مي‌گويند هر كجا بروي آسمان يك رنگ است.
ولي...
در سفري كه به استان فارس داشتيم و بر پايه مشاهداتمان از وضعيت بازار كالاهاي مختلف، به ويژه كالاهاي حوزه كامپيوتر، موبايل و لوازم صوتي و تصويري، دريافتيم هميشه هم اين‌طورها كه قديمي‌ها مي‌گويند نيست.

راستش را بخواهيد‌، هم آسمان استان فارس آبي‌تر از آسمان تهران بود و هم وضعيت بازاركامپيوتر، لوازم صوتي و تصويري و گوشي تلفن همراه اين استان چه از لحاظ قيمت و چه از لحاظ نوع خدمات پس از فروش و ....با بازار تهران تفاوت داشت. در شهر شيراز حتي سليقه كاربران كامپيوتر هم با كاربران تهراني متفاوت است.

اين را مي‌توان از نوع انتخاب خريداران و گفته‌هاي فروشندگان در مورد مدل‌هاي پرفروششان به خوبي دريافت. حتي فاكتورهاي مهم هنگام انتخاب كالا نزد خريداران شهر شيراز، با خريداران تهراني متفاوت است. به عنوان مثال‌، گارانتي، خدمات پس از فروش از اهميت چنداني نزد خريداران شيرازي برخوردار نيست و فاكتور قيمت نيز در درجه سوم و چهارم اهميت قرار دارد. شايد تشابه نام خيابان‌هاي اين شهر از معدود مشابهت‌هايش با شهر تهران باشد. اما حتي اين تشابه هم تنها در نام است. به عنوان مثال، خيابان جمهوري شهر شيراز، يك خيابان خوش آب و هواست كه قشر مرفه در آن ساكن هستند و از لحاظ موقعيت و آب و هوا با خيابان جمهوري تهران كه مركز خريد و فروش موبايل است تفاوت زيادي دارد.

حتي شكل مراكز خريد و فروش اين شهر با مراكز خريد فروش كامپيوتر و گوشي موبايل در شهر تهران متفاوت است؛ چرا كه مركز اصلي خريد و فروش گوشي تلفن همراه در اين شهر، از خياباني با حدود 30 يا نهايتا 40 مغازه تشكيل مي‌شود كه با مركز خريد و فروش موبايل تهران بسيار متفاوت است.


مراكز خريد و فروش

پاساژ ملاصدرا كه در خيابان ملاصدراي شهر شيراز واقع شده است از مهم‌ترين مراكز خريد و فروش كامپيوتر اين شهر است كه بيشتر به عرضه كالاهايي نظير لپ‌تاپ و تجهيزات جانبي مي‌پردازد. اين مركز خريد و فروش در سه طبقه بنا شده است كه حدود 50 تا 60 فروشگاه در آن به عرضه كالاهاي اين حوزه مشغول هستند.

به غير از پاساژ ملاصدرا، پاساژهاي فرجاديان و پارس يا pc center نيز از مراكز خريد و فروش كامپيوتر در اين شهر هستند كه تعداد واحدهاي فروش در آن كمتر از پاساژ ملاصدرا است.
در خيابان داريوش، عفيف آباد و زند نيز برخي از فروشگاه‌ها به‌طور پراكنده به عرضه كالاهاي حوزه كامپيوتر مي‌پردازند. در اين مراكز برخلاف مراكز خريد و فروش كامپيوتر شهر تهران چندان خبري از تبليغات برندهايي مانند dell ا، hp و ibm Lenovo نيست. همچنين سليقه كاربران شيرازي براي انتخاب كالا به ويژه لپ‌تاپ با سليقه كاربران تهراني متفاوت است. چرا كه فعالان بازار كامپيوتر شهر شيراز ادعا مي‌كنند، كاربران شيرازي چندان از ميني لپ‌تاپ‌ها و همچنين برندهايي نظير DELL،HP،ACER كه قيمت پايين و قابليت‌هاي فني ضعيفي دارند استقبال نمي‌كنند و اكثرا طرفدار لپ‌تاپ‌هاي سوني و اپل هستند. صحت گفته‌هاي فروشندگان با مشاهده نوع انتخاب خريداران و همچنين وضعيت عرضه برندهاي مختلف در بازار برايمان مشخص شد. در زمينه لوازم صوتي و تصويري نيز خيابان‌هاي داريوش و نمازي مركز خريد و فروش به حساب مي‌آيند؛ البته در خيابان‌هاي عفيف آباد، ملاصدرا و چهارراه زند نيز مي‌توان شاهد حضور پراكنده عرضه كنندگان لوازم صوتي و تصويري بود. در اين شهر اكثر خريداران لوازم صوتي و تصويري از برندهايي نظير سامسونگ و سوني استقبال مي‌كنند و بنا بر اعلام فعالان بازار، برندهايي نظير ال جي و شارپ و.. طرفداران چنداني ندارند. فلكه فخر آباد، چهارراه زند، فلكه اطلسي، خيابان عفيف آباد‌، خيابان داريوش و خيابان ملاصدراي شهر شيراز از مراكز مهم خريد و فروش گوشي تلفن همراه هستند كه بر اساس اعلام فعالان بازار اين شهر، موقعيت جغرافيايي اين مراكز در قيمت كالاهاي عرضه شده در اين مناطق تاثير زيادي دارد. به عنوان مثال، قيمت گوشي‌هايي كه در خيابان عفيف آباد عرضه مي‌شوند در حدود 15 تا 20 هزار تومان بالاتر از ساير مناطق است. البته قرار بر اين است كه با راه‌اندازي مركز خريد و فروش ستاره خليج‌فارس، كه بزرگ‌ترين مركز خريد و فروش در خاورميانه است واحدهاي عرضه كننده گوشي تلفن همراه در خيابان عفيف آباد به اين مركز خريد و فروش منتقل شوند.

عديلي يكي از فعالان بازار مي‌گويد، معمولا افرادي كه قصد خريد گوشي‌هاي ارزان قيمت يا گوشي با قيمت پايين‌تر از ساير مراكز را دارند به فلكه فخر آباد يا خيابان داريوش مراجعه مي‌كنند. در مقابل افرادي كه قيمت برايشان فاكتور مهمي‌نيست و به دنبال جديدترين مدل‌هاي گوشي هستند به خيابان‌هاي عفيف آباد يا ملاصدرا مراجعه مي‌كنند.

به گفته اين فروشنده، به غير از اين مراكز پاساژ ايران كه در خيابان آناهيتا واقع شده است در زمينه عرضه گوشي موبايل فعال است.


شيراز، چهارراه كالاهاي بدون گارانتي

شايد برايتان عجيب باشد، اما فعالان بازار كامپيوتر، موبايل و لوازم صوتي و تصويري در اين استان، به ويژه در شهر شيراز، مراوده چنداني با نمايندگي‌هاي فروش كه معمولا در استان تهران مستقر هستند نداشته و اكثر كالاهاي موجود در بازار اين استان از طريق واسطه‌هاي بي نام و نشان يا همان قاچاقچيان تامين مي‌شود. به همين دليل است كه قيمت‌ها در اين استان كمتر از تهران است. در اين استان، به ويژه شهر شيراز‌، واژه گارانتي و خدمات پس از فروش معناي چنداني ندارد. قيمت كالاهاي حوزه‌هاي مذكور هم ارزان‌تر از تهران است.

فعالان بازار مي‌گويند، در زمينه كالاهاي حوزه كامپيوتر، لوازم صوتي و تصويري و گوشي موبايل و ...شيراز به چهارراه كالاهاي بدون گارانتي معروف است. بر اساس اعلام آنها، حدود 80 درصد بازار كامپيوتر و لوازم صوتي و تصويري و 90 تا 96 درصد بازار گوشي تلفن همراه را كالاهاي قاچاق به خود اختصاص داده‌اند. همچنين قيمت‌ها در اين استان به ويژه در زمينه لوازم صوتي و تصويري حدود 400 تا 500 هزار تومان ارزان‌تر از شهر تهران است. ضمن اينكه پروموشن‌هاي ارائه شده توسط فروشندگان كالاهاي بدون گارانتي گرانبهاتر است.

اين ادعا از طرف آرمان محمدآقايي، رييس سازمان نظام صنفي استان فارس نيز مورد تاييد قرار گرفت. اگر چه از ارائه آمار و ارقام خودداري كرد.

به گفته وي، عرضه كالاهاي بدون گارانتي به‌طور وسيع مشكل و معضلي جدي در استان فارس و استان‌هاي همجوار است و اين كالاهاي بدون گارانتي بازار خاص خود را دارند.علت هم اين است كه قيمت كالاهايي كه از طريق مبادي رسمي‌وارد مي‌شوند و همچنين كالاهاي توليد داخل‌، بسيار گران‌تر از كالاهايي است كه بدون گارانتي وارد بازار مي‌شوند و به همين دليل براي خريدار به صرفه است كه كالاي بدون گارانتي بخرد. به گفته وي، وزارت بازرگاني اقداماتي براي مبارزه با عرضه اين كالاها كرده است، اما حقيقت اين است كه اين وزارتخانه با دو معضل اساسي روبه‌رو است. اول مقابله با عرضه كالاهاي قاچاق و دوم تلاش براي پايين نگه داشتن قيمت‌ها كه البته رسيدن به اين دو هدف در كنار هم ميسر نيست؛ چرا كه اگر دولت بخواهد مقابل عرضه كالاهاي قاچاق مانع ايجاد كند با رشد قيمت‌ها مواجه مي‌شود. وي معتقد است در شرايطي كه دولت از وارد كنندگان ماليات‌هاي گاه سنگين اخذ مي‌كند، وارد كننده ناچار است براي ادامه حيات در اين بازار پر رقابت سود خود را كاهش دهد و كالا را با قيمت ارزان‌تر از سايرين به فروش برساند و ناچار است هزينه‌هايش را كاهش دهد و به سراغ كالاي بدون گارانتي برود.


شهري كه قرار بود قطب IT كشور شود

حدود دو سال پيش بود كه در نمايشگاه الكامپ اعلام شد به دليل ظرفيت‌هاي بالاي توليد استان فارس و همچنين بهره‌مندي اين استان از نيروي متخصص‌، اين استان به قطب IT كشور تبديل خواهد شد. اما پس از گذشت دو سال نه تنها اين اتفاق نيفتاد‌، بلكه بر اساس اعلام رييس سازمان نظام صنفي استان فارس، به دليل سهل انگاري‌ها، چراغ رشد و توسعه IT در اين استان روز به روز بي فروغ‌تر از گذشته مي‌شود. به گفته آرمان محمدآقايي، اين استان از لحاظ نيروي متخصص و شركت‌هاي فعال در اين حوزه و كارخانه‌هاي توليدي بسيار قوي بود. ولي به دليل بي‌توجهي‌هاي مكرر، بسترهاي لازم براي توسعه اين صنعت فراهم نشد.

وي افزود: ما توقع زيادي از استانداري و سازمان‌هاي مربوطه داشتيم .ولي بي‌توجهي آنها از يك سو و سپردن پروژه‌هاي مهم و بزرگ به شركت‌هاي تهراني كه اكثرا نيمه دولتي يا دولتي هستند(مانند ايز ايران، داده‌پردازي و...) از سوي ديگر باعث شد متخصصان IT در اين استان انگيزه خود را از دست بدهند و از استان خارج شوند و به تهران و اصفهان يا كشورهاي همجوار كوچ كنند.


وي افزود: اين جاي تاسف است كه عنوان قطب IT را به استان فارس مي‌دهند ولي در عمل اقداماتي انجام مي‌شود كه مغاير اصل خصوصي سازي است. وي با انتقاد از اين شيوه گفت: با اين شرايط بخش خصوصي چه در استان فارس و چه در استان ديگري نمي‌تواند فعال باشد. وي همچنين به اخذ ماليات‌هاي سنگين و موانع ديگر اشاره كرد و گفت: در شرايط فعلي وضعيت IT در استان به هيچ وجه رضايت بخش نيست و اعطاي لقب قطب IT به اين استان به‌رغم توانايي بالاي نيروي متخصص در اين استان تنها يك عنوان اسمي‌است.

وي افزود: در حال حاضر بيش از 800 فروشگاه در اين استان در حوزه كامپيوتر فعال هستند. ولي از اين تعداد تنها 34 واحد فروشگاهي عضو سازمان نظام صنفي استان فارس هستند. همچنين تعداد شركت‌هاي اينترنتي و فعال در حوزه سخت افزار و نرم افزار عضو در سازمان نظام صنفي نيز در حدود 137 شركت است.