود کرده است. از نظر آمار نيز بر طبق گزارش بانک جهاني در حال حاضر ايران بيش از 20 برابر کشورهاي صنعتي و پنج برابر کشور هاي مشابه همچون مصر و ترکيه با تصادفات جاده‌يي مواجه است. همچنين مطابق آمارهاي رسمي منتشر شده در داخل کشور سالانه 27 هزار نفر در تصادفات ايران کشته و بيش از 250 هزار نفر مجروح مي شوند و خسارات ناشي از تصادفات رانندگي بالغ بر شش هزار ميليارد تومان در سال است که اين فجايع با راهکارهايي نظير افزايش توان عملياتي پليس در کنترل نامحسوس و آگاهي مردم از وجود چنين ابزار کنترلي که محل آنها همچون دوربين هاي ثابت نصب شده در اتوبان ها و بزرگراه هاي کشور به راحتي قابل پيش بيني نمي باشد، به ميزان قابل توجهي کاهش خواهد يافت.